ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ

Αθήνα, 28/7/2011

Τους τελευταίους 10 μήνες, η Κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι προσπαθώντας να «εμφυτεύσει» στην κοινή γνώμη μια πλήρως στρεβλή εικόνα για τα ελληνικά Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Στη μάχη αυτή χρησιμοποίησε όλα τα μέσα που διέθετε, χωρίς ηθικούς ή άλλους φραγμούς, για να πείσει την κοινωνία ότι τα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα είναι σε μαύρα χάλια, η πολλή δημοκρατία έχει φέρει μπάχαλο στα πανεπιστήμια, οι Έλληνες πανεπιστημιακοί είναι αδιάφοροι, διεφθαρμένοι, ανίκανοι, κ.λπ.

Η μεθοδευμένη αυτή επίθεση αποσκοπούσε στην αποδοχή, από την πλευρά της κοινωνίας, του νέου νόμου πλαισίου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο οποίος υποτίθεται πως θα θεραπεύσει ότι κακό υπάρχει σήμερα στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ, θα απελευθερώσει δημιουργικές δυνάμεις που θα συμβάλλουν στην ανάταξη της χώρας, θα δημιουργήσει Πανεπιστήμια και ΤΕΙ διεθνούς κύρους και, πάνω απ’ όλα, θα δώσει πτυχία με αντίκρισμα στην αγορά εργασίας! Με την αγαστή συνεργασία μεγάλης μερίδας των ΜΜΕ, όπως έγινε άλλωστε με άλλες πρόσφατες «μεταρρυθμίσεις» (με κοινό παρανομαστή το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο), η Κυβέρνηση απέκρυψε συστηματικά την αλήθεια από την ελληνική οικογένεια και, με έντεχνο τρόπο, φρόντισε να μην ακουστεί καμιά φωνή κριτικής…

Μερικές αλήθειες που πληγώνουν (την Κυβέρνηση)….

Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι καλά πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, πρόσφατη μελέτη του Εθνικού Κέντρο Τεκμηρίωσης αποδεικνύει ότι οι ελληνικές δημοσιεύσεις (το 81% των οποίων πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή των ΑΕΙ) ακολουθούν συνεχή ανοδική πορεία, με αποτέλεσμα η Ελλάδα, το 2007, να καταταγεί 17^η μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ, ξεπερνώντας χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ιταλία και η Ισπανία. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κατέλαβε, το 2010, τη 17^η θέση μεταξύ 100 ερευνητικών ιδρυμάτων στην Ευρωπαϊκή Κατάταξη Έρευνας. Και υπάρχουν και πολλά άλλα παραδείγματα σε όλο το φάσμα των Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης… Για την ακρίβεια, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι πολύ καλύτερα από αυτό που επιτρέπει η διεθνής θέση της χώρας και η οικονομική συμβολή του Κράτους στη λειτουργία τους. Αυτό αναγνωρίζεται από τη μέση ελληνική οικογένεια, η οποία πασχίζει για να επιτύχουν τα παιδιά της στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Με κόστος που πολλές φορές είναι μεγαλύτερο από το να έστελνε τα παιδιά της στο εξωτερικό. Υπάρχει καλύτερη ψήφος εμπιστοσύνης από αυτή τη στάση;

Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση δεν θα επιλύσει τα προβλήματα των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Το γεγονός ότι προτείνεται ένα σύστημα διοίκησης που μοιάζει με αυτό που εφαρμόζεται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, δεν σημαίνει ότι είναι πετυχημένο σε όλες τις περιπτώσεις. Το ίδιο σύστημα συναντάται σε «καλά» και «κακά» πανεπιστήμια. Το σύστημα αυτό, για παράδειγμα, είχε κεντρικό ρόλο στο σκάνδαλο που ξέσπασε σε αγγλικά πανεπιστήμια, όπου καθηγητές δέχονταν πιέσεις από τους προϊστάμενούς τους προκειμένου να είναι «ελαστικοί» στη βαθμολόγηση των φοιτητών, για να μην φύγουν και υπάρξει μείωση στα έσοδα των Ιδρυμάτων… Αλλά ακόμη και στα «καλά» πανεπιστήμια, ένα σύστημα διοίκησης δεν είναι από μόνο του αρκετό. Υπάρχει και το μεγάλο ζήτημα της χρηματοδότησης… Το Harvard, για παράδειγμα, είχε το 2009 συνολικά έσοδα 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια, περισσότερο από όσο όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια μαζί! Στα ελληνικά ΑΕΙ, σε εποχές «παχιών αγελάδων», οι κατά κεφαλήν δαπάνες ανά φοιτητή ήταν υψηλότερες μόνο από χώρες όπως η Λετονία, η Ρουμανία ή η Βουλγαρία και χαμηλότερες από αυτές του Μεξικού! Η δε κατάσταση σήμερα, από πλευράς χρηματοδότησης, είναι τραγική… Είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρξαν φέτος Ιδρύματα που λειτούργησαν χωρίς θέρμανση, λόγω αδυναμίας αγοράς πετρελαίου….

Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση πάει χέρι-χέρι με την κατεδάφιση των σπουδών, τη διάλυση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων και τα δίδακτρα. Είναι αστείο να υποστηρίζει κάποιος ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θα δημιουργήσει «πτυχία με αντίκρισμα»… Φταίνε άραγε τα «κακά» πανεπιστήμια και ΤΕΙ για την ανεργία των αποφοίτων; Ερμηνεύει μια τέτοια εξήγηση το γεγονός ότι η ανεργία των μηχανικών, ενώ βρισκόταν στο 3% πριν λίγα μόλις χρόνια εκτινάχθηκε σήμερα στο 40%; Μήπως η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θα δημιουργήσει και θέσεις εργασίας; Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κόψει... Είναι προκλητικό, όσοι ευθύνονται με τις πολιτικές τους για την εκτίναξη της ανεργίας, ειδικά στους νέους ανθρώπους, να «νίπτουν τας χείρας τους» ρίχνοντας τις ευθύνες τους στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα!

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο στην πραγματικότητα υπονομεύει τα πτυχία. Πώς; Ανοίγει διάπλατα το δρόμο στη διάσπαση του ενιαίου πτυχίου, σε δύο κύκλους σπουδών, με αποτέλεσμα τα πτυχία «μιας ζωής» να μετατραπούν σε ένα φάκελο προσόντων «μιας χρήσης». Προετοιμάζεται έτσι ένα νέο εργασιακό δυναμικό με περιορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Εκτός και αν μπορείς να πληρώσεις… Ο πρώτος κύκλος τριετούς  ή τετραετούς φοίτησης θα είναι «δωρεάν» (τύποις, αφού θα καταργηθούν τα δωρεάν συγγράμματα, η φοιτητική μέριμνα, κ.ά.), αλλά στο δεύτερο κύκλο θα υπάρχουν δίδακτρα. Με απλά λόγια, κάποιος φοιτητής που εισάγεται στο Πολυτεχνείο θα αποκτά δωρεάν πτυχίο πανεπιστημίου (ίσως και πιστοποιητικό κατάρτισης ΙΕΚ) με τον πρώτο κύκλο σπουδών. Αν θέλει να αποκτήσει δίπλωμα μηχανικού, αντίστοιχου κύρους και επαγγελματικών δικαιωμάτων με το σημερινό, θα πρέπει να πληρώσει. Πόσο; Στις Η.Π.Α. ένας φοιτητής για σπουδές μηχανικού 5ετούς φοίτησης, σε δημόσιο πανεπιστήμιο, θα χρεωθεί με 50.000 δολάρια κατά μέσο όρο. Στην Αγγλία, τα δίδακτρα ανέρχονται σε 3.000 λίρες περίπου το χρόνο, ενώ από το 2012 αναμένεται να αυξηθούν σε 6.000 έως 9.000 λίρες, σπρώχνοντας χιλιάδες φοιτητές στην απόγνωση και στην έξοδο από τα πανεπιστήμια. Φυσικά υπάρχει και η επιλογή των δανείων… Πού θα οδηγήσει αυτό; Στις Η.Π.Α., τον Ιούνιο του 2010, το συνολικό χρέος των Αμερικανών φοιτητών και αποφοίτων ανερχόταν σε 833 δισεκατομμύρια δολάρια! Αυτό είναι το όνειρο της Κυβέρνησης για τη νέα γενιά;

Το Υπουργείο βέβαια διατείνεται ότι όλα αυτά δεν ισχύουν αφού οι Σχολές θα αποφασίζουν για «τα του οίκου τους»… Αυτό είναι ψέμα. Τα ακαδημαϊκά συλλογικά όργανα, στα νέα ΑΕΙ, θα έχουν μόνο γνωμοδοτικό ρόλο. Οι ουσιαστικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος, σε συνεργασία με το διορισμένο Πρύτανη/Πρόεδρο ΤΕΙ και τους, επίσης, διορισμένους Κοσμήτορες/Διευθυντές Σχολών. Φυσικά, στα νέα ΑΕΙ ο κυρίαρχος στόχος θα είναι η βελτιστοποίηση του οικονομικού αποτελέσματος, όπως σε κάθε επιχείρηση, και όχι η εκπαιδευτική και ερευνητική αριστεία…

Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αντιδρούν στο νέο νόμο γιατί, πάνω απ’ όλα, ζητούν για τα παιδιά της ελληνικής κοινωνίας στιβαρές σπουδές και επαγγελματικά δικαιώματα, δωρεάν και σε ένα κύκλο. Επιδιώκουν ένα καλύτερο μέλλον για τη νέα γενιά…

Είμαστε σίγουροι ότι η ελληνική κοινωνία αυτό το αναγνωρίζει και θα δώσουμε από κοινού τη μάχη για μια καλύτερη Δημόσια και Δωρεάν Ανώτατη Παιδεία, αντάξια των προκλήσεων των καιρών.