«Χτιζόταν το σπίτι από πάνω και από κάτω το μαγαζί»

  

  Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΩΡΟΥ

      Πρόεδρου Εμπορικού

Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών

«Πολύ συχνά χτιζόταν το σπίτι από πάνω και από κάτω το μαγαζί γιατί η δουλειά και η ζωή ήταν ακόμη ένα, ο άνθρωπος και το επάγγελμά του ήταν αδιαίρετα, η έννοια των διακοπών δεν υπήρχε ούτε αργίες, υπήρχαν εκτός από τις ώρες που έπρεπε να βρίσκεσαι στην εκκλησία. Ο διαχωρισμός «εκκλησία – ιδιωτικός βίος» ήταν αδιανόητος όπως αδιανόητος ήταν και ο διαχωρισμός «σπίτι-δρόμος». Όσο στενή ήταν η σχέση ανάμεσα στην κατοικία και το δρόμο άλλο τόσο στενή ήταν και η σχέση ανάμεσα στην πόλη και το λιμάνι της που σύντομα γέμισε πλοία. Δημιουργήθηκε λοιπόν η ανάγκη να διαμορφωθούν με κρηπιδώματα και με λιμενοβραχίονες οι μόλοι».

Τα παραπάνω τόνισε ο Γιώργος Ρώρος, πρόεδρος του Ε&ΕΣ Πατρών το π. Σάββατο το απόγευμα στην αίθουσα της πλ. Γεωργίου, κατά την παρουσίαση του ιστορικού λευκώματος - ημερολογίου του Συλλόγου και την αναφορά στο υπό ψηφιοποίηση ιστορικό αρχείο του.

Στην ομιλία του, προλογίζοντας την εκδήλωση, ανέφερε τα παρακάτω:

Κυρίες και Κύριοι,

Θεσμοί και Αρχές της πόλης,

Καλησπέρα σας!

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Εμπορικού Συλλόγου Πατρών ευχαριστώ για την παρουσία σας σε μία σημαντική στιγμή για τον Εμπορικό Σύλλογο της Πάτρας,  προβολής του αρχείου μας, δηλαδή της ιστορίας μας που συνδέει αρμονικά το σήμερα με το χθες και το αύριο.

Ευχαριστώ τον Πρόεδρο της ΕΣΕΕ κύριο Βασίλη Κορκίδη για την παρουσία του, τη Διευθύντρια του ΙΝΕΜΥ κυρία Βάλια Αρανίτου, την Γιώτα Κοντογεωργοπούλου για τον ιδιαίτερο ζήλο που εργάστηκε για την επιμέλεια των κειμένων, την Νατάσα Τραγουστή που δέχτηκε να συντονίσει τη συζήτηση, τις εκδόσεις «Το Δόντι»  και τον Ανδρέα Τσιλίρα αλλά και όλους του αφανείς που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης. Μέσα στους αφανείς τον Θανάση Μανθόπουλο που είχε ρίξει την ιδέα του λευκώματος πριν από αρκετά χρόνια στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου.

Κυρίες και Κύριοι,

Τίποτε δεν μπορεί να σε οδηγήσει με ασφάλεια στο μέλλον αν δεν έχεις γνώση του παρελθόντος. Η ιστορία δεν έχει απλώς την τάση να επαναλαμβάνεται, αλλά και το προνόμιο να αποτελεί διαχρονική διδαχή.

Για αυτό το λόγο ο Εμπορικός και Εισαγωγικός Σύλλογος Πατρών προχωράει στη διάσωση, ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη του Ιστορικού του Αρχείου, έργο το οποίο είναι καίριας σημασίας όχι μόνο για τον Σύλλογο και την ιστορία του, αλλά και για την ίδια την πόλη, καθώς μέσα από το τεράστιας έκτασης και αξίας αρχειακό υλικό, αναδεικνύεται η πορεία της Πάτρας από τον 19^ο αιώνα έως σήμερα.

