Σοβαρές επιφυλάξεις από το Σ.Ε. για το εργασιακό μέλλον στην Ελλάδα

Φωτογραφία Αρχείου.

Η απόφαση cm/rescss(2012)8 του Συμβουλίου των Υπουργών 

της ΕΕ για την τήρηση του ευρωπαϊκού κώδικα Κοινωνικής 

Ασφάλειας και του Πρωτοκόλλου στην Ελλάδα

ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ “ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΜΕ στην Ευρώπη” τηρώντας πιστά το Μνημόνιο, απομακρυνόμαστε με ταχύτατους ρυθμούς από θεμελιώδεις προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας και δε διασφαλίζουμε τα κατώτατα όρια κοινωνικών παροχών που ορίζονται σε αυτόν.

Του Β. Κουμαριανού

Το Συμβούλιο της Ευρώπης διατυπώνει πολύ σοβαρές επιφυλάξεις για (i) το αν με την εξέλιξη της κρίσης οι αναλογιστικές μελέτες του Ν.3863/2010 είναι πια αξιόπιστες, (ii) τον άμεσο κίνδυνο βιωσιμότητας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, (iii) για την τήρηση των δεσμευτικών προβλέψεων για κατώτατα όρια κοινωνικής ασφάλειας, (iv) για το δίκαιο χαρακτήρα των ληφθέντων μέτρων και τη λογική των επόμενων. Και όλα αυτά λαμβάνοντας υπόψιν τις μεταρρυθμίσεις μέχρι την 30/06/2011.

Στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπογράφηκε από τη χώρα μας το 1977 ο Ευρωπαϊκός Κώδικας Κοινωνικής Ασφάλειας και επικυρώθηκε το 1981 με το Ν. 1136/1981, έπειτα αναθεωρήθηκε και υπογράφηκε από τη χώρα μας το Νοέμβριο του 1990. Για να επιβεβαιώσει την τήρηση του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας, το Συμβούλιο της Ευρώπης σε συνεργασία με τη ΔΟΕ παρακολουθεί και κάνει συστάσεις για τις εξελίξεις στην κοινωνική ασφάλεια.

Για την Ελλάδα, με την απόφαση CM/ResCSS(2012)8 του Συμβουλίου των Υπουργών (http://www.statewatch.org/news/2012/sep/coe-greece-austerity-prel.pdf) παρατηρούμε ότι στην προσπάθεια “να παραμείνουμε στην Ευρώπη” τηρώντας πιστά το Μνημόνιο, απομακρυνόμαστε με ταχύτατους ρυθμούς από θεμελιώδεις προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας και δε διασφαλίζουμε τα κατώτατα όρια κοινωνικών παροχών που ορίζονται σε αυτόν.

Η ΔΟΕ έκρινε με την απόφαση αυτή ότι η αναλογιστική μελέτη του Ν.3863/2010 έδειχνε μακροπρόθεσμα μεγάλες εξοικονομήσεις, όμως, δεδομένου ότι από το 2015 οι αλλαγές του νέου ασφαλιστικού θα εφαρμόζονται πλήρως, οι αρχικές υποθέσεις της για το προβλεπόμενο κόστος πρέπει να αναθεωρηθούν ενόψει της ραγδαίας όξυνσης της κρίσης. Το  Συμβούλιο των Υπουργών  τονίζει, την ίδια στιγμή, ότι η κυβέρνηση στα αναλογιστικά της σενάρια οφείλει να λαμβάνει υπόψιν τις νομικές της δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στον Ευρωπαϊκό Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας και ιδίως τις διατάξεις για τα κατώτατα όρια, εκφράζοντας την επιθυμία να προβεί σε μια αντικειμενική αναλογιστική μελέτη χαράζοντας μια κόκκινη γραμμή κάτω από την οποία η κυβέρνηση θα ειδοποιείται για κάθε ενδεχόμενη παραβίαση των κατώτατων ορίων.

Ανεξάρτητα από τη μακρόχρονη/αναλογιστική βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, η χώρα διατρέχει άμεσο κίνδυνο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να μην είναι σε θέση να αντέξει την ύφεση στην οικονομία, την αύξηση της ανεργίας και την κρίση των δημόσιων οικονομικών και να αναγκασθεί να μειώσει τις παροχές κάτω από τα κατώτατα όρια του Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε το  Συμβούλιο των Υπουργών, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι αν οι άνεργοι ξεπεράσουν το 1 εκατομύριο τα ασφαλιστικά ταμεία θα χάνουν 5 δισ. ευρώ ετησίως και οι παροχές δε θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Λαμβάνοντας υπόψιν και τις αλλαγές του Ν.4024/2011, η αποστολή του  Συμβουλίου των Υπουργών σημείωσε ότι συνδυαστικές περικοπές τέτοιας έκτασης υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των ασφαλισμένων στο σύστημα και εγείρουν αμφιβολίες για την αντιμετώπιση της κρίσης με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.

