Νίκος Νικηφορίδης, εκτελέστηκε γιατί μάζευε υπογραφές κατά των ατομικών όπλων

Μακρόνησος: Ο Ν. Νικηφορίδης στο μέσον, είναι ο όρθιος που κοιτάει αριστερά. Πρώην ΕΠΟΝίτης και μαχητής της Ειρήνης, που είχε πληρώσει με την υγεία του, την μισαλλοδοξία της Δεξιάς.

Τον Μάρτιο του 1950, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης παρουσίασε το κείμενο που είναι γνωστό ως “η έκκληση της Στοκχόλμης”. Η συλλογή υπογραφών κάτω από αυτό το κείμενο, από τον Ν. Νικηφορίδη, του στοίχισε την παραπομπή του στην ελεγχόμενη Στρατιωτική Δικαιοσύνη και την εκτέλεσή του για κομματικούς λόγους.

Τον εκτέλεσαν μόλις πέντε ημέρες μετά την απόφαση του Στρατοδικείου, ώστε να μην προλάβει κανείς να ζητήσει χάρη και να δώσει η Δεξιά μήνυμα στους απολυόμενους μακρονησιώτες!

Τον Μάρτιο του 1950, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης παρουσίασε το κείμενο που είναι γνωστό ως “η έκκληση της Στοκχόλμης”. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης ήταν μια πλατφόρμα διανοούμενων, διεθνούς ακτινοβολίας, που αγωνιζόταν για την κατάργηση των ατομικών όπλων. Ανάμεσά τους ήταν συγγραφείς όπως ο Χόρχε Αμάντο, ο Λουί Αραγκόν, ο Πάμπλο Νερούδα, ο Σαρτρ και ο Χάουαρντ Φαστ, καλλιτέχνες όπως ο Πικάσο και ο Ντιέγκο Ριbέρα, ο Αφροαμερικανός βαρύτονος Πολ Ρόμπσον, ο νομπελίστας φυσικός Φρεντερίκ Ζολιό Κιουρί.

Η έκκληση της Στοκχόλμης ήταν διατυπωμένη σε ελάχιστες φράσεις: Ζητούσε την απαγόρευση των ατομικών όπλων ως μέσων μαζικού εκφοβισμού και δολοφονίας, απαιτούσε διεθνείς ελέγχους για την εφαρμογή του μέτρου και χαρακτήριζε εγκληματία πολέμου οποιαδήποτε κυβέρνηση έκανε πρώτη χρήση τέτοιων όπλων εναντίον άλλης χώρας. Τέλος, ζητούσε από όλους τους καλόπιστους πολίτες του πλανήτη να βάλουν την υπογραφή τους κάτω από αυτό το κείμενο. Αυτή ήταν η αρχή μιας παγκόσμιας καμπάνιας κατά της ατομικής βόμβας, που συγκέντρωσε εκατοντάδες εκατομμύρια υπογραφές και αντιμετωπίστηκε από τα ψυχροπολεμικά γεράκια ως συγκαλυμμένη κομμουνιστική προπαγάνδα. Αυτά τα γεράκια κυβερνούσαν τότε την Ελλάδα, μόλις μερικούς μήνες μετά τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου.

Η εξάρθρωση των “επικίνδυνων κομμουνιστών”

Ο Νίκος Νικηφορίδης ήταν τότε ένα παιδί λίγο πάνω από τα 20, ΕΠΟΝίτης και πρώην εξόριστος. Τα βασανιστήρια που είχε υποστεί στη Μακρόνησο του είχαν προκαλέσει τόσο σοβαρές ζημιές, ώστε οι αρχές αναγκάστηκαν να τον αφήσουν, υπό τον φόβο της κατακραυγής, σε περίπτωση που πέθαινε στην εξορία. Αμέσως μετά την απελευθέρωσή του, συνδέθηκε με το ελληνικό ειρηνιστικό κίνημα και ανέλαβε να οργανώσει τη συλλογή των υπογραφών για την έκκληση της Στοκχόλμης, στη Θεσσαλονίκη. Εκεί υπήρχε μια ομάδα μαθητών που εξέδιδε ένα περιοδικό. Ο Νικηφορίδης πήγε στη Θεσσαλονίκη για να τους συναντήσει. Συνελήφθησαν όλοι μαζί. 

Η σύλληψή τους κρατήθηκε μυστική για 19 ημέρες και κατόπιν παρουσιάστηκε ως εξάρθρωση δικτύου επικίνδυνων κομουνιστών, που δεν είχε προλάβει ακόμα να προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια. Παραπέμφθηκαν στο στρατοδικείο 14 άτομα, με κατηγορίες για κομμουνιστική συνωμοσία, ενώ ένας 15ος, του οποίου η σύλληψη δεν ανακοινώθηκε ποτέ, ο Μιχάλης Βουτυράς, είχε πεθάνει εξ αιτίας των βασανιστηρίων στα οποία τον υπέβαλλαν¹.

