15 ερωτήσεις και απαντήσεις για την Συμφωνία

1. Είναι ο αυτόματος μηχανισμός νέο μνημόνιο;

Σε καμία περίπτωση. Ο αυτόματος μηχανισμός θα μπει σε εφαρμογή αν και μόνο αν η Ελλάδα δεν πετύχει τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα που προβλέπονται στην συμφωνία του καλοκαιριού και θα αφορά την επίτευξη αυτών των στόχων.

Ούτε ένα ευρώ μέτρα παραπάνω.

Αυτοί οι στόχοι είναι : 

-0.25​ για το 2015. Πετύχαμε πλεόνασμα +0.7

+0.5​για το 2016​

+1.5​για το 2017​

+3.5 ​για το 2018

Ας δούμε τι είχε συμφωνήσει η ΝΔ στο δεύτερο μνημόνιο :

+3.0%​για το 2015 (+5.7 δις μέτρα)

+4.2%​για το 2016 (+6.5 δις μέτρα)

+4.5 %​ για το 2017 (+5.3 δις μέτρα)

+4.5%​για το 2018 (+2.0 δις μέτρα)

Δηλαδή με την Νέα Δημοκρατία θα είχαν χρειαστεί 20 περίπου δις ευρώ επιπλέον μέτρα τα οποία θα είχαν προέλθει από μείωση  μισθών και συντάξεων καθώς και επιπλέον φορολογία.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι είναι πεποίθηση τόσο της ελληνικής κυβέρνησης όσο και των ευρωπαίων εταίρων είναι ότι αυτό δεν θα χρειαστεί γιατί ήδη κινούμαστε πάνω από τους στόχους.  Άρα ουσιαστικά ο μηχανισμός θα νομοθετηθεί μεν αλλά δεν θα εφαρμοστεί καθώς δεν θα χρειαστεί. 

2. Πως θα λειτουργεί ο αυτόματος μηχανισμός;

 Ο αυτόματος μηχανισμός θα λειτουργεί ως εξής: 

• Τον Απρίλιο ενός έτους πχ του 2017 θα έχουμε τα αποτελέσματα της Eurostat για το προηγούμενο έτος (το 2016 στο παράδειγμα μας). 

• Αν η Ελλάδα βρίσκεται εντός των στόχων της συμφωνίας του καλοκαιριού κανένα απολύτως μέτρο δεν λαμβάνεται.

• Αν η Ελλάδα βρίσκεται κάτω του στόχου που έχει τεθεί τότε θα υπάρξει ένα προεδρικό διάταγμα με το οποίο θα μειώνονται οι δαπάνες σε συγκεκριμένους κωδικούς (με μέριμνα φυσικά για τα ευαίσθητα ζητήματα όπως πχ κοινωνική πρόνοια, επιδόματα ανεργίας κλπ). Αλλά κάτι αντίστοιχο θα έπρεπε να συμβεί έτσι κι αλλιώς σε περίπτωση που ήμασταν εκτός στόχων και θέλαμε να παραμείνουμε εντός προγράμματος.

• Σε περίπτωση μη έκδοσης αυτού του διατάγματος τότε και μόνο τότε θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός ο οποίος θα περικόβει αυτόματα δαπάνες από όλους τους λογαριασμούς και πάλι με πρόνοια για τις ευαίσθητες περιοχές.

• Μετέπειτα στο προσχέδιο του προϋπολογισμού τον Οκτώβριο είναι πιθανό και ύστερα από συμφωνία με τους θεσμούς το πακέτο αυτό να αλλάξει και να υπάρξει νομοθετήσει ώστε να διαμορφωθεί διαφορετικά και πιο ισορροπημένα το μίγμα πολιτικής αυτών των μέτρων ώστε να υπάρχουν ενέργειες  τόσο στο σκέλος των δαπανών όσο και των εσόδων.

• Να τονιστεί και πάλι ότι σε περίπτωση εφαρμογής του μηχανισμού αυτό θα αφορά δημοσιονομικούς στόχους ήδη συμφωνημένους από το καλοκαίρι και σε καμία περίπτωση λοιπόν δεν πρόκειται για νέο μνημόνιο η για υπέρβαση των όσων είχαν ψηφιστεί (και από την ΝΔ) το καλοκαίρι. Πρόκειται απλώς για έναν επιπλέον μηχανισμό διατήρησης των ήδη συμφωνημένων.

3. Θα έχουν οι δανειστές ρόλο στον μηχανισμό διαπίστωσης δημοσιονομικών αποκλίσεων;

Ο μηχανισμός διαπίστωσης δημοσιονομικών αποκλίσεων είναι αντικειμενικός και δεν θα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης. 

