Εισήγηση του Γιάννη Μηλιού στην ημερίδα του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ

Ο επικεφαλής του Οικονομικού Τμήματος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μηλιός

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Θέλω να σας ευχαριστήσω που ανταποκριθήκατε στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και βρίσκεστε εδώ για να συζητήσετε μαζί μας. Ιδιαίτερα ευχαριστούμε το ΕΒΕΑ για τη φιλοξενία.

 Η σημερινή εκδήλωση, εντάσσεται σε μια σειρά πρωτοβουλιών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ να συζητήσει πτυχές του προγράμματός του ανοιχτά και καθαρά μπροστά στον ελληνικό λαό και να ακούσει τις απόψεις των παραγωγικών, επαγγελματικών και συνδικαλιστικών φορέων της χώρας. 

 Το κόμμα μας επιδιώκει τον διάλογο με την κοινωνία, τους εμπλεκόμενους φορείς και τους πολίτες, με στόχο τη διαμόρφωση ενός νέου φορολογικού συστήματοςπου θα οδηγεί σε μια ριζική, δίκαιη και αποτελεσματική μεταρρύθμιση του σημερινού ταξικού, άδικου και αντιπαραγωγικού συστήματος και στην ανασυγκρότηση των διαλυμένων φοροεισπρακτικών μηχανισμών του κράτους.

 Η φορολογική πολιτική στην Ελλάδα, από την μεταπολίτευση έως και σήμερα, αποτέλεσε ένα πεδίο άσκησης τόσο ταξικών, όσο και στενά κομματικών πολιτικών. Η ταξικότητα της φορολογικής πολιτικής, συνίσταται στην όλο και δυσμενέστερη φορολόγηση των μισθωτών και των συνταξιούχων (με αποκορύφωμα τη φορολόγηση πλέον ακόμα και αυτών που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχιας) και την παράλληλη δημιουργία ενός πλέγματος φοροαπαλλαγών και χαριστικών εξαιρέσεων του μεγάλου πλούτου, που είχε ως αποτέλεσμα τη συστηματική και διαχρονική απώλεια τεράστιων ποσών φόρου.

 Συνεπώς, η προσπάθεια αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος θα πρέπει να έχει ως πρωταρχικό σκοπό την εμπέδωση της φορολογικής δικαιοσύνης μεταξύ των πολιτών. Η εισπρακτική επιτυχία ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος, αποτελεί έναν ασφαλέστερα επιτεύξιμο στόχο (τόσο σε βραχυχρόνιο αλλά κυρίως σε μακροχρόνιο ορίζοντα), αντίθετα με ό,τι μας έχει συνηθίσει να θεωρούμε η μακρόχρονη πρακτική του Υπουργείου Οικονομικών, που αποτυπώνεται με τη λέξη «κατεπείγον» στα φορολογικά νομοσχέδια. Εξάλλου, η θετική σχέση μεταξύ φορολογικής δικαιοσύνης και φορολογικών εσόδων (όσο περισσότερη η δικαιοσύνη τόσο υψηλότερα τα έσοδα, ή όσο λιγότερη η φορολογική δικαιοσύνη τόσο λιγότερα τα έσοδα) δεν αποτελεί μια εμμονή ή μια ιδεοληψία αλλά αποδεικνύεται από την ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία.

 Στην ιδιαίτερη συγκυρία που περνάει σήμερα η Ελλάδα, η όποια προσπάθεια εφαρμογής ενός τέτοιου δίκαιου φορολογικού συστήματος θα πρέπει να λάβει υπόψη της ότι η πενταετής ύφεση και οι εφαρμοζόμενες πολιτικές του Μνημονίου, έχουν δημιουργήσει συνθήκες κατάρρευσης τόσο του βιοτικού επιπέδου της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και των παραγωγικών δομών της χώρας, όσο και των εμπεδωμένων (σε επίπεδο συνείδησης) αρχών της δικαιοσύνης, της νομιμότητας, της συμμόρφωσης και της ανοχής στην κρατική (και φορολογική) εξουσία. Με άλλα λόγια, σε συνθήκες ακραίας φτώχιας όπου ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας έρχεται αντιμέτωπο με το φάσμα της πλήρους αδυναμίας κάλυψης των βασικών βιοτικών αναγκών (τροφή και στέγη), τελεί υπό κοινωνική αμφισβήτηση η νομιμότητα της φορολογικής αρχής. Το αποτέλεσμα είναι ότι αποσπασματικά φορολογικά μέτρα είναι καταδικασμένα να αποτύχουν και να επιφέρουν τα ακριβώς αντίθετα, από τα προσδοκώμενα, αποτελέσματα.

