Χ. Φλάισερ: O κίνδυνος του νεοναζισμού είναι υπαρκτός και δεν πρέπει να κλείσουμε μάτια

Αντάρτικη αφίσα, του ΕΛΑΣ, στη γερμανική γλώσσα που καλεί τους Γερμανούς στρατιώτες να πάνε εναντίον του Χίτλερ.

«Χρειάζεται ενημέρωση και πάλι ενημέρωση» τόνισε o καθηγητής Ιστορίας

Του Σ. ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ

   (από www.avgi.gr) Αρχή φόρμας

Τέλος φόρμας

Χάγκεν Φλάισερ.

ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ, ΤΟ π. ΣΑΒΒΑΤΟ βράδυ, στο βήμα προκειμένου να κλείσει τις εργασίες του τριήμερου συνεδρίου “Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του '40 και η μακρά σκιά της”, που διοργανώθηκε προς τιμήν του από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Χάγκεν Φλάισερ αναρωτήθηκε, παίζοντας για μια ακόμη φορά με τα στερεότυπα: “Συγκινούνται και οι Γερμανοί;” Την απάντηση δεν χρειαζόταν να την δώσει ο ίδιος, ήταν αποτυπωμένη στο πρόσωπό του, ίσως γι' αυτό έσπευσε να διευκρινίσει ότι κλείνει πια “τριάντα χρόνια Νεοέλληνας με τη βούλα, με το ΦΕΚ”.

 Συνάδελφοί του ιστορικοί και άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες, παλαιότεροι και νεότεροι, συμμετείχαν με εισηγήσεις τους, καταθέτοντας νέες προσεγγίσεις στην έρευνα της κρίσιμης δεκαετίας, κάποτε προκαλώντας έναν φορτισμένο διάλογο, μπροστά σε φοιτητές αλλά και σε ένα ένθερμο κοινό που γέμιζε ασφυκτικά, χωρίς κούραση, επί τρεις ημέρες το Αμφιθέατρο Δρακόπουλου, στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου.

Ευχαριστώντας τους όλους για την τιμή που του έκαναν, ο Χάγκεν Φλάισερ τόνισε ότι, αν και δεν είναι ευσυγκίνητος, “όλες οι έντονες συγκινήσεις που θυμάμαι συνδέονται με την Ελλάδα”. Και άρχισε να τις απαριθμεί, με πρώτη τη συμμετοχή του, τον Νοέμβριο του 1968, στην κηδεία του Γ. Παπανδρέου. «Μαζί με την γυναίκα μου κάναμε τους Σκανδιναβούς τουρίστες όταν οι αστυνομικοί μάς έλεγαν “απαγορεύεται”, γιατί πιθανόν το γερμανικό “φερμπότεν” να το θυμούνταν από την Κατοχή». Αμέσως μετά ήταν η δίκη του Αλέξανδρου Παναγούλη, για την οποία αρθρογράφησε στον γερμανικό Τύπο. Τότε ήταν που πήρε την απόφαση η διατριβή του να αφορά την Κατοχή στην Ελλάδα και όχι στη Δανία, στροφή για την οποία οι καθηγητές του τον πήραν για τρελό, όπως είπε.

Στη συνέχεια θυμήθηκε τη γνωριμία του με τον Κώστα Βάρναλη και την αφιέρωση που του έγραψε χαρίζοντάς του κάποιο βιβλίο του: «Στον Γερμανοέλληνα φίλο και συνάδελφο» ή το πρώτο μάθημά του στη Φιλοσοφική, το 1978, για τον Α' Παγκόσμιο και τον Μεσοπόλεμο ("αργότερα έβαλα στη ζούλα και τον Β' Παγκόσμιο", είπε...), αλλά και το πρώτο συνέδριο για τη δεκαετία του 1940 επί ελληνικού εδάφους, το 1984, που διοργάνωσε μαζί με τον Νίκο Σβορώνο...

Παρατηρώντας πως οι συγκινήσεις φαίνεται πως βρίσκουν τον άνθρωπο στα χρονικά άκρα της ενήλικης ζωής του, σημείωσε ως επόμενο σταθμό το εκπαιδευτικό ταξίδι που πραγματοποίησε το 2004, μαζί με φοιτητές του, σε τόπους μνήμης στη Γερμανία, ιδιαίτερα σε τρία στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου συμμετείχαν μάλιστα ως «ανεπίσημη αντιπροσωπεία» της Ελλάδας ("χωρίς η ίδια να το γνωρίζει", παρατήρησε) στις εκδηλώσεις για τα 65 χρόνια από την απελευθέρωση του Μπούχενβαλντ.

Τέλος, σημείωσε με ιδιαίτερη φόρτιση το μεταπτυχιακό σεμινάριο που πραγματοποίησε πέρσι, καλώντας σε αυτό ορισμένους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, στο οποίο η συμμετοχή ακροατών ξεπέρασε κάθε προηγούμενο ("δεν έχω κάνει ποτέ άλλοτε στη ζωή μου σεμινάριο με 450 άτομα", σημείωσε). Το σεμινάριο αυτό υπήρξε μια δημόσια παρέμβαση που καταδεικνύει την "ηθική δέσμευση" του Χάγκεν Φλάισερ, όπως είχε τονίσει, μιλώντας λίγο νωρίτερα, ο Αντώνης Λιάκος, η οποία, "χωρίς να βγάζει τους ιστορικούς έξω από το αντικείμενό τους, έχει ευρύτερες συνέπειες για την κοινωνία".

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Χάγκεν Φλάισερ, εμμένοντας για άλλη μια φορά σε αυτήν την ηθική δέσμευση, τόνισε ότι ο κίνδυνος του νεοναζισμού είναι υπαρκτός και δεν πρέπει να κλείσουμε μάτια και αυτιά σε όσα γίνονται. "Πρέπει να προσέξουμε. Χρειάζεται ενημέρωση και πάλι ενημέρωση", τόνισε, υπενθυμίζοντας στο πυκνό ακροατήριο ότι το ναζιστικό κόμμα στη Γερμανία το 1928 ήταν 9ο κόμμα στη Βουλή, ενώ το 1930 δεύτερο. Αυτό που είχε μεσολαβήσει, σημείωσε ο ιστορικός, ήταν η οικονομική κρίση του 1929...
 

Γερμανία: Εκδηλώσεις μνήμης για τη Νύχτα των Κρυστάλλων 

Δεν ξέρουμε αν η ρητορική ήταν ότι "οι κάτοικοι" "ανακαταλαμβάνουν τις πόλεις τους" από τους Εβραίους, πάντως τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου του 1938 η ναζιστική κυβέρνηση της Γερμανίας οργάνωσε ένα "αυθόρμητο" πογκρόμ κατά των Εβραίων εγκαινιάζοντας το Ολοκαύτωμα. Εκατοντάδες Εβραίοι ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου, 30.000 πήραν την άγουσα προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ χιλιάδες συναγωγές και καταστήματα καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν. Στη φωτογραφία ένας υπάλληλος της Εβραϊκής κοινότητας του Βερολίνου αφήνει στεφάνια στο μνημείο του κέντρου της Εβραϊκής Κοινότητας. (Πηγή: avgi.gr)

Φωτογραφία εποχής. Γερμανοί αστυνομικοί φρούρουν σπασμένα καταστήματα Εβραίων. (Αρχείο).