Δικαιοσύνη και Δημοκρατία

Οι συναντήσεις χθες του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρα με τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και την εισαγγελέα Διαφθοράς έχουν τη θεσμική βαρύτητα που υπαγορεύεται από τις ιδιότητες των δύο πλευρών. 

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι, με βάση τη συνταγματική τάξη, το τέταρτο πρόσωπο της πολιτειακής ιεραρχίας. Είναι φυσικό να ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί από πρώτο χέρι τα προβλήματα της Δικαιοσύνης αλλά και την πορεία των ερευνών κατά της διαφθοράς, ένα θέμα που ενδιαφέρει δικαιολογημένα ιδιαιτέρως την κοινή γνώμη.

Η αυτονόητη θεσμική βαρύτητα των συναντήσεων αποκτά εξ αντικειμένου πολιτική σηματοδότηση, σε μια περίοδο κατά την οποία το διαφαινόμενο κενό εξουσίας το πιθανότερο είναι να καλυφθεί, όταν γίνουν οι εκλογές, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Οι δηλώσεις του προέδρου του ΣτΕ περιγράφουν τα δικαιοπολιτικά συμφραζόμενα της συγκυρίας. Ο κ. Ρίζος ανέφερε ότι η χώρα περνά "περίοδο παρατεταμένης κρίσης, με πυρήνα πιθανόν την κρίση του δικαίου". Κρίση του δικαίου; 

Οι ερμηνείες ευλόγως παραπέμπουν στη μνημονιακή πίεση να τρωθεί το δικαιοκρατικό σύστημα, με την καταχρηστική επίκληση του ρωμαϊκού αποφθέγματος "υπεράνω όλων η σωτηρία της πατρίδος". Με αυτή την έννοια, έχει ιδιαίτερη σημασία η παρότρυνση που απηύθυνε ο πρόεδρος του ΣτΕ "να ενισχυθεί ο θεσμικός ρόλος" του ανωτάτου δικαστηρίου.

Η εκτελεστική εξουσία, αλλά και η νομοθετική, εκχωρούσα την κεντρικότητα στη διάρθρωση του δημοκρατικού πολιτεύματος που της αναγνωρίζει το Σύνταγμα, συντάσσονται και επιχειρούν να χειραγωγήσουν τη Δικαιοσύνη. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρωτοδικεία, δηλαδή οι νεότεροι δικαστές, απέδειξαν ότι διαθέτουν ικανότητα να αντιμετωπίζουν τις κυβερνητικές πιέσεις και αρκετές φορές δικαίωσαν πολίτες - θύματα της μνημονιακής πολιτικής. 

Δυστυχώς, η στάση του ΣτΕ δεν υπήρξε πάντοτε αντίστοιχη προς τη φιλελεύθερη ιστορία του. Να βρισκόμαστε, άραγε, σήμερα στην αρχή επανατοποθετήσεων; Και προς ποία κατεύθυνση; Το σίγουρο είναι ότι η ενίσχυση του θεσμικού ρόλου της Δικαιοσύνης, πρωτίστως η κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της, είναι υπόθεση των ίδιων των δικαστών.

Η ελληνική Ιστορία δεν έχει να επιδείξει πολλές εύστοχες στιγμές δικαστικών αποφάσεων επί υποθέσεων μείζονος δικαιοπολιτικής σημασίας. Ο έλεγχος που ασκεί η εκάστοτε εκτελεστική εξουσία είναι συχνά ασφυκτικός. Είναι, ωστόσο, στο χέρι των δικαστών, χωρίς να εξωκείλουν σε λογικές "κράτους δικαστών", μέσα στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης, να εγγυώνται τα δικαιώματα των πολιτών και να περιορίζουν την κρατική αυθαιρεσία.

Το ενδεχόμενο κυβέρνησης της Αριστεράς δημιουργεί μια νέα δυναμική. Επαναδιατάσσει το πολιτικό - κοινωνικό πεδίο ώστε, συνεκτιμώμενης και της πρωτοβουλίας για συνταγματική αναθεώρηση, να διαμορφωθεί μια ισχυρή απάντηση δημοκρατικής αναγέννησης - αντίβαρο στην κατρακύλα του πολιτικού συστήματος. 

Ένα νέο πολιτικό - κοινωνικό πεδίο με βάση ένα νέο δημοκρατικό ήθος διακυβέρνησης, με στόχο την αποκατάσταση των κοινωνικών αδικιών, τη νομική αλλά και την ουσιαστική ισότητα των πολιτών. Γι' αυτό η πρωτοβουλία του Αλ. Τσίπρα θορύβησε τα καταρρέοντα κόμματα εξουσίας, που αντιλαμβάνονται καθημερινά ότι το έδαφος έχει φύγει κάτω από τα πόδια τους.

(Από το κύριο άρθρο της ΑΥΓΗΣ)