 |
| Πέτρος Ψωμάς. |
Ο Πατρινός εκπαιδευτικός και
συγγραφέας δίνει το δικό του
στίγμα, μέσα από το βήμα της νέας θεματικής ενότητας της Newsplus «Πάτρα σε
τέλμα»
Ο κ. Ψωμάς κάνει αναφορά στον
πολυσχιδή χαρακτήρα της κρίσης και τονίζει πως "στο σάπιο περιβάλλον που
δημιουργήθηκε, η Πάτρα δεν έδειξε τις αντοχές άλλων καιρών, παρασύρθηκε. Με συν-ευθύνη των δημοτών της και των
αρχόντων της. Εκεί που συναντιόντουσαν δημότες και άρχοντες –στις κάλπες των
τοπικών εκλογών- τα θαλασσώναμε, βάζοντας κόμματα και εγωισμούς πάνω απ’ το
καλό της πόλης".
Παράλληλα, τονίζει με εμφαση την ατομική ευθύνη
όλων μας για την εικόνα της πόλης, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι "για την εικόνα της Πάτρας μας
δε φταίει ούτε η εποχή, ούτε η έλλειψη πόρων, ούτε οι κυβερνώντες, ούτε οι
τοπικοί άρχοντες. Φταίμε εμείς οι ίδιοι. Εμείς διπλοπαρκάρουμε, εμείς
ρυπαίνουμε, εμείς φτιάχνουμε βουνά από σκουπίδια τις μέρες των αργιών (ή
απεργιών), εμείς μαθαίνουμε στα παιδιά μας να γράφουν συνθήματα στους τοίχους,
εμείς ανεχόμαστε την κακογουστιά και την αναρχία".
Όσον αφορά τα πρόσωπα που μπορούν να ηγηθούν
μίας προσπάθειας αναγέννησης της πόλης, αναφέρει πως "άλλοι έχουν αποθαρρυνθεί και
αποσυρθεί, άλλοι προτιμούν να ηγηθούν προσπαθειών μικρότερης κλίμακας, άλλοι πάλι
ανησυχούν μήπως το όραμά τους αλλοιωθεί μέσα στις δομές και τις διαδικασίες του
τρόπου διοικητικής οργάνωσης της πόλης".
Και ολοκληρώνει χαρακτηριστικά την παρέμβασή
του, σημειώνοντας πως "έχω ένα όραμα και για τους Πατρινούς του 2020: ή να αποκτήσει η ζωή τους την
αίγλη που κάποτε είχε ή να πάψουν να συμπεριφέρονται λες και ακόμα την
έχει...".
«Πάτρα σε τέλμα» -πώς φτάσαμε ως εδώ;
Αν υιοθετήσω
τον απαισιόδοξο όρο σας, θα πω πως ολόκληρη η χώρα βρίσκεται σε τέλμα, όχι μόνο
η πόλη μας. Η οικονομική κρίση που, υποτίθεται, βιώνουμε στις μέρες μας δεν
είναι παρά η επιφάνεια μιας σειράς κρίσεων που ενέσκηψαν στον τόπο τα τελευταία
σαράντα χρόνια: κρίση ηθική, κοινωνική, αρχών, πολιτισμού, πολιτικής, παιδείας.
Στο σάπιο περιβάλλον που δημιουργήθηκε, η Πάτρα δεν έδειξε τις αντοχές άλλων
καιρών, παρασύρθηκε. Με συν-ευθύνη των δημοτών της και των αρχόντων της. Εκεί
που συναντιόντουσαν δημότες και άρχοντες –στις κάλπες των τοπικών εκλογών- τα
θαλασσώναμε, βάζοντας κόμματα και εγωισμούς πάνω απ’ το καλό της πόλης. Κατ’
επανάληψη. Κάπως έτσι διαμορφώθηκε η κατάσταση.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται εξάπλωση περιστατικών βίας, προερχόμενων
από διακριτές μάλιστα πηγές. Η βία αρχίζει και γίνεται συνήθης τρόπος έκφρασης
αντίρρησης. Εξελίσσεται σε νόρμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει στον
όλεθρο. Πώς αντιμετωπίζεται τοπικά;
Η μεγαλύτερη
δύναμη είναι η γνώση! Η βία αντιμετωπίζεται με το αντίθετό της. Με λόγο,
λογική, επιχειρήματα, παιδεία. Και γνώση. Και προλαμβάνεται με πρόληψη. Στα σχολεία,
στην οικογένεια, στην κοινωνία. Και με γνώση. Απαραίτητη είναι και η εκτόνωση
της οργής. Υπάρχει πολύς θυμός στην κοινωνία και θα αυξηθεί στα προσεχή χρόνια.
Η βία δεν είναι εναλλακτική έκφραση, πρέπει όμως να βρεθούν οι τρόποι.
Σκέφτομαι τις τέχνες, τις κοινωνικές δράσεις, τον υγιή αθλητισμό, τις κάθε
φύσεως ευκαιρίες συνύπαρξης των ανθρώπων. Και πάνω απ’ όλα τη γνώση.
Για την εικόνα της Πάτρας, πολλοί είναι αυτοί που νίπτουν
τας χείρας και επιρρίπτουν ευθύνες σε θεούς και δαίμονες. Μήπως τελικά δεν
φταίει για όλα η κρίση, η κυβέρνηση και τα λεφτά που δεν υπάρχουν; Ποιο είναι
το δικό μας μερίδιο ευθύνης;
«Όσο
πληθαίνουν οι νόμοι, πολλαπλασιάζονται οι παράνομοι» έλεγε ο Κινέζος φιλόσοφος
Λάο Τσε. Για την εικόνα της Πάτρας μας δε φταίει ούτε η εποχή, ούτε η έλλειψη
πόρων, ούτε οι κυβερνώντες, ούτε οι τοπικοί άρχοντες. Φταίμε εμείς οι ίδιοι.
Εμείς διπλοπαρκάρουμε, εμείς ρυπαίνουμε, εμείς φτιάχνουμε βουνά από σκουπίδια
τις μέρες των αργιών (ή απεργιών), εμείς μαθαίνουμε στα παιδιά μας να γράφουν συνθήματα
στους τοίχους, εμείς ανεχόμαστε την κακογουστιά και την αναρχία. Κι αν υπάρχουν
πολιτικές που δεν εφαρμόζονται απ’ τους ηγέτες μας και τους διοικούντες,
φοβάμαι πως πάλι εμείς φταίμε, που τους εκλέγουμε, που δεν τους πιέζουμε, που
δεν τους βοηθάμε.
Είναι δυνατόν σε μία «σύγχρονη» πόλη ισχνότατες
μειοψηφίες να ρυθμίζουν την κανονικότητα της λειτουργίας της πόλης; Ποια είναι
η απάντηση σε αυτά τα φαινόμενα;
Υπάρχουν δύο
κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που κάνουν πράγματα κι αυτοί που δεν κάνουν- αυτό είναι
φυσιολογικό. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που κάνουν κι εκείνοι που
κρίνουν αυτούς που κάνουν- κι αυτό είναι θεμιτό. Υπάρχουν δύο κατηγορίες
ανθρώπων: αυτοί που κάνουν κι αυτοί που... θέλουν να τους ξεκάνουν- ε, αυτό
είναι πατρινό! Αυτή η τοπική ιδιαιτερότητα, σε συνδυασμό με την νεο-ελληνική
περί... κεκτημένων άποψη, οδηγούν στον παραλογισμό της εποχής:
κακο-πληροφορημένες μειοψηφίες, σηκώνονται από τον καναπέ με αφορμή ιδιοτελείς
προτεραιότητες, διεκδικούν το... άδικό τους με τρόπους ανεπίτρεπτους και
αξιοποιούν τον άφθονο χρόνο τους, τη σωματική και φωνητική δύναμη, την ανοχή
της κοινωνίας, για να εμποδίζουν κάθε εξέλιξη, αλλαγή και πρόοδο. Η λογική, οι
συνετοί και οι ευγενείς μοιάζουν αδύναμοι μπροστά τους, δυστυχώς. Ως μόνη
απάντηση βλέπω το λόγο, την υπομονή και τις συνέργειες.
Η εικόνα της πόλης στην καθημερινότητά της είναι αποκαρδιωτική.
Κυκλοφοριακό, σκουπίδια, πράσινο, η λίστα είναι ατελείωτη. Ποιες παρεμβάσεις θα
μπορούσαν να έχουν άμεσο αποτέλεσμα για τους Πατρινούς;
Φοβάμαι πως
δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει το άμεσο αποτέλεσμα. Οι σωστές παρεμβάσεις
απαιτούν μελέτη, έρευνα, σχεδιασμό, προγραμματισμό και χρόνο. Απαιτούν επίσης
συνεργασία ανθρώπων και φορέων και συνέχεια στη διοίκηση. Αντίθετα δεν απαιτούν
τη φοβερή ιδέα. Μάτια ανοιχτά προς πετυχημένα παραδείγματα άλλων πόλεων
χρειάζονται μονάχα. Τώρα, αν θέλουμε άμεσες, καινοτόμες και εντυπωσιακές
λύσεις, ορίστε μία, ανά τομέα, καθόλου απαλλαγμένες όμως από επιμέρους
προβλήματα, αντίλογο και γκρίνια: Κυκλοφοριακό: μόνο μέσα μαζικής μεταφοράς στο
κέντρο της πόλης! Σκουπίδια: ανακύκλωση ανά οικία, με δημοτική υποστήριξη σε
επίπεδο γνώσης και αυστηρότητα στην επιβολή προστίμων. Πράσινο: τίποτα
περισσότερο απ’ το να δούμε το πεζοδρόμιο μας και την πλατεία της γειτονιάς ως
τη φυσική συνέχεια του σπιτιού και της αυλής μας.
Στα λιμνάζοντα πολιτιστικά ύδατα της πόλης, έχουν τελευταία
αναδυθεί πρωτοβουλίες άξιες θαυμασμού και στήριξης. Μπορεί η Πάτρα να γίνει η
πολιτιστική πρωτεύουσα του παρελθόντος;
Ναι,
μπορεί. Και πολιτιστική πρωτεύουσα και πρωτεύουσα πολιτικών. Γιατί όπως λέει ο
Μανώλης Γλέζος «όταν σε μία πόλη οι ίδιοι οι πολίτες, ασκούν πολιτική, τότε
παράγεται πολιτισμός». Στα υπόγεια της Πάτρας λειτουργούν πολλές δημιουργικές
κυψέλες πολιτισμού και πολιτικής. Παρέες, συλλογικότητες, καλλιτέχνες,
ερασιτέχνες, εθελοντές, εκπαιδευτικές κοινότητες, νέα σχήματα, άξιες μονάδες
και ομάδες. Υπάρχει σπουδαία πολιτιστική παραγωγή στη σημερινή Πάτρα, μικρό
μέρος της οποίας βγαίνει στην επιφάνεια. Και είναι εντυπωσιακός όχι μόνο ο
πλουραλισμός ανά τομέα, αλλά και το τεράστιο φάσμα της ποικιλίας.
Ποιοι είναι οι τομείς και ποιες οι προτεραιότητες που
πρέπει να επικεντρωθεί η πόλη για να ανατρέψει την παρούσα εικόνα παρακμής;
Οι
ίδιοι τομείς εδώ και χρόνια! Το λιμάνι, το Πανεπιστήμιο, το Καρναβάλι. Στον
πολιτισμό και την παιδεία προτείνω να επενδύσουμε, όχι στον πολιτισμό της
εσωστρέφειας όμως, ούτε στην παιδεία της εκπαίδευσης και μόνο. Προτείνω να
στοχεύσουμε συνειδητά στον τουρισμό, θρησκευτικό, πολιτιστικό, συνεδριακό,
πανεπιστημιακό. Αν ανοίξουμε το σπίτι μας στους απ’ έξω, έχω μια σιγουριά πως
θα το φροντίσουμε και θα το ομορφύνουμε. Διαθέτει έναν εγωισμό ο Πατρινός που
τον πιστεύω.
Υπάρχουν πρόσωπα ικανά να ηγηθούν μίας πορείας
αναγέννησης της πόλης; Ποια μπορεί να είναι αυτά;
Βεβαίως
και υπάρχουν. Απλώς φοβάμαι πως άλλοι έχουν αποθαρρυνθεί και αποσυρθεί, άλλοι
προτιμούν να ηγηθούν προσπαθειών μικρότερης κλίμακας, άλλοι πάλι ανησυχούν
μήπως το όραμά τους αλλοιωθεί μέσα στις δομές και τις διαδικασίες του τρόπου
διοικητικής οργάνωσης της πόλης. Σε κάθε περίπτωση -και επειδή από τους
χαρισματικούς καήκαμε και η εποχή του «εγώ» πρέπει να παρέλθει- ελπίζω στην
πορεία αναγέννησης της πόλης να βρεθεί και να ηγηθεί ένας πυρήνας προσώπων. Η
δική μου ελπίδα είναι η ομάδα, το «εμείς», το «μαζί».
Ποιο είναι το όραμά σας για την Πάτρα του 2020;
Την 25η
Μαρτίου του 2021 είχα για χρόνια στο μυαλό μου, όταν σκεφτόμουν το μέλλον. Και
να που η συμβολική αυτή ημερομηνία δεν είναι και πολύ μακριά πια. Τα σημερινά
πρωτάκια θα τελειώνουν το Γυμνάσιο, οι δημοτικοί άρχοντες θα έχουν αλλάξει δυο
φορές ακόμα, η Πάτρα θα παραμένει τρίτη πόλη της Ελλάδας και τα προβλήματα της
–με κρίση, μνημόνιο ή χωρίς- θα είναι ακόμα πολλά και μεγάλα, ας είμαστε
ρεαλιστές. Θα ’θελα όμως να γιορτάσει τα 200χρονα της Επανάστασης με περηφάνια,
με ευρωπαϊκό αέρα και με βάσιμες ελπίδες πως στο ξεκίνημα του τρίτου αιώνα της
σύγχρονης ιστορίας της θα μπαίνει αισιόδοξα, χαρούμενα και δυναμικά. Κι έχω ένα
όραμα και για τους Πατρινούς του 2020: ή να αποκτήσει η ζωή τους την αίγλη που
κάποτε είχε ή να πάψουν να συμπεριφέρονται λες και ακόμα την έχει...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου