Επτά συλλλήψεις και προσαγωγές Χρυσαυγιτών στο μνημόσυνο μισαλλοδοξίας του Μελιγαλά

Το δηλητήριο και η μισαλλοδοξία δεν έλλειψαν κι εφέτος στην Πηγάδα, όπου η παραπληροφόρηση φέρει τους σκοτωμένους της μάχης Μελιγαλά να είναι οι ήρωες και όχι οι συνεργάτες των ναζί!

Η αλήθεια για την περίφημη Πηγάδα και οι συνεργάτες των ναζί που καταδικάστηκαν από το ανταρτοδικείο αλλά και αυτοί που αποδείχτηκαν αθώοι και πήγαν σπίτια τους!

Στη σύλληψη επτά χρυσαυγιτών - οι τέσσερις από τους οποίους ήταν συνοδοί του βουλευτή Ζησιμόπουλου - και στην προσαγωγή άλλων 20 προχώρησε η Αστυνομία μετά από έλεγχο σε πούλμαν που μετέφερε μέλη της νεοναζιστικής οργάνωσης στο Μελιγαλά Μεσσηνίας, όπου με την επικύρωση τοπικών αρχών πραγματοποιήθηκε το μνημόσυνο μίσους. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές ο έλεγχος έγινε για να αποφευχθούν τα περσινά έκτροπα στο Μελιγαλά.

Σύμφωνα με πληροφορίες οι αστυνομικοί διαπίστωσαν ότι οι χρυσαυγίτες είχαν ενδοεπικοινωνία με ραδιοσυχνότητες, κάτι το οποίο απαγορεύεται.

Κατά τον έλεγχο στο πούλμαν προκλήθηκε ένταση, με τον βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας της ΧΑ Κωνσταντίνο Μπαρμπαρούση να διαμαρτύρεται έντονα για τις προσαγωγές.

Πάντως, στη φετινή εκδήλωση στο Μελιγαλά συγκεντρώθηκαν πολύ λιγότεροι από πέρυσι, ανάμεσά τους και οι βουλευτές Μπαρμπαρούσης και Αντώνης Γρέγος και ο ευρωβουλευτής Ελ. Συναδινός. Στο μνημόσυνο παραβρέθηκαν ακόμη η αντιπεριφερειάρχης Μεσσηνίας Ελένη Αλειφέρη, ο δημάρχος Μελιγαλά Αριστείδης Σταθόπουλος, πολίτες και συγγενείς των θυμάτων. 

Το αληθινό ιστορικό της Πηγάδας και ποιους εκτέλεσαν εκεί οι ΕΛΑΣίτες

Το τελευταίο δίμηνο παραμονής των Γερμανικών δυνάμεων στην Ελλάδα ήταν καθοριστικό. Οι σημαντικές εξελίξεις που σημειώνονταν στα βόρεια της χώρας μας με την συνεχή υποχώρηση του γερμανικού στρατού, που πιεζότανε από τον Κόκκινο Στρατό, ο οποίος προέλαυνε νικηφόρος προς την πρωτεύουσα του ναζισμού, ώθησε τις δυνάμεις των Γερμανών στην Ελλάδα να σπεύσουν και να ενωθούν με αυτές που έρχονταν υποχωρούσες. Ο κίνδυνος αποκλεισμού τους στην χώρα μας ήταν υπαρκτός. Έτσι από τον Σεπτέμβριο  του 1944 αρχίζει η διαδικασία υποχώρησης, ενώ οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ εντείνουν την πολεμική τους δραστηριότητα παρεμποδίζοντας τους Γερμανούς σε όλα τα σημεία παρουσίας τους. Οι Γερμανοί υποχωρώντας αφήνουν, ως οπισθοφυλακές τους, τα πιστά σε αυτούς προδοτικά Τάγματα Ασφαλείας, - όπως στην Τρίπολη - που σε αρκετές περιπτώσεις προσπαθούν να δηλώσουν φιλικά προς την νέα κατάσταση, αρνούμενα να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ και επιδιώκοντας την ευμενή μεταχείρισή των από τους Βρετανούς συμμάχους, αλλά και στον Μελιγαλά. Όπου δεν το κατορθώνουν ακολουθούν μάχες με τα τμήματα του ΕΛΑΣ, που καταλήγουν νικηφόρες για τους αντάρτες και τραγωδία για τους ταγματασφαλίτες, όπως αυτή στον Μελιγαλά της Μεσσηνίας.  

