Με κυβέρνηση της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για την αντιμετώπιση της κρίσης

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΚΟΥΤΑ(*)

Οι εκλογές στις περιφέρειες και τους δήμους της χώρας, είτε προηγηθούν των εθνικών είτε όχι, θα αποτελέσουν κρίσιμη αναμέτρηση, με σημαντικές επιπτώσεις στο κεντρικό πολιτικό και το αυτοδιοικητικό επίπεδο. Τα αποτελέσματά τους θα κρίνουν αν θα συνεχιστεί η μνημονιακή υποταγή και η παράδοση των κοινωνικών υπηρεσιών στο ιδιωτικό κεφάλαιο, για την οποία εργάζονται ο Φούχτελ και η Γερμανική Συνέλευση, ή αν, αντιθέτως, η αυτοδιοίκηση θα αποτελέσει βασικό παράγοντα στήριξης του κοινωνικού κράτους και φορέα παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης.

Η αυτοδιοίκηση πρέπει να γίνει πρωταγωνιστής στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και βασικό στήριγμα του τοπικού και περιφερειακού σχεδιασμού.

Για την αντιμετώπιση της κρίσης η κυβέρνηση της Αριστεράς θα προχωρήσει σε βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις που αφορούν στη δομή και τη λειτουργία του κράτους. Απ' αυτή την άποψη, ο εκδημοκρατισμός των αυτοδιοικητικών θεσμών, με κριτήρια τη γνήσια έκφραση της λαϊκής βούλησης, τη συμμετοχή των πολιτών, την κατάργηση προσωποκεντρικών και κλειστών μηχανισμών και τη διαφάνεια στη διαχείριση των δημόσιων πόρων, θα επιφέρει ριζική αλλαγή στην αυτοδιοίκηση και θα επιτρέψει στην κοινωνία να ενεργοποιηθεί και να καθορίσει τις εξελίξεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θεωρεί ότι η αυτοδιοίκηση πρέπει να αποτελέσει φορέα κοινωνικής πολιτικής και αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου, πρωταγωνιστή στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και βασικό στήριγμα του τοπικού και περιφερειακού σχεδιασμού σε όλα τα επίπεδα. Απεγκλωβίζοντας την αυτοδιοίκηση από την κομματικοποίηση, τον κυβερνητικό εναγκαλισμό και τις πρακτικές πελατειακού κράτους, δίνουμε νέο στίγμα στον θεσμό, επιτρέπουμε στους πολίτες να εμπλακούν στη συλλογική διαχείριση των κοινών, να παρέμβουν πολιτικά στην τοπική διακυβέρνηση και να καθορίσουν επιλογές και αποφάσεις.

Η αυτοδιοίκηση αποτελεί πεδίο ευρύτερων κοινωνικών συμμαχιών στη βάση δημοτικών και περιφερειακών προγραμμάτων. Σ' αυτόν τον στόχο προσανατολίζουμε τις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, πρωτίστως τις περιφερειακές και δημοτικές μας παρατάξεις, καλύπτοντας τα κενά σε όσους δήμους υπάρχουν, δίδοντας ουσιαστικό περιεχόμενο στη μαζική δράση και τη δημοκρατική λειτουργία τους. Επιδιώκουμε να συναντηθούμε με τις κοινωνικές δυνάμεις που πλήττονται από την κυβερνητική πολιτική για να διαμορφώσουμε κοινωνικά και πολιτικά μέτωπα σε αντιμνημονιακό, ριζοσπαστικό, δημοκρατικό και οικολογικό πλαίσιο. Γι' αυτό χρειάζεται να παρεμβαίνουμε με συνέπεια και συνέχεια στα καθημερινά προβλήματα αλλά και να διαμορφώνουμε και να προβάλλουμε συνολικές εναλλακτικές λύσεις και προγράμματα.

Στην προσπάθειά μας αυτή έχει μεγάλη σημασία το ηθικό πλεονέκτημα της ανιδιοτέλειας και της προσφοράς των προσώπων τα οποία εμπλέκονται από θέσεις ευθύνης στο αυτοδιοικητικό κίνημα και η ριζική διαφοροποίησή μας από όσους μέχρι σήμερα στήριξαν ή ενεπλάκησαν σε φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής.

Η προετοιμασία των αυτοδιοικητικών δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ τέθηκε με έμφαση σε όλες τις περιφερειακές συσκέψεις που πραγματοποίησε το Τμήμα Αυτοδιοίκησης. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ισχυρού αυτοδιοικητικού σχεδίου που θα αντιπαρατίθεται στις μνημονιακές πολιτικές, θα υπερασπίζεται τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα της αυτοδιοίκησης και τους εργαζόμενους, θα προτάσσει την αλληλεγγύη και θα δίνει τη δυνατότητα στην αυτοδιοίκηση να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση των τοπικών κοινωνιών. Προϋπόθεση όλων αυτών αποτελεί η δημοκρατική ανατροπή του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.

Πρώτη κατεύθυνση εξειδίκευσης των γενικών μας αρχών αποτελούν οι αναγκαίες αλλαγές που επιβάλλονται στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδίου αποκέντρωσης και διοικητικής μεταρρύθμισης με αυτοδιοίκηση του κράτους. Προτείνεται η κατάργηση της αποκεντρωμένης διοίκησης και του Καλλικράτη και η αντικατάστασή τους με ένα νέο αυτοδιοικητικό χάρτη.

  Προωθούμε θεσμικές διατάξεις, όπως αυτή της συμμετοχικής διακυβέρνησης και του συμμετοχικού προϋπολογισμού, των τοπικών δημοψηφισμάτων, της διαφάνειας και του κοινωνικού ελέγχου. Θεσμοθετούμε την απλή αναλογική για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, η οποία, μαζί με τις αναγκαίες αλλαγές στους θεσμούς λήψης αποφάσεων και άσκησης εξουσίας, συμβάλλει στην εξάλειψη της διαπλοκής και διαφθοράς των αιρετών. Αλλάζει ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του θεσμού και οι εξουσίες δημάρχου και περιφερειάρχη. Αναδεικνύονται τα αιρετά συμβούλια σε όργανα αποφάσεων και διοίκησης. Ζητούμενο παραμένει ο τρόπος εκλογής των επικεφαλής (εκλογή απευθείας από το αιρετά όργανα ή σε δεύτερο γύρο εκλογών).

Επιδιώκουμε την οικονομική αυτοδυναμία χωρίς νέους φόρους και την αξιοποίηση της δημοτικής και δημόσιας περιουσίας. Οι νέες θεσμικές αλλαγές υποστηρίζουν την ισόρροπη ανάπτυξη έναντι των σημερινών περιφερειακών και τοπικών ανισοτήτων, με βάση τον καταμερισμό των πόρων σε περιφέρειες, δήμους, δημοτικά και κοινοτικά διαμερίσματα.

Παράλληλα αναζητούμε την καλύτερη χωροταξική διάρθρωση δήμων και περιφερειών, με κριτήρια τη δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών και ταυτόχρονα την αποτελεσματική λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης ώστε να συμβάλλει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης.

Δεύτερη κατεύθυνση εξειδίκευσης των γενικών μας στόχων αποτελεί η παραγωγική ανασυγκρότηση σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με αλλαγή του "αναπτυξιακού προτύπου" και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιφέρειας και δήμου, αξιοποιώντας έργα κοινωνικών υποδομών από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Το γενικό πλαίσιο πρέπει να ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την αντιμετώπιση της ανεργίας, να βελτιώνει τη δημόσια διοίκηση και να προτάσσει την περιβαλλοντική προστασία, απαντώντας σε άμεσα σημερινά προβλήματα, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 

Αναζητούμε λύσεις που θα ανακόψουν την ύφεση και θα αναπροσανατολίσουν, με κριτήριο τις άμεσες κοινωνικές ανάγκες, την παραγωγή, στη βάση μιας νέας μεταποιητικής και αγροτικής πολιτικής σε συνέργεια με άλλους παραγωγικούς κλάδους ανά γεωγραφική ενότητα. Η αυτοδιοίκηση θα παίξει πρωτεύοντα ρόλο στην ανάπτυξη και τη στήριξη μορφών κοινωνικής οικονομίας σε όλους τους παραγωγικούς τομείς, ενεργοποιώντας νέους εργαζόμενους, εστιάζοντας σε μικρά κυρίως έργα και σε κοινωνικές υπηρεσίες, σε δίκτυα αλληλεγγύης και κοινωνικές υποδομές για την υποστήριξη ευάλωτων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων.

Τρίτη κατεύθυνση εξειδίκευσης των γενικών μας αρχών αποτελεί η υποστήριξη με συγκεκριμένα μέτρα της δημιουργίας αυτοδιοικητικών παρατάξεων της ριζοσπαστικής και οικολογικής Αριστεράς. Η εικόνα, ειδικά στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, αναδεικνύει α) την απουσία δημοτικών παρατάξεων σε μεγάλο αριθμό δήμων της χώρας β) την έλλειψη ενεργού αυτοδιοικητικού κινήματος ικανού να παρεμβαίνει στο θεσμό και την κοινωνία, ιδιαίτερα στη σημερινή μνημονιακή συγκυρία γ) την περιορισμένη προβολή των εναλλακτικών προωθητικών μας θέσεων για την αυτοδιοίκηση και τον περιορισμό του λόγου μας στη γενικότητα και την καταγγελία.

Η κινητοποίηση των πολιτικών οργάνων και οι πρωτοβουλίες των αυτοδιοικητικών στελεχών για την εφαρμογή ενός σχεδίου αλλαγής αυτής της κατάστασης αποτελούν τις προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν να αντιστοιχηθούμε στους δήμους και τις περιφέρειες με την εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, απεγκλωβίζοντας εγκαίρως τις τοπικές κοινωνίες από τις σημερινές μνημονιακές δημοτικές αρχές, οι οποίες συντηρούνται μέσα από χρόνιες εξαρτήσεις με ιδιωτικά συμφέροντα και ρουσφετολογικές πρακτικές. 

Σε κάθε περίπτωση, θα δράσουμε σε συνεννόηση με τους εργαζόμενους, τους κοινωνικούς φορείς και τους πολίτες, συμβάλλοντας στη δημιουργία εστιών παρέμβασης και αντίστασης, εμβαθύνοντας τη δημοτική και κοινωνική μας παρουσία, επιδιώκοντας να γίνουμε μέρος του σχεδίου ανατροπής των κυβερνητικών δημοτικών διοικήσεων και αποκλεισμού παρόμοιων «λύσεων» στο μέλλον.

(*) Ο Παναγιώτης Σκούτας επαγγέλεται  οικονομολόγος και είναι  μέλος της γραμματείας του Τμήματος Αυτοδιοίκησης ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