 Οι άξονες της προγραμματικής πρότασής μας για μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος έχουν διατυπωθεί εδώ και αρκετό καιρό. Τους θέσαμε στην κρίση του ελληνικού λαού με το προεκλογικό μας Πρόγραμμα. Ταυτόχρονα όμως βαθαίνουμε και συγκεκριμρνοποιούμε τις επεξεργασίες μας, και στη διαδικασία αυτή θέλουμε να ακούσουμε τις δικές σας προτάσεις. Θέλουμε να αξιοποιήσουμε κάθε ορθή ιδέα που διατυπώνεται από τους κοινωνικούς φορείς, από την κοινωνία.

 Με τις προτάσεις μας επιδιώκουμε την έξοδο από την κρίση προς όφελος της πλειοψηφίας της κοινωνίας, θέλουμε να οικοδομήσουμε ένα φορολογικό σύστημα που να υπηρετεί την ανάπτυξη και τις κοινωνικές ανάγκες. 

 Το δημοσιονομικό πρόβλημα ούτε στο παρελθόν ούτε και τώρα δεν είναι πρόβλημα υπερβολικά υψηλών δαπανών. Είναι πρόβλημα χαμηλών δημόσιων εσόδων, παρά την υπερφορολόγηση των χαμηλών και μεσαίων εισόδημάτων. Είναι το πρόβλημα που προκύπτει από ένα άδικο φορολογικό σύστημα, από ένα παγιωμένο καθεστώς φοροασυλίας του μεγάλου πλούτου, το οποίο συμπληρώνεται από ένα καθεστώς διαφθοράς, φοροδιαφυγής και αποδυνάμωσης των φορολογικών και ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους.

 Η πρότασή μας για τη ριζική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, επικεντρώνεται σε τρείς βασικούς άξονες, μέσα από τους οποίους είναι εφικτό να ανατραπεί το σημερινό, απαράδεκτο σκηνικό. Για μας, το φορολογικό σύστημα πρέπει να είναι: 1. Δίκαιο, 2. Απλό, 3. Σταθερό και Αποτελεσματικό. 

 Θεωρούμε ότι η μνημονική φορολογική πολιτική, εκτός του ότι είναι παντελώς άδικη (αφού στην ουσία συνιστά μια οριζόντια και αναδρομική φορολόγηση της φτώχειας και των μικρών εισοδημάτων), εκτός του ότι είναι παντελώς αναποτελεσματική, δημιουργεί κάτι που είναι πολύ πιο επικίνδυνο: Μια νέα γενιά πολιτών, που θεωρούν (τις περισσότερες φορές δικαίως) τη μη εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων τους ως «νόμιμη», αφού προέχει η επιβίωση των ιδίων και των οικογενειών τους. 

 Η έκταση της αδικίας και της αναλγησίας της φορολογικής πολιτικής που ασκείται εδώ και τρία χρόνια στη χώρα μας, διαλύει την νομιμοποιητική βάση της φορολογικής διοίκησης. Πρέπει άμεσα να εφαρμοστεί μια πολιτική που θα αντιστρέψει την κατάσταση. 

 Τα μέτρα που προτείνουμε θα επιτρέψουν την ουσιαστική φορολογική ανακούφιση της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών, με ταυτόχρονη αύξηση των συνολικών εσόδων του κράτους. Επιδιώκουν την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη μεταφορά του φορολογικού βάρους από τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα στα μεγάλα και υψηλά εισοδήματα και περιουσίες

 Περιλαμβάνουν μέτρα άμεσης φορολογικής ανακούφισης για την πρώτη κατοικία, τους ανέργους και όσους ζουν κάτω ή γύρω από το όριο της φτιώχειας. 

 Θεωρούμε ότι το «χαράτσι» ακινήτων είναι παράνομο και αντισυνταγματικό, όπως από την αρχή της εφαρμογής του συγκεκριμένου έκτακτου, υποτίθεται, μέτρου είχαμε επισημάνει, και ως εκ τούτου δεν μπορεί παρά να επιμένουμε στην οριστική κατάργησή του. Η αρχή της φορολογικής ισότητας επιβάλλει την κατανομή των φορολογικών βαρών, με βάση τη φοροδοτική ικανότητα εκάστου και όχι οριζόντιες επιβαρύνσεις.

Θεωρούμε ότι άμεσα απαιτείται η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ για τα βασικά είδη διατροφής, την εστίαση, τις παιδικές τροφές, τα είδη προσωπικής ανάγκης των ατόμων με αναπηρία, τα προϊόντα πολιτισμού και γνώσης και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. 

 Σήμερα, ο χαρακτήρας του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα είναι έντονα αντίστροφα προοδευτικός. Ένας από του καθοριστικούς παράγοντες είναι η σχέση άμεσων-έμμεσων φόρων (44%-56% σήμερα) καθώς η αύξηση της έμμεσης φορολογίας στην περίοδο του μνημονίου είναι χωρίς ιστορικό προηγούμενο. Βεβαίως, παρά την τρομερή αύξηση της έμμεσης φορολογίας (αύξηση ΦΠΑ, φόροι σε πετρέλαιο, ποτά, τσιγάρα κλπ.) η επίσης τρομερή αύξηση στα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα στην άμεση φορολογία, δημιουργεί παραπλανητική εικόνα, μειώνοντας το ποσοστό της έμμεσης φορολογίας από το 60%, πριν 2 χρόνια, σε 56% σήμερα.

 Στην πρότασή μας, για την αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης και την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος, για την αύξηση των δημόσιων εσόδων στο επίπεδο του ευρωπαϊκού μέσου όρου προτείνουμε: 

 1) Δημιουργία περιουσιολογίου και φορολόγηση όλων των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων με την ίδια κλίμακα (με εξαίρεση τόκους και καταθέσεις). Με περισσότερα κλιμάκια και αλλαγή των συντελεστών φορολογίας ώστε να ελαφρύνονται τα χαμηλά και μεσαία κλιμάκια.

2) Αύξηση των φορολογικών εσόδων από την επιχειρηματική δραστηριότητα στο μέσο όρο της ευρωζώνης, από σχεδόν το 50% αυτού του μεγέθους που κινήθηκε την προηγούμενη δεκαετία.

 3) Αλλαγή της σχέσης έμμεσων και άμεσων φόρων μέσω αύξησης των εσόδων από άμεσους φόρους και μείωσης των έμμεσων φόρων. Εδώ περιλαμβάνονται μέτρα όπως η μείωση του ΦΠΑ από το ανώτατο 23%, ειδική φορολόγηση των ειδών πολυτελούς διαβίωσης, πάταξη της λαθρεμπορίας καυσίμων (όπως και τσιγάρων κλπ.) αντί για την εξίσωση του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης.

 4) Φόρο μεγάλης και πολύ μεγάλης περιουσίας με προοδευτική κλίμακα.

 Έργο της φορολογικής αρχής είναι να αποκαλύψει τα αδήλωτα εισοδήματα και να τα φορολογήσει με δίκαιο και προοδευτικό τρόπο. 

 Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε το εξής: 

 Το οποιοδήποτε φορολογικό σύστημα δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό χωρίς αξιόπιστο φορολογικό μηχανισμό και αξιόπιστες φορολογικές υπηρεσίες. Η δομή και η λειτουργία του φοροελεγκτικού και φοροεισπρακτικού μηχανισμού στην Ελλάδα ήταν ένα τυπικό παράδειγμα λειτουργίας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Η υπαγωγή της φορολογικής διοίκησης στην εξυπηρέτηση των κομματικών και προσωπικών συμφερόντων, θεωρούνταν «εκ των ων ουκ άνευ» σε μια χώρα που, έτσι και αλλιώς, η δημόσια διοίκηση αποτελούσε το λάφυρο του νικητή των εκλογών. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι το πρώτο πράγμα που έκαναν οι Υπουργοί Οικονομικών ήταν να αλλάζουν όλους τους διευθυντές και προϊσταμένους κεντρικών υπηρεσιών, εφοριών και τελωνείων.

 Η κατάσταση αυτή πρέπει να αλλάξει και θα αλλάξει. 

Η κυβέρνηση της Αριστεράς θα στηριχθεί στη μεγάλη πλειοψηφία των έντιμων και έμπειρων στελεχών των φορολογικών και ελεγκτικών μηχανισμών, θα διδαχθεί από τη διεθνή εμπειρία και θα ενσωματίσει τις απαραίτητες τεχνολογικές καινοτομίες. Ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα είναι και αναγκαίο και εφικτό.