Θ. Φωτίου: Εθνική στρατηγική για τους άστεγους

Σκίτσο αρχείου.

Σήμερα είναι εγγεγραμμένοι στο ΚΕΑ 4.871 ωφελούμενοι, με άθροισμα μελών 7.336

«Θεωρούμε πολύ σημαντικό βήμα την δυνατότητα ένταξης των αστέγων στο ΚΕΑ, παρέχεται χωρίς την ανάγκη μόνιμης κατοικίας/διεύθυνσης το επίδομα για κάλυψη βασικών αναγκών διαβίωσης, ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων και τους φορείς να προσεγγίσουν αυτόν τον πληθυσμό και να τον υποστηρίξουν για την μακροπρόθεσμη ένταξή τους».

Τα παραπάνω αναφέρει σε συνέντευξή της η αν πλ. Υπουργός Θεανώ Φωτίου σχετικά με το πρόγραμμα καταγραφής αστέγων σε όλη την Ελλάδα που υλοποιείται από το Υπ. Εργασίας μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020.  

Η κα Θεανώ Φωτίου ανέφερε αναλυτικά:

Όπως γνωρίζετε το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εκπονεί εθνική στρατηγική για τους αστέγους.

Η αστεγία είναι ένα πολυπαραγοντικό και πολύμορφο φαινόμενο, το οποίο πλήττει όλα τα σύγχρονα κράτη. Στη χώρα μας πήρε τη μορφή χιονοστιβάδας τα χρόνια της κρίσης με κορυφή του παγόβουνου τους άστεγους στον δρόμο.

Εθνική Στρατηγική για τους άστεγους σημαίνει ένα σύνολο μέτρων που επεξεργαζόμαστε εδώ και δύο χρόνια. Ταυτόχρονα-παράλληλα κινητοποιώντας όλες τις δυνάμεις που ασχολούνται με το θέμα. Το Υπουργείο Εργασίας και συναρμόδια Υπουργεία και ειδικά η διεύθυνση Κοινωνικής Αλληλεγγύης,  με τους Δήμους και τις Περιφέρειες- και ειδικά τις κοινωνικές υπηρεσίες,- νομικούς, πανεπιστημιακούς και διακεκριμένους γνώστες του πεδίου, τις υφιστάμενες δομές αστέγων, την ΗΔΙΚΑ που έχει σχεδιάσει το ψηφιακό εργαλείο του εθνικού μηχανισμού που τρέχει στα 240 Κέντρα Κοινότητας, στα 13 περιφερειακά παρατηρητήρια στο Υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και στον ΟΠΕΚΑ και τέλος ένα μεγάλο δίκτυο εθελοντών.

Είπα για ένα σύνολο μέτρων  που επεξεργαζόμαστε παράλληλα. Δηλαδή: 

Ø    Ποιος είναι ο στόχος της εθνικής στρατηγικής για τους άστεγους;

Α) Να αποτυπώσει το πρόβλημα στα πολλαπλά του επίπεδα με επιστημονικό έγκυρο τρόπο και με ενιαία μεθοδολογία. Αυτή την αποτύπωση στο α’ επίπεδο , δηλαδή τους άστεγους στον δρόμο σας παρουσιάζουμε σήμερα.

Β) Να κωδικοποιήσει την υφιστάμενη νομοθεσία και να επεξεργαστεί προτάσεις βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου. Αυτό ήδη γίνεται με τη συμμετοχή μιας μεγάλης ομάδας νομικών σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου . Τις προτάσεις θα τις παρουσιάσουμε το φθινόπωρο.

Γ) Να δημιουργήσει ένα διυπουργικό όργανο που θα χαράζει  την πολιτική για τους άστεγους. Από τα συναρμόδια Υπουργεία εντός του ΚΥΣΚΟΙΠ (Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής) υπό την αντιπροεδρία. Θα μετέχουν τα Υπουργεία Εργασίας, Εσωτερικών, Υγείας, Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ανάπτυξης και Οικονομικών.

Δ) Θα δημιουργήσει μόνιμο ψηφιακό μηχανισμό παρακολούθησης της αστεγίας που θα λειτουργεί στα πλαίσια του Εθνικού Μηχανισμού για την κοινωνική ένταξη και συνοχή που εμείς δημιουργήσαμε και θεσμοθετήσαμε.

1)  Ο μηχανισμός στέγασης θα διεξάγει περιοδικά ανά δυο έτη συστηματική έρευνα πεδίου- streetwork- και θα συγκεντρώνει όλα τα στοιχειά Δήμων, Περιφερειών και Δομών.

