Η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ παραπέμπει στο τέλος ενός λαϊκού - δημοκρατικού μύθου. Μπορεί ο Ανδρέας Παπανδρέου να είχε δηλώσει ότι το κόμμα του δεν κληροδοτείται και δεν τεμαχίζεται, αλλά οι επίγονοί του πορεύτηκαν μέσα από τις αντιφάσεις μιας εποχής κατά την οποία και με ευθύνη του ΠΑΣΟΚ επήλθε μετάλλαξη -εθνική, κοινωνική, οικονομική, σχεδόν ανθρωπολογική. Στην πορεία της μετάλλαξης παραμόνευε η βαθιά κρίση, της οποίας η σημαντικότερη πλευρά ανιχνεύεται ήδη στον γενετικό κώδικα του πτώματος: η ηθικοπολιτική απαξίωση.


Στην πολυκύμαντη ιστορία του το ΠΑΣΟΚ συμπαρασύρει τη μεταπολεμική μικρομεσαία κοινωνική διάρθρωση, αλλά και τη διαπλοκή της "ισχυρής Ελλάδας". Συμπαρασύρει την αφήγηση για τα υποτιθέμενα κοινά συμφέροντα των "μη προνομιούχων", καθώς στο απροσδιόριστο, και σκόπιμα θολό, ταξικό σχήμα αναγνώριζαν τον εαυτό τους όχι μόνον οι πραγματικοί "μη προνομιούχοι", αλλά και οι φοροφυγάδες πάσης κατηγορίας, τα λαμόγια, οι αετονύχηδες, οι ξιπασμένοι των δημόσιων αξιωμάτων, τα πολυδαίδαλα πελατειακά δίκτυα.

Η κρίση του ΠΑΣΟΚ συμβολοποιεί την κρίση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Η υπέρβαση αυτής της κρίσης έχει ως προϋπόθεση όχι μόνο τη διάλυση τού, έτσι κι αλλιώς κλινικά νεκρού, θεσμικού ΠΑΣΟΚ, αλλά και τη διαμόρφωση αντίπαλου ιδεολογικού - πολιτικού παραδείγματος, που θα συμφιλιώνει τη λαϊκότητα με τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη με την παραγωγική αναγέννηση της χώρας, την ευρωπαϊκή προοπτική με την επανίδρυση της Ευρώπης.

Η ανάδυση της ριζοσπαστικής Αριστεράς ως διαδόχου και ταυτόχρονα αντιπάλου σχήματος πολιτικής εκπροσώπησης του "κόσμου του ΠΑΣΟΚ" παραπέμπει σε μια νέα αντίληψη για την κοινωνία, τα κινήματα, τα κόμματα και το πολιτικό φαινόμενο. Χωρίς αρχηγισμό και μεσσιανισμό, με επιμονή στη δημοκρατία και τη συμμετοχή, με ριζοσπαστικό ρεαλισμό και κριτική ουτοπία.

Αν το 1974 το σύνθημα του Ανδρέα "Στις 18 σοσιαλισμός" συναιρούσε με δημαγωγικό τρόπο την ανυπομονησία και τις αντιφατικές προσδοκίες των νέων μικροαστικών στρωμάτων, σήμερα η απελευθερωτική προοπτική του σοσιαλισμού, μέσα από την κριτική των κοινωνικών αναγκών, αποκαθιστά τον ευρύτερο ορίζοντα αξιών και συναφών προγραμματικών δεσμεύσεων. Από το ΠΑΣΟΚ στην Αριστερά οι δρόμοι υπήρξαν μακριοί, συχνά τεμνόμενοι, αποκλίνοντες ή συγκλίνοντες.

Τελικώς η διαδρομή αποδείχθηκε αποκλίνουσα. Ο αγώνας της Αριστεράς πέρασε μέσα από τη διεκδίκηση της πολιτικής και της ιδεολογικής αυτονομίας της. Με το ΠΑΣΟΚ αδειανό πουκάμισο πια, με το τέλος του, ξεκίνησε μια νέα αρχή, της οποίας η έκβαση είναι ανοιχτή. Τώρα, στις δύσκολες στιγμές, ο λαός ξανακαλεί την Αριστερά να υπερασπιστεί αλλά και να επανακαθορίσει τα συμφέροντά του. Το ΠΑΣΟΚ κρίθηκε και τιμωρήθηκε, αφού πρώτα τιμώρησε την κοινωνία. Τώρα κρινόμαστε εμείς.

(Από το κύριο άρθρο της ΑΥΓΗΣ)