Στην προσπάθεια ενοχοποίησης, 169 χρόνια απ’ τα Χριστούγεννα του Ντίκενς, χρειάζεται απάντηση

Το 1843 με το «Φάντασμα του Μάρλεϊ» ο Ντίκενς στηλίτευε την εκμετάλλευση. Από τότε προσπαθούν να πείσουν το θύμα να αυτοενοχοποιηθεί...

Του ΛΑΜΠΡΟΥ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Στα περίφημα "Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα", ο Κάρολος Ντίκενς βάζει το φάντασμα του Μάρλεϊ να κυνηγά ως Ερινύα τον σκληρόκαρδο Σκρουτζ υπενθυμίζοντάς του συνεχώς τα λόγια με τα οποία αρνήθηκε τον οβολό του στον "έρανο για να πάρουμε στους φτωχούς λίγο κρέας και ποτό και κάρβουνο να ζεσταθούν" (¹). "Όσοι δεν μπορούν να τα φέρουν βόλτα, καλύτερα να καταφύγουν εκεί", είχε απαντήσει υποδεικνύοντας ως λύση φυλακές, πτωχοκομεία και καταναγκαστική εργασία. Και είχε προσθέσει: "Αν προτιμούν να πεθάνουν, τότε ας πεθάνουν, για να περιοριστεί και ο υπερπληθυσμός"...

Ξανακούγοντας τα λόγια του από το στόμα του Πνεύματος, και αφού είχε δει το μέλλον, ο Σκρουτζ "έσκυψε το κεφάλι πνιγμένος στη θλίψη και την ντροπή", γράφει ο Ντίκενς. Ήταν, βλέπετε, 1843 και οι άνθρωποι θεωρούσαν εύλογο να στηλιτεύεται η εκμετάλλευση… Τώρα, εκατόν εξήντα εννιά Χριστούγεννα από τότε, με Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία να μετράνε -όπως χρόνια τώρα και σε μεγαλύτερο βαθμό, η Αφρική, η Ασία, η Λατινική Αμερική- τον αυξανόμενο αριθμό φτωχών και άστεγων αλλά και όσων  δυσκολεύονται, απλώς, να φάνε όπως πρέπει ή να ζεσταθούν, τώρα τι ακούμε γύρω μας;

Για πολυεθνικές που καλούνται να επενδύσουν με κίνητρο μεγαλύτερη μείωση φορολογίας, μισθούς επιδόματα, κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων -για να γίνουμε ανταγωνιστικοί, λέει. Θυμάστε πως το είχε γράψει, στις αρχές του έτους που τελειώνει, το Bloomberg υποδεικνύοντας εσωτερική υποτίμηση, σε άψογη διάλεκτο Σκρουτζ;

«Πρέπει να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα πιο βάναυσα: Με την περικοπή των μισθών, η οποία με τη σειρά της απαιτεί επίμονα υψηλό ποσοστό ανεργίας για την καταστολή της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων»…

Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο βαφτίζονται "προνομιούχοι" οι εργαζόμενοι που διεκδικούν απεγνωσμένα να μη φτωχύνουν και άλλο. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ενοχοποιείται η αντίδραση στην επέλαση πολυεθνικών κολοσσών που θα καταπιούν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και τις όποιες συνεταιριστικές προσπάθειες. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο, με δεδομένη την περικοπή της δημόσιας χρηματοδότησης για έρευνα και παιδεία, εκθειάζεται η ατομική δημιουργικότητα και καινοτομία με τον δημόσιο λόγο να προτρέπει  τους άνεργους να ανακαλύψουν την υγιή επιχειρηματικότητα που θα τους επιτρέψει να πουλάνε φανταστικά νέα προϊόντα στους άλλους μισούς -εργαζόμενους- που βλέπουν τα εισοδήματά τους να εξανεμίζονται από περικοπές, φόρους και νέους αυξημένους λογαριασμούς...

Όσο αναγκαία είναι η δημιουργικότητα και η καινοτομία για ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης άλλο τόσο ατελέσφορη, για να ειπωθεί κομψά, είναι σε μικροκλίμακα. Αλλού, και όχι στην προφανή αντίφαση, έγκειται η σημασία αυτού του δημόσιου λόγου που προσπερνά το γεγονός ότι η περιουσία των 20 πλουσιότερων Κροίσων παγκοσμίως ισοδυναμεί με το ΑΕΠ 20 κρατών: στο ότι αποτελεί τη νέα μορφή, τη συνέχεια του διαβόητου "μαζί τα φάγαμε". Αν δεν καταφέρεις να επιβιώσεις, μας λένε, εσύ φταις που δεν σκέφτεσαι δημιουργικά, που δεν στρώνεσαι στη δουλειά χωρίς ωράριο, που αντιστέκεσαι στις επενδύσεις επικαλούμενος, ας πούμε, το περιβάλλον, το δημόσιο συμφέρον, το δικαίωμα στη ζωή.

Σε αυτή την προσπάθεια ενοχοποίησης, 169 χρόνια από τα Χριστούγεννα του Ντίκενς, χρειάζεται απάντηση. Μακάρι με ένα Φάντασμα -όχι αναγκαστικά του Μάρλεϊ...- που θα βοηθήσει να ξαναβρούμε το αξιακό υπόβαθρο ώστε να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εργαζόμενοι ποιον και τι πρέπει να ενοχοποιήσουν. Για Καλή Χρονιά...΄

(¹) Τα αποσπάσματα από το «A Christmas Carol» είναι σε μετάφραση Μάρθας Αβενήρ.