2) Για την διασύνδεση και τον συντονισμό των φορέων που δουλεύουν με τους αστέγους σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, αρμόδιοι δημόσιοι φορείς του κεντρικού κράτους  (Υπουργείο, ΕΚΚΑ, ΕΙΕΑΔ, ΚΚΠΠ), φορείς για τους τοξικοεξαρτημένους (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ), την ψυχική υγεία, κοινωνικές οργανώσεις, δομές της εκκλησίας, καθώς και άλλες υπηρεσίες που δουλεύουν με ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού χωρίς στέγη όπως γυναίκες θύματα βίας (ξενώνες ΓΓΙΦ), το υπ. μεταναστευτικής πολιτικής, αποφυλακισμένοι κλπ.

3) Δημιουργία μητρώου εθελοντών ανά Δήμο. Η συμμετοχή εθελοντών είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό μέρος της όλης διαδικασίας, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, γιατί πέρα από την υποστήριξη για την ίδια την καταγραφή, πρόκειται για νέους ανθρώπους, επιστήμονες, επαγγελματίες αλλά και ευαισθητοποιημένους πολίτες που έρχονται σε άμεση επαφή με τα προβλήματα των αστέγων, μαθαίνουν πώς να προσεγγίζουν την ευαίσθητη αυτή ομάδα του πληθυσμού. Ήταν για όλους και όλες ένα μεγάλο σχολείο, και μια επένδυση για το μέλλον.  Στόχος να δημιουργηθεί μια δεξαμενή ανθρώπων που θα συμμετέχει περιοδικά στις καταγραφές.

Ε) Θα δημιουργήσει δείκτες για την παρακολούθηση του φαινομένου και θα θέτει και ποσοτικούς στόχους μείωσης.

Στ) Θα αναπτύξει ολοκληρωμένη σταθερή πολιτική για τους άστεγους και για την πρόληψη της αστεγιας.

Σε αυτό τον τομέα έχουμε ήδη κάνει τα εξής βήματα: 

1.    ΔΟΜΕΣ ΑΜΕΣΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ

·          Βελτίωση της ποιότητας των δομών για αστέγους, ΚΥΑ για Κέντρα Ημέρας, Υπνωτήρια, Ξενώνες και Υποστηριζόμενα διαμερίσματα (Θεσμοθετήθηκε το 2016 η ΚΥΑ 1336) > συνεχής παρακολούθηση και βελτίωση με βάση τις προτάσεις  των φορέων.

·          Κεντρικός σχεδιασμός για την Χρηματοδότηση 20 Δομών για αστέγους (10 Υπνωτήρια και 10 Κέντρα Ημέρας) από τα ΠΕΠ.

·          Λεωφορείο αστέγων στο Δήμο της Αθήνας (αναμένουμε στοιχεία)

2.    ΕΝΤΑΞΗ ΑΣΤΕΓΩΝ ΣΤΟ ΚΕΑ

Θεωρούμε πολύ σημαντικό βήμα την δυνατότητα ένταξης των αστέγων στο ΚΕΑ, παρέχεται χωρίς την ανάγκη μόνιμης κατοικίας/διεύθυνσης το επίδομα για κάλυψη βασικών αναγκών διαβίωσης, ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων και τους φορείς να προσεγγίσουν αυτόν τον πληθυσμό και να τον υποστηρίξουν για την μακροπρόθεσμη ένταξή τους.

Σήμερα είναι εγγεγραμμένοι 4.871 ωφελούμενοι, με άθροισμα μελών 7.336.

Συνεπικουρούν, η Δωρεάν περίθαλψη  ανασφαλίστων που επιτρέπει την πρόσβαση των αστέγων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και άλλες παροχές για την αντιμετώπιση της φτώχειας (ΤΕΒΑ κλπ).

3.    ΣΤΕΓΗ και ΕΡΓΑΣΙΑ

Επανασχεδιάστηκε ΚΥΑ 15.12.2017 (ΦΕΚ 4545 τ.Β΄),με βάση την εμπειρία του Στέγαση και Επανένταξη και έχει ξεκινήσει η υλοποίηση σε 13 σχήματα (Δήμων, ΝΠΔΔ (ΚΚΠΠ και ΕΚΚΑ) και φορέων) για 414 νοικοκυριά, 608 ωφελούμενους. Σημαντικό πρόγραμμα, με βάση τις σύγχρονες προσεγγίσεις για την ένταξη των αστέγων : άμεση στέγαση σε αυτόνομα διαμερίσματα, συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (ψυχοκοινωνικής στήριξης, συμβουλευτική κλπ),  και υποστήριξη για ένταξη στην εργασία.

4.    ΕΠΙΔΟΜΑ ΣΤΕΓΑΣΗΣ

Υποστήριξη νοικοκυριών με οικονομικές δυσκολίες (αθέατη πλευρά της στεγαστικής επισφάλειας) και εργαλείο για την μακροπρόθεσμης ένταξης των αστέγων (μετάβαση από προγράμματα για αστέγους σε αυτόνομη διαβίωση):

- Επίδομα Ενοικίου στον νόμο για την ανθρωπιστική κρίση: 46 εκατομμύρια, 22.000 ωφελούμενοι

- Επίδομα Στέγασης (ν. 4472/2017 (ΦΕΚ 74 τ.Α΄), ΚΥΑ 15.6.2018 (ΦΕΚ 2282 τ.Β΄) για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας, στα αντίμετρα: 600.000 νοικοκυριά, 600εκ, από το 2019

Τέλος, έχει πραγματοποιηθεί πιλοτική καταγραφή στο δρόμο και σε δομές.

Ολοκληρώθηκε η καταγραφή σε επτά Δήμους  Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο Κρήτης, Γιάννενα, Τρίκαλα, Ν. Ιωνία.

Για πρώτη φορά με ενιαία μεθοδολογία (που έχει επεξεργαστεί ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ του Υπουργείου, σε συνεργασία με τον επιστημονικό σύμβουλο του έργου και τον ανάδοχο της πιλοτικής απογραφής, το Πάντειο Πανεπιστήμιο) και με κοινή ηλεκτρονική εφαρμογή (ΗΔΙΚΑ).

Στο πλαίσιο του έργου «Δημιουργία εργαλείων και ορισμό διαδικασιών για την καταγραφή των αστέγων» Συγχρηματοδότηση από ΕΣΠΑ 2014-2020, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα», π/υ 180.0000€, Κύριος έργου Υπουργείο Εργασίας, Δικαιούχος ΗΔΙΚΑ Α.Ε.

Είναι σημαντικό ότι για την καταγραφή συνεργάστηκαν σχεδόν το σύνολο των φορέων που εμπλέκονται με τους αστέγους, συνδιαμόρφωσαν τη μεθοδολογία και τα ερωτηματολόγια, και συμμετείχαν όλοι μαζί σε μια κοινή προσπάθεια.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ

Απογραφικοί Τομείς και Δομές

·          90 απογραφικοί τομείς στις 7 πόλεις

·          34 ημερήσιες δομές (Κέντρα Ημέρας/Συσσίτια)

·          11 στεγαστικές δομές (Ξενώνες/Υπνωτήρια)

·          17 πράξεις υποστηριζόμενων διαμερισμάτων (Στέγαση & Επανένταξη, Κοινωνική Κατοικία Δήμου Αθηναίων)

Καταγραφείς

·          370 καταγραφείς, εθελοντές από φορείς και φοιτητές με μικρή αποζημίωση από το πρόγραμμα, οι οποίοι συμμετείχαν σε επιμόρφωση από την επιστημονική ομάδα του έργου σε κάθε Δήμο.

Πρώτα αποτελέσματα

·          1645 άτομα στο δρόμο και σε δομές σε 7 Δήμους

·          691 από αυτά, στο δρόμο

·          793 στην Αθήνα, τα 353 στο δρόμο

Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα της απογραφής που θα παρακολουθήσετε αναλυτικά στη συνέχεια, ειδικά οι άστεγοι στο δρόμο και στις δομές, είναι ένας πληθυσμός σύνθετος, ανομοιογενής με πολλαπλά προβλήματα και η αντιμετώπιση πρέπει αντίστοιχα να είναι σε πολλά επίπεδα, εξατομικευμένη, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης, αλλά και μακροχρόνια/σταθερή γιατί η επανένταξή τους δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν μιλάμε για ανθρώπους με εξαρτήσεις, ψυχικές παθήσεις, και χρόνια παραμονή στο δρόμο.

Συμμετείχαν εθελοντικά στην απογραφή οι παρακάτω:

•ΘΕΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

•ΣΧΕΔΙΑ

•PRAKSIS

•ΑΡΣΙΣ

•ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

•Equal Society

•Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός

•UNESCO

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ

ΝΗΣΩΝ

•ΚΟΔΕΠ Δήμου Πειραιά

•ΑΜΚΕ ΙΑΣΙΣ

•Ίδρυμα Α&Μ Καλοκαιρινού,

•Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης

•ΧΕΝ

•Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Έρευνας και Παρέμβασης

•Κύτταρο Εναλλακτικών Αναζητήσεων Νέων

Συμμετείχαν εθελοντικά στην υποστήριξη οι παρακάτω:

• Ομάδα Ινστιτούτου Bloomberg

•ΚΚΠΠ Αττικής

•ΣΚΛΕ

•Υπ. Προστασίας Πολίτη

•Περιφέρεια Αττικής, Τομέα Πειραιά και

Νήσων

•Εταιρία catering Γευσήνους