Οι μεγάλες αλήθειες της κρίσης

Αντ. Καρακούσης.

 Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΑΚΟΥΣΗ

(από το ΒΗΜΑ)

 

Το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής πολλούς κλόνισε και ακόμη περισσότερους αιφνιδίασε. Ωστόσο θα έπρεπε να ήταν αναμενόμενο, έπειτα απ' όσα έχουν μεσολαβήσει, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Και είναι αλήθεια ότι από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και εντεύθεν αποκαλύφθηκαν μύρια όσα και - το κυριότερο - άλλαξε δραματικά η ζωή των ανθρώπων. Ως τότε επικρατούσε, παγκοσμίως και εδώ σε εμάς, ένα αίσθημα γενικής ευημερίας και διαρκούς ανάπτυξης που κάλυπτε ανισορροπίες, ανισότητες και ανισοκατανομές απίστευτες. Η κρίση τις έφερε όλες στο φως και κυρίως φανέρωσε τις μεγάλες, τις αδικαιολόγητες και μη υπερασπίσιμες στρεβλώσεις του διεθνούς και του ελληνικού οικονομικού συστήματος.

Οι μεγάλες αλήθειες της κρίσης είναι συγκεκριμένες, τις οποίες όλοι οι λαοί αντιλαμβάνονται και πρώτος βεβαίως ο ελληνικός, που τόσα υπέστη τα προηγούμενα χρόνια. Στις περασμένες δεκαετίες και ιδιαίτερα μετά το 2000, στα χρόνια δηλαδή της μεγάλης απελευθέρωσης του εμπορίου, των αγορών και της κίνησης των κεφαλαίων, οι πλούσιοι αυξήθηκαν και έγιναν εμφανώς πλουσιότεροι. Η συμμετοχή των προσόδων του κεφαλαίου στο εισόδημα πολλαπλασιάστηκε και αντιθέτως η συμμετοχή της εργασίας στο εισόδημα υποπολλαπλασιάστηκε. Οι φόροι επίσης στα υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια μειώθηκαν και το τραπεζικό σύστημα ξέφυγε από το βασικό έργο χρηματοδότησης της παραγωγής και της οικονομίας και αφιερώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά στην κερδοσκοπία. Απορροφήθηκε από τον τζόγο, προσκύνησε τον καπιταλισμό-καζίνο και τα στελέχη του φρόντισαν πρώτα απ' όλα τις περιουσίες και τις υπεραμοιβές τους.

Μαζί τους, δυστυχώς, συνδέθηκε μεγάλο τμήμα της διανόησης, των πανεπιστημίων και των μέσων ενημέρωσης, που στην κυριολεξία στρατεύθηκαν με την κυρίαρχη αντίληψη και έκαναν τα στραβά μάτια, για να μην πούμε ότι νομιμοποιούσαν συνειδητά με επιστημονικοφανείς θεωρίες την κυριαρχία του στρεβλού οικονομικού μοντέλου. Οι επιχειρηματίες επίσης σε κάθε φάση του οικονομικού κύκλου με μεγάλη ευκολία κατέφευγαν στο μέτρο των απολύσεων ή της περικοπής των αμοιβών, παρά σε άλλες κινήσεις ελέγχου του κόστους ή σε διαρθρωτικές επεμβάσεις βελτίωσης του προϊόντος και της παραγωγής.

Με τον καιρό διαμορφώθηκαν ήθη και συνήθειες στο διεθνές και εγχώριο οικονομικό σύστημα, που μόνο την κοινωνική έκρηξη καλλιεργούσαν και την εκλογική νίκη του Αλέξη Τσίπρα προετοίμαζαν. Κακά τα ψέματα, στις εκλογές της περασμένης Κυριακής ο ελληνικός λαός καταδίκασε ακριβώς τις παραπάνω πρακτικές και μετέδωσε στην Ευρώπη και στον κόσμο ολόκληρο ότι η στρέβλωση είναι υπαρκτή και το πρόβλημα μεγάλο.

Πέρα λοιπόν από τις ελληνικές ιδιαιτερότητες και ιδιοτυπίες, εδώ αποκαλύφθηκε με τόση ένταση η στρέβλωση του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Γι' αυτό και το ενδιαφέρον των διεθνών μέσων ενημέρωσης είναι τόσο μεγάλο και όλοι οι προβολείς είναι στραμμένοι στην Αθήνα. Γι' αυτό και η ευρωπαϊκή ελίτ παρακολουθεί με τόση αμηχανία το ελληνικό φαινόμενο. Και μπορεί στις σκληρές εκδοχές της να είναι έτοιμη για τη μεγάλη τιμωρία, αλλά μέσα της ξέρει ότι τελεί εν αδίκω, ότι ο ελληνικός λαός δεν φταίει και ότι εν τέλει έχει δίκιο.

Με άλλα λόγια, το οικονομικό μοντέλο πάσχει. Θέλει αλλαγή και μεταρρύθμιση. Προφανώς όχι αυτή που ευαγγελίζονται η Μέρκελ, ο Σαρκοζί, η Λαγκάρντ και το κακό συναπάντημα. Ισως να μην είναι αυτό που διεκδικεί ο κ. Τσίπρας, αλλά κατά πάσα βεβαιότητα θέλει ριζική αλλαγή και κυρίως μια νέα σχέση ανάμεσα στις βασικές συνιστώσες της οικονομικής προόδου.