Αποδόμηση της επιχειρηματολογίας ΠΑΣΟΚ (Βενιζέλος)

Σκίτσο Μακρή.

Με αφορμή την Κατάθεση του Προϋπολογισμού για το 2016

Με κριτική σε τρία από τα σημεία της πολεμικής του ΠΑΣΟΚ από τον πρωήν πρόεδρο Ευ. Βενιζέλο, για την Προϋπολογισμό 2016, που κατέθεσε  η Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛΛ, απαντούν οικονομικοί κύκλοι του ΣΥΡΙΖΑ. Τα σημεία Βενιζέλου επισημαίνονται με κίτρινο και ακολουθούν οι απαντήσεις χωρίς επισήμανση χρωματισμού.

 

1)      Μας οδηγήσατε σε ένα αχρείαστο μνημόνιο 3 χρόνων και 86 δις. / Από το μεταβατικό πρόγραμμα του ECCL («ενισχυμένη προληπτική πιστωτική γραμμή» βάση απόφασης του Eurogroup Νοέμβρη 2014) στο επαχθές μνημόνιο των 86 δις. («το οποίο ήταν αχρείαστο το Ιανουάριο 15 αλλά έγινε αναγκαίο τον Ιούνιο») το οποίο ήταν μονόδρομος να ψηφιστεί.

Ήδη από το φθινόπωρο του 2014 άρχισε να φαίνεται, αλλά και να γίνονται αναφορές από εκπροσώπους της ΕΕ ότι το πρόγραμμα δεν θα τελείωνε την 31/12/14 και ότι θα χρειαζόταν επιπρόσθετη στήριξη μέσω κάποιου 3^ου «προγράμματος». Ο λόγος απλός:

1) δεν είχε πραγματοποιηθεί (μετά από 5 χρόνια και 2 μνημόνια) ένα σημαντικό μέρος των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων (το ποιο πραγματικά μεταρρυθμιστικό αλλά και το ποιο επώδυνο πολιτικά) και

2) Το Γραφείο προϋπολογισμού του κράτους  αναφέρει καθυστερήσεις και μη ολοκλήρωση σε ποσοστό 16% + 5% του πρώτου μνημονίου και σε 17% μη εφαρμογής του δεύτερου. Αντί αυτών η κυβέρνηση έδωσε το βάρος σε επιβολή κυρίως οριζόντιων και υφεσιακών φόρων σε ότι αφορά το πρώτο και σε περιστολή δαπανών (χωρίς όμως έμφαση σε κοινωνική δικαιοσύνη) σε ότι αφορά το 2^ο  πρόγραμμα.

3) Παράλληλα το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της χώρας (λήξεις κρατικών ομολόγων κατά την επόμενη τριετία μέχρι το 2017-2018) παρέμενε απαιτητικό σε σχέση με την δυνατότητα αποπληρωμής τους (ήταν μη βιώσιμο όχι μόνο σαν απόλυτο νούμερο αλλά και ως % του ΑΕΠ).   

Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου στη θέα αυτού (3^ου προγράμματος) : 1) πάγωσε την όποια εφαρμογή του προγράμματος, 2) τελικώς επέλεξε να κάνει εκλογές χωρίς συμφωνία (ενώ είχε την δυνατότητα να κάνει πρώτα συμφωνία και μετά εκλογές) και 3) ναρκοθέτησε (μέσω της μη συμφωνίας, η οποία θα οδηγούσε σε ασφυξία την οικονομία, όπως και έγινε) την θέση της επόμενης κυβέρνησης (ξέροντας ότι θα χάσει) με πλάνο την «αριστερή παρένθεση». 

Το ECCL στην πραγματικότητα ήταν ένα «μνημόνιο χωρίς λεφτά», μιας και θα χρησιμοποιούνταν κυρίως τα 11δις του ΤΧΣ, με την υπόσχεση να μας χρηματοδοτούσαν οι «αγορές» με την βοήθεια του QE της ΕΚΤ. Το ECCL είδη προέβλεπε ένα μεγάλο μέρος της επιτροπείας (… παραθέτω παράρτημα) που τελικώς επιβλήθηκε στη χώρα μας από την μετέπειτα συμφωνία!    Κοινώς θα συνεχίζαμε τον φαύλο κύκλο λιτότητάς (διατήρηση των εξωφρενικών πλεονασμάτων 2,5% φέτος, 3,5% 2016, 4,6% 2017 και 5,3%), για να ανακυκλώσουμε τα χρέη του 2015-2018 σε αποδόσεις αγοράς (βλέπε success story Σαμαρά), και αυτό χωρίς νέα λεφτά! Προφανώς πέραν των μέτρων του mail Χαρδούβελη, θα χρειαζόταν στην πορεία να πάρουμε πολύ περισσότερα μέτρα για να πετύχουμε τους υψηλούς στόχους πλεονασμάτων… («το 0,5% σημαίνει πρωτογενές πλεόνασμα 850εκ. έναντι της δέσμευσης των 7δις που θα αντιστοιχούσε σε 4,5% πλεόνασμα»)

Ήδη από αρχές Μαρτίου 2015 (λίγες μέρες μετά τη συμφωνία Ελλάδας ΕΕ) με δηλώσεις του (συνέντευξη στη Βαρκελώνη) ο Υπ. Οικονομικών της Ισπανίας Λουίς ντε Γκίντος αποκαλύπτει «δώσαμε στους εαυτούς μας 4 μήνες προκειμένου να δούμε ποια είναι η αληθινή κατάσταση, να δούμε πως η Ελλάδα τηρεί τους όρους και να προσπαθήσουμε να εξακριβώσουμε τι θα ακολουθήσει (…), που βασικά είναι μια τρίτη συμφωνία διάσωσης» και επαναλαμβάνει την εκτίμησή του για 30 δις. έως 50δις. Στην ουσία τα 50 δις αντιστοιχούν στο Ελληνικό χρέος που θα πρέπει να αποπληρωθεί την επόμενη 3ετία!!

Συμπέρασμα: η νέα συμφωνία (50+11+25=86) στην ουσία περιλαμβάνει 1) μερική αναδιάρθρωση του χρέους (de facto reprofiling το οποίο ανοίγει τον δρόμο και για το reprofiling του υπόλοιπου OSI – λήξεων ομολόγων από το 2022 και μετά) σε επιτόκια χαμηλά και ίσως σταθερά (εφόσον καρποφορήσει η συζήτηση για το χρέος), 2)25 δις για ολική επανεκκίνηση του τραπεζικού συστήματος ειδικά κ μετά τα capital controls – τελικώς θα χρειαστούν μόνο 6-7 δις, και 3) 11 δις τα οποία περιλαμβάνουν κυρίως αποπληρωμή συσσωρευμένων οφειλών του δημοσίου τα οποία δημιουργήθηκαν κυρίως από τη μη πληρωμή των υπολειπομένων δόσεων από το προηγούμενο πρόγραμμα. Που θα πεί: τα χρήματα αυτά αν τα πράγματα κυλούσαν ομαλά θα τα είχαμε ήδη πάρει και θα είχαν συσσωρευτεί στο δημόσιο χρέος.

Από την άλλη η χώρα εξασφάλισε : 1) δημοσιονομικό χώρο για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της ανάγκης προ κυκλικής  δημοσιονομικής πολιτικής (λέγεται και «σπιράλ θανάτου» που σημαίνει : λιτότητα, ύφεση, νέα ελλείματα, νέα λιτότητα, νέα ύφεση…), 2) Απαραίτητο χρόνο (με εξασφαλισμένες τις χρηματοοικονομικές ανάγκες) προκειμένου η χώρα να προχωρήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που επί 10ετίες αναβάλλονται. Η διαπραγμάτευση έκανε αντιληπτό στους ετέρους μας και τελικώς κατακτήθηκε από την κυβέρνηση ότι : οι μεταρρυθμίσεις δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν με διαιώνιση της ύφεσης. 3)Πέραν των χρηματοδοτικών αναγκών, τα απαραίτητα χρήματα, μέσω του αναπτυξιακού πακέτου Γιούνκερ (προκειμένου να αναχαιτιστεί η ύφεση και τα όποια επιπρόσθετα υφεσιακά μέτρα χρειάζεται να παρθούν για την επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών).

Αρκεί η συμφωνία για να μπούμε στον ενάρετο κύκλο της ανάπτυξης? ΟΧΙ. Η συμφωνία αναχαιτίζει το σπιράλ θανάτου των τελευταίων ετών και εξαρτάται από εμάς (και το επίπεδο των ευρύτερων πολιτικών συναινέσεων) προκειμένου να φτιάξουμε ένα σύγχρονο αστικό  κράτος με δικαιοσύνη, αξιοκρατία, κοινωνική πρόνοια και φιλικό προς τις υγιείς επιχειρήσεις.

Αναφορικά με το τελευταίο, αξίζει να αναφέρω ότι είναι άλλο πράγμα οι «επενδύσεις» που εννοεί και σε κάποιο βαθμό έφερε η προηγούμενη κυβέρνηση (κακής ποιότητας hedge funds κερδοσκοπικού και βραχυπρόθεσμου ορίζοντα -end investors- και διαπλεκόμενους Έλληνες επιχειρηματίες), και άλλο πράγμα οι «επενδύσεις» που επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ και έχει ανάγκη ο τόπος, οι οποίες είναι μακροπρόθεσμου ορίζοντα και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Τα αποτελέσματα του να έχεις κακής ποιότητας “end investors” τα είδαμε στο χρηματιστήριο τους τελευταίους 15 μήνες, οι οποίοι όταν δεν τους βγήκε το στοίχημα 3-6-12 μηνών πούλαγαν όσο-όσο απορυθμίζοντας την αγορά. Μπορείτε να μας κατηγορήσετε ότι δεν παίξαμε το παιχνίδι τους (αυτό που τους είχατε υποσχεθεί: success story) αλλά όχι για τα χάλια της αγοράς μιας και εσείς τους φέρατε, γνωρίζοντας τις διαθέσεις και το profil τους.    

2)      Ασυμετρία προϋπολογισμού : φορολογικά έσοδα και περικοπές ασφαλιστικών εισφορών κατά 90% και μείωση δαπανών κατά 10% / Μέτρα ταμειακού πανικού με ψευτοταξικό περιεχόμενο    

ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ : 5.733

Περιστολή δαπανών : 2.532

Αύξηση εσόδων: 3.200 

1)      Όταν ο κύριος όγκος των δαπανών του κράτους είναι μισθοί και συντάξεις, είναι αντίφαση από την μια να είσαι υπέρμαχος υπέρ της περιστολής δαπανών και από την άλλη να κατηγορείς την περιστολή συντάξεων. Εκτός και αν υπαινίσσεσαι ότι θα πρέπει είτε να μειωθούν περαιτέρω οι μισθοί ή να περικοπούν κονδύλια της πρόνοιας (υγεία, παιδεία κλπ), μιας και ήδη περικόπτονται δαπάνες του ΥΠΕΘΑ.

Εδώ βρίσκεται και η διαφορά μας : πρώτη φορά αριστερά για μας σημαίνει : αύξηση των πιστώσεων για την υγεία κατά 150 εκ. πέραν των ήδη 150εκ. που είχαν εξασφαλιστεί από το προσχέδιο!

Όσον αφορά την μείωση των μισθών, ακόμη και αν περικόπτονταν δεν θα έλυναν το πρόβλημα του ασφαλιστικού τομέα (το οποίο χρήζει ριζικής λύσης), αντίθετα θα το επιβάρυναν (μέσω της μείωσης των εισφορών).

2)      Η αύξηση των εσόδων κρίνεται αναπόφευκτη στην παρούσα φάση (λόγω της αναγκαιότητας του ισοσκελισμού), προκειμένου να μετριαστεί το βάρος σε μισθωτούς και συνταξιούχους. Παρόλα αυτά η προς τα πάνω αναθεώρηση των προβλέψεων (τόσο του 2015 –μηδενική ύφεση σε σχέση με το -2,3%, όσο και το 2016 –βρίσκεται ήδη στο -0,7% έναντι του -1,3% που προέβλεπε το προσχέδιο) δίνει χώρο για περεταίρω μείωση του βάρους των δημοσιονομικών παρεμβάσεων (ήδη μειώθηκαν κατά 500εκ. από το 6,2 στο 5,7), όπως η αύξηση των επιστροφών φόρων από φέτος κατά 180εκ. (περιορίζοντας τις ληξιπρόθεσμες οφειλές).

3. Απολογισμός του 14... απολογισμός του 13.. θα δούμε τι κάνατε εσείς το 15.                                        

Πισωγυρίσαμε δεχόμενοι πόλεμο από την Ευρώπη που ήθελε να μας «γδάρει τα τομάρια και να τα ανεμίζει στους Podemos» επειδή ζητήσαμε χώρο, χρόνο και βοήθεια να βγούμε από το σπιράλ θανάτου… που τελικώς καταφέραμε.