Πρωτοπορία το 12^ο Σύνταγμα Πελ/σου

Ο κατάλογος των σημαντικότερων μαχών, κατά χρονολογική σειρά, που προηγήθηκαν της μάχης του Μελιγαλά είναι ο παρακάτω. Ας σημειώσουμε όμως ότι, η πτώση των ναζί στην Ελλάδα έχει αρχίσει έντεκα ημέρες νωρίτερα:

 2-9-44. Οι Γερμανοί εκκενώνουν την Καρδίτσα. Εγκαταστάθηκε Φρουραρχείο και Πολιτοφυλακή του ΕΛΑΣ.

Από αυτή την ημερομηνία και πέρα αρχίζει η κατιούσα των ναζί μέχρι  το Πάσχα, στις 8-5-45. Τότε  ο Γερμανός στρατηγός Βάγκενερ υπογράφει στη Σύμη την παράδοση των Δωδεκανήσων και την ίδια ημερομηνία οι 600 άνδρες της άλλοτε ισχυρής γερμανικής φρουράς της Μήλου, παραδίδονται γονατισμένοι από τους συνεχείς βομβαρδισμούς και την πείνα που τους κυριεύει. Πιο νότια, την ίδια ημέρα, στη μεγαλόνησο του Ψηλορίτη, οι αποτελούμενες από  11.800 άνδρες, ισχυρές γερμανικές δυνάμεις και 4.700 Ιταλούς φασίστες, από αυτούς που προσχώρησαν στους ναζί, μετά την ιταλική συνθηκολόγηση με τους Συμμάχους, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943, που παραμένουν στην Κρήτη υπό τον στρατηγό Ρέντακ, παραδίδονται στους Βρετανούς, μετά την αναγγελία, την ίδια ημέρα της πτώσης του Βερολίνου.

Ας επανέλθουμε όμως στην αρχή του ξηλώματος των ναζί. Την τιμητική θέση στην Πελοπόννησο κατέχει το 12^ο Σύνταγμα ΕΛΑΣιτών, του αείμνηστου απόστρατου Βενιζελικού συνταγματάρχη Βλάσση Ανδρικόπουλου, του λόγω προχωρημένης ηλικίας αποκαλούμενου και γεροΒλάσση, ή γεροΑντρίτση, όπου Πύργο και Κάτω Αχαγιά απελευθερώνουν οι αντάρτες του.