Βασιλικός επίτροπος. Τους σκοτώνουμε για να αμυνθούμε!

Χαρακτηριστική είναι η αγόρευση του βασιλικού επιτρόπου, που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες της εποχής.² Πρότεινε καταδίκη σε θάνατο για 3 από τους κατηγορούμενους, τους οποίους χαρακτήρισε φανατικούς, αιμοσταγείς, δαίμονες και ερπετά για καταλήξει στο αποκαλυπτικό:
“Και εγώ λέγω θάνατος. Όχι διά να γίνη η Δικαιοσύνη μόνο, αλλά και διά λόγους αμύνης των ζώντων».

Δεν ήταν λοιπόν η έκκληση της Στοκχόλμης ούτως ή άλλως κόκκινο πανί. Ήθελαν να στείλουν ένα μήνυμα στους μακρονησιώτες που μπορεί να γλίτωναν από το κολαστήριο, ότι έπρεπε να κάτσουν στην ησυχία τους. Και ένα μήνυμα στους αριστερούς συνολικά, ότι δεν θα τους επιτρεπόταν η παραμικρή πολιτική δραστηριότητα, νόμιμη ή παράνομη. Έτσι οι Αμερικανοί και το στρατιωτικό παρακράτος που κυβερνούσε τη μετεμφυλιακή Ελλάδα, έκαναν κάτι που θα ήταν δύσκολο να το κάνουν ακόμα και στο έδαφος των ΗΠΑ: Δίκασαν 14 παιδιά που δεν είχαν κάνει τίποτε απολύτως και τις πεποιθήσεις των οποίων είχαν συνυπογράψει εκατομμύρια άνθρωποι στην Ελλάδα, την Ανατολική και Δυτική Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο Νικηφορίδης καταδικάστηκε σε θάνατο, δύο συγκατηγορούμενοί του σε ισόβια και ένας σε κάθειρξη 16 ετών. Άλλοι τρεις καταδικάστηκαν σε φυλάκιση από 1 έως 4 χρόνια. Οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν με αναστολή, ενώ μία κοπέλα αθωώθηκε.


"Αν υπογράψω, θα κλάψουν και άλλες μανάδες..."


Ο Νικηφορίδης μπορούσε να σώσει τη ζωή του υπογράφοντας ένα χαρτί και αποκηρύσσοντας ό,τι του ζητούσαν να αποκηρύξει. Δεν το έκανε. “Μάνα, δεν ζητάνε μόνο την υπογραφή, ζητάνε να καταδώσω και τους συντρόφους μου” είπε στη μητέρα του, που με αγωνία προσπαθούσε να τον πείσει να υποχωρήσει για να σωθεί η ζωή του. “Αν το κάνω αυτό, δεν θα κλάψεις μόνο εσύ, αλλά πιθανόν και δεκάδες άλλες μανάδες...”.

Τον εκτέλεσαν στις 5 Μαρτίου 1951 μόλις, 5 ημέρες μετά το τέλος της δίκης, για να προλάβουν το παγκόσμιο κίνημα διαμαρτυρίας που ξεσηκωνόνταν ήδη απέναντι σε αυτή την αδιανόητη δικαστική απόφαση. Αλλά και για να προλάβουν οποιαδήποτε πίεση για απονομή χάριτος. Την ίδια περίοδο που ο 23χρονος Νίκος Νικηφορίδης στηνόταν στο απόσπασμα για συλλογή υπογραφών υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης, το μετεμφυλιακό κράτος έδινε οριστική χάρη στον δωσίλογο πρωθυπουργό Λογοθετόπουλο και στους υπόλοιπους υπουργούς των κατοχικών κυβερνήσεων.
Η δικαστική δολοφονία του Νίκου Νικηφορίδη έχει καταγραφεί διεξοδικά στο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου “Η εκτέλεση της ειρήνης - Υπόθεση Νικηφορίδη», που κυκλοφόρησε το 1988 από τις εκδόσεις Καστανιώτη.


¹ Ανδρέας Δανεζάκης: "Η εκτέλεση του πρωτομάρτυρα της ειρήνης Νίκου Νικηφορίδη" στην ισοτσελίδα imerodromos.gr
² Γιάννης Γκλαρνέτατζης: "Η δίκη και η εκτέλεση του Νίκου Νικηφορίδη (1951)" στην ιστοσελίδα www.alterthess.gr/

Πηγή: Τσέκερης Άγγελος-avgi.gr


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:   
Αποκάλυψη αναθηματικής πλάκας στον Βύρωνα