Μια πορεία άρρηκτα συνδεδεμένη με την πορεία του εμπορίου, αν λάβουμε υπόψιν ότι η ιστορία του Εμπορικού Εισαγωγικού Συλλόγου ξεκινάει τον 19^ο αιώνα, καθώς αποτελεί συνέχεια του Εμπορικού Συλλόγου «Ερμής» που ιδρύθηκε το 1868 και καθόρισε με τη δράση του την αναπτυξιακή πορεία της πόλης.

Το έργο της ψηφιοποίησης σε συνεργασία με την ΕΣΕΕ, έχει ήδη ολοκληρωθεί σε ποσοστό άνω του 60%, ενώ προχωρά με εντατικούς ρυθμούς η ψηφιοποίηση και του υπόλοιπου υλικού, έτσι ώστε πολύ σύντομα να είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε το συνολικό αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που θα συμβάλλει τα μέγιστα στην ιστορική καταγραφή και τεκμηρίωση.

Θεωρούμε αυτή την προσπάθεια, της οποίας πρόλογος είναι το ημερολόγιο που κρατάτε στα χέρια σας, πολύ σημαντική συμβολή στην ανάδειξη του ρόλου του εμπορίου ως μοχλού οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης και του ρόλου της Πάτρας ως πρωτοπόρας εμπορικής δύναμης.

Η απουσία ενός συμπαγούς πληθυσμού ντόπιου γλίτωσε την Πάτρα από τη δυσπιστία προς το καινούριο – τις κάθε λογής αγκυλώσεις – κι έτσι έγινε μια πόλη ανοιχτή σε κάθε δραστήριο ξένο και συνακόλουθα πρόθυμη να ενστερνιστεί δυτικά πρότυπα ζωής και κοινωνικής συμπεριφοράς.

Πολύ συχνά χτιζόταν το σπίτι από πάνω και από κάτω το μαγαζί γιατί η δουλειά και η ζωή ήταν ακόμη ένα, ο άνθρωπος και το επάγγελμά του ήταν αδιαίρετα, η έννοια των διακοπών δεν υπήρχε ούτε αργίες, υπήρχαν εκτός από τις ώρες που έπρεπε να βρίσκεσαι στην εκκλησία.

Ο διαχωρισμός «εκκλησία – ιδιωτικός βίος» ήταν αδιανόητος όπως αδιανόητος ήταν και ο διαχωρισμός «σπίτι-δρόμος». Όσο στενή ήταν η σχέση ανάμεσα στην κατοικία και το δρόμο άλλο τόσο στενή ήταν και η σχέση ανάμεσα στην πόλη και το λιμάνι της που σύντομα γέμισε πλοία. Δημιουργήθηκε λοιπόν η ανάγκη να διαμορφωθούν με κρηπιδώματα και με λιμενοβραχίονες οι μώλοι.

Από τη μελέτη αυτού του υλικού, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι ανέκδοτο και βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι οι έμποροι συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωση της πόλης, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο, οδηγώντας ή κατευθύνοντας τις εξελίξεις, αρθρώνοντας τεκμηριωμένο λόγο και ανοίγοντας δρόμους μέσα από τη διεκδίκηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την Πάτρα που άλλαξαν κυριολεκτικά τη μοίρα της, όπως η ίδρυση και λειτουργία των δομών του νέου κράτους μετά την απελευθέρωση, η ίδρυση, λειτουργία και συντήρηση δομών όπως το βρεφοκομείο, το νοσοκομείο, το πτωχοκομείο, οι επαγγελματικές σχολές, η Σχολή του Λαού, οι αθλητικοί σύλλογοι, οι σχολές μουσικής αλλά και η ίδρυση του Πανεπιστημίου, η ακτοπλοϊκή σύνδεση της χώρας με την Ιταλία και βεβαίως η κατασκευή των κρηπιδωμάτων στον λιμένα Πατρών και η κατασκευή και λειτουργία του Δημοτικού θεάτρου «Απόλλων» σε σχέδιο Τσίλερ. Με αντάλλαγμα τη χρήση ενός θεωρείου ο καθένας τους.

 Όλα τα ονόματα των μελών του Εμπορικού Συλλόγου, άλλα πυκνότερα και άλλα πιο αραιά, τα βρίσκουμε και τα ξανά βρίσκουμε στα διοικητικά συμβούλια των αδελφάτων, στη Σχολή Λαού , στη Στέγη Απόρων, στις Νυκτερινές Σχολές στους μεγάλους δωρητές κάθε σπουδαίου έργου.

Οι αστοί κρατούν την πόλη στα χέρια τους, σπανίως προσφεύγουν στο κράτος και βλέπεις εδώ να εφαρμόζεται η φιλελεύθερη αντίληψη πως  το καλό το δικό σου σχετίζεται με το καλό του συνόλου. Υπήρχε μια υπερηφάνεια στους Πατρινούς αστούς, ένα καμάρι για την πόλη που οι ίδιοι έφτιαχναν, μια αυτάρκεια . Ό,τι αποκτά η Αθήνα χάρη στις  δωρεές των Τοσίτσα, Αβέρωφ, Συγγρού, Αρσάκη, Βαλλιάνου, οι Πατρινοί θα το φτιάξουν μόνοι τους, στο πιο μικρό, στο λιγότερο δαπανηρό, αλλά μόνοι τους με δικές τους δωρεές . Έχουν τη δύναμη να προσπαθήσουν και το πώς το ξέρουν καλύτερα από τους Αθηναίους . θα προικίσουν την πόλη τους με ό,τι χρειάζεται, σιγά σιγά, με κόπο, αλλά θα το κάνουν. Ευθύνη τους να φροντίσουν τους αδύναμους συμπολίτες.

Ο ισχυρός λόγος των εμπόρων σήμαινε επί σειρά ετών και τον ισχυρό λόγο της πόλης, επιτυγχάνοντας συναινέσεις και συνέργειες που δεν είναι εύκολο να υπάρξουν στον πολιτικό κόσμο, ενώ ο προοδευτικός του χαρακτήρας καταδεικνύεται από καινοτόμες αποφάσεις σε πανελλήνιο επίπεδο.

Ενδεικτικό αυτής της διάστασης είναι το γεγονός ότι με απόφαση του ΕΕΣΠ και παρά τις έντονες αντιδράσεις εφαρμόσθηκε η Κυριακή ως αργία από το 1906 όταν ο νόμος της ψηφίστηκε το 1922, δηλαδή μετά από 16 ολόκληρα χρόνια.

Μέσα από τη μελέτη του αρχειακού υλικού του Εμπορικού διαπιστώνουμε ότι την ιστορία την φτιάχνουν τα πρόσωπα και οι ομάδες, την πόλη την πάνε μπροστά οι συγκλήσεις, η δύναμη βρίσκεται στη συνεργασία, τη σύνθεση, τον εξαντλητικό διάλογο και την αυστηρή προσήλωση στο επιδιωκόμενο, με γνώμονα την πόλη και το συμφέρον του  συνόλου των πολιτών.

Με άξονα αυτή την αρχή ο Εμπορικός Εισαγωγικός Σύλλογος Πάτρας συνεχίζει το ταξίδι του στο χρόνο, έχοντας πλέον απέναντί του νέες προκλήσεις, αγωνιζόμενος για την επίλυση των προβλημάτων του κλάδου, της πόλης, του Νομού και της περιφέρειας, συμβάλλοντας με τον λόγο και τις προτάσεις του στην αναζήτηση ενός νέου αναπτυξιακού ρόλου για την περιοχή στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται.

Κυρίες και Κύριοι,

Αυτό το ωραίο ταξίδι σας καλούμε να το κάνουμε μαζί , να ταξιδέψουμε στο 1868, στο 1904, στα έγγραφα του Ελευθέριου Βενιζέλου, στις συναντήσεις με σημαντικές προσωπικότητες της χώρας, σε Διοικητικά Συμβούλια που οραματίζονταν και αποφάσιζαν για το μέλλον της πόλης και του εμπορίου, σε κιτρινισμένα χαρτιά με καλλιγραφικά γράμματα που χαράχτηκαν εκεί για να μας θυμίζουν το χρέος και την ιστορία.

Σ΄αυτό το ταξίδι πάμε όλοι μαζί γιατί το εμπόριο και η πόλη είναι άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους.

Καλό μας ταξίδι!


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: 
Εκδήλωση – σταθμός από τον Ε&ΕΣ Πατρών