Το 2015 είναι χρονικό σημείο «ανατροπής»… εκεί που αλλάζει η «τροπή» μιας μάχης.. στο σημείο που στην αρχαιότητα απονείμαν το «τρόπαιο» σε αυτόν που μέσω της ηρωικής του πράξης άλλαζε την έκβαση / «τροπή» της μάχης.

Η μάχη δεν έχει τελειώσει για να φανεί το αποτέλεσμα, όμως το 2015 μπήκαν οι βάσεις που θα φέρουν το αποτέλεσμα.. αυτό που οι προηγούμενες κυβερνήσεις ούτε μπόρεσαν – ούτε διεκδίκησαν να φέρουν, εξαρτώμενοι από τα διάφορα συμφέροντα του εσωτερικού και του εξωτερικού που επέβαλαν υποτέλεια..

Θα ήταν άδικο να συγκρίνουμε την χρονιά της μάχης με  την χρονιά του συμβιβασμού και του success story του Σαμαρά-Βενιζέλου και της στρατηγικής του “pretend and extent” των ετέρων.. της εικονικής πραγματικότητας της υπέροχης (δημιουργικής) μικροοικονομίας με φτωχούς πολίτες. Η Μάκρο πρέπει να στηριχτεί στη Μίκρο για να είναι βιώσιμη και αυτό εμείς επιδιώκουμε..

Παρά ταύτα η φετινή χρονιά, διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες, θα κλείσει με σχεδόν μηδενική ύφεση, με τις τράπεζες ανακεφαλαιοποιημένες, με τις καταθέσεις ασφαλείς, με τον τουρισμό ενισχυμένο  και τον ορίζοντα πλέον ανοικτό για ένα ποιο αισιόδοξο μέλλον.. 

3)      Τράπεζες και ανακεφαλαιοποίηση : «Η τράπεζα του ψεύδους δεν ανακεφαλαιοποιείται» (βασικά σημεία: α) ανάκτηση των 16 δις που σήμερα δεν ανακτώνται β) απαξίωση των προηγούμενων ΑΜΚ (dilution) γ) πτώση ποσοστού των Ελλήνων ιδιωτών επενδυτών 

 Ομιλία Βενιζέλου 31/10/15, ολομέλεια: «αν και το OSI ωφέλησε το κράτος κατά 23 δις (τα έχασαν οι τράπεζες από την υποχρεωτική πώληση ομολόγων σε τιμές <50% της ονομαστικής), δεν ήταν αυτή η ανάγκη που προκάλεσε την ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης. Η ανάγκη προκλήθηκε λόγω των NPLs που αυξήθηκαν από την ύφεση και την κάμψη της ελληνικής οικονομίας.» ..

 «από το 2012 έως το 2014 προσελκύσαμε με τον τρόπο αυτό, λόγω της σταδιακά οικοδομούμενης αξιοπιστίας.. , περισσότερα από 13δις ευρώ διεθνή ιδιωτικά κεφάλαια ..»   

«Τον Μάιο η αξία των μετοχών που είχε το ΤΧΣ ήταν 25δις ..»

Αποδόμηση: βάση της έκθεσης του ΙΟΒΕ (3^ο τρίμηνο 2015, σ.72) τα NPLs όντως αυξήθηκαν από 55,53 δις το 2012 σε 75,49 δις το 2013, γεγονός που οδήγησε όντως στην δεύτερη ΑΜΚ του 2013 (Ιούνιος). Εκεί όμως οι ιδιώτες συμμετείχαν με το 10%, ενώ πήραν δικαιώματα αγοράς στις τιμές των αυξήσεων (warrants). Κοινώς το κράτος έβαζε τα λεφτά και οι ιδιώτες θα έπαιρναν το κέρδος στην περίπτωση που δεν χρειάζονταν 3^η αύξηση! Το μεγαλύτερο μέρος των 13 δις που έβαλαν οι ιδιώτες (περίπου 8-9 δις ) το έβαλαν στο 3^ο γύρο αυξήσεων, που προέκυψαν κυρίως λόγω stress tests της ECB και δευτερευόντως λόγω αύξησης των NPLs (IOBE αύξηση NPLs από 2013 στο 2014 μόνο κατά περίπου 3δις!!).  Στα placements αυτά της άνοιξης του 2014, το ΤΧΣ δεν συμμετείχε ενώ υπέστηκε σοβαρό dilution ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις! Για τον ίδιο λόγο που δεν μπήκε στα βιβλία τότε το ΤΧΣ, για τον ίδιο λόγο δεν μπείκε και τώρα!! Αν και γνωρίζετε τον λόγο, ο οποίος είναι ιδιαίτερα τεχνικός και δεν υπάρχει λόγος να μπούμε σε τεχνικές λεπτομέρειες, εντούτοις τώρα κάνετε πως δεν καταλαβαίνετε!

Τώρα για να έρθουμε και στις τελευταίες αυξήσεις, οι ιδιώτες θα συμμετάσχουν με 7 δις και το δημόσιο επικουρικά (και για την κάλυψη μόνο του δυσμενούς σεναρίου μιας και αν βάζαμε λεφτά στο βασικό θα κάναμε resolution (δηλ. κρατικοποίηση))  με CoCos (ομόλογα μετατρέψιμα σε μετοχές με 8% κουπόνι αντί του 3% του δικού σας) και κοινές μετοχές μετά δικαιωμάτων ψήφου (και άρα έλεγχο του management) σε αντίθεση με την πατέντα σας να βάζετε λεφτά χωρίς κόστος (βλέπε 3%),χωρίς δικαιώματα ψήφου (βλέπε warrants κλπ) κ χωρίς συμμετοχή στα κέρδη!!!

Γιατί γίνεται η τελευταία αύξηση? Μα ακριβώς για αντίστοιχους λόγους που έγινε και το 2014 : μερικώς λόγω επιδείνωσης των επισφαλειών και μερικώς λόγω αυστηρότερου πλαισίου της ECB (βασικό σενάριο 9,5% από 8% των Εποπτικών Ιδίων Κεφαλαίων και stress σενάριο 8% από 5,5%).

Η μεγάλη διαφορά τότε και τώρα είναι ότι οι τράπεζες πλέον θα είναι οι ποιο ανακεφαλαιοποιημένες στην Ευρώπη ( με δείκτες CET1 16% με 19%), θα έχουν την δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν την Ελληνική οικονομία, και με νομικό πλαίσιο που θα τους επιτρέπει να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα NPls και τους στρατηγικά κακοπληρωτές.

Αν και μειώθηκε το ποσοστό του ΤΧΣ (αναγκαστική απώλεια) εντούτοις : α) μειώνεται το δημόσιο χρέος κατά το ποσό που δεν θα χρησιμοποιηθεί β) κρατάει στρατηγικά ποσοστά κυρίως σε ΕΤΕ και Πειραιώς με κοινές μετοχές- ίδιες τιμές κτίσεις και διακαιώματα ψήφου με τους ιδιώτες, γ)ξεκαθαρίζει μαζί με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το πλαίσιο λειτουργίας τους (που ίσως κρίνεται και περισσότερο σημαντικό!), δ)μέσω των νέων ποσοστών (που όμως μπορεί το Ελληνικό δημόσιο να κρατήσει ποιο μακροπρόθεσμα) υπάρχει δυνατότητα ανάκτησης σημαντικό μέρος των αρχικώς προβλεπόμενων 16 δις.

 Όσον αφορά τους Έλληνες ιδιώτες, έχουν το δικαίωμα (μέσω του placement της ΕΤΕ) να συμμετάσχουν (τουλάχιστον για το ποσό της αύξησης 300εκ) όταν αντίστοιχα το 2014 δεν τους δόθηκε καμία δυνατότητα!!

Τέλος, όσον αφορά την αξία του ΤΧΣ που «από 25δις τώρα έγινε 2,5 δις, κάποιος που κατανοεί τα warrants καταλαβαίνει και το ψέμα ότι η αξία της περιουσίας του ΤΧΣ ήταν 25δις!! Βάση της τότε ΑΜΚ το max που θα έπαιρνε το ΤΧΣ ήταν τα λεφτά που έβαλε (με 3%) και την ίδια στιγμή (τον περασμένο Μάιο) η ΕΤΕ και η  Eurobank διαπραγματευόταν σε τιμές πολύ χαμηλότερες της τελευταίας αύξησης...  Ξανακοιτάξτε τα μαθηματικά σας για double counting (τα κέρδη των ιδιωτών δεν πρέπει να προσμετρώνται στου ΤΧΣ).