Τα μνημεία της πόλης έχουν κομματικούς ιδιοκτήτες;

Φωτογραφία αρχείου. Ψηλαλώνια 9-5-2014, τιμητική εκδήλωση για τους απαγχονισμένους της 9-5-1944, από τους ναζί και τους τσολιάδες συνεργάτες τους. Στη φωτογραφία εικονίζεται ο  Πρόξενος της  Ρωσίας Μιχ. Τσιλικίδης, που κατέθεσε στεφάνι.

Η  ιστορία και ο πνευματικός πολιτισμός της Πάτρας  έχουν ιδιοκτήτες;

Του Βασίλειου Χριστόπουλου 

Συγγραφέα,

Υποψήφιου δημοτικού συμβούλου της παράταξης «ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ»

Αφορμή για το ερώτημα στάθηκε η συμπεριφορά της  δημοτικής αρχής Πελετίδη  στα Ψηλαλώνια, μπροστά στο μνημείο των απαγχονισθέντων. Ήταν πριν λίγες μέρες,  στις 9 του  Μάη, ημέρα της αντιφασιστικής νίκης των λαών. 

Με τον τρόπο τους, ομιλία Πελετίδη και  ομάδα οπαδών του, εκδήλωσαν  για το μνημείο και κατά συνέπεια για τους αγωνιστές - θύματα της Αντίστασης ακατανόητα  αισθήματα κομματικής ιδιοκτησίας.

Και επειδή αναφέρομαι στη δημοτική αρχή Πελετίδη και το ΚΚΕ, θα ξεκινήσω εισαγωγικά με μια μικρή ιστορική και ταξική  ανάλυση.

Ο πολιτισμός που αναπτύσσεται σε μια πόλη (υλικός και πνευματικός) χαρακτηρίζεται,

ιστορικά, από μεγάλες  αντιθέσεις και διαφορές. Είναι   αντιθέσεις που δημιουργούνται από τις οικονομικές λειτουργίες της πόλης.

Γιατί οι πόλεις (και ανάμεσά τους η Πάτρα) είναι οικονομικοί  χώροι συγκέντρωσης κεφαλαίου, παραγωγής και εμπορίου. Η πόλη με αυτήν την έννοια δημιουργεί αντιθέσεις, (ταξικές, κοινωνικές) και  παράγει φτώχεια. Κοινότητες περιθωριακές φτωχών,  ανέργων,  αστέγων προσπαθούν να επιβιώσουν. Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε  τους πρόσφυγες  και μετανάστες που  κατευθύνονται στις πόλεις εξ’ αιτίας πολέμων,  διώξεων ή με το όνειρο μιας καλύτερης ζωής.

Οι διάφορες ομάδες και τάξεις μέσα στην πόλη καλλιεργούν  την αντίστοιχη κουλτούρα τους,  αναπτύσσουν  τον δικό τους  τρόπο ζωής, τα δικά τους  πνευματικά ενδιαφέροντα.

Στην Πάτρα, όπως είναι γνωστό,  η αστική τάξη συσσώρευσε μεγάλο πλούτο. Κυρίως  μέσα από το εμπόριο της σταφίδας και την εκμετάλλευση των αγροτικών πληθυσμών. Τα νεοκλασικά μέγαρα (όσα βέβαια διασώθηκαν από  τη λαίλαπα της αντιπαροχής)   μαρτυρούν αυτόν τον πλούτο. Ανάμεσά τους βρίσκεται και το θέατρο Απόλλων που, όπως όλοι γνωρίζουμε, έκτισε   επιτροπή πλούσιων αστών  (κομιτάτο) σε συνεργασία με τον τότε  δήμο.  Το κομιτάτο ανέθεσε στον Ερνέστο Τσίλερ τη μελέτη ενός μεγαλοπρεπούς θεάτρου όπως οι «σκάλες» των μεγάλων πόλεων της Ευρώπης. Με   χρηματοδότηση όλων σχεδόν των πλουσίων της Πάτρας (και την οικονομική βοήθεια  του  δήμου)  κτίστηκε, εξοπλίστηκε και  λειτούργησε το  θέατρο Απόλλων, μνημείο και σύμβολο  της οικονομικής και πολιτικής ισχύος τους. Επί πλέον η αστική τάξη μετέφερε από τη Δύση και  καλλιέργησε την όπερα, την οπερέτα και γενικά τη δυτικότροπη μουσική. Καθιέρωσε και διέδωσε  τις χοροεσπερίδες και  τις  δεξιώσεις. Δημιούργησε  τα καφέ σαντάν της δυτικής διασκέδασης. Έτσι διαμορφώθηκε συνοπτικά  ο  δυτικότροπος  πολιτισμός  των αστών.

Οι εργάτες και λαϊκοί  άνθρωποι, από την άλλη μεριά, ανέπτυξαν το δικό τους λαϊκό πολιτισμό: Τα παραδοσιακά αγροτικά δημοτικά τραγούδια που μετεξελίχτηκαν στα  λαϊκά και ρεμπέτικα της πόλης. Τον καραγκιόζη με τους ανατολίτικους αμανέδες. Τους χορούς τους και τα πανηγύρια τους. Τα καφέ αμάν με την ανατολική μουσική. Οι αστοί λοιδόρησαν την τέχνη τους, την χτύπησαν πολιτικά και ιδεολογικά, αλλά ακριβώς επειδή ήταν μια ζωντανή τέχνη, άντεξε και επιβίωσε.

Η   ιστορία της Πάτρας  καταγράφει και τις δυο πλευρές. Και τις  εντάσσει  ισότιμα  στο σώμα της τοπικής μας ιστορίας. Και τη λόγια δυτικότροπη τέχνη των αστών με το μνημειακό θέατρο  Απόλλων και την ανατολικότροπη τέχνη των λαϊκών. Και τα δυο αποτελούν πτυχές ισάξιες της πνευματικής ιστορίας της  πόλης, κοινό κτήμα της πόλης και των κατοίκων της.

Στις μέρες μας όποιος παρακολουθεί μια  παράσταση στο θέατρο Απόλλων δεν σκέφτεται την (ταξική) προέλευση του θεάτρου. Ούτε οι σημερινοί αστοί το θεωρούν ιδιοκτησία τους. Όλοι, αστοί, λαϊκοί, εργαζόμενοι, άνεργοι  απολαμβάνουν μαζί  αυτό  το εξαιρετικό μνημείο της αρχιτεκτονικής.

Αλλά και όταν οι αστοί τραγουδούν ρεμπέτικα ή βλέπουν θέατρο σκιών, οι σημερινοί εργάτες δεν αισθάνονται (ταξικά) αισθήματα ιδιοκτησίας. Ουδέποτε απέκλεισαν ή  προπηλάκισαν  τους αστούς.

Κανένα αίσθημα (ταξικής) ιδιοκτησίας  δεν διακρίνεται από καμιά πλευρά.

Αισθήματα ιδιοκτησίας, δυστυχώς, επιβιώνουν και εκδηλώνονται με ακατανόητο  τρόπο μόνον  από την νυν δημοτική αρχή Πελετίδη στο όνομα του ΚΚΕ.

Στους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης (όπως δείξαμε σε προηγούμενο άρθρο μας), αλλά και στην ιστορία της πόλης. Στα ιστορικά μνημεία της, στους Αγωνιστές της, στα θύματα των αγώνων τους.

Την κορύφωση αυτού του κομματικού αισθήματος ιδιοκτησίας,  την παρακολουθήσαμε   στη διάρκεια της εκδήλωσης μνήμης  για τους απαγχονισθέντες Πατρινούς στα Υψηλά Αλώνια.  

Η ομιλία Πελετίδη κατά  του Σύριζα και του Τσίπρα πυροδότησε  το  επεισόδιο από μέλη του ΚΚΕ σε βάρος του υποψηφίου  Δημάρχου  Γιώργου Ρώρου.

Όπως κατήγγειλε με ανακοίνωσή της η ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ,  «Το επεισόδιο προσβάλλει και τους ίδιους τους τιμηθέντες και τον αγώνα τους όσο και συνολικά την Αριστερά. Δεν ήταν η πρώτη φορά που υπέπεσαν στο μίζερο ολίσθημα της κομματικής προπαγάνδας σε εκδήλωση του Δήμου.

Ο κ. Πελετίδης πιστεύει άραγε πως  το έπος της εθνικής αντίστασης (ένα έπος εθνικοαπελευθερωτικό), τα θύματα του αγώνα, το μνημείο  στα Ψηλαλώνια αποτελούν  ιδιοκτησία του σημερινού ΚΚΕ;   Πως το ΚΚΕ είναι ο νόμιμος ιδιοκτήτης  του και κάθε άλλος που συμμετέχει στην εκδήλωση  είναι παρείσακτος και πρέπει να αποβληθεί;

Έχει άραγε συνείδηση ότι η  κομματική αντίληψη για το μνημείο των απαγχονισθέντων είναι αντιεπιστημονική και πολλαπλά βλαπτική;

Γιατί  πρώτον υποβαθμίζει ένα εθνικό μνημείο σε κομματικό και ταξικό. Όπως ακριβώς έκανε για χρόνια και η Δεξιά. Κυρίως μετά τα Δεκεμβριανά και τη Βάρκιζα. Τότε που κατηγορούσε το  ΕΑΜ ότι δεν έκανε απελευθερωτικό αγώνα αλλά ταξικό και κομματικό. Και με αυτήν ακριβώς την κατηγορία  έσυρε σε  στρατοδικεία, φυλακές και εξορίες χιλιάδες αγωνιστές της εθνικής αντίστασης.

Επί πλέον  έχει επίγνωση πως, καλλιεργώντας  αυτό το ακατανόητο αίσθημα  κομματικής ιδιοκτησίας  στα μνημεία και στους αγωνιστές, απαξιώνει  και γελοιοποιεί τον ίδιο, την παράταξή του και τελικά τη δημαρχία του;

Πόσο αστείο θα  φάνταζε, άραγε,  αν  οι  σημερινοί αστοί της Πάτρας  του απαγόρευαν την είσοδο στο θέατρο Απόλλων; 

Πιστεύουμε πως ο κ. Πελετίδης δεν είναι τόσο αφελής. Γνωρίζει πως το   μνημείο των απαγχονισθέντων  είναι ένα εθνικό μνημείο που  ανήκει στην πόλη και στους πολίτες της. Όχι μόνο στους ανθρώπους της Αριστεράς, αλλά σε όλους τους πολίτες. Εκτός ίσως από κάποιους αμετανόητους φασίστες και χρυσαυγίτες που πιστεύουν ακόμη στο αφήγημα του «ταξικού πόλεμου» ή «συμμοριτοπόλεμου».  

Τι τρέχει λοιπόν; Γιατί αυτά τα αισθήματα κομματικής ιδιοκτησίας;

Η γνώμη μας είναι  πως ο κ. Πελετίδης απλά  καλλιεργεί και χρησιμοποιεί κάποιους ταξικούς αυτοματισμούς (που για  χρόνια καθιέρωσε το ΚΚΕ) για να μπορεί να  τους χρησιμοποιεί  σύμφωνα με τις κάθε φορά  κομματικές του σκοπιμότητες.  Στην προκειμένη περίπτωση για να πλήξει, όπως πιστεύει,  τους  μεγάλους  αντίπαλους του στο χώρο της Αριστεράς. Δηλαδή το  Σύριζα, τον Τσίπρα  και το Ρώρο. Πόσο αυτό είναι επιτρεπτό και αποδεκτό  το κρίνει ο πατραϊκός λαός.

Η ΩΡΑ ΠΑΤΡΩΝ, απέναντι σε αυτήν την κομματική και ιδιοκτησιακή ιδιοτέλεια,   αντιπαραθέτει τη δική της  ανοιχτή και δημοκρατική αντίληψη.  Χωρίς,  βέβαια, καμιά πρόθεση  ή  υποψία καπηλείας των μνημείων και  των  πολιτιστικών θεσμών.

Και κυρίως  χωρίς  αντιεπιστημονικές  ερμηνείες της τοπικής ιστορίας  που όχι μόνο διαστρεβλώνουν την ιστορία και  γελοιοποιούν το δήμο και τη   δημοτική αρχή του, αλλά, κυρίως,  υποβαθμίζουν και διαστρέφουν το ιστορικό και αξιακό  κριτήριο κάποιων  αφελών και ευκολόπιστων συμπολιτών μας.