• Θα βασίζεται στις οριστικές εξελίξεις για την ελληνική οικονομία και τον κρατικό προϋπολογισμό όπως αυτές δημοσιεύονται από την Εurostat μετά τη λήξη του έτους.  Σε καμία περίπτωση δεν βασίζεται σε μελλοντικές εκτιμήσεις και προβλέψεις

• Θα προβλέπει συγκεκριμένο ύψος προσαρμογής για συγκεκριμένες αποκλίσεις

• Θα είναι επιλογή της Ελληνικής Κυβέρνησης να επιλέξει τα μέτρα που θα επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Βέβαια προβλέπεται και η δυνατότητα συμφωνίας με τους πιστωτές μας για να αλλάξει το σχέδιο του προϋπολογισμού ώστε να υπάρχουν ενέργειες τόσο στο σκέλος των δαπανών όσο και των εσόδων.

4. Είναι ο Κόφτης εκτός του ευρωπαϊκού κεκτημένου; ΟΧΙ 

Στο Δημοσιονομικό Σύμφωνο που έχει υπογραφεί τον Μάρτη του 2012 προβλέπεται έτσι κι αλλιώς η υποχρέωση των κρατών-μελών να προβλέψουν τη δημιουργία ενός μηχανισμού αυτόματης δημοσιονομικής προσαρμογής σε περίπτωση που παρατηρούνται αποκλίσεις από τους Μεσο Πρόθεσμους στόχους. Η εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής θα πρέπει να επιβλέπεται από έναν ανεξάρτητο φορέα. Στην περίπτωση της Ελλάδας ο φορέας αυτός είναι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

5. Τι σημαίνει ότι η κυβέρνηση σε περίπτωση αποκλίσεων θα παίρνει “non-discretionary measures”;

Πρόκειται για δαπάνες που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό και χρειάζεται ρητή υπουργική απόφαση για την μεταβολή τους

6. Τι θα κοιτάει το Euroworking group τις επόμενες εβδομάδες;

Τις επόμενες βδομάδες το EWG θα ασχοληθεί με δύο κυρίως θέματα

• Θα αποσαφηνίσει τις λεπτομέρειες λειτουργίας του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής (Πως θα υπολογίζεται η απαραίτητη προσαρμογή, πως θα διασφαλίζεται η αποδοτικότητα των μέτρων κλπ κλπ)

• Θα διερευνήσει όλες τις διαθέσιμες εναλλακτικές για παρεμβάσεις στη βιωσιμότητα του χρέους, καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά αυτών με σκοπό την ουσιαστική μείωση του βάρους εξυπηρέτησής του τόσο άμεσα όσο και στο διηνεκές (Δηλαδή ακόμη και μετά την λήξη του προγράμματος το 2018).

7. Τι ακριβώς συμφωνήθηκε για το χρέος;

Στο Eurogroup της 24ης Μαρτίου θα συζητηθούν και θα αποφασιστούν μέτρα ελάφρυνσης τους χρέους που θα αφορούν

• Το βραχυπρόθεσμο ορίζοντα: Στόχος είναι η βελτίωση της διαχείρισης του χρέους και η διασφάλιση πιθανών οφελών

• Στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα: Μέτρα που θα αποφασιστούν τώρα και θα ληφθούν (υπό προϋποθέσεις) στη λήξη του προγράμματος και θα έχουν ως στόχο την διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας

• Στο μακροπρόθεσμο ορίζοντα: Μέτρα που θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης στη λήξη του προγράμματος και που θα διασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.

• Παράλληλα θα αποσαφηνιστεί και ποιοι θα είναι οι αντικειμενικοί όροι με βάση τους οποίους θα προκύπτουν ρυθμίσεις για το χρέος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη επενδυτών και καταθετών.

8. Ποια η διαφορά με την συμφωνία για το χρέος το 2012;

H Βασική διαφορά είναι ότι πλέον το αν χρειάζονται ρυθμίσεις για την απομείωση του χρέους δεν θα εξαρτάται από αυθαίρετες εικασίες και τις γνώμες των εκάστοτε Υπ.Οικ. Της Ευρωζώνης αλλά από αντικειμενικούς και επιστημονικά καθορισμένους και αποδεκτούς δείκτες έτσι ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητά του.

Παράλληλα η συμφωνία του 2012 αφορούσε τα ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους οι ιδιώτες επενδυτές. Αντίθετα η επεξεργαζόμενη συμφωνία αφορά το χρέος στην Ελλάδα προς τον “επίσημο” τομέα, δηλαδή κράτη και διεθνείς οργανισμούς (ΕΚΤ, ESM, EFSF κλπ).

9. Ναι αλλά και πάλι δεν μπαίνει ο όρος αν χρειαστεί;

Πλέον σε αντίθεση με το τι υπήρχε παλαιότερα το  “αν χρειαστεί” έχει να κάνει με τους πραγματικούς όρους της μελέτης βιωσιμότητας χρέους και όχι με αυθαίρετα συμπεράσματα. Ο στόχος της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι να σχηματιστεί ένα διαφανές και προβλέψιμο πλαίσιο, που θα ελαχιστοποιεί την μελλοντική αβεβαιότητα και θα διασφαλίζει το απαραίτητο περιβάλλον για να εισέλθει η Ελληνική οικονομία σε έναν ενάρετο κύκλο.

10. Ναι αλλά το PSI δεν ήταν καλύτερο;

ΟΧΙ

Ο τρόπος που έγινε το PSI και η χρονική στιγμή μείωσαν δραματικά την όποια θετική επίδραση είχε. Συγκεκριμένα ανάμεσα στα ποσά που κουρεύτηκαν από το PSI ήταν και τα εξής:

• Τα ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους οι Ελληνικές Τράπεζες. Αυτό οδήγησε στην ανάγκη για ανακεφαλαιοποίησή τους το 2012 και 2013, η οποία κόστισε πάνω από 50 δις αυξάνοντας ουσιαστικά  ισόποσα το χρέος και μειώνοντας το όφελος από το PSI και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος.

• Τα ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους τα ασφαλιστικά ταμεία. (άλλα 14 δις) Δεδομένου ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν αποζημιώθηκαν για τις απώλειες που είχαν, αυτό όξυνε τα προβλήματα βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.

• Τα ομόλογα τον μικροομολογιούχων, προκαλώντας τεράστια οικονομική ζημιά σε νοικοκυριά και αποταμιευτές.

• Το PSI προκάλεσε πλήγμα στην εμπιστοσύνη των επενδυτών και άρα απομάκρυνε την δυνατότητα της χώρας να μετατρέψει τον φαύλο κύκλο σε ενάρετο, σε αντίθεση με την προτεινόμενη λύση η οποία είναι αυτό που επιθυμούν οι επενδυτές ώστε να γυρίσουν στην χώρα.

11. Υπάρχει γραπτή διαβεβαίωση για το χρέος;

Γραπτή διαβεβαίωση για την λύση στο χρέος υπάρχει από την συμφωνία του καλοκαιριού. (Ας μην ξεχνάμε εδώ ότι η ΝΔ επέμενε ότι το χρέος ήταν βιώσιμο και ότι δεν χρειαζόταν κανένα μέτρο απομείωσης του.) Η γραπτή αυτή διαβεβαίωση επιβεβαιώνεται και σε αυτό το Eurogroup οπού υπάρχει μια ολόκληρη σελίδα για το χρέος.

12. Τι απέγινε η πρόταση Σόιμπλε για μετάθεση της συζήτησης για το χρέος μετά το 2020;

Κατά τη διάρκεια του Eurogroup συζητήθηκαν διάφορες εναλλακτικές προτάσεις για την διαχείριση του Ελληνικού χρέους. Η απόφαση του Eurogroup με την οποία η συζήτηση για το ελλήνικό χρέος ήδη ξεκίνησε αποτελεί σύνθεση των προτάσεων σε μία κοινά αποδεκτή θέση.

13. Αποκλείστηκε αλλαγή του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό;

Όχι. Όλοι οι τρόποι μείωσης  και διευθέτησης του χρέους (πλην ονομαστικού κουρέματος) είναι ανοιχτοί.

14. Ένα κούρεμα δεν θα ήταν καλύτερο;

Η ερώτηση είναι σε τοποθετημένη σε λάθος πλαίσιο. Ένα ονομαστικό κούρεμα ενός χ ποσού μπορεί να έχει πολύ μικρότερο όφελος από συγκεκριμένες ρυθμίσεις στα επιτόκια και στις περιόδους χάριτος και ωρίμανσης του χρέους. 

15. Πως αντέδρασαν οι αγορές;

Το ελληνικό χρηματιστήριο ανέβηκε 3.5% την επόμενη της συμφωνίας ενώ το 10ετές ομόλογο  του Ελληνικού Δημοσίου  υποχώρησε  κατά 7,44% , σε νέο χαμηλό για το 2016 και απόδοση του 2ετούς ελληνικού ομολόγου έχει υποχωρήσει κατά 17,14%. Η υποχώρηση των ομολόγων αντανακλά την αύξηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία προεξοφλώντας μια καλή λύση για το χρέος.