 |
|
25-11-2006,
ο εικονιζόμενος Ανδρέας Καραπαναγιώτης μιλά στον Γ. Μόσχο για τις δυο γιάφκες
της Πάτρας, στις οποίες λειτουργούσαν οι εγκαταστάσεις του παράνομου εκδοτικού
μηχανισμού του Γραφείου Εσωτερικού του ΚΚΕ, γνωστότερου και ως ΚΚΕ Εσ.
|
Τότε
που έπεσαν οι πρώτες προκηρύξεις κατά της χούντας στο Σύνταγμα, τυπωμένες από
αγωνιστές στην Πάτρα – Αποκαλυπτική συνέντευξη με τον Ανδρ. Καραπαναγιώτη
ΕΙΚΟΣΙ
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΙΟΥΛΙΟΥ 2013 σήμερα και συμπληρώνονται τριάντα εννέα χρόνια από την αποκατάσταση
της Δημοκρατίας μετά την επταετή μαύρη νύχτα που επέβαλαν στη χώρα μας οι
δεξιοί αξιωματικοί της φιλονατοϊκής πτέρυγας των επίορκων συνταγματαρχών.
Οι
περισσότεροι από αυτούς έφυγαν λησμονημένοι από τη δημοκρατική κοινωνία μας,
που τους χαρακτηρίζει με τα χειρότερα λόγια, καθώς εκτός από την δικτατορία που
επέβαλαν στη χώρα, με την συνεργασία και προτροπή του αμερικανικού κεφαλαίου
και του μιλιταριστικού παράγοντα, σφετεριζόμενοι την εμπιστοσύνη της Πατρίδας, εκτός
από τους βασανισμούς δημοκρατικών πολιτών και τις δολοφονίες αόπλων πολιτικών
ανδρών και ηρωικών φοιτητών, εκτός από τις φυλακές και τα ξερονήσια, που
ξαναλειτούργησαν για να φυλακίσουν αρχικά τους αγωνιστές της ΕΔΑ και του
παράνομου ΚΚΕ και αργότερα όσων πολιτών αντιστάθηκαν στη χούντα των επίορκων, άνοιξαν στο σώμα της χώρας μας την μεγάλη
πληγή του κυπριακού προβλήματος με την προδοσία που έκαναν.
Το
Istologio Giorgou Mosxou,
τιμώντας την ημέρα και αποδίδοντας τιμές στους ανώνυμους, αλλά και στους επώνυμους
που είχαν την τιμή να πρωταγωνιστήσουν στις μαύρες ημέρες της χουντικής τυραννίας
δημοσιοποιεί την παρακάτω συνέντευξη, που έλαβε ο υπογράφων Γιώργος Μόσχος, από
τον Πατρινό αγωνιστή Ανδρέα Καραπαναγιώτη, υπεύθυνο του κλιμακίου του ΚΚΕ
Εσωτερικού στην Πάτρα και μέλους της συντακτικής επιτροπής των παράνομων
αντιστασιακών εφημερίδων «Αχαγιά» και «Αγωνιστής»
που εκδίδονταν στην πόλη της Πάτρας.
Η
συνέντευξη αυτή ελήφθη στο σπίτι του αγωνιστή το 2006 και προορίζονταν για την
επετειακή έκδοση του λευκώματος «Αντιδικτατορικός Τύπος της Αχαΐας» κοινή έκδοση
ΕΣΔΙΑ ν. Αχαΐας - Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας 2007.
Για λόγους δεν είναι τους παρόντος να αναφερθούν,
δεν συμπεριελήφθη. Τη παραθέτω σήμερα επτά χρόνια από τη λήψη της.
Συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΔΗΜ. ΜΟΣΧΟ
«ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΟΥ
ΓΕΩΡΓIΟΥ
ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΑ
ΤΟ 1948 ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΛΙΣΣΟΣ ΑΧΑΪΑΣ ΚΑΙ
ΔΙΑΜΕΝΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
EΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΠΑΝΤOΚΡΑΤΟΡΟΣ ΑΡΙΘ. 75
Αντικείμενο
της συνέντευξης είναι ο παράνομος αντιδικτατορικος τύπος στην Πάτρα, * Οι προκηρύξεις που ερίπτοντο από τα μέλη της
οργάνωσης του Γραφείου ΚΚΕ στο εσωτερικό της Ελλάδας (γνωστότερο ως ΚΚΕ
Εσωτερικού), * Τα δυο τυπογραφεία που
διατηρούσετο ΚΚΕ Εσωτ. σε αντίστοιχες γιάφκες της Πάτρας, * Η μεταφορά στην Αθήνα των εντύπων και άλλου
υλικού, * Η παραλαβή από Ιταλία μέσω λιμένων Πρέβεζας και Πατρών ή από
Γιουγκοσλαβία όπλων, πυρομαχικών, εκρηκτικών, εφημερίδων και άλλων εντύπων που
τυπώνοντο εκεί, όπως ‘’Ριζοσπάστης Μαχητής’’, ‘’ΚΟΜ.ΕΠ.’’ κ.ά. * Η αναφορά σε προπολεμικές γιάφκες της Αθήνας,
από τις οποίες εφοδιάστηκε με τυπογραφικό υλικό ο εδώ μηχανισμός της Πάτρας που
αποτελείτο από δεκαεπτά άτομα (17) για την έκδοση των μηνιαίων εφημερίδων
«Αχαγιά», όργανο του ΜΑΝΑ (Μέτωπο Αντιστάσεως Νομού Αχαϊας) και «Αγωνιστής»,
όργανο του ΠΑΜ Δυτ. Ελλάδας * Η χρήση
ενός από τους εννέα (9) πολυγράφους του μηχανισμού της Αθήνας που εκλάπη πιθανόν
από μυστικές υπηρεσίες και χρησιμοποιήθηκε για τη συγγραφή της πρώτης προκήρυξης που φέρει ως εκδότη την
οργάνωση «17 Νοέμβρη» και εκδόθηκε μετά την πρώτη δολοφονία που έκανε.
Η
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΛΗΦΘΗ ΑΠΟ ΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΜΟΣΧΟ (Γραμματέα της ΕΣΔΙΑ Αχαϊας)
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 25-11-2006 ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ
----ο----
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Θέλω να κάνω μια διευκρίνιση εδώ. Κάποιοι
συζητάνε ότι ήταν κάτι που πιστεύαμε. Ηταν αυτό που μας λένε. Ηταν κατά κάποιο
τρόπο οικογενειακή παράδοση. Το ίδιο έκαναν και οι γονείς μου, ο πατέρας μου μάλιστα
που ήταν μισός άνθρωπος. Άλλοι με καμένα
σπίτια με, με, με, δεν ζήτησαν παραπέρα από την αναγνώριση της
αντιστασιακής τους δράσης κατά τα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης. Πήραν τα
μετάλλιά τους, πήραν την ταυτότητά τους και αυτά ήσαν αρκετά. Κάτι αντίστοιχο
συνέβη και με μένα και ποτέ δεν θέλησα να εξαργυρώσω αυτόν τον αγώνα. Γιαυτό και δεν εκμεταλλεύτηκα πάμπολλες ευκαιρίες. Να σημειώσω
εδώ ότι ήμουνα από τους οκτώ φοιτητές που έχασαν την φοιτητική τους ιδιότητα
όταν κατέλαβε την εξουσία η χούντα. Και ήταν τόσο ξεχασμένο για μένα
αυτό το συμβάν. Αμέσως μετά την πτώση της χούντας, στην μεταπολίτευση, μπορούσα
να συνεχίσω να φοιτήσω στην Ιατρική και να τελειώσω όπως έκαναν και άλλοι. Π.χ.
ο νέος δήμαρχος Ανδρέας Φούρας, που γράφτηκε στη Νομική και την τελείωσε. Εγώ
δεν έκανα ποτέ χρήση αυτού ευεργετήματος. Πολύ πολύ αργότερα, μιλάμε για τα
τελευταία πέντε – έξι χρόνια, έψαχνε ο Ανδρέας Φούρας τα αρχεία και βρήκε ότι
ήμασταν μαζί, δηλαδή από τους οκτώ διωγμένους και προς τιμήν του με πήρε
τηλέφωνο ένα μεσημέρι και μου είπε «είσαι ο μόνος που δεν χρησιμοποίησες αυτά
τα δυσμενή στοιχεία και όσα υπέστεις από τη χούντα, για να τα εξαργυρώσεις και
να γραφτείς κάπου. Θέλεις να τα κοιτάξουμε, να γίνει κάτι τουλάχιστον για τα
παιδιά σου, αφού δεν έγινε για σένα;». Απάντησα τότε εγώ: «Ανδρέα δεν έκανα κάτι
για να το εξαργυρώσω και να πάρω κάτι και εάν τα παιδιά μου δεν είναι ικανά να
προχωρήσουν, ποτέ δεν θα θελήσω να χρησιμοποιήσω αυτή τη δράση μου για τα
παιδιά μου κόβοντας το δρόμο σε κάποια άλλα, που έχουν την ικανότητα και τους
βαθμούς και την αποδοτικότητα για να φοιτήσουν σε ένα πανεπιστήμιο». Γιατί αυτό
εννοούσε ο Ανδρέας, να γραφτούν άνευ
εξετάσεων τα παιδιά μου στο πανεπιστήμιο.
Θέλω
να το ξεκαθaρίσω
αυτό γιατί τελευταία βλέπω πάρα πολύ κόσμο, ο οποίος εμφανίζεται να προσπαθεί
να εξαργυρώσει. Ακόμη και άνθρωποι, οι οποίοι δούλευαν κι έκανα τις δουλειές
τους, και στο τέλος εξαργύρωσαν με ιδιοτελείς και ανορθόδοξους τρόπους, πάρα
πολύ ακριβά αυτό που ποτέ δεν ήσαν. Καταλαβαίνει ο καθένας. Όπως επίσης με
διάφορα κυκλώματα που στην πορεία αναπτύχθηκαν, τα οποία δημιούργησαν κάποιους
αντιστασιακούς, κατ’ εκτίμηση κάποιων σκοτεινών κέντρων, που επέλεξαν και
έδωσαν καταλόγους την εποχή εκείνη, τελευταία, που ήταν να πέσει η χούντα, με
σκοπό να συλληφθούν κάποιοι και να τους κολληθεί το παράσημο της αντίστασης.
