Εκατό χρόνια από τον θάνατο του Χρύσανθου Βουρλιόγκα

Χρύσανθος Βουρλιόγκας, πεσόντας εν ώρα μάχης στην Μ. Ασία στις 1 Αυγούστου 1922.  Φωτογραφία από πασχαλινή κάρτα που έστειλε στους δικούς του, με την ευχή «καλή αντάμωσιν να δώσει ο Θεός» την 22 Μαρτίου του 1922.

 Μικρό σημείωμα στην μνήμη του πεσόντα μαχόμενου ως στρατιώτου, κάπου στο μέτωπο της Μικράς Ασίας την 1 Αυγούστου 1922, υπέρ βωμών και εστιών, από τον εγγονό του Γιώργο Βουρλιόγκα!

 

Τον Αύγουστο του 1922, ήσαν οι τελευταίες μέρες μίας μαρτυρικής άτακτης πορείας υποχώρησης του ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία. Την 1η Αυγούστου έπεσε μαχόμενος ο Χρύσανθος Βουρλιόγας, ενώ στις 28 Αυγούστου 1922, μπαίνει στη Σμύρνη η πρώτη τουρκική Στρατιά με διοικητή, τον φοβερό Νουρεντίν Πασά. Αυτός παρέδωσε την Σμύρνη στις φλόγες και τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο στον όχλο. Τον λιντσάρισαν και αυτό ήταν το τέλος της κορωνίδας της πανάρχαιας Σμύρνης.

 

«Προσκυνώ, ο γαμπρός σας Χρύσανθος Βουρλιόγκας. 934, τη 22-3-22» γράφει από το Μέτωπο ο μαχητής. Και εύχεται: «Χριστός Ανέστη. Έτη πολλά, καλήν αντάμωσιν ο Θεός να δώσει». Δεν ήταν τυχερός όμως. Άφησε τα κοκαλά του στον αφιλόξενο τόπο.

 
 Η Τραπεζούντα Ιδρύθηκε το 756 π.Χ. από Ίωνες αποίκους, αφού αποχώρησαν από την πατρώα γη της Αρκαδίας επειδή αρνήθηκαν να πολεμήσουν κατά της Σπάρτης. Εγκαταστάθηκαν στην νότια πλευρά του Εύξεινου  Πόντου και αργότερα έγινε κέντρο της αυτοκρατορίας των Κομηνών!

Μεγαλούργησαν αυτοί οι Αρκάδες μέχρι το 1922, όπου οι εσωτερικές διαμάχες στην Ελλάδα του Διχασμού είχαν θλιβερές επιπτώσεις και σε αυτούς τον μοιραίο Αύγουστο της κατάρρευσης του ελληνικού Μετώπου!

Εκεί στην ελληνική Αρκαδία, στην Κρασέντζα (Κερασίτσα, το σημερινό όνομά της)  τόπο καταγωγής του ειρηνιστή βουλευτή της ΕΔΑ Γρ. Λαμπράκη, γεννήθηκε  ο Χρύσανθος Βουρλιόγκας, που έλαβε μέρος στις πολεμικές συγκρούσεις της εποχής και στις 1 Αυγούστου 1922, έπεσε μαχόμενος, κατά την υποχώρηση, λίγες ημέρες πριν την αποφράδα ημέρα