Έξι απαντήσεις στις τερατολογίες για το Ασφαλιστικό

Διαβάστε τι ακούγεται από την αντιπολίτευση και τι πραγματικά ισχύει σήμερα, όπως και τι κατοχυρώνεται από τη Συμφωνία με τους Θεσμούς

Εκστρατεία παραπληροφόρησης από τα ΜΜΕ και τα κόμματα του Μαύρου Μετώπου της αντιπολίτευσης. Αλλά και διαστρέβλωση της κυβερνητικής πρότασης παρατηρείται. Στα ψέματα που εσκεμμένα εκτοξεύονται απαντά η αλήθεια που είναι η παρακάτω:

Υπενθυμίζουμε λοιπόν ότι:

·        Παρά τα δημοσιεύματα περί «τσεκουριών» και «ασφαλιστικού καιάδα» η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση κατάφερε να πετύχει απόλυτη προστασία των κύριων συντάξεων.

·        Για τις επικουρικές συντάξεις δόθηκε τεράστια μάχη με τους δανειστές για να μην εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχαν θεσμοθετήσει από το 2012. Θυμίζουμε ότι η πρώτη οριζόντια μείωση 5,2% στις επικουρικές λόγω εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2014 ενώ στις αρχές του 2015 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση θα έπρεπε να προχωρήσει σε ακόμα μια αντίστοιχη μείωση η οποία δεν έγινε πότε. Ενδεχόμενες, λοιπόν, μειώσεις των επικουρικών συντάξεων λόγω επανυπολογισμού -στη βάση των κανόνων που θα ισχύουν στο εξής για όλους τους ασφαλισμένους και όχι μέσω οριζόντιων περικοπών- θα επηρεάσει κάτω από το 10% των συνταξιούχων της χώρας. 

 ·        Η σύγκριση που επιχειρείται μεταξύ της πρότασης της κυβέρνησης και του νόμου 3863/2010 του ΠΑΣΟΚ είναι υποβολιμαία καθώς ο νόμος αυτός δεν έχει αφενός εφαρμοστεί και δεν επρόκειτο ποτέ να εφαρμοστεί καθώς οι δανειστές ήταν αποφασισμένοι να ζητήσουν και νέες οριζόντιες περικοπές αλλά και την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις. Το σύνολο της εξοικονόμησης της συνταξιοδοτικής δαπάνης θα προέρχονταν από καθολικές μειώσεις συντάξεων και θα επηρέαζαν τόσο τους σημερινούς όσο και τους μελλοντικούς συνταξιούχους.

·        ΝΔ και ΠΑΣΟΚ κατέστρεψαν τα ασφαλιστικά ταμεία και τα αποθεματικά τους, μέσα από το εγκληματικό PSI που στοίχισε 13 δισ. στα αποθεματικά τους, τη μείωση των μισθών, την εκτόξευση της ανεργίας  και της μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας.

·        Με την πρότασή μας για συνολική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος (δηλαδή με το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου) στοχεύουμε στον εξορθολογισμό του συστήματος, την ενιαία αντιμετώπιση των ασφαλισμένων και την περαιτέρω εξοικονόμηση δαπανών χωρίς να πληγούν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα. Η μεταρρύθμιση αυτή είναι απολύτως αναγκαία με δεδομένη την κάκιστη κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων και την βεβαιότητα ότι αν δεν υπάρξει τομή σύντομα θα εξαναγκαστούμε σε νέες οριζόντιες περικοπές συντάξεων.

·        Τα κόμματα της αντιπολίτευσης  στέκονται απέναντι τόσο απέναντι στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση συνολικά όσο και απέναντι και απέναντι στην πρόταση της κυβέρνησης για αύξηση των εισφορών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις. Το μόνο εναλλακτικό τους μέτρο είναι η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και η ιδιωτική ασφάλιση.

1. ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Καθιερώνεται η εθνική σύνταξη των 384 ευρώ. Η εθνική σύνταξη ισούται με το 60% του μέσου εισοδήματος και λειτουργεί ως ασπίδα κατά της φτώχειας και προστασία των μακροχρόνια ανέργων. Τη δικαιούνται όλοι (αρκεί να έχουν 15 χρόνια ένσημα), χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και χρηματοδοτείται από τη φορολογία και όχι τις εισφορές.

 Η εθνική σύνταξη αντιστοιχεί σε 384 ευρώ για 20 χρόνια πλήρους ασφάλισης και βαίνει μειούμενη κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20. Για 15 χρόνια ασφάλισης η Εθνική Σύνταξη αντιστοιχεί σε 346 ευρώ.

Η εθνική σύνταξη δεν είναι η κατώτατη σύνταξη. Σε αυτή προστίθεται πάντα το αναλογικό κομμάτι της σύνταξης. Λαμβάνεται μέριμνα ώστε το τελικό άθροισμα να οδηγεί σε ενισχυμένα ποσοστά αναπλήρωσης του εισοδήματος των χαμηλόμισθων.

Το δημόσιο εγγυάται τόσο την εθνική σύνταξη, όσο και το αναλογικό μέρος της σύνταξης που αντιστοιχεί στις εισφορές των εργαζομένων.

Με τη ρήτρα ανάπτυξης,  θα αυξάνονται οι συν σε συνάρτηση κατά 50% με τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

ΝΔ ΠΑΣΟΚ: Είχαν θεσμοθετήσει τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ. 

Η αναπροσαρμογή με βάση τον 3863/2010 θα μπορούσε να είναι και προς τα κάτω. Ο ν.386/2010 βασίστηκε σε τελείως διαφορετικά δημοσιονομικά δεδομένα. Η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων με την τεράστια αύξηση της ανεργίας και την κυριαρχία των ελαστικών μορφών απασχόλησης οδήγησε σε τρομακτική ελάττωση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων (βλ. πίνακα στο τέλος για δημοσιονομικές διαφορές 2010-2015)

ΝΔ ΠΑΣΟΚ: Μετά τις 11 μειώσεις στις συντάξεις, η αναπλήρωση είχε μειωθεί κατά 40%

2. ΕΚΑΣ

Ο μηχανισμός προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της εθνικής σύνταξης προσαυξημένης κατά χρόνια εργασίας είναι ένας πολύ αποδοτικότερος τρόπος προστασίας  καθώς η εθνική σύνταξη συνδέεται με το διάμεσο εισόδημα και αυξάνεται με την άνοδο του ΑΕΠ. 

Αν η κυβέρνηση ακολουθούσε τις προτροπές ΝΔ και ΠΑΣΟΚ το ΕΚΑΣ θα είχε ήδη καταργηθεί. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση προβλέπει τη σταδιακή κατάργησή του ως το 2018. Όσοι δεν δικαιούνται να παίρνουν σύνταξη λόγω μη συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης θα τους χορηγείται το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης των 360 ευρώ

Ως επιπλέον μηχανισμός αναπλήρωσης θα λειτουργήσει και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ώστε όλοι να ζουν με όρους αξιοπρέπειας.

3. Ρήτρα μηδενικού ελλείμματος

Αντί για την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος όπως προέβλεπε το σχέδιο Γιούνκερ, συμφωνήθηκε ως ισοδύναμο να αξιοποιηθεί η περιουσία του ΕΤΕΑ, σε συνδυασμό με την πρόταση για την αύξηση των εισφορών. Μέχρι σήμερα οι εισφορές για την επικουρική ασφάλιση ήταν 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη. Με την πρόταση της κυβέρνηση θα υπάρξει 0,5% αύξηση των εισφορών για εργαζόμενο και εργοδότη (3,5%) από 1/6/2016 έως 31/5/2019 ενώ για τα έτη από 1/6/2019 έως 31/5/2022 οι εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη θα αντιστοιχούν σε 3,25%.

 Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ: Θέσπισαν και υποστήριξαν τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος και φανατικά στήριξαν το σχέδιο γιούνκερ, που οδηγούσε νομοτελειακά στην εξαΰλωση των επικουρικών συντάξεων.

4. Εισφορές υπέρ τρίτων

Θα χρησιμοποιηθούν ως γενικοί κοινωνικοί πόροι του ασφαλιστικού συστήματος για τη δημιουργία αποθεματικού. Στο ασφαλιστικό σύστημα θα κατευθύνονται τα έσοδα από τα πρόστιμα της παραβατικότητας της αγοράς εργασίας καθώς και τμήμα των εσόδων από την εκποίηση και εκμετάλλευση ακινήτων του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ.

5. Ενοποίηση ταμείων

Δημιουργείται ένα ταμείο με ενιαίους, δίκαιους κανόνες τόσο για τις εισφορές όσο και για τις παροχές (συντάξεις). Τόσο για τον ιδιωτικό όσο και για τον δημόσιο τομέα.

ΟΓΑ και ΝΑΤ παραμένουν αυτοτελή νομικά πρόσωπα για τις μη συνταξιοδοτικές τους αρμοδιότητες.

Η διοικητική διάσπαση του ασφαλιστικού συστήματος είναι εντυπωσιακή. Ενδεικτικό είναι ότι το 1990 λειτουργούσαν 327 φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης, λοιπών παροχών και περιορισμένος αριθμός υπηρεσιών ασφάλισης καθώς και κρατικές υπηρεσίες για τη συνταξιοδότηση και υγειονομική περίθαλψη των δημοσίων υπαλλήλων, πολιτικών και στρατιωτικών. Το 1997 υφίστανται 28 φορείς κύριας ασφάλισης και παραπάνω από 200 φορείς επικουρικής ασφάλισης. Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία του συστήματος Ήλιος, συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου ή κάποιας άλλης κατηγορίας δίδονται από 21 φορείς. Οι 21 αυτοί φορείς αποτελούνται από 78 υποομάδες ή κλάδους, ορισμένοι εκ των οποίων φαίνεται να εξυπηρετούν μερικές δεκάδες συνταξιούχους. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που συνολικά παρέχει 8.208 συντάξεις και αποτελείται από 10 τομείς ασφάλισης.

Το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης χαρακτηρίζεται από μία πολύπλοκη θεσμική δομή. Ένα βασικό πρόβλημα είναι η εμπλοκή πολλών, διαφορετικών και ορισμένες φορές με διαφορετικές επιδιώξεις νομικών προσώπων. Ενδεικτικό είναι ότι η εποπτεία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης μοιράζεται ανάμεσα στα Υπουργεία Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Σύμφωνα με το μητρώο φορέων της γενικής κυβέρνησης της ΕΛΣΤΑΤ το Δεκέμβριο του 2012 ήταν καταγεγραμμένοι 41 Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), χωρίς να υπολογίζεται το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) που είναι υπεύθυνο για τις συντάξεις του Δημοσίου. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι όμως ακόμα πιο κατακερματισμένο, αφού κάτω από την ίδια στέγη υπάρχουν παλαιότερα ασφαλιστικά ταμεία που ακόμα και μετά την ενοποίησή τους εξακολουθούν να διατηρούν πλήρη οικονομική και λειτουργική αυτοτέλεια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητων Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ), στο οποίο έχουν ενσωματωθεί τα πρώην ταμεία ασφάλισης των μηχανικών, των νομικών και των υγειονομικών, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο έχουν ενταχθεί τα ειδικά ταμεία στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ: Μετά τις εικονικές ενοποιήσεις, είχαν καταντήσει το ΙΚΑ είχε 930 διαφορετικά ασφαλιστικά πακέτα.

6. Ασφαλιστικές Εισφορές

Βασική αρχή του νομοσχεδίου είναι, για λόγους ισονομίας και κοινωνικής δικαιοσύνης,  η εφαρμογή όμοιων κανόνων για όλους, συμπεριλαμβανομένων και των εισφορών. Ισονομία όμως δεν σημαίνει αδιαφορία ως προς τις πραγματικές συνθήκες εργασίας.

Για αυτό το λόγο προβλέπονται συγκεκριμένες ρυθμίσεις για επιμέρους επαγγελματικές ομάδες. Αναφορικά με τους αγρότες προβλέπεται μεταβατικό διάστημα ως το 2022 προκειμένου για την πλήρη εφαρμογή του νέου συστήματος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.  

Οι νέοι ασφαλισμένοι κάτω της 5ετίας που προέρχονται από το ΕΤΑΑ και για τους εγγεγραμμένους στο οικονομικό επιμελητήριο θα πληρώνουν μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές. Συγκεκριμένα το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης θα ανέρχεται σε 14% για τα δυο πρώτα έτη και 17% για τα επόμενα. Η ελάχιστη βάση υπολογισμού των εισφορών αυτών θα αντιστοιχεί στο 70%του κατώτατου βασικού μισθού, δηλαδή στα 410 ευρώ.

Επιπλέον, στο νομοσχέδιο προβλέπεται για το διάστημα από 1/1/2017 έως 31/12/2020 συντελεστές μειωμένων εισφορών βάσει καθαρού φορολογητέου εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες που προέρχονται από το ΕΤΑΑ. Για εισόδημα από 7.033 έως 13.000 ευρώ ο συντελεστής προσαρμογής διαμορφώνεται στο 50% και βαίνει μειούμενος κατά 1% για αύξηση εισοδήματος 1.000 ευρώ ετησίως.