Εχουμε πάρα πολλά παραδείγματα και από δω, απ’ την Πάτρα…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Για
λέγε ένα από την Πάτρα…
A.
KAΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Σχεδόν όλη, όχι σχεδόν. Όλη η φουρνιά που συνελλήφθη παραμονές της πτώσης της
χούντας, που τους πήγαν μια βόλτα στα νησιά και τους γύρισαν μετά πίσω, δεν
είχαν καμμία σχέση με την εξορία. Και μπορούμε να την αντιπαραβάλλουμε και να
φωνάξουμε κάποιους, γιατί είδα τώρα τελευταία , παράλληλα δύο ανθρώπους σε μια
εκδήλωση (σ.σ.: στις 22-11-2006), τον Πέτρο Κομματά και τον Δημήτρη
Γεωργόπουλο. Δεν τράβηξε αυτά που τράβηξε ο Κομματάς στην εξορία, ο Δημήτρης
Γεωργόπουλος. Ολο αυτό το γκρουπ, Παπαγιαβήδες και λοιποί. Να πούμε τα πράγματα
με το όνομά τους. Ηταν μια επιλογή, ένας κατάλογος που δόθηκε από ειδικά κέντρα
της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Δόθηκαν και με διαφόρους τρόπους
διοχετεύθηκαν και πήγε η Ασφάλεια επιλεγμένα κι έφτιαξε κάποιους
αντιστασιακούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Για ρωτήστε τον Πέτρο Κομματά πως
έφτασε στη Γυάρο. Όχι μόνον αυτός αλλά και μια σειρά αλλοι που πέρασαν από
κρατητήρια.
Αυτά ήθελα να πω για να γίνει μια
αντιδιαστολή. Άλλο είναι να βρίσκεσαι σε διατεταγμένη υπηρεσία και με πλάτες
και άλλο να δίνεις τη μάχη χωρίς πλάτες, χωρίς τίποτα πίσω. Ο Βαγγέλης
Γιαννόπουλος (σ.σ.: υπουργός επί κυβερνήσεως Α. Παπανδρέου, μακαρίτης πια) επί
παραδείγματι ήταν άνθρωπος και υψηλόβαθμο στέλεχος των αγγλικών μυστικών
υπηρεσιών. Ετσι κάνω κι εγώ αντίσταση όταν έχω πίσω μου τέτοιες πλάτες. Σε
αντίθεση με τον απλό τσοπανάκο, ο ποίος όχι μόνον έβαλε το κεφάλι του στον
ντορβά, αλλά στο τέλος υπέστη και τα πάνδεινα. Ή επί παραδείγματι τον πεθερό
σου (σ.σ.: τον τσαγκάρη Γιώργο Βαρδάκη, μέλος του ΚΚΕ από προπολεμικά).
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Τον Βαρδάκη Γιώργο…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, κι αυτό γιατί κάποιους ανθρώπους πρέπει να τους μνημονεύουμε για να
μείνουν στην Ιστορία. Ή τον μακαρίτη τον Ανδρέα Ζέρβα (σ.σ.: ΕΔΑϊτη
προδικτατορικά, οικοδόμος, μέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού στη μεταπολίτευση). Μου
είπαν χαρακτηριστικά ότι από το πολύ ξύλο βέλαζε σαν πρόβατο, όταν τον
χτυπάγανε. Μου το είχε πει αυτό ο πεθερός σου…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Στο
καράβι προς τα Γιούρα;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Και
εδώ στις φυλακές που τον κρατούσανε. Λοιπόν δεν μπορεί να τους βάζουμε στο ίδιο
τσουβάλι. Πρέπει να κάνουμε διαχωρισμό και κάποτε ν’ αρχίσει να διαβάζεται
σωστά η Ιστορία.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΑΦΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Θα
σε ρωτήσω τώρα κάτι άλλο… Για τις παράνομες εφημερίδες που έβγαιναν στην
Πάτρα….
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Εγώ
ήμουν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, πριν την παρανομία (σ.σ.: της
χούντας). Εχω μυηθεί και ενταχθεί από πολύ καλούς δασκάλους. Από ανθρώπους που
δεν θα αναφέρω. Θα αναφέρω ονόματα ανθρώπων που έχουν πεθάνει. Δεν θα αναφέρω
ανθρώπων που ζουν.
Φοιτητής ων στην Αθήνα, προδικτατορικά,
έχω αναλάβει τη φύλαξη τριών κρυψώνων, στις οποίες ήταν κρυμμένα τυπογραφικά
υλικά, του παράνομου μηχανισμού. Συγκεκριμένα ήταν η μία η μεγάλη, που είχε το
εφεδρικό τυπογραφείο, στην περίπτωση που γινόταν κάτι. Όπως έγινε και άρχισε να
βγαίνει ο «Ριζοσπάστης Μαχητής» στην Αθήνα, όταν χτυπήθηκε. Και συνέχισε να
βγαίνει ο «Ριζοσπάστης» από το εφεδρικό τυπογραφείο. Ηταν και άλλες δύο
κρυψώνες.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Όταν λες χτυπήθηκε τι εννοείς;
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Χτυπήθηκε ο κεντρικός μηχανισμός στην Αθήνα και πιάστηκε.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Γνώριζε
ο μηχανισμός, Παρτσαλίδης και λοιποί;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι
απλώς γνώριζε ότι υπάρχει τέτοιο τυπογραφείο. Ούτε που ήξεραν που είναι, όπως
κι εγώ δεν γνώριζα για άλλους. Ηξερα ότι θα πάρω εντολή και με ένα σύνθημα θα
παραδώσω σε κάποιον το κλειδί και τη διεύθυνση, για να πάει να βγει η
εφημερίδα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Αυτά
τα τυπογραφεία που ήσαν;
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ησανται στην Αθήνα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Σε
ποια μεριά;
A.
KAΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Hσαν σε διάφορες μεριές… Ησαν περιοχές
Παγκράτι και Νέο Κόσμο. Που ήταν το κεντρικό τυπογραφείο δεν ήξερα. Γνώριζα για
το εφεδρικό στον Νέο Κόσμο που δεν λειτουργούσε και είχα εντολή όταν έρθει
κάποιος να του παραδώσω τα κλειδιά και τη διεύθυνση για να πάει να βρει (σ.σ.:
έτοιμο το τυπογραφείο) και να λειτουργήσει. Εχουμε λοιπόν άλλες δύο μικρές
γιάφκες, που φυλάσσεται εκδοτικό υλικό, όχι όμως του αυτού επιπέδου, με το
κεντρικό, γιατί το άλλο, το κεντρικό, είχε τυπογραφικά στοιχεία, είχε τα πάντα.
Είχε απ’ όλα. Έναν μεγάλο πολύγραφο, δύο μικρούς πολυγράφους, έναν πολύγραφο
οινοπνεύματος και κάποιες δυνατότητες επεξεργασίας, είχε μια γραφομηχανή… Ηταν
από τις γιάφκες που όπως ήξερα τις είχε φέρει το ΚΚΕ το 1932 και τις είχε εγκαταστήσει
στην Ελλάδα. Είχε έρθει και με ένα πακέτο τέτοια υλικά. Και έφτιασαν
είκοσι-τριάντα τέτοιες γιάφκες ας πούμε, για να υπάρχουν σε κάθε περίπτωση…
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Το χίλια εννιακόσια τριάντα δύο;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ναι, αλλά δεν λειτουργούσαν.
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Και παρέμεναν μέχρι το χίλια εννιακόσια εξήντα επτά;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Μέχρι το εξήντα επτά
ήσαν στην άκρη αυτές. Αυτές οι εννέα τον αριθμό γραφομηχανές ήταν πανομοιότυπες
όλες και μία από αυτές – καθώς πρέπει να έχει χτυπηθεί μία γιάφκα από κάποια
μυστική υπηρεσία, κάποια ξένη ή ντόπια – χρησιμοποιήθηκε για την έκδοση των
πρώτων προκηρύξεων της «17 Νοέμβρη». Αν έβλεπες τη δικιά μου γραφομηχανή αφήνει
τα αποτυπώματά της, αλλά δεν παύει να είναι πανομοιότυπες όλες. Και οι δύο
γιάφκες είχαν τις ίδιες γραφομηχανές. Και αν δεις τις προκηρύξεις (σ.σ.: τις 17ης
Νοέμβρη) και τα πρώτα φύλλα της «Αχαγιάς» που τυπώναμε με τη γραφομηχανή αυτή,
θα διαπιστώσεις ότι είναι σαν να γράφηκαν από την ίδια γραφομηχανή. Βέβαια ένας
έμπειρος καταλαβαίνει ότι είναι γραμμένες από άλλη μηχανή, αλλά του ίδιου
τύπου. Αυτό το λέω για να μείνει ιστορικά.
Εγώ τι πιστεύω; Ότι κάποια υπηρεσία έχει
χτυπήσει κάποια γιάφκα, αλλά ξεκίνησαν αυτά μετά (σ.σ.: τα περί 17ης
Νοέμβρη κ.λ.π.) Και είναι μια άλλη ιστορία. Μπορεί δηλαδή και από αυτούς που
ξεκίνησαν να παρέδωσαν κάποια γιάφκα, να έδωσαν τη γραφομηχανή και τη
χρησιμοποίησαν. Αλλά εγώ δεν πιστεύω. Εγώ πιστεύω ότι είναι δημιούργημα ξένων ή
μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες στην πορεία τη χρησιμοποίησαν αναλόγως.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑ ΠΑΤΡΩΝ
Εμείς πέρα από την εκτύπωση των
εφημερίδων παίρναμε και προκηρύξεις από το εξωτερικό. Κυρίως από την Ιταλία.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Ετοιμες, τυπωμένες;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Τυπωμένες, ερχόσανται απ’ έξω.
Χρησιμοποιούσαμε έναν μηχανισμό. Και εδώ πρέπει να αναφερθούμε - και είναι σημαντικό – και κατέληγαν στην
Αθήνα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Δηλαδή ο πρώτος σταθμός ήταν η Πάτρα;
A.
KAΡAΠANAΓΙΩTHΣ:
Ηγουμενίτσα ή Πάτρα. Πως γινότανε; Γινότανε ως εξής. Τότε πήγαιναν Πάτρα –
Ιταλία δύο καράβια, το «Εγναντία» και το «Απία». Είχαμε έναν σοβαρό μηχανισμό μέσα
στο «Εγναντία». Και εκεί είναι να δει κανείς το μεγαλείο της αντίστασης.
Είχαμε έναν άνθρωπο που ποτέ κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι είχε τόση
παλικαριά, τόση εξυπνάδα και ανιδιοτέλεια, είχε τόσο πατριωτισμό, τόσο
δημοκρατική ψυχή. Και μιλάω για τον αείμνηστο Μάκη Κορωναίο. Τον οποίο ξέρεις
γιατί είσαι ντόπιος. Στο ψιλό μπορούσες να τον πάρεις, στην πλάκα… Ηταν ένας
αγαθός, ήρεμος, οικογενειάρχης με μεγάλη φαμίλια που τη ρισκάριζε όλη εάν τον
έπιαναν και καταλαβαίνεις… Ηταν εργάτης λιμένος και από εμάς ήσαν
ακόμη τρεις-τέσσερις άνθρωποι. Και τι γινότανε; Na αναφερθώ και σε αυτό, γιατί είναι
ενδεχόμενο και κάποιοι να ζουν. Μάλιστα ο ένας ήταν και Δεξιός. Και
κατ’ αρχήν του έλεγα: «Μάκη δεν θέλω να
πεις ονόματα», γιατί από κάποια αδυναμία μου δεν ήθελα να πάρω στο λαιμό μου
ονόματα. Ο Μάκης επειδή πίναμε και κανένα ποτηράκι στα καπηλειά της περιοχής
(σ.σ.: Aνω
Πόλης) τους έπαιρνε και τους έφερνε. Ή από απειρία ή από ό,τι άλλο. Του έλεγα:
«Ρε Μάκη δεν σου είπα; Όχι για μένα ρε χρυσό μου παιδί, αλλά για τους ίδιους».
«Ολοι μαζί» απαντούσε ο καημένος ο Μάκης. Τέτοια παλικαριά και ρίσκο μεγάλο.
Και πρέπει να αναφερθούν αυτοί οι άνθρωποι, γιατί εάν ζούμε σαν κοινωνία και
πρέπει να πάμε μπροστά, αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να ακουστούν. Και στο 1821,
εάν τον Καρατζά δεν τον αναδείκνυε κάποια στιγμή η Αριστερά, θα είχε
εξαφανιστεί. Εδώ βέβαια πήγαν να
εξαφανίσουν τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη, πόσο μάλλον τον καημένο τον
Καρατζά. Σε αυτή την κατηγορία είναι και ο Μάκης Κορωναίος.
Τι γινότανε λοιπόν. Την εποχή εκείνη
ακολουθούσαν την εξής διαδικασία οι Εταιρείες, και του «Εγναντία» και του «Απία». Αλλά το «Εγναντία» μας ενδιαφέρει. Με
αυτό γινότανε η βασικά διακίνηση. Μπαίνοντας το καράβι στο λιμάνι της Πάτρας ή
της Ιταλίας, έρχονταν αχθοφόροι και στην Πάτρα αλλά και στην Ιταλία και σου
έπαιρναν τις βαλίτσες. Τις μετέφεραν σε ένα μέρος, στη ρεσεψιόν ας πούμε, εκεί
που τσεκάριζες τα εισιτήρια και έμεναν εκεί οι βαλίτσες. Δεν τις έπαιρνες στην
καμπίνα σου μέσα. Σου έλεγαν, βάλε ετικέτα πάνω στις βαλίτσες σου και άστες
εκεί.
Το ίδιο γινόταν και εδώ (σ.σ.: στην
Πάτρα). Έρχονταν οι βαλίτσες από το καράβι, πήγαιναν οι αχθοφόροι, δηλαδή οι
λιμενεργάτες και αφού τις έπαιρναν τις πήγαιναν στην αίθουσα, όπου ήταν ο
έλεγχος των διαβατηρίων από τους τελωνειακούς. Συνήθως, την εποχή εκείνη,
μεσολαβούσε ένα μεγάλο διάστημα γιαυτό. Η μεταφορά γινόταν με καρότσια. Όταν
λοιπόν είχαμε κάποιο φορτίο, πήγαιναν οι Ιταλοί, κι αφού μας έβαζαν μία βαλίτσα
μέσα στο καράβι, την άφηναν εκεί με ένα όνομα επάνω. Κατόπιν για το όνομα αυτό
μας ειδοποιούσαν και μας έλεγαν «ξέρεις σήμερα, αύριο θα έρθει το ,,Εγναντία,,
και θα παραλάβετε μία βαλίτσα με το τάδε όνομα». Πήγαιναν οι της Πάτρας (σ.σ.: axθοφόροι), την έπαιρναν, την έβαζαν πάνω
στο καρότσι μαζί με άλλες πενήντα ή περισσότερες βαλίτσες και στην πορεία
είχαμε κάποιο αυτοκίνητο εκεί, και αφού άνοιγαν το πορτπαγκάζ, έριχναν τη μία
βαλίτσα μέσα και αυτό ήταν, έφευγαν.
Για σοβαρό υλικό φροντίζαμε να το
παραλάβουμε από την Ηγουμενίτσα, που γινότανε νύχτα η άφιξη του καραβιού.
Πέταγαν τη βαλίτσα μέσα στο πορτπαγκάζ και μετά άλλοι έπαιρναν το αμάξι κι
έφευγαν. Δεν γινόταν τόσος έλεγχος, γιαυτό ακολουθούσαμε αυτή την τακτική.
Εδώ πρέπει να πω για ’κείνα τα θαυμάσια
παιδιά που είχαμε μέσα στο «Εγναντία». Τότε το καράβι είχε Ασφάλεια μέσα.
Ταξίδευαν ταυτόχρονα και ασφαλίτες. Εκεί μας περίμεναν τα παιδιά του καραβιού
και θυμάμαι το εξής. Εγώ είμαι χαμογελαστός στην εμφάνισή μου, αισιόδοξος και
λοιπά. Κι ένας ναυτικός, από τα παιδιά, μου έλεγε «να είσαι κατσούφης, μην μας
πιάσουν, καήκαμε». Πήγαινα με πλαστό διαβατήριο, που μας είχαν προμηθεύσει απ’
έξω. Περνούσες δύο ελέγχους Ασφάλειας. Άσε που μας παρακολουθούσαν κατά καπνού,
συνήθως…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Καλά, το πλαστό διαβατήριό σου, δεν το έπαιρναν χαμπάρι κάποιοι;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Μα
δεν έφευγα απ’ εδώ. Πήγαινα Ηγουμενίτσα κι έφευγα συνήθως. Ο Ηλίας Στάβερης
ήταν ακόμη στη Ρώμη. (Σ.σ.: πρόκειται τον τυπογράφο Ηλία Στάβερη, στέλεχος του
ΚΚΕ εσωτ. και του Αντιδικτατορικού Εργατικού Μετώπου, γνωστό μακρονησιώτη
συγγραφέα στη μεταπολίτευση).
Μάλιστα τη μεγαλύτερη δυσκολία τη βρήκαμε πολύ
αργότερα, όταν υπήρξε ανάγκη να τροφοδοτηθούν με υλικά επάνω (σ.σ.: στην Αθήνα)
και μας έστειλαν (σ.σ.: στην Πάτρα) από τη Γιουγκοσλαβία – εκεί είχαμε
στοιχειοχυτήριο για παραγωγή γραμμάτων – και καθώς δεν είχαν την αίσθηση της
παρανομίας, μας έστειλαν ένα κιβώτιο γεμάτο τυπογραφικά στοιχεία, τα οποία παρ’
όλο που ήσαν βαριά τα έβαλαν μέσα σε ένα κιβώτιο. Πάνε τα παιδιά μας να πάρουν
τη βαλίτσα και αντί αυτής βλέπουν ένα ξυλοκιβώτιο διαστάσεων εβδομήντα επί
εβδομήντα επί εβδομήντα (πόντους).
Πέραν του ότι ήταν ασήκωτο το βάρος του,
πρόβλημα ήταν πώς να το κρύψεις. Εντάξει, τελικώς το έκρυψαν. Ειδοποιούν έναν
δικό μας και με το αυτοκίνητό του τους κλείνει το δρόμο, τον κανονικό που
περνούσαν. Τους φρακάρει, ώστε να βρεθούν κοντά στο αμάξι. Άνοιξαν την πόρτα
και το ’βαλαν στο πίσω κάθισμα. Δεν χωρούσε στο πορτπαγκάζ. Κι άντε τώρα να το
βγάλεις από το λιμάνι! Θα τους έλεγαν «τι είναι τούτο που κουβαλάτε;». Παρ’ όλα
αυτά ποτέ δεν δείλιασε ο καημένος ο Μάκης. Και το ρίσκο το έπαιρνε ο ίδιος,
αυτό το λαμπρό παλικάρι!
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Το
υλικό τώρα αυτό, έμενε στην Πάτρα ή έφευγε κατ’ ευθεία για την Αθήνα;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Oxι. Είχαμε κι εδώ στην Τερψιθέα, ένα
σπίτι πιάσει. Είχαμε κι ένα ακόμη μέσα από τα Ζαρουχλέικα. Τότε εκεί ήσαν
χωράφια. Αυτά τα σπίτια τα είχαμε νοικιασμένα. Είχαμε βάλει διάφορους και τα
νοίκιαζαν και εκεί είχαμε εμείς εγκατασταθεί.
ΟΙ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΙ
Μάλιστα θα σου πω και ένα ιστορικό
τραγελαφικό που συνέβη, γιατί συνέβαιναν διάφορα γεγονότα. Πηγαίναν εκεί, ή
ερχόσανται παιδιά από την Αθήνα, ή ανεβαίναμε εμείς επάνω (στην Αθήνα) και όχι
πάντα οι ίδιοι και διοχετεύαμε τα υλικά. Αυτά τα παιδιά πήγαιναν, θυμάμαι την
εποχή εκείνη, σε ένα σπίτι πίσω από το (σ.σ.: Καλλιμάρμαρο) Παναθηναϊκό Στάδιο
που είχαμε νοικιασμένο, το οποίο σπίτι λειτουργούσε κανονικά σαν κέντρο
διερχομένων. Φροντίσαμε και ο ένας από τους ενοίκους του σπιτιού είχε εξαδέλφια
δύο ανθυπολοχαγούς…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Μόνιμους;
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Naι,
μόνιμους. Πηγαίνανε λοιπόν εκεί αυτά τα παιδιά (σ.σ.: οι ανθυπολοχαγοί) που
ήσαν από την επαρχία και αλλάζανε (σ.σ.: τα στρατιωτικά τους ρούχα) για να
βγουν έξοδο. Και αυτό ήταν μια πολύ καλή κάλυψη. Γιατί; Γιατί έβλεπε ο κόσμος
τους ανθυπολοχαγούς. Και οι ασφαλίτες ακόμη να παρακολουθούσαν τους ενοίκους, έβλεπαν
τους ανθυπολοχαγούς που έμπαιναν μέσα στο σπίτι. Ε, άστο ξέχαστο, δεν είναι
ύποπτοι θα έλεγαν. Μόλις λοιπόν μας δίνανε το σύνθημα ότι οι ανθυπολοχαγοί
έφευγαν, πηγαίναμε και κάναμε τις συναντήσεις. Και εκεί είχαν γίνει πάρα πολύ
σοβαρές συναντήσεις. Καθοδήγηση ήταν οι Σταύρος Καράς, Ηλίας Στάβερης ο
τυπογράφος, Ηλίας Ιωαννίδης, νομίζω κι ο Μπάμπης Δρακόπουλος για ένα διάστημα,
όταν ήταν εδώ.
Όπως μου έλεγε ο Σταύρος Καράς, που είχε
κάνει και παλιά στην παρανομία, πήγε πάρα πολύ καλά αυτή η γιάφκα. Δεν
χτυπήθηκε κανένας μας. Εντάξει, είχαμε κάποιες μικροαπώλειες κατά τη διάρκεια
της λειτουργίας της, αλλά ήσανται τυχαίες. Όπως για παράδειγμα με έναν φίλο.
ΟΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ
Τι
είχε γίνει; Θυμάμαι χαρακτηριστικά κάποτε μου δίνουν εντολή και μου λένε
«Ανδρέα πρέπει να βρούμε κάποιες ταυτότητες, γιατί πρέπει να κυκλοφορήσουν
κάποιοι φίλοι…». Εχουμε πάει απέναντι στη Ναύπακτο με μία κοπελιά να κάνουμε
μπάνιο, κι όπως κάνουμε μπάνιο, βλέπουμε ένα πουκάμισο με μία ταυτότητα, ενός
Τσιλιγιάννη, ο οποίος αργότερα τράβηξε τα πάνδεινα. Την πήραμε και την δώσανε
σε κάποιον δικό μας στην Αθήνα. Όμως μια φορά (αυτός ο φίλος) κατεβαίνοντας από
το τρόλεϊ στο Σύνταγμα, απέναντί του βλέπει δύο ασφαλίτες που τον γνώριζαν, και
του κάνουν μπλόκο, Ε, δεν πρόκανε να κουνηθεί και αμέσως τον βουτήξανε. Τον
καταζητούσανε… Του ζήτησαν ταυτότητα, βγάνει και τους δείχνει αυτή με το όνομα
Τσιλιγιάννης. Και μετά, τράβηξε τα πάνδεινα ο καημένος ο Τσιλιγιάννης… Και τι
έγινε; Την έδωσες εσύ την ταυτότητα… Τι και πώς και λοιπά!
Στην πορεία όμως βρήκαμε μηχανισμό. Ο
Σταύρος Καράς ήταν σπεσιαλίστας στις σφραγίδες. Όταν παντρευόμαστε μας δίνανε
ένα προσωρινό χαρτί μέχρι να μας βγάλει η Ασφάλεια τη νέα ταυτότητα. Αυτό μου
έδωσε μία έμπνευση. Τη λέω του Σταύρου Καρά. «Σταύρο, βρήκα κόλπο για
ταυτότητες, χωρίς να κινούμε καμία υποψία γιατί είναι φρέσκιες, τριών, πέντε,
δέκα ημερών». Που να φανταστεί κανείς ότι πήγες να βγάλεις ταυτότητα πριν πέντε
– δέκα ημέρες κι είσαι καταζητούμενος και δεν σε συλλάβανε. Με ρωτάει «πως θα γίνει
αυτό;». Kai
πιάνει και μου βγάνει προσωρινές ταυτότητες με σφραγίδα Χωροφυλακής.
Κατσιγιάννης ανώτατος Χωροφυλακής Ηπείρου ας πούμε. Και αρχίσαμε μία
βιομηχανία, και βγάζαμε ταυτότητες αβέρτα. Προσωρινές βέβαια.
Ετσι, με αυτόν τον τρόπο ήρθε στον κόσμο
επάνω (στην Αθήνα) μία ανάσα, γιατί ήταν η εποχή που είχαν αρχίσει να
φουντώνουν οι οργανώσεις και οι συνεργασίες, ιδιαίτερα με τη «Δημοκρατική
Άμυνα» και τις τροφοδοτούσαμε με υλικό.
Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΑΧΑΓΙΑΣ» ΚΑΙ ΤΟΥ «ΑΓΩΝΙΣΤΗ»
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Να
σε ρωτήσω κάτι άλλο. Τον Ιούνιο του 1969 που εκδίδεται το πρώτο φύλλο της
«Αχαγιάς», το εκδώσατε στην Αθήνα;
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Όχι. Κατεβάσαμε εδώ τον ένα μηχανισμό και τον πήγαμε εκεί
που σου προείπα. Στην Τερψιθέα. Και στο άλλο, που νοικιάσαμε στα Ζαρουχλέικα,
πήγαμε τα τυπογραφικά στοιχεία και βγάλαμε τον «Αγωνιστή».
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Πήγατε τις κάσες με τα
στοιχεία εκεί…
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι, τα είχαμε χώρια τα τυπογραφεία για λόγους ασφαλείας.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Ετσι εξηγείται ότι βγαίνει η μία εφημερίδα, η «Αχαγιά» στον πολύγραφο και η
άλλη ο «Αγωνιστής» στα στοιχεία.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Γιατί αυτά τα στοιχεία που σου είπα προηγούμενα, (σ.σ.: που μέσω λιμένα Πάτρας
θα αποστέλλοντο στην Αθήνα) μου είπε ο Σταύρος Καράς ότι δεν τα χρειάστηκαν
στην Αθήνα, κράτησέ τα κάτω (σ.σ.: στην Πάτρα). Ο Σταύρος Καράς είναι ο
περίφημος Πέτρος, για τον οποίο είπε ο στρατοδίκης «ποιος είναι εκείνος ο
Πέτρος επιτέλους». Ηταν ο φαντομάς της Αθήνας!
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Τα
στοιχεία χρειάζοντο και πιεστήριο για την εκτύπωσή τους…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Όχι, όχι. Τα βγάζαμε (τυπώναμε) με το χέρι,
χρησιμοποιώντας κύλινδρο. Όπως κάνουν με τα δοκιμαστικά.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Δηλαδή με ξερό το χαρτί. Ή νοτίζατε πρώτα το χαρτί και κατόπιν το πατούσατε με
τον κύλινδρο από καουτσούκ πάνω στα στοιχεία, αφού προηγουμένως τα είχατε
μελανώσει με άλλο κύλινδρο;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Με
ξερό χαρτί. Βάζαμε κάτω τα στοιχεία και τα τυπώναμε με τον κύλινδρο…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Είχατε μεταλλικό τελάρο που σφίγγατε τη
φόρμα των τυπογραφικών στοιχείων για μη σας σκορπίσουν;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ta πάντα είχαμε, τα πάντα. Μόνο πιεστήριο
δεν είχαμε.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Το
πιεστήριο το αντικαθιστούσε ο κύλινδρος του χεριού. Τα στοιχεία όμως ποιος τα
μάζευε για να φτιάσει την φόρμα, δηλαδή ποιος στοιχειοθετούσε; Ποιος τα έβαζε
πάλι στην τυπογραφική κάσα, για να τα χρησιμοποιήσει την επόμενη φορά;
A.
KAΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Aυτό θα σου πω τώρα. Ηταν ένας φίλος από
την Καλαμάτα, Όχι, λάθος, ήταν από την περιοχή Τριφυλλίας της Μεσσηνίας, του οποίου
ο αδελφός δούλευε στο ΠΑΚ του εξωτερικού. Τον είχα γνωρίσει εγώ και με ρωτούσε
πώς πάει, τι γίνεται; Του είπα έχουμε μεγάλο πρόβλημα με κόσμο. Ερχονται
κάποιοι στην αρχή, μετά όταν το σκέφτονται χάνονται. Μου λέει κάτσε, θα πάρω
(σ.σ.: τηλέφωνο) εγώ τον αδελφό μου, ο οποίος ήταν εμπορομανάβης. Αυτός ο
εμπορομανάβης μετέφερε εμπόρευμα από την Μεσσηνία στην Αθήνα και γιαυτό το λόγο
ανεβοκατέβαινε. Μακαρίτης τώρα. Παναγιώτης Καλαματιανός στο όνομα.
Γιαυτό τον είπα Καλαματιανό.
Τον παίρνει τηλέφωνο, του λέει άκουσε να
δεις, θα έρθει να σε βρει κάποιος και ό,τι σου πει βοήθα. Πράγματι έπεφτε με τα
μούτρα. Αυτόν λοιπόν τον στείλαμε στην Καλαμάτα, σε ένα τυπογραφείο όπου κάθισε
κι έμαθε στοιχειοθεσία. Εβλεπε πως στοιχειοθετούσαν οι άλλοι και έμαθε. Ακόμη
και τον πολύγραφο έμαθε.
Παίρναμε τα ανταλλακτικά από τον Πύργο,
την Αμαλιάδα γιατί την εποχή εκείνη γινόταν έλεγχος από την Αστυνομία εάν
έπαιρνες τέτοια. Δεν μπορούσες να πάρεις ποσότητα μεγάλη. Σε ρωτούσαν τι τα
θέλεις τα μελάνια και άλλα. Αναγκαζότανε και όπως ανεβοκατέβαινε (σ.σ.: για τη
μαναβική) έπαιρνε από παντού. Κι από την Αθήνα. Πήγαινε σε διάφορα
χοντροκαταστήματα τυπογραφικών ειδών και αγόραζε μελάνι, στο φαρμακείο του
Μπακάκου στην Ομόνοια έπαιρνε οινοπνεύματα… Γενικά ό,τι χρειαζότανε από υλικά -
δεν τα ξέρω ακριβώς – και τα έφερνε στην Πάτρα.
ΟΙ ΔΥΟ ΙΕΧΩΒΑΔΕΣ ΠΟΥ… ΔΕΝ
ΗΣΑΝ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΕΣ
Εδώ θα μιλήσω για ένα ακόμη τραγελαφικό
που συνέβη στο σπιτάκι της Τερψιθέας. Είχα επιφορτισθεί από την Αθήνα να παίρνω
τα χειρόγραφα που έγραφαν και να τα τυπώνουμε. Εγράφαμε και μεις δικά μας
χειρόγραφα. Και αφού τα τυπώναμε έπρεπε να τα κάψουμε, γιατί τα χειρόγραφα
πρόδιδαν αμέσως ποιος ήταν αυτός που τα έγραψε. Μία Κυριακή πρωί λοιπόν,
είμαστε εκεί και δουλεύουμε από το Σάββατο το μεσημέρι. Πρωί ξυπνάμε, πίνουμε
καφέ. Όλα τα παράθυρα κλειστά, καλυμμένα τα τζάμια με χαρτί, να μη φαίνεται
τίποτα. Ακούμε χτυπήματα στην πόρτα. Θορυβηθήκαμε. Από την άλλη μεριά είπαμε
εάν ήτανε κάτι, θα έλεγαν «Αστυνομία, ανοίχτε», ή «θα σπάσουμε την πόρτα,
εφόσον δεν ανοίγετε».
Να μην τα πολυλογούμε, λέει ο
Καλαματιανός, θα ανοίξω. Εμάς μας έπιασε κρύος ιδρώτας. Ανοίγει, βλέπουμε δυο
Ιεχωβάδες. Να σας δώσουμε λένε αυτό το χαρτί. Είχαν βρει αυτοί ότι το χίλια
εννιακόσια εβδομήντα πέντε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία. Ότι έπρεπε να
κοιτάξουμε μόνον για την Ψυχή μας, να μη βλέπουμε τα πλούτη, δε χρειάζονται και
τα λοιπά… Δε θα έχουμε ανάγκη να δουλεύουμε κι άλλα… Θυμάμαι που τους λέει ο
(Παναγιώτης) Καλαματιανός: «Δεν μου υπογράφετε κάτι γραμμάτια που να αρχίζουν
από το εβδομήντα πέντε και μετά; Να τη βγάλουμε μέχρι τότε και μετά θα είμαστε
ήσυχοι». Ε, σηκώθηκαν κι έφυγαν οι άνθρωποι.
Καταλαβαίνεις αν σε πιάνανε. Θα
ακολουθούσαν όλη η περιπέτεια κι όλα τα συναφή. Έτσι λειτουργούσαμε.
ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ
ΟΠΛΟΦΟΡΩΝΤΑΣ
Όταν ήταν έτοιμο, τυπωμένο το υλικό,
έρχονταν δυο παιδιά από την Αθήνα, μαζί κι εγώ με τον Παναγιώτη Καλαματιανό και
το μοιράζαμε πότε στη μία συνοικία, πότε στην άλλη, για να μη μας στήνουν καρτέρι. Να μην ήμαστε πάντα
στο ίδιο μέρος. Και πάντα νύχτα. Πότε στα Ταμπάχανα, πότε αλλού.
Είχαμε κι εκεί κάτι τραγελαφικά
περιστατικά. Στην πλατεία Βουδ, πάω να ρίξω κάτω από την πόρτα μιας
μονοκατοικίας κι όπως είμαι σκυμμένος ανοίγει η πόρτα. Εβγαινε ο ιδιοκτήτης.
Ηταν χειμώνας καιρός και φορούσα καπέλο κατεβασμένο χαμηλά. Τραβάω το πιστόλι
και του λέω: «Μη μιλήσεις και για δέκα λεπτά δεν θα κουνηθείς από κει. Εάν σε
δω και κουνηθείς σου ’ριξα». Οπότε δίνουμε το σήμα κι όπως είμαστε φύγαμε. Ηταν
στημένο. Όπως ήμουν κάτω σκυμμένος, κυριολεκτικά αμέσως ανοίγει η πόρτα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Οπλοφορούσατε όλοι;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Σχεδόν όλοι… Όταν πηγαίναμε γιαυτό, οπλοφορούσαμε.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Οπλα σας έφερναν απ’ έξω;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι. Ησαντε εδώ στις γιάφκες. Είχανε όπλα, εκρηκτικά και όλο το υλικό που
χρειαζότανε.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Αυτό το υλικό ανανεωνόταν προφανώς…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ανανεωνότανε απ’ έξω, από Γιουγκοσλαβία και Ιταλία. Ετσι γινότανε. Πολλές
φορές παίρναμε υλικό και από τα σύνορα επάνω. Δεν ήξερα το μηχανισμό πως
γινότανε. Αλλά άμα τα στέλνανε, ανέβαινα στη Θεσσαλονίκη και τα φέρναμε. Τα
πηγαίναμε στην Αθήνα.
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΑΧΑΓΙΑ»
Γ. MOΣΧΟΣ: H εφημερίδα «Αχαγιά» ήταν όργανο του
ΜΑΝΑ. Σήμαινε Μέτωπο Αντιστάσεως Νομού Αχαϊας. Αργότερα το μετονομάσατε ΕΚΑ
Νοτιοδυτικής Ελλάδας. Δηλαδή Επιτροπή Κοινωνικής Αλληλεγγύης, από το φύλλο
σαράντα επτά…
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι, περισσότερο το βάλαμε αυτό το ΜΑΝΑ για
να δείξουμε κάτι. Μη νομίζεις ότι ήτανε καμιά τεράστια προσπάθεια. Θα είχες
πάρει χαμπάρι και συ κάποια πράγματα, αλλά όπως σου είπα αυτή η περίοδος
παρανομίας ήταν πάρα πολύ δύσκολη. Και όπως θα δεις στην πορεία δεν τράβαγε,
δεν μπορούσε να διευρυνθεί (σ.σ.: η οργάνωση). Αναγκαζόμαστε και προσπαθήσαμε
να κάνουμε ένα ευρύτερο άνοιγμα…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Aυτό που λες ήταν τον Οκτώβρη του
εβδομήντα τρία, που την κάνατε όργανο της ΕΚΑ την «Αχαγιά».
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, για να το μετατρέψουμε σε ένα ευρύτερο και πιο μαζικό, αλλά εκεί
προσέκρουσε. Δηλαδή απήχηση καμία.
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Μιλάς για την Επιτροπή Κοινωνικής Αλληλεγγύης…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι.
Βέβαια είχαμε κάποια απήχηση στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, από παιδιά που μετά
έλαβαν μέρος στην κατάληψη, τις ημέρες του Πολυτεχνείου και σήμερα είναι
λαμπροί επιστήμονες. Κι εδώ θέλω να διευκρινίσω. Εγώ μετά τη διάσπαση του 1968
προσχώρησα στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Και όλα αυτά που αναφέρω, όλες αυτές οι γιάφκες,
έχουν περάσει στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Κακά τα ψέματα, εκτός από κάποιους του ΚΚΕ
που έκαναν την παραδοσιακή τους αντίδραση, στην πλειοψηφία τους ήσαν άφαντοι,
όλοι. Μην πω ακόμη και από την μετέπειτα ηγεσία του ΚΚΕ Εσωτερικού, πολλοί.
Μιλάμε τώρα για το ΚΚΕ, που στην πορεία, εξελίχθηκαν σε αυτούς που εμείς
στρώσαμε το τραπέζι και αυτοί έβαλαν τις ποδίτσες τους και έκατσαν στο τραπέζι
για φαγητό.
OI ΠΡΩΤΕΣ
ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Εσύ
ήσουν οργανωμένος στο Γραφείο Εσωτερικού του ΚΚΕ…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ναι. Μάλιστα τότε (σ.σ.: με τη διάσπαση) έφυγε όλος ο παράνομος μηχανισμός
και πήγε στο Γραφείο Εσωτερικού. Μάλιστα τότε ο Περικλής Ροδάκης (σ.σ.:
πρόκειται για τον αγωνιστή της Εθν. Αντίστασης, ιστορικό από το χωριό Σουδενά
Αχαϊας) έλεγε για την ΕΔΑ. Δηλαδή να συνεχίσουμε με την ΕΔΑ, όπως και
προδικτατορικά. Από τη θέση του ΚΚΕ Εσωτερικού δώσαμε τη μάχη από πάρα πολύ
νωρίς. Πρέπει ακόμη να σου πω ότι πριν από την «Αχαγιά», είχαμε κατεβάσει τη
γιάφκα κάτω (σ.σ.: στην Πάτρα) κι είχαμε τυπώσει προκηρύξεις. Τον Απρίλιο του
εξήντα επτά έγινε η δικτατορία. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, πάνω στην Αθήνα,
στο Σύνταγμα, γινότανε τότε το νυφοπάζαρο, όπως και εδώ στην Πάτρα. Κόσμος
πολύς, ιδίως τα Σαββατοκύριακα, γύρω από το Σύνταγμα. Εκανε βόλτες και ήταν μία
ευκαιρία, επειδή απαγορευότανε η συνάθροιση ατόμων. Μου δίνουν ένα κείμενο και
κατεβάζουμε κάτω στην Πάτρα τον πολύγραφο και τυπώνουμε κάποιες προκηρύξεις,
τις οποίες στη συνέχεια τις πήγαμε στην Αθήνα και τις πήρανε κάποιοι φίλοι, που
τις είχανε κάτω από τις μπλούζες τους και τις ρίχνουν. Είναι οι πρώτες
προκηρύξεις που πέφτουν (σ.σ.: σκορπίζονται) δημόσια στο Σύνταγμα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Και
είναι μήνας;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Mάιος, Ιούνιος του εξήντα επτά…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Aυτές οι προκηρύξεις είναι τυπωμένες με
τον πολύγραφο που ήρθε κάτω;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, και τις έχουμε κομμένες στη μέση (σ.σ.: για να γίνουν μικρού σχήματος).
Τυπώνονται και τις ρίχνουμε. Καταλαβαίνεις, διαλύθηκε το νυφοπάζαρο, πλάκωσε η
Αστυνομία, η ΕΣΑ, τα κέρατα. Δεν έμεινε κανείς, ο κόσμος τρομοκρατήθηκε, αλλά
εκ των υστέρων, όπως μου είπαν δεν βρέθηκε ούτε μία κάτω. Τις είχε πάρει ο
κόσμος. Δεν ήταν κάτι δυσάρεστο για τον κόσμο. Ο κόσμος διψούσε. Ο φόβος βέβαια
υπήρχε πάντα.
ΑΧΑΓΙΑ, ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ, ΚΟΜΕΠ,
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ΜΑΧΗΤΗΣ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Για
πέσε μου κάτι άλλο. Από το Δεκέμβρη του εξήντα εννέα έχετε αλλάξει και
μονιμοποιήσει τη μορφή του τίτλου της «Αχαγιάς». Είναι κατά κάποιον τρόπο
στερεότυπη. Στα προηγούμενα φύλλα φαίνεται σαν να τον γράφατε με το χέρι
ένα-ένα φύλλο…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι, όχι. Τον είχαμε φτιάξει με αυτά τα πλαστικά που πουλούσαν (σ.σ.: στο
εμπόριο), όπως έκαναν τα τυπογραφεία με τα ξυλόγλυπτα γράμματα. Μετέπειτα ο
Σταύρος Καράς, που ήταν ο καθοδηγητής, έδωσε σε κάποιον που έκανε τέτοια και
μας έφτιαξε τον τίτλο με κανονικά γράμματα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Δηλαδή πια ο τίτλος έχει χαραχτεί στην Αθήνα.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ναι.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Ο
«Αγωνιστής» μου είπες ότι έβγαινε στα Ζαρουχλέικα…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Εκεί
είχαμε πιάσει ένα σπιτάκι κάπως απομονωμένο, ημικεντρικό. Το είχε νοικιάσει ένα
ζευγάρι, στο οποίο έμενε και έφευγε όταν ήταν να πάμε εμείς. Ηταν από απέναντι
(σ.σ.: στην Στερεά). Πάρα πολύ καλά παιδιά.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Ο
«Αγωνιστής» βγήκε σε είκοσι έξι φύλλα. Το πρώτο φύλλο το έβγαλε τον Μάρτιο του
εβδομήντα ένα και το τελευταίο τον Ιούλιο του εβδομήντα τέσσερα. Δηλαδή είχε
τρία χρόνια και τέσσερις μήνες ζωής…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Περίπου. Παράλληλα βγήκαν και κάποιες προκηρύξεις. Μας στέλνανε από πάνω τα
χειρόγραφα, γιατί είχανε πρόβλημα επάνω. Τις τυπώναμε, τις στέλναμε, αλλά
κρατούσαμε κι όλας κάποιες και τις ρίχναμε. Είχαμε και τέτοια.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Ο
«Αγωνιστής» από το Μάρτιο κι όλας του εβδομήντα ένα εκδίδεται με τυπογραφικά
στοιχεία…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Είναι αυτά που μας έστειλαν από πάνω.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Μιλάς για το κιβώτιο από τη Γιουγκοσλαβία.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, από τη Γιουγκοσλαβία.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Oμως από τον Ιούλιο του εβδομήντα τρία,
έως και τον Ιούλιο του εβδομήντα τέσσερα, τα φύλλα αυτά είναι τυπωμένα σε
πολύγραφο.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Aυτό έγινε γιατί δεν είχαμε τον
Καλαματιανό, τον τυπογράφο. Εφυγε ο τυπογράφος, αλλά και μετά ήθελαν τα παιδιά
να μετακομίσουν (σ.σ.: στην πατρίδα τους, απέναντι;). Mεταφέραμε τα τυπογραφικά στοιχεία και τα
αποθηκεύσαμε. Είχε μείνει μόνον αυτή η γιάφκα της Τερψιθέας). Και στον
πολύγραφό της τυπώναμε και τις δύο εφημερίδες.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Η
ΚΟΜ.ΕΠ. έβγαινε εδώ; (σ.σ.: Κομμουνιστική Επιθεώρηση, όργανο κομματικό
ιδεολογικής επιμόρφωσης).
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι, έβγαινε στην Ιταλία κι ερχότανε εδώ. Εκεί ο Σταύρος Καράς βγήκε έξω και
ανέλαβε την έκδοση του «Ριζοσπάστη Μαχητή». Τον τύπωνε στην Ιταλία, τον έστελνε
εδώ και εμείς τον στέλναμε στην Αθήνα.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΕ
ΕΦΕΔΡΕΙΑ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Βγάζοντας τα τελευταία φύλλα, με την αναγελία της πτώσης της χούντας, στέλνατε
ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ηθέλαμε κιόλας αφενός να καυτηριάσουμε τα φαινόμενα της τεχνητής
δημιουργίας αντιστασιακών και αφετέρου να καταλάβει κι ο κόσμος ότι με τους
αγώνες πάει ο τόπος μπροστά. Δεν τα θυμάμαι και καλά. Εγώ όταν έγινε η μεταπολίτευση
αυτά (σ.σ.: τα φύλλα των εφημερίδων) τα είχα παραδώσει με την σκέψη ότι κάπου
θα φυλαχθούν. Τα έδωσα στον Μπάμπη Δρακόπουλο (σ.σ.: πρώτος γραμματέας του ΚΚΕ
εσωτερικού κατά την μεταπολίτευση). Αλλά καταλαβαίνεις, ότι είχαμε προβλήματα.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Δώσατε όλα τα υλικά;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, όλο το αρχείο γιατί το ζήτησαν για να εκδώσουν λεύκωμα αντιστασιακών
εντύπων. (Σ.σ.: πρόκειται για το «Αρχείο Παράνομου Αντιστασιακού Εντύπου
1967-1974», έκδοση ΚΚΕ εσωτερικού που έγινε σχεδόν αμέσως με τον ερχομό της
μεταπολίτευσης, σελίδες 358, σχήματος ταμπλόιτ, στις οποίες είναι καταγραμμένα
όλα τα αντιστασιακά έντυπα του ΚΚΕ Εσωτ., της ΕΔΑ, του ΑΕΜ, του ΠΑΜ και του
Ρήγα Φεραίου).
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Όλα αυτά τα υλικά που βρίσκονται;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Όλα
είναι φυλαγμένα και δυστυχώς, από τότε έως σήμερα, πληρώνω ένα ενοίκιο σε μία
αποθήκη. Είναι φυλαγμένα, όπως και παλιά, είναι γρασαρισμένα καλά. Τα φύλαξα
για πολλούς λόγους.
Κατ’ αρχή οι λεγόμενοι Κάπα-Κάπα-Εψιλον
σε μια συγκέντρωση, μετέπειτα, στην Πλατεία Γεωργίου, μας είπαν ούτε λίγο ούτε
πολύ, κάποιοι νεόκοποι και νεοφώτιστοι ότι είμαστε προδότες. Και είπα του
Βέργου (σ.σ.: ο πρώτος γραμματέας της οργάνωσης Πάτρας του ΚΚΕ, στη
μεταπολίτευση), Πέτρο ή τους μαζεύεις ή θα φέρω (σ.σ.: το τυπογραφείο και τα
έντυπα) να κάνω έκθεση μεσ’ στην Πλατεία Γεωργίου. Ενας από τους λόγους που τα
κρατούσα ήταν αυτός. Για να τους πω φέρτε εσείς να δούμε τι κάνατε, να δείτε τι
κάναμε κι εμείς. Εστω και με αυτά τα ελάχιστα. Και γιαυτό το λόγο δεν τα παρέδωσα
Και για λόγους ιστορικούς, για τα παιδιά μου. Διότι αυτοί, του ΚΚΕ, δεν
συμμετείχαν. Διότι σου λέω εγώ, δεν τους συνάντησα πουθενά. Την «Δημοκρατική Άμυνα»
την συνάντησα και συνεργαστήκαμε. Την είχαμε τροφοδοτήσει και με εκρηκτικά και
άλλα υλικά. Και το μακαρίτη το Σάκη Καράγιωργα. Με αυτούς του ΚΚΕ, δεν
συναντηθήκαμε ποτέ. Τους συναντάμε μετά να φέρονται με θρασύτητα και τρόπους
ανέντιμους. Προηγουμένως σου είπα για το συμβάν της Πλατείας Γεωργίου, από
κάποιους, που τώρα βέβαια ούτε που θέλουν να ακούνε για ΚΚΕ. Είχαμε πλακωθεί
μαζί τους, τα θυμάσαι τα γεγονότα που γινόσανται εκεί στην Πλατεία Γεωργίου.
Μας λέγανε χαφιέδες κι ό,τι άλλο θέλεις… Το λέω στον Πέτρο το Βέργο και τους
λέει «σκάστε ρε» και τους έδιωξε. Το αναφέρω και είναι προς τιμήν του αυτό.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Τα
υλικά αυτά τώρα είναι στην Πάτρα;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Βρίσκονται φυλαγμένα για ιστορικούς λόγους. Θα δούμε τώρα στην πορεία. Όχι
τίποτε άλλο, αλλά είχαμε και τέτοια φαινόμενα. Και εγώ δεν ήθελα να τα βγάλω
και να κάνω επίδειξη, ούτε είχα κανένα άλλο λόγο… Έγιναν αυτά. Θα μας δωθεί κι
άλλη ευκαιρία να τα ξαναπούμε, γιατί δεν τα θυμάται κανείς όλα, έχουν περάσει
και τόσα χρόνια. Θυμάται κανείς κάποια χτυπητά που τον εντυπωσίασαν στην πορεία
αυτή…
ΒΑΣΙΛΟΦΡΩΝ… ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Με
την Αστυνομία πως τα βολεύατε; Σε είχανε ποτέ πιάσει;
A.
KAΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Πολλές
φορές. Και με το συγχωρεμένο Χριστόφορο Παλαιολογόπουλο είχα συλληφθεί και στην
Μπουμπουλίνας στην Αθήνα είχα πιαστεί, είχαμε πολλά…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Σε
είχαν πάει στην Μπουμπουλίνας;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, είχαμε και ιδεολογικές συγκρούσεις…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Εδώ
στην Πάτρα, πότε σε είχανε πιάσει;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Πολλές φορές. Ιδίως στην αρχή, όταν έμενα στον Αλισσό κάτω, και ερχόμουνα στην
Πάτρα, γιατί έμενα τότε στον Αλισσό. Δεν πρόκανα να έρθω στην Πάτρα, έρχονταν η
Ασφάλεια…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Εσύ
τι εργασία έκανες τότε;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Eγώ, ασχολιόμουν με εμπόριο. Έκανα
μεταπρατικό εμπόριο.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Eκανες και επαφές με το εξωτερικό…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Είχα πάει πολλές φορές έξω.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Εκεί είχες επαφές με φοιτητές;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι. Εκεί είχα επαφές με το κόμμα. Είχαμε κομματικές επαφές. Και στο ξενοδοχείο
«Ρος». Εκεί νυχτοφύλακας ήταν ο Γιάννης Βούλτεψης, ο οποίος μόλις με πρωτοείδε με
ρώτησε «μην έφερες κανένα ούζο;». Χαρακτηριστικό ότι την εποχή εκείνη ήταν…
υψηλόφρων κομμουνιστής. Ητανε με τον Κωνσταντίνο το Βασιλιά.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Η
ΕΚΟΦ είχε δύναμη;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι πολλά πράγματα. Μόνο κάποιους χαφιέδες τους είχε στρατολογημένους. Ήταν
ελεύθερα τα πράγματα στους φοιτητές. Εγώ βέβαια δεν είχα συναλλαγές με τους
φοιτητές. Περισσότερο είχα με τους κομματικούς.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Την
εποχή που δραστηριοποιήσε, πόσα άτομα είσαστε στην Οργάνωση;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Δεκαεπτά
άτομα.
ΔΕΚΑ ΠΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΠΑΜ ΠΑΤΡΩΝ
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Είχε φτιαχτεί το ΠΑΚ;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, ήσαν αυτοί που ήσαν με τους ΔΕΚΑ, με το Γιάννη Κούκο κι άλλους.
[Σ.σ.: πρόκειται για τους Δημοκρατικούς
Συνδέσμους που είχαν δημιουργηθεί την περίοδο της Αποστασίας από μέλη της
Ένωσης Κέντρου τα οποία επρόσκειντο στον
γιο του Γεωργίου Παπανδρέου, τον Ανδρέα, και που στη συνέχεια με την έκρηξη του
πραξικοπήματος μετατράπηκαν σε αντιστασιακούς πυρήνες με το τίτλο Δημοκρατικό
Εθνικό Κίνημα Αντιστάσεως (ΔΕΚΑ). Ένας τέτοιος πυρήνας φτιάχτηκε και στην
Πάτρα, αρχές Ιουνίου 1967, με την ονομασία ΔΕΚΑ Πατρών και με τριμελή επιτροπή
που ηγείτο ο έμπορος Θαν. Τσιμπούκης και συμμετείχαν ο γιατρός Αλέκος Μαρασλής
και ο υπάλληλος του ΑΣΟ Ανδρ. Ταμπακόπουλος ή Ταμπάκης, μετέπειτα συνεργάτης
της χούντας. Από τις 26 Οκτωβρίου έως τις 17 Νοεμβρίου 1967 εξαρθρώνεται από
την Ασφάλεια η Οργάνωση της Πάτρας, συλλαμβάνονται δεκαοκτώ μέλη της σε ένα
γενικότερο πογκρόμ που γίνεται από Αστυνομία, Χωροφυλακή, Στρατό σε Αχαϊα, Κόρινθο, Κρήτη, Αθήνα και κοστίζει συνολικά 168 συλλήψεις. Οι εξ
Αχαϊας παραπέμπονται να δικαστούν στο Στρατοδικείο Τριπόλεως, αλλά χάριν
ανάγκης η Δικτατορία μετά το βασιλικό πραξικόπημα της 13-12-67 εκδίδει τον ν.
228/26-12-67 και αυτού του νόμου κάνοντας χρήση οι κρατούμενοι απολύονται
δεκαέξι εξ αυτών, βάσει της 131/27-1-68 εισήγησης του Βασιλικού Επιτρόπου
Στρατοδικείου Τριπόλεως, ενώ λίγο αργότερα απολύθηκαν και οι εναπομείναντες
δύο].
Δεν είχαμε συνεργασία εδώ, στην Πάτρα. Μπορεί
να είχανε επάνω, στην Αθήνα. Εμείς δεν είχαμε για λόγους συνωμοτικότητας,
προφυλάξεων και λοιπά. Έπειτα η Οργάνωσή μας ήταν σε τριάδες. Δεν γνώριζε ο
ένας τον άλλον. Δεν γνώριζε όλο τον κόσμο…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Με
το γλύπτη Λεοντή είχες επαφή; Αυτός τύπωνε προκηρύξεις πάνω σε χαρτί με τη
βοήθεια χαραγμένου πλαστικού…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Δεν
είχαμε επαφές. Δεν ξέρω εάν τον είχαν επαφή με την Αθήνα. Επτά χρόνια ήταν αυτά
που να ξέρω.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Εσείς λειτουργείται μετά τη σύλληψη της ομάδας του ΠΑΜ;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι, παράλληλα. Απλώς συνελήφθησαν οι
του ΠΑΜ, τους πιάσανε το τυπογραφείο και εγώ τους παρέδωσα το εφεδρικό
τυπογραφείο. Στην πορεία όμως…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Mιλάς για την Αθήνα. Εγώ ρωτώ, όταν
έπιασαν το ΠΑΜ εδώ, στην Πάτρα.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Όχι, δεν είχαμε.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Τον
Ιανουάριο του εξήντα οκτώ πιάσανε την Οργάνωση του ΠΑΜ Πάτρας. Λαοκράτης
Σκόνδρας και λοιποί. Εσείς είσαστε αυτονομημένοι.
[Σ.σ.: Από τις 27 έως τις 29-1-68
συλλαμβάνονται από την Ασφάλεια Πάτρας τα μέλη της Οργάνωσης του «Πατριωτικού
Αντιστασιακού Μετώπου» (ΠΑΜ) και αφού κρατούνται προφυλακισμένα στις φυλακές
Τριπόλεως, παραπέμπονται να δικαστούν στις 12-6-68 για παράβαση του Α.Ν.
509/47. Στις 13-6-68 το Στρατοδικείο Τριπόλεως με την 119 απόφαση καταδικάζει
με ποινές φυλάκισης την οικοκυρά Σμυρνή Σοφία σε 4 χρόνια, τον ηλεκτρολόγο
Γιαλυψό Δημ. σε 4 χρόνια, τον καφεπώλη Χριστόπουλο Κωνστ. σε 2 χρόνια, τον
σιδηρουργό Σκόνδρα Λαοκράτη σε 2 χρόνια και την οικοκυρά Σκαρτσιάρη Βασιλική σε
2 χρόνια. Ο πρεσαδόρος Καρδάρης Νικ. που και αυτός είχε συλληφθεί στις 29-1-68
για την ίδια υπόθεση, γλύτωσε από τύχη την παραπομπή στο στρατοδικείο].
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι, ήταν μία παράλληλη κίνηση. Εγώ όταν άκουσα (σ.σ.: για
τις συλλήψεις) ρώτησα επάνω (σ.σ.: στην Αθήνα) τον Σταύρο Καρά. Αυτοί του ΠΑΜ
είχανε… Ας πούμε η δικιά μας (σ.σ.: οργάνωση), είχαμε επαφές με το ΚΚΕ
εσωτερικού και με το εξωτερικό. Και αυτοί είχανε επαφές με αυτούς που ήσαν εδώ,
στο εσωτερικό.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ: Με
το Γραφείο Εσωτερικού του ΚΚΕ;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Και
εμείς είχαμε με το Γραφείο Εσωτερικού, αλλά περισσότερο με αυτούς που ήσαν στο
εξωτερικό. Όπως ήρθε ο Μπάμπης Δρακόπουλος στην Ελλάδα, μετά πήγε έξω.
ΗΘΕΛΑΝ ΕΝΟΠΛΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
Μέσα στις οργανώσεις σαν τη δική μας,
μετέπειτα ήταν και η Β΄ Πανελλαδική. Εγώ είχα το μηχανισμό και τους
τροφοδοτούσα με υλικό. Θυμάμαι μία φορά με έχουν φωνάξει στην Αθήνα και έχω
πάει. Μεταξύ αυτών ήσαν ο Νίκος
Χριστοδουλάκης, ο Ολύμπιος Δαφέρμος, ο Λαζός ένα παιδί που τώρα είναι στην
Πολιτική Άνοιξη κι άλλοι. Είχαν κάνει πρόταση, κάποιοι που ήσανται στην ομάδα
του «Ρήγα» (σ.σ.: πρόκειται για τον «Ρήγα Φεραίο», νεολαιίστικη οργάνωση του ΚΚΕ εσωτερικού) και
τους λέγανε Ο.ΚΟΥ.Ν., Οργάνωση Κομμουνιστικής Νεολαίας, ήταν υπερεπαναστάτες
και μου είχαν κάνει πρόταση να τους φέρουμε όπλα και εκρηκτικά για να αρχίσουνε
αντάρτικο πόλεων…
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Τουπαμάρος, δηλαδή, όπως στην Λατινική Αμερική.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ναι
Τουπαμάρος. Ηταν τότε η εποχή στην Ιταλία με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Δηλαδή εποχή εβδομήντα…
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Εβδομήντα
– εβδομήντα ένα. Πάω λοιπόν να τους ανακοινώσω την απόφαση του κόμματος. Κι
όταν τους λέω, «ρε παιδιά σοβαρευτείτε, δεν έχουμε δυνατότητες. Κι όλα αυτά που
ζητάτε θέλουν εξειδίκευση, εκπαίδευση και λοιπά. Κι ούτε μπορούμε να σας
βγάλουμε όλους έξω για να εκπαιδευτείτε (σ.σ.: σε στρατόπεδα του εξωτερικού)
και να ξαναμπείτε στη χώρα. Μπορεί να πάθουμε ό,τι πάθαμε με τον Καράγιωργα».
(Σ.σ.: Σάκης Καράγιωργας, στέλεχος της αντιδικτατορικής οργάνωσης «Δημοκρατική
Άμυνα»).
Τού πήγαμε τη βόμβα έτοιμη, κι ενώ έπρεπε
μόνον μία συνδεσμολογία να κάνει, την ,,σγάρλισε,, κι έσκασε μέσα στα χέρια
του. Ήταν από δικά μας υλικά, αυτή η βόμβα. Και μου κάνουν θυμάμαι, μία
επίθεση… «Είσαι ένας οπορτουνιστής και συ και η ηγεσία» μου λέει ο Νίκος
Χριστοδουλάκης. «Είστε οπορτουνιστές».
Αργότερα τον συνάντησα, όταν έγινε
υπουργός (σ.σ.: υπουργός Οικονομικών επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ). «Ρε Νίκο», του λέω
«θα κάνουμε αντάρτικο πόλεων; Εγώ
οπορτουνιστής, αλλά μου φαίνεται ότι εσύ είσαι ακόμη χειρότερα».
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
ΠΑΣΟΚ σήμερα ο Χριστοδουλάκης.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι, και εγώ ήμουν με το ΠΑΣΟΚ, αλλά ο Νίκος είναι νεοφιλελεύθερος. Πέρασε, στο
ΠΑΣΟΚ, με το Σημίτη και έκφρασε την άκρα φιλελεύθερη πολιτική.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΟΥ ΚΚΕ ΕΣ.
Γ.
ΜΟΣΧΟΣ: Εσύ οδηγήθηκες μετά στο ΠΑΣΟΚ.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Εγώ ήμουνα στο ΚΚΕ Εσωτερικού και έφυγα αργότερα (σ.σ.: στη μεταπολίτευση) με
τη Β΄Πανελλαδική. Ημουν ο μόνος τότε από το κόμμα που έφυγε με τα παιδιά. Με
συνάντησε μία μέρα ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου στη Βουλή και μου λέει «έλα δω
ρε τι κάνεις;». Γιαυτό και μετά σχεδόν όλη η Β΄Πανελλαδική πήγε στο ΠΑΣΟΚ. Και
περισσότερο, πήγα στο ΠΑΣΟΚ γιατί ήτανε καθαρό. Γιατί όλοι οι άλλοι σου
πούλαγαν επανάσταση και σε πουλάγανε μετά.
Θα σου πω χαρακτηριστικά και είναι και
κάποιος φίλος εδώ στην Πάτρα… Πήγαμε να καταθέσουμε τον τίτλο Κάπα Κάπα Έψιλον
– με τον… Τζιρωτζίδη τον λέγανε νομίζω έναν δικηγόρο – στον Άρειο Πάγο.
Πλακώνουν Λεωνίδας Τζεφρώνης κι ένας άλλος και μου λένε άστον, αύριο θα τον
καταθέσουμε. Πήγαν και κατέθεσαν Κου Κου Ε Εσωτερικού. Έτσι ούτε «ΚΟΜ.ΕΠ.»
παίρναμε, ούτε «Ριζοσπάστη».
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Ήταν λάθος;
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Όχι, τον πούλησαν. Τώρα πλάκα κάνουμε Γιώργο; Ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου μου
λέει: «Κοίταξε να δεις, η τράπουλα είναι σημαδεμένη, να ’ρθείτε εδώ, να βάλετε
πλάτη, μήπως γυρίσουμε λίγο τον τροχό».
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Ήσαν οι πρώτες μέρες μετά την πτώση της χούντας, τότε που άνοιγαν τα κομματικά
γραφεία.
Α. ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:
Ναι, το χίλια εννιακόσια εβδομήντα πέντε. Πήγαμε και το κουβεντιάσαμε. Κι ο
Ολύμπιος Δαφέρμος ήρθε, κι ο Νίκος Χριστοδουλάκης κι ένας άλλος που τώρα είναι
στην Πολιτική Άνοιξη, δεν θυμάμαι το όνομά του.
Γ. ΜΟΣΧΟΣ:
Λες, ήταν πουλημένη η ιστορία αυτή; Μήπως ήταν λόγω πολιτικής ανεπάρκειας;
ΓΙΑ ΚΚΕ ΚΑΙ Κ. ΣΗΜΙΤΗ
Α.
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Κοίταξε χθες. Κοίταξε, ποιος στήριξε μέσα στη Βουλή τον
Καραμανλή; Η Αλέκα Παπαρήγα δεν βγήκε; Κατ’ αρχή, το κάθε πρόβλημα, η Αριστερά
πιστεύει ότι είναι πολιτικό. Παίρνει το ΠΑΜΕ τον κόσμο και δεν τον πάει στην
πολιτική ηγεσία να λύσει το πρόβλημα πολιτικά, τον πήγε στον Σύνδεσμο
Βιομηχάνων. Κατ’ αρχή, ο αντίπαλος είναι ο Σύνδεσμός Βιομηχάνων; Εντάξει, είναι
ο ταξικός αντίπαλος, αλλά φροντίζει τα συμφέροντά του. Εφόσον η πολιτική ηγεσία
του δίνει περιθώρια να φάει… Κι εσένα άμα σου πει Γιώργο σου κάνω μία χαριστική
πράξη, να ’κονομήσεις θα του πεις όχι, δεν το παίρνω, γιατί ιδεολογικά δεν συμφωνώ;
Πόσο μάλλον ο Σύνδεσμος Βιομηχάνων! Εκεί είναι ο αντίπαλος; Ο ΣΕΒ ή η πολιτική
ηγεσία;
Ετσι οδήγησαν τον κόσμο να γίνει
απολιτικός και στο τέλος ήρθε ο Σημίτης και έκανε αναδιανομή προς τα πάνω, σε
αντίθεση με τον Ανδρέα Παπανδρέου που την έκανε προς τα κάτω κι έφαγε ο κόσμος
ψωμάκι. Κι άλλαξε τα βιβλιάρια του μπακάλη με αυτά της Τραπέζης.
Παλιά, λέγαμε οι Αριστεροί, ότι την
Ελλάδα κυβερνάνε διακόσιες οικογένειες. Σήμερα μιλάμε για δέκα οικογένειες.
Τίναξαν οι Σημιτικοί τα πάντα. Κι όχι μόνον αυτό. Λουμπενοποίησαν το λαό (σ.σ.:
γερμ. Luben
ίσον κουρελιάρης, κατά τη μαρξιστική ορολογία άτομα χωρίς πολιτική συνείδηση).
Κατέβασαν το μορφωτικό επίπεδο σήμερα, όταν τη δεκαετία του ογδόντα είχαμε
φθάσει να έχουμε το υψηλότερο. Ήταν μία από τις κατηγορίες που έριχναν στον
Ανδρέα Παπανδρέου τα παράκεντρα, ότι ανέβασε το μορφωτικό επίπεδο τόσο πολύ.
Παρ’ όλο που από εξήντα οκτώ η κατεύθυνση της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ (σ.σ.: των
πλουσίων) ήταν ρίξτε το μορφωτικό επίπεδο. Το ’ριξε τώρα και βγαίνουν υποκριτικά
και…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου