Γεωργία Μπακάλη: «Η γένεση της νέας Δράμας»

 

Εκεί που συντελέστηκε μια ανεπανάληπτη εποποιία της τοπικής αυτοδιοίκησης.- Βιβλίο που γράφηκε με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την ανταλλαγή των πληθυσμών!

Η Μακεδονία ήταν μια terra incognita στις αρχές του 20ού αιώνα· οι κρατικοί αξιωματούχοι που περιόδευαν στα νέα, απελευθερωμένα εδάφη, «αντίκριζαν μια ολιγάνθρωπη χώρα, ανεκμετάλλευτη, καθυστερημένη, με αρχαϊκές δομές, χωρίς υδραυλικά έργα, μέσα συγκοινωνίας και σύγχρονους θεσμούς».

Προσπαθώντας να καλύψει το κενό της φυγής των μουσουλμανικών πληθυσμών, η κυβέρνηση των Αθηνών εγκατέστησε σε περιοχές ακριτικές, όπως ήταν η περιοχή της Δράμας, ένα μεγάλο κομμάτι των προσφύγων από την Τουρκία, που βρήκαν καταφύγιο στα παλιά κτίρια των Οθωμανών, σε χωριά που μαστίζονταν από την ελονοσία και σε πρόχειρες εγκαταστάσεις που προκαλούσαν μια σειρά από αρρώστιες θανατηφόρες λόγω της υγρασίας, του κρύου και των γενικότερων ανθυγιεινών συνθηκών. 

Προσπαθώντας να επιβιώσουν, οι πρόσφυγες της Δράμας αναγκάζονταν να δουλέψουν από τα παιδικά τους χρόνια, στριμώχνονταν σε ερειπωμένα σχολεία για να παρακολουθήσουν μαθήματα σε πρωτόγονες συνθήκες, ενώ κάποιες κοπέλες δεν μπόρεσαν να αποφύγουν τη λύση της πορνείας και τα αφροδίσια νοσήματα που αυτή συνεπαγόταν. 

Παράλληλα, όμως, η εργατικότητα και η θέληση των προσφύγων παρήγαγαν αποτελέσματα εκπληκτικά. Οι ξεριζωμένοι κάτοικοι των χωριών της Δράμας δούλεψαν ομαδικά κάτω από εμπνευσμένες τοπικές ηγεσίες ιερωμένων και μορφωμένων, και κατάφεραν να μετατρέψουν επαρχιακούς δρόμους σε αμαξιτούς, έχτισαν γέφυρες, φρόντισαν για την υδροδότηση των χωριών τους, φύτεψαν δάση, έφτιαξαν εκκλησίες, υδραγωγεία, αστυνομικά τμήματα, σχολεία, βρύσες, νεκροταφεία, δεξαμενές καπνοφυτειών, συγκέντρωσαν χρήματα για τους ιερείς, τους δασοφύλακες, τα συνεργεία των τοπογράφων, τους κοινοτικούς γιατρούς και τους δασκάλους των παιδιών τους, πραγματοποιώντας μια ανεπανάληπτη εποποιία της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Το βιβλίο Η γένεση της νέας Δράμας της Γεωργίας Μπακάλη, που γράφηκε με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την ανταλλαγή των πληθυσμών, «είναι μια μελέτη περίπτωσης», όπως λέει ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, η οποία, ερευνώντας μια ορισμένη περιοχή, αντικατοπτρίζει τα πρότυπα εγκατάστασης των προσφύγων σε όλη την επικράτεια, καθόσον μάλιστα τόσο η πόλη της Δράμας όσο και ολόκληρος ο νομός είχαν το μεγαλύτερο ποσοστό προσφύγων στην Ελλάδα (περίπου 78%). 

 

Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της Δράμας αποτέλεσαν ένα εργαστήρι όπου δοκιμάστηκαν όλες οι μέθοδοι αφομοίωσης των καινούργιων πληθυσμών μέσα σε συνθήκες καχυποψίας και, συχνά, εχθρότητας των ντόπιων, που έφτανε μέχρι τον φόνο προσφύγων για κτηματικές διαφορές, ενώ δεν έλειψαν οι καταχρήσεις των κρατικών λειτουργών, που προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν τις καταστάσεις για ίδιον όφελος εξυπηρετώντας όσους είχαν να πληρώσουν.

 

Diastixo.gr