Πριν 61 χρόνια σαν σήμερα έπεφτε από τα βόλια του αποσπάσματος ο ηγέτης Ν. Μπελογιάννης

Μικρό ιστορικό για τον «άνθρωπο με το γαρύφαλλο» του Γιάννη Ρίτσου

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ, ΠΡΙΝ 61 ΧΡΟΝΙΑ έπεφτε εκτελεσμένος στου Γουδή ο Νίκος Μπελογιάννης, ηγέτης του κομμουνιστικού κινήματος, γνωστός στην Ηλεία όπου  γεννήθηκε, αλλά και στην Αχαΐα όπου πολύ δραστηριοποιήθηκε, ιδιαίτερα στην κατοχή. Μαζί του εκτελέστηκαν οι Αργυριάδης, Μπάτσης και  Καλούμενος που είχαν καταδικαστεί για την υπόθεση των ασυρμάτων στην Καλλιθέα. Νωρίτερα ε΄χε αυτοκτονήσει εντός της κρυπτής του ασυρμάτου ο ασυρματιστής Βαβούδης. Προς τιμήν του αείμνηστου αγωνιστή Ν. Μπελογιάννη αναδημοσιεύω από την Βικιπαίδεια ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια το παρακάτω ιστορικό.

 Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το 1915. Από μικρή ηλικία εντάχθηκε στο ΚΚΕ και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά. Το 1941 παραδόθηκε στις γερμανικές αρχές Κατοχής μαζί με άλλους αριστερούς κρατουμένους. Η ζωή του Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν Έλληνας αγωνιστής της αντίστασης κατά των Γερμανών και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ που εκτελέστηκε το 1952 ως κομμουνιστής με την κατηγορία της κατασκοπείας. Η δίκη και η εκτέλεσή του έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα και προκάλεσαν διεθνείς αντιδράσεις, ενώ έμειναν στην ιστορία ως παράδειγμα υπερβολικής σκληρότητας των μετεμφυλιοπολεμικών αντικομμουνιστικών διώξεων.Το 1943 κατάφερε να δραπετεύσει και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο στο πλευρό του Άρη Βελουχιώτη.

Κατά τον Εμφύλιο πόλεμο που επακολούθησε ήταν Πολιτικός Επίτροπος της 10ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού και μετά την ήττα ήταν ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν τη χώρα το 1949.

Η σύλληψη και η δίκη του. Τον Ιούνιο του 1950 επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα με σκοπό να ξαναφτιάξει τις οργανώσεις του παράνομου τότε ΚΚΕ στην Αθήνα, που είχαν διαλυθεί από τις συλλήψεις πολλών στελεχών του και από το φόβο. Στις 20 Δεκεμβρίου 1950 συνελήφθη και δικάστηκε με βάση το Ν. 509/1947, που

θεωρούσε εγκληματική οργάνωση το ΚΚΕ και το είχε κηρύξει παράνομο. Επίσης, κατηγορήθηκε ως κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.

Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη ξεκίνησε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1951 με 92 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στο Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο. Ένα από τα μέλη του δικαστηρίου ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο μετέπειτα δικτάτορας την 21η Απριλίου 1967, ως έκτακτος στρατοδίκης. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν ο μοναδικός από τους στρατοδίκες που ψήφισε ενάντια στην θανατική καταδίκη του Μπελογιάννη. Η δίκη ολοκληρώθηκε στις 16 Νοεμβρίου με δώδεκα θανατικές καταδίκες. Μετά την διεθνή κατακραυγή που ακολούθησε, ο Νικόλαος Πλαστήρας δηλώνει ότι η απόφαση δε θα εκτελεστεί.

Αποφασίζεται όμως ο Μπελογιάνης και ορισμένοι άλλοι κατηγορούμενοι να παραπεμφθούν σε νέα δίκη με τη βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας, με στόχο να αναιρεθεί η αμνηστία που υποχρεώθηκε να του δώσει. Εν τω μεταξύ στις 16 Νοεμβρίου 1951 βρίσκονται παράνομοι ασύρματοι στις περιοχές Καλλιθέας και Φαλήρου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους στρατοδίκες, για επιστράτευση του νόμου περί κατασκοπείας.

 Έτσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσάγονται σε νέα δίκη. Η δεύτερη αυτή δίκη αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952, με βάση το μεταξικό νόμο 375/1936 περί κατασκοπείας, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών. Ο Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές του ενέργειες κατά τη διάρκεια της κατοχής.

Η δίκη του πήρε μεγάλη δημοσιότητα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη. Έμεινε γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα φρέσκο κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ένα διάσημο σκίτσο από την εικόνα του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.

Παρά την παγκόσμια και ελλαδική κινητοποίηση υπέρ αμνηστίας του μελλοθάνατου Μπελογιάννη καταδικάστηκε σε θάνατο την 1^η Μαρτίου 1952  μαζί με άλλους τρεις κομμουνιστές.

Παρά την ανάληψη ευθύνης της ηγεσίας του ΚΚΕ στην Αθήνα από τον παράνομο γραμματέα Νίκο Πλουμπίδη με γράμμα του στην Αστυνομία λίγες μέρες μετά την απόφαση καταδίκης και με επιβαρυντικό γεγονός την δήλωση από τον ραδιοσταθμό του ΚΚΕ ότι ο Πλουμπίδης ήταν πράκτορας της Ασφάλειας, κι ότι το γράμμα ήταν πλαστό, συν την αποκάλυψη του ασυρμάτου του ΚΚΕ στην Καλλιθέα, ο Ν. Μπελογιάννης πειθόμενος  για τον ακέραιο χαρακτήρα του αγωνιστή Μπλουμπίδη, αλλά και για το λάθος στο οποίο είχε υποπέσει το κόμμα, οδηγήθηκε στην εκτέλεση.

Στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 4.10΄ τη νύχτα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι μεταφέρθηκαν νωρίς το πρωί από τις φυλακές της Καλλιθέας στο στρατόπεδο του Γουδή και εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού. Η ώρα και η ημέρα της εκτέλεσης ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη (οι εκτέλεσεις γίνοταν πάντα με το πρώτο φως του ηλίου και ποτέ μέρα Κυριακή ακόμα και από τους Γερμανούς ναζί κατακτητές) και φερεται να έγινε τότε για να προλάβουν οι υπέρμαχοι της εκτέλεσης τυχόν νέα απονομή χάριτος.

 

Ο βασιλικός επίτροπος συνταγματάρχης Αθανασούλας την ημέρα αυτή είχε ανακοινώσει στους Μπελογιάννη, Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος απορρίφθηκε. Τα άσχημα μαντάτα ταξίδευσαν γρήγορα μέχρι το στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στον Αϊ Στράτη όπου ζει εξόριστος ο κορυφαίος ποιητής του λαού μας Γιάννης Ρίτσος. Την ίδια μέρα της εκτέλεσης θα γράψει το ποίημα «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο». Ο Δήμος Αμαλιάδας πολλά χρόνια μετά κι αφού αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία στον τόπο, τιμώντας τον αγωνιστή έδωσε το όνομά του σε κεντρικό δρόμο της πόλης.