Καλαμάτα

9-9-44. Ο ΕΛΑΣ μπήκε στην Καλαμάτα μετά ολοήμερη μάχη με τον εκεί «λόχο  του Τάγματος Ασφαλείας» και την Βασιλική Χωροφυλακή. Δηλαδή Τάγματα Ασφαλείας και Χωροφυλακή. ήταν εναντίον των απελευθερωτών της πόλης! Προηγουμένως από τις 5-9-44 οι Γερμανοί έχουν αποχωρήσει αφήνοντας οπισθοφυλακή τους ταγματασφαλίτες. Η μεσσηνιακή πρωτεύουσα ελευθερώνεται μετά από συγκρούσεις ενώ σκοτώνεται ο διοικητής του 9^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ αντισυνταγματάρχης Ιω. Σέρβος. (Ήταν πρώην διοικητής του 12^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ από κοινού με τον Βλ. Ανδρικόπουλο ή γερο-Αντρίτση). Στην Καλαμάτα είχε εγκατασταθεί το 3ο γερμανόδουλο Τάγμα Ασφαλείας Καλαμών-Μελιγαλά με υποδιοικητή τον ταγματάρχη Καζάκο, καθώς και το Τάγμα Χωροφυλακής Καλαμάτας, υπό την διοίκηση του ταγματάρχη Α. Σμυρλή, ο οποίος στις 16-6-44 είχε ανακοινώσει προς την Γκεστάπο ότι, σε αντίποινα για τον τραυματισμό Έλληνα ταγματάρχου, συνεργάτη των Γερμανών, εκτέλεσε την προηγούμενη ημέρα 27 κομμουνιστές. Την υποστήριξή τους ανέλαβε μια «πολιτική επιτροπή», με πρόεδρο τον πολιτευτή Περικλή Μπούτο και μέλη έναν κοινοτάρχη, δυο δικηγόρους κι έναν γιατρό. Πολίτες χωρικοί λυντσάρουν τον νομάρχη Μεσσηνίας Δημ. Περρωτή και δεκαεπτά ακόμη επιφανείς, που ήσαν συνεργάτες των Ταγμάτων Ασφαλείας και των ναζί.Έβγαλαν την αγανάκτησή τους για τα όσα είχαν υποστεί επί Κατοχής Γερμανών!

Μελιγαλάς

13-9-44. Ήρθε η σειρά του Μελιγαλά, όπου είχαν οχυρωθεί οι εναπομείναντες ταγματασφαλίτες. Οι Γερμανοί είχαν εγκαταλείψει τον Μελιγαλά στις 4-9-1944. Διοικητής ήταν ο ταγματάρχης Διον. Παπαδόπουλος. Προηγούμενος διοικητής έως τον Αύγουστο, ήταν ο ταγματάρχης Παναγ. Στούπας. Όταν η ηγεσία των ταγματασφαλιτών απέρριψε το κάλεσμα του ΕΑΜ να καταθέσουν τα όπλα και να τεθούν στη διάθεση της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, άρχισε ένοπλη σύγκρουση. Οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν ισοδύναμες αριθμητικά (από 1.000 έως 1.200 ένοπλοι εκατέρωθεν), ενώ οι αντάρτες διέθεταν την υποστήριξη χιλιάδων χωρικών του εφεδρικού ΕΛΑΣ, που συνέρρεαν από τα πέριξ με αυτοσχέδιο οπλισμό. Η μάχη κράτησε δυο ολόκληρες μέρες και τερματίσθηκε το μεσημέρι της τρίτης ημέρας 15-9-44. 

Ο προαναφερόμενος προηγούμενος διοικητής, ταγματάρχης Παν. Στούπας, για να σωθεί εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης και με ένα μέρος ταγματασφαλιτών του Μελιγαλά βρήκε καταφύγιο στο κάστρο της γειτονικής κωμόπολης Πύλου, όπου εγκλείστηκε. Το ανακοινωθέν του ΕΛΑΣ, τις πρώτες ημέρες αναφέρει ότι σκοτώθηκαν 60 αντάρτες και 800 «ράλληδες». Νεότερα στοιχεία μιλούν για 200 αντάρτες. Ο αριθμός των 800 ταγματασφαλιτών περιλαμβάνει προφανώς χοντρικά και τους φονευμένους των επόμενων ημερών. 

Παρά τις αντιφάσεις, τις υπερβολές και τις αποσιωπήσεις της παράταξης των συνεργαζόμενων με τον καταχτητή, οι διαθέσιμες πηγές δίνουν μια γενική ιδέα όσων συνέβησαν μετά την μάχη: Αρχικά σημειώθηκαν σποραδικοί φόνοι και καταστροφές περιουσιών από εκατοντάδες ανοργάνωτους, περιφερόμενους αγρότες που μπήκαν στην πόλη για να βγάλουν την αγανάκτησή τους πάνω στους συνεργάτες των ναζί, από τους οποίους είχαν υποστεί αμέτρητα δεινά κατά την γερμανική κατοχή. Ο ΕΛΑΣ από την πρώτη ημέρα τους διέταξε και επέστρεψαν στα χωριά τους. 

Ακολούθησε το ξεκαθάρισμα των συλληφθέντων με συνοπτικές διαδικασίες, από μια επιτροπή με επικεφαλής τους δικηγόρους Βασίλη Μπράβο και Γιάννη Καραμούζη. Από σημειώματα που δημοσιεύθηκαν αργότερα στον τοπικό εθνικόφρονα Τύπο προκύπτει ότι αποφασιστικό ρόλο σ' αυτή τη διαδικασία έπαιξαν οι τοπικές οργανώσεις της Εθνικής Πολιτοφυλακής (Αστυνομία του ΕΛΑΣ), στις οποίες είχε ανατεθεί η συγκέντρωση στοιχείων για την προηγούμενη δράση κάθε κρατούμενου ταγματασφαλίτη. 

Από τις πρώτες ώρες ο ΕΛΑΣ, βάσει αθωωτικών στοιχείων που προκύπτουν, στέλνει στα σπίτια τους πάνω από χίλιους που ήσαν κρατούμενοι στο Μπεζεστένι. Όσοι καταδικάζονταν οδηγούνταν σε ένα εγκαταλειμμένο ξεροπήγαδο έξω απ' την κωμόπολη (την γνωστή και ως «Πηγάδα») κι εκτελούνταν. Στο Μελιγαλά συνελήφθησαν τα περισσότερα από τα «μεγάλα στελέχη» των Ταγμάτων Ασφαλείας της Μεσσηνίας. Μεταφέρθηκαν στην Καλαμάτα, όπου λυντσαρίστηκαν από το πλήθος, στην πλατεία Γεωργίου. Όσοι γλίτωσαν το λυντσάρισμα δικάστηκαν από το στρατοδικείο της Εθν. Αντίστασης και εκτελέστηκαν λίγες μέρες αργότερα. 

Ο ανθυπολοχαγός Κώστας Μπασακίδης, που κατέλαβε το Μελιγαλά, σκοτώθηκε πέντε χρόνια μετά, στις 13-3-49, στο ύψωμα Αρακοβούνι της Βόρειας Αρκαδίας ως αντισυνταγματάρχης, Δ/ντής του Γραφείου Επιχειρήσεων  του Δ.Σ. Πελοποννήσου. Ήταν από το ίδιο χωριό με τον ταγματάρχη του Τάγματος Ασφαλείας Μελιγαλά Διον. Παπαδόπουλο. Ως ανθυπολοχαγός είχε ενταχθεί στην οργάνωση Ελληνικός Στρατός (Ε.Σ.), αλλά μετά το σύμφωνο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και Ε.Σ. τον Αύγουστο του 1943, προσχώρησε στον ΕΛΑΣ. 

Ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης, ελάχιστες ώρες βρέθηκε στο Μελιγαλά. Έφτασε μετά την παράδοση και έφυγε πριν το μακελειό, για τους Γαργαλιάνους - όπου πραγματοποιήθηκε άλλη μια φονικότατη σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τους ταγματασφαλίτες. («Η Πελοπόννησος στο πρώτο αντάρτικο» – Κ. Μπρούσαλης). Οι επίσημη Έκθεση του Βρετανού σερ Γουώλτερ Σιστρίν, ο οποίος επισκέφθηκε αργότερα τον τόπο της τραγωδίας για καταμέτρηση των νεκρών της περίφημης «πηγάδας», αναφέρει ότι ανασύρθηκαν περί τα 600 πτώματα. Τον ίδιο αριθμό δηλώνουν και οι εργάτες των συνεργείων που έκαναν την εκταφή. (Διον. Χαριτόπουλος, «Άρης ο Αρχηγός των Ατάκτων»,, οριστική έκδοση).