73 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ, σαν σήμερα

Οι κινήσεις για την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου είχαν αρχίσει πολύ νωρίτερα από την 27 Σεπτεμβρίου 1941. Στις 1-3 Ιουλίου του 1941 συνήλθε στην Αθήνα η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ στην οποία συμμετείχαν ο Πέτρος Ρούσος, η Χρύσα Χατζηβασιλείου, ο Παντελής Καραγκίτσης, ο Ανδρέας Τσίπας, ο Ανδρέας Τζήμας και ο Κώστας Λαζαρίδης. Μια από τις αποφάσεις αυτής της Ολομέλειας ήταν «...να οργανώσει τις δυνάμεις της λαϊκής εξέγερσης για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση της Ελλάδας». Η συνέχιση της πολιτικής εναντίον του Άξονα άρχισε με την αποστολή της επιστολής του Νίκου Ζαχαριάδη, από τις φυλακές της Κέρκυρας, όπου καλούσε τον Ελληνικό λαό, ως Γ.Γ. του ΚΚΕ, να αντισταθεί στην εισβολή.

Με βάση αυτή την απόφαση της Ολομέλειας, το ΚΚΕ εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία μεταξύ των άλλων έγραφε ότι «...καλεί τον ελληνικό λαό, όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις του σ' ένα εθνικό μέτωπο της απελευθέρωσης». Μετά από αυτή την απόφαση, η ηγεσία του ΚΚΕ άρχισε τις επαφές με τους αρχηγούς των υπολοίπων κομμάτων. Η αρχική όμως προσπάθεια δεν έφερε καμιά θετική ανταπόκριση. Όλοι έκριναν ως μη απαραίτητη, ως και μάταιη (λόγω της στρατιωτικής δύναμης της Ναζιστικής Γερμανίας) μια τέτοια αντιστασιακή κίνηση. Η ηττοπάθεια, με κάποιες εξαιρέσεις, και η άρνηση να προχωρήσουν σε οργανωμένη αντίσταση ήταν το συναίσθημα που διακατείχε τότε τους αρχηγούς όλων των κομμάτων.

Χαρακτηριστική είναι η συνομιλία που είχε ο Θανάσης Χατζής μαζί με τον δημοσιογράφο του Ριζοσπάστη Κώστα Βιδάλη, με τον αρχηγό του κόμματος των Συντηρητικών Φιλελευθέρων, Στυλιανό Γονατά, όπως αναφέρεται στο τετράτομο έργο του πρώτου «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε»:

Ο Γονατάς φέρεται να τους είπε ότι «...αυτό είναι καθαρή τρέλα» και τους προειδοποίησε ότι αν προχωρήσουν στην ίδρυση αυτής της οργάνωσης, θα καλέσει τους αξιωματικούς να οργανώσουν στρατιωτικά τμήματα, κάτω από τον Τσολάκογλου, για να συντρίψουν την «ανταρσία» αυτή, όπως τη χαρακτήρισε.

Στα μέσα του Ιουλίου του 1941, το ΚΚΕ έκανε μια δεύτερη προσπάθεια επαφών. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος συναντήθηκε με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς και συζήτησε μαζί τους. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, με εξαίρεση τρία μικρά κόμματα που δέχθηκαν να συμπορευτούν με την απόφαση του ΚΚΕ: το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΚΕ), το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ) και η Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ). Οι αντιπροσώποι των τεσσάρων αυτών κομμάτων αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ίδρυση του «Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου».

Το ιδρυτικό κείμενο του ΕΑΜ

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 σε μια μικρή οικία, λίγο πιο πάνω από το τέρμα της οδού Ιπποκράτους, οι τέσσερις αντιπρόσωποι συναντήθηκαν μυστικά και υπέγραψαν το Ιδρυτικό της οργάνωσης. 

Οι υπογράψαντες το Ιδρυτικό ήταν οι:

Λευτέρης Αποστόλου	Από το ΚΚΕ
Χρήστος Χωμενίδης	Από το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας
Ηλίας Τσιριμώκος	Από τη Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας
Απόστολος Βογιατζής	Από το Αγροτικού κόμματος Ελλάδας

Όπως αναφέρεται στο Ιδρυτικό κείμενο, σκοπός του ΕΑΜ ήταν «...η απελευθέρωση του Έθνους από τον ξένο ζυγό...» και «...η κατοχύρωση του κυριαρχικού δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του...». Στο Ιδρυτικό επίσης αναφερόταν ότι «...το ΕΑΜ θα ασχοληθεί με την διατήρηση ακμαίου του απελευθερωτικού πνεύματος του ελληνικού λαού [...] με την εξασφάλιση κατά το δυνατόν μιας συνεργασίας με τους άλλους λαούς οι οποίοι αγωνίζονται κατά των δυνάμεων του Άξονος...».

 Επίσης, μέσα από το Ιδρυτικό, οι ηγέτες του ΕΑΜ δήλωναν ότι «Εις το ΕΑΜ γίνεται ισοτίμως δεκτόν παν άλλο κόμμα ή Οργάνωση που δέχεται τας αρχάς του παρόντος Ιδρυτικού, ως και να εργασθεί διά την επιτυχίαν των σκοπών του ΕΑΜ...».

(Πηγή:  http://el.wikipedia.org)