Για το μέλλον, το  Συμβούλιο των Υπουργών συστήνει στην κυβέρνηση να σχεδιάσει και να εφαρμόσει τα μελλοντικά μέτρα λιτότητας με γνώμονα τους βασικούς στόχους του  Ευρωπαϊκού Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλειας.

Η απόφαση παρά την προσεκτική και διπλωματική της γλώσσα είναι αρκετά σκληρή. Η κριτική της βασίζεται σε πάγιες θέσεις που έχει υιοθετήσει για το ρόλο της οικονομικής βιωσιμότητας και του ασφαλιστικού συστήματος σε μία κοινωνία, και παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις που μπορούν να διατυπωθούν για την εξέλιξη των θέσεων της ΔΟΕ, οι προτάσεις της για την ορθή οικονομική διακυβέρνηση ενός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι πυξίδα για τα επιμέρους εθνικά συστήματα.

http://www.inegsee.gr/sitefiles/studies/EKTHESH_13.pdf  σελ. 350-366

Συγκεκριμένα, οι προτάσεις της ΔΟΕ εντοπίζονται σε 4 βασικούς άξονες οι οποίοι συνιστούν απαραίτητη πυξίδα για τη διαφύλαξη των των κοινωνικών και αναδιανεμητικών χαρακτηριστικών στα συστήματα κοινωνικής ασφάλειας σε όλο τον κόσμο : α. τη μέριμνα για επαρκή χρηματοδότηση και τη γενική ευθύνη του κράτους, β. την προστασία των ασφαλιστικών ταμείων από την κακοδιαχείριση, τις περιόδους κρίσης της αγοράς, γ. την εξασφάλιση της αγοραστικής αξίας των παροχών και δ. τη διαχείριση του ελλείμματος της κοινωνικής ασφάλειας με καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και αύξηση των ποσοστών εργασίας.

Στη χρονική συγκυρία όπου στο όνομα της κρίσης το κοινωνικό κράτος υφίσταται σοβαρές περικοπές, η ΔΟΕ υπογραμμίζει εμφατικά την κοινωνική και οικονομική αναγκαιότητά του. Η κοινωνική αποτελεσματικότητα των παροχών πρέπει να είναι ουσιαστική ώστε να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, ειδάλλως, αν τα επίπεδα παροχών παρέχουν εισόδημα το οποίο κρίνεται μη αποδεκτό από την ενεργό γενιά που το χρηματοδοτεί, τίθεται σε κίνδυνο νομιμοποίησης όλο το σύστημα. Επομένως « η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος και η επάρκεια των κοινωνικών παροχών είναι διαφορετικές πλευρές του ίδιου νομίσματος. Μόνο η πρόβλεψη ουσιαστικών παροχών που να καλύπτουν όλους όσοι τα έχουν ανάγκη μπορεί να δημιουργήσει την διάθεση τους εισφέροντες να χρηματοδοτήσουν τις επιμέρους πολιτικές. Η ανεπάρκεια και η κακοδιαχείριση υπονομεύουν τη βιωσιμότητα αφού η προθυμία να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο σύστημα διαβρώνεται γρήγορα »[1].

Έτσι, παράλληλα με το «κραχ εσόδων», η συνεισφορά της «διαρκούς» αντιασφαλιστικής μεταρρύθμισης διαβρώνει την εμπιστοσύνη των ασφαλισμένων βάζοντας τέτοιους όρους, ώστε ακόμα και η νέα δραστικά μειωμένη σύνταξη να γίνεται ανέφικτος στόχος. Πώς άλλωστε μπορεί κανείς βάσιμα να ελπίζει ότι με 55% ανεργία στους νέους και αυξανόμενη ανασφάλιστη εργασία στο 35% θα συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, ενώ ο μέσος όρος ασφάλισης πριν την κρίση ήταν 25 έτη.

---

[1] Social security for social justice and a fair globalization, όπ.π., σελ. 35, σημείο 102

( Από το Δίκτυο Μελετών και τεκμηρίωσης της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ)