Κωλύματα, αλλά και ασυμβίβαστα των υποψηφίων

Για το ελληνικό και το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

- Για να ανακηρυχθούν υποψήφιοι θα πρέπει να παραιτηθούν, εάν είναι έμμισθοι δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι. 

Επίσης άλλοι υπάλληλοι του Δημοσίου, υπηρετούντες στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας, υπάλληλοι ΟΤΑ ή άλλων ΝΠΔΔ, αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (όχι όμως του β΄ βαθμού, ακόμη κι αν παραιτηθούν), διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο (με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος) ή επιχειρήσεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.

- Δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι, ούτε να εκλεγούν βουλευτές[1] σε όποια εκλογική περιφέρεια υπηρέτησαν ή σε όποια εκλογική περιφέρεια εκτεινόταν η τοπική αρμοδιότητα τους μέσα στους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες της τετραετούς βουλευτικής περιόδου[2]:

1.  Οι διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, πλην των σωματειακών, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και των δημόσιων επιχειρήσεων ή άλλων επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.

2. Οι έμμισθοι υπάλληλοι του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεων τους, καθώς και των αμέσως παραπάνω νομικών προσώπων και επιχειρήσεων που κατείχαν θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου διεύθυνσης ή άλλη αντίστοιχη.

3. Τα μέλη ανεξάρτητων/ρυθμιστικών αρχών.

4. Οι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας.

 5. Οι γενικοί ή ειδικοί γραμματείς υπουργείων ή αυτοτελών γενικών γραμματειών ή περιφερειών.

- Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου (>1% μετοχικού κεφαλαίου) ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών τους επιχείρησης, η οποία:

 1. Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα.

 2. Απολαμβάνει ειδικών προνομίων.

 3. Κατέχει ή διαχειρίζεται ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό ή εκδίδει εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας.

 4. Ασκεί κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία ή δημόσια επιχείρηση ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας.

 5.  Μισθώνει για εμπορικούς λόγους ακίνητα του Δημοσίου[3].

ΔΗΜΟΙ

Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι (>300 κάτοικοι) ή πρόεδροι κοινότητας (<300 κάτοικοι):

 1. Δικαστικοί λειτουργοί, αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας (εκτός αν παραιτηθούν και δεν υπηρέτησαν στον δήμο τους τελευταίους 24 μήνες).

2. Θρησκευτικοί λειτουργοί.

3. Μέλη Ανεξάρτητων Αρχών (μπορούν να παραιτηθούν πριν από την ημέρα ανακήρυξης).

4. Δημοτικοί και Περιφερειακοί Συμπαραστάτες (για δήμους όπου υπηρετούν, εκτός εάν παραιτηθούν πριν από ημέρα ανακήρυξης). 

5. Γενικοί Γραμματείς των συγκεκριμένων δήμων και έμμισθοι δικηγόροι τους (εκτός εάν παραιτηθούν πριν από την ημέρα ανακήρυξης).

 6. Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των ΝΠΔΔ, των κρατικών ΝΠΙΔ, των δημοσίων επιχειρήσεων, των επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο, καθώς και κάθε είδους ΝΠ των δήμων, οι οποίοι δεν είναι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης ή δεν έχουν εκλεγεί στα ανωτέρω αξιώματα, στους δήμους, στους οποίους έχουν την έδρα τους τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα, μέσα στο δεκαοκτάμηνο πριν από τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών.

7. Υπάλληλοι με οποιαδήποτε σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου, των δήμων, των περιφερειών, και των νομικών προσώπων του Μητρώου Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου Διεύθυνσης ή ανωτέρου, μέσα στο δωδεκάμηνο πριν από τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών.

8. Όποιοι συνδέονται με το δήμο ή τα νομικά του πρόσωπα ή αυτά στα οποία συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης δημοτικού έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης δημοτικού έργου ή δημοτικής υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως.

 9. Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, που έχουν συμβληθεί με το δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή αυτά στα οποία συμμετέχει, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρείες υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και εταίροι προσωπικών εταιρειών και κοινοπρακτούντα πρόσωπα, που έχουν συμβληθεί με το δήμο ή τα παραπάνω νομικά πρόσωπα, υπό την ίδια ως άνω προϋπόθεση[4].

10. Όσοι έχουν εκπέσει από οποιοδήποτε αιρετό τους αξίωμα ύστερα από αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση ή πειθαρχικό παράπτωμα.

11. Όσοι είναι οφειλέτες του δήμου, των ΝΠΔΔ του, των κοινωφελών του επιχειρήσεων και της Δ.Ε.Υ.Α., εάν η συνολική οφειλή τους υπερβαίνει τα 500 ευρώ.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες ή περιφερειακοί σύμβουλοι:

1. Δικαστικοί λειτουργοί, αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, εκτός αν δεν υπηρέτησαν μέσα στα όρια της συγκεκριμένης περιφέρειας τους τελευταίους 24 μήνες και παραιτηθούν πριν από την ανακήρυξη. 

2. Θρησκευτικοί λειτουργοί.

3. Περιφερειακοί Συμπαραστάτες του Πολίτη και της Επιχείρησης στις περιφέρειες όπου υπηρετούν (εκτός εάν παραιτηθούν πριν από την ημέρα ανακήρυξης). 

4. Εκτελεστικοί Γραμματείς Περιφερειών και έμμισθοι δικηγόροι στις περιφέρειες όπου υπηρετούν (εκτός εάν παραιτηθούν πριν από την ημέρα ανακήρυξης).

5. Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, των δημοσίων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τη Διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο, καθώς και όλων των νομικών προσώπων της περιφέρειας, εφόσον δεν είναι αιρετοί της Τ.Α. ή δεν έχουν εκλεγεί στις θέσεις αυτές, στις περιφέρειες όπου εκτεινόταν η αρμοδιότητά τους, μέσα στο δεκαοκτάμηνο πριν από τη διενέργεια των περιφερειακών εκλογών.

6. Υπάλληλοι με οποιαδήποτε σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου, των δήμων και των περιφερειών, και των νομικών προσώπων που  είναι ενταγμένα στο Μητρώο φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του δημοσίου τομέα, στις περιφέρειες στα διοικητικά όρια των οποίων άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου Γενικής Διεύθυνσης ή Διεύθυνσης, μέσα στο δωδεκάμηνο  πριν από τη διενέργεια των περιφερειακών εκλογών.

 7. Όποιοι συνδέονται με την περιφέρεια ή τα νομικά της πρόσωπα ή αυτά στα οποία συμμετέχει, με συμβάσεις προμήθειας, εκτέλεσης περιφερειακού έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης περιφερειακού έργου ή περιφερειακής υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως.

 8. Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, που έχουν συμβληθεί με την περιφέρεια, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρείες υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και εταίροι προσωπικών εταιρειών και κοινοπρακτούντα πρόσωπα, που έχουν συμβληθεί με την περιφέρεια, εφόσον συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις[5].

9. Όσοι έχουν εκπέσει από οποιοδήποτε αιρετό τους αξίωμα ύστερα από αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση ή πειθαρχικό παράπτωμα.

10. Όποιοι είναι, από οποιαδήποτε αιτία, οφειλέτες των περιφερειών, καθώς και των νομικών της προσώπων δημοσίου δικαίου.

Σημειώνεται ότι:

Ø Υποψηφιότητα και στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης δεν επιτρέπεται. Σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας αιρετού του πρώτου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης και του δεύτερου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης αποκλείεται.

Ø Δεν κωλύονται οι διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και οι διευθυντές τμημάτων, μονάδων, κλινικών και εργαστηρίων ιατρικής υπηρεσίας του Ε.Σ.Υ.

Ø Δεν αποτελούν κώλυμα ή ασυμβίβαστο η ιδιότητα μέλους της Διοίκησης και η ιδιότητα του υπαλλήλου δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, που συνδέονται με το δήμο ή την περιφέρεια, αντίστοιχα, με σύμβαση που είναι σχετική με το αντικείμενο της δραστηριότητας τους.

Ø Δεν αποτελεί ασυμβίβαστο η σύναψη σύμβασης αγοράς, εκποίησης ή εκμίσθωσης ακινήτων Ο.Τ.Α., εφόσον της σύμβασης προηγήθηκε πλειοδοτική δημοπρασία.

Ø Ενώ δήμαρχοι μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι  ως μέλη του Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μόνο αν προηγουμένως παραιτηθούν εγγράφως, ενώ περιφερειάρχες   δεν μπορούν ακόμη και αν παραιτηθούν,  βουλευτές και ευρωβουλευτές μπορούν να δηλώσουν υποψηφιότητα στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Στην περίπτωση, όμως, αυτή οι τελευταίοι εκπίπτουν αυτόματα από το αξίωμά τους .

---

[1]               Οι περιορισμοί δεν ισχύουν για υποψήφιους βουλευτές Επικρατείας.

[2]                 Πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί που έχουν κατά το νόμο αναλάβει υποχρέωση να παραμείνουν στην υπηρεσία για ορισμένο χρόνο, δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές όσο χρόνο διαρκεί η υποχρέωση τους.

[3]               Με το Δημόσιο εξομοιώνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και οι άλλες επιχειρήσεις τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος.

[4]               Αν, όμως, δήμος συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην επιχείρηση που συμβάλλεται, δεν υπάρχει ασυμβίβαστο για τους αιρετούς του δήμου που μετέχουν στη Διοίκηση δημοσίων επιχειρήσεων, καθώς και δημοτικών επιχειρήσεων.

[5]               Αν περιφέρεια συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην επιχείρηση που συμβάλλεται, δεν υπάρχει ασυμβίβαστο για τους αιρετούς της περιφέρειας που μετέχουν στη Διοίκηση δημοσίων επιχειρήσεων, καθώς και περιφερειακών επιχειρήσεων.