Η βίαιη αφύπνιση από τη μακαριότητα του ηθικού λήθαργου

Του ΟΜΗΡΟΥ ΤΑΧΜΑΖΙΔΗ

Η καταστροφή μιας χώρας προϋποθέτει την  πολιτική ανεπάρκεια και  την ιδιοτέλεια  πολλών δραστών: η καταδίκη του «μακροβιότερου» δημάρχου, κατά την προπαγανδιστική ρητορεία της πάλαι ποτέ «αυλής»,  ορίζει συμβολικώς το τέλος ενός σαθρού  πολιτικού καθεστώτος  – δεν ομιλούμε για ουσιαστικό τέλος, διότι οι δυνάμεις  που το στήριξαν και στηρίχθηκαν σε αυτό δεν εξάντλησαν τα αποθέματα  της ισχύος τους στην Θεσσαλονίκη.

Η «πολιτική» χρησιμοποίησε τη συγκεκριμένη πόλη ως δοκιμαστικό σωλήνα των πιο απίθανων  καιροσκοπικών και αντιδραστικών πειραματισμών:  σε αυτήν επιβλήθηκε με σχεδόν «χουλιγκανικό» τρόπο η  «ελεύθερη ραδιοφωνία και τηλεόραση» και  διατυμπανίστηκε ότι  με τα έσοδα της  θα κατασκευαζόταν «Μετρό», από εδώ άρχισε η καταβύθιση της  χώρας στη «βαλκανική συνθήκη» με τη «διπλωματία» των  «εθνικών συλλαλητηρίων», εδώ ηύρε εύφορο έδαφος η έπαρση για την περιώνυμη  «οικονομική διείσδυση» στα Βαλκάνια και άλλα διάφορα φαιδρά και ανυπόστατα –   ο δρόμος της οπισθοδρόμησης και της καταστροφής  ήταν στρωμένος με εθνικιστικά στερεότυπα, «κρυπτοεπεκτατικές» μεγαλοστομίες, αφειδώλευτες  υποσχέσεις και υπέρμετρες δόσεις ανορθολογισμού.

Ο σημερινός ηγέτης της αντιπολίτευσης στο δήμο Θεσσαλονίκης δημοσιογράφος Κώστας Γκιουλέκας πανηγύριζε μετά την πρώτη εκλογική νίκη του «φτερωτού»: « Η ελληνική σημαία κυμάτιζε στην πρώτη θέση, χάρη σ΄ αυτόν τον χαρισματικό αθλητή του στίβου ενώ ο ελληνικός λαός, και ειδικότερα εμείς, οι Θεσσαλονικείς οι συμπολίτες του, γεμίζαμε περηφάνια για τις εθνικές επιτυχίες του».

 Τούτα αναφορικώς με  το αθλητικό παρελθόν του «φτερωτού», αλλά ο embedded journalist  του καθεστώτος  ένιωθε την ανάγκη να προσθέσει  και  τις «μεταφυσικού τύπου» ανησυχίες του για το μέλλον: «Λέτε να είναι συμβολικό, ενόψει του 21^ου αιώνα, και, μάλιστα, λίγα χρόνια πριν από την πανηγυρική Ολυμπιάδα της Αθήνας, ένας δοξασμένος αθλητής και έμπειρος πολιτικός, από τη θέση του δημάρχου να οδηγεί την πόλη στο 2000;» [Ελληνικός Βορράς, 25/10/1998] Το «πολιτικό» σε συνθήκες εθνικής  μακαριότητας και ηθικού λήθαργου.

 Σε αυτό το «ιδεολογικό» περιβάλλον της «εθνικής υπερηφάνειας» και της πολιτικής παραλογίας  γιγαντώθηκε η «διαφθορά». Αλλά δεν πρέπει να παρασυρθούμε σε λογικές «ταυτότητας» και να αναζητήσουμε ιδιαιτερότητες στην Θεσσαλονίκη. Το καθεστώς που εγκατέστησαν οι συντηρητικοί και ακροεθνικιστές από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και μετέπειτα στην πόλη καταγράφει  σε μικροκλίμακα  τη γενικότερη εικόνα  της χώρας: μετά την εκλογική νίκη του 1998 ο «φτερωτός γιατρός» υποσχέθηκε να ανοίξει τα φτερά της Θεσσαλονίκης στηριζόμενος σε «τρεις πηγές χρηματοδότησης» των έργων, τα οποία θα την καθιστούσαν «Μητροπολιτικό Κέντρο στην Βαλκανική», «σημείο αναφοράς στη λεκάνη της Μεσογείου, αλλά και σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο» -  οι τρεις αυτές πηγές ήταν «το ταμείο του κράτους, η Ευρωπαϊκή Ένωση και, φυσικά το ταμείο του Δήμου…».  

«Φυσικά το ταμείο του δήμου»: κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της θητείας του ο καταδικασθείς δήμαρχος ανέφερε διαρκώς στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου  πως πρώτη προτεραιότητα της διοίκησής  του ήταν η μείωση του χρέους του δήμου  – το αποτέλεσμα ήταν για την Θεσσαλονίκη η φάρσα της «υπεξαίρεσης»,  για τη χώρα η καταστροφή ενός δεύτερου πόλου ισχύος , ο οποίος  θα ημπορούσε  σε βάθος χρόνου να εξισορροπήσει το «συγκεντρωτισμό» του Λεκανοπεδίου.

 Πίσω από τα συλλαλητήρια και την εθνικιστική παραφροσύνη: η χαμένη ευκαιρία της Θεσσαλονίκης  να αποκτήσει σχετικώς  ισχυρή  θέση στη νέα διάταξη των  πόλεων που επέβαλλαν οι διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης είναι  μια πτυχή  της αποσιώπησης των ουσιαστικών λόγων της καταστροφής της χώρας – αλλά οι πηγές ισχύος του καθεστώτος  της φθοράς και διαφθοράς στην Θεσσαλονίκη ημπορούν να αναζητηθούν σε περισσότερες  «διευθύνσεις», οπότε καλά θα κάνουν οι εκπρόσωποι διαφόρων κομμάτων να είναι φειδωλοί στις δημόσιες δηλώσεις τους. Υπάρχουν ράμματα για όλες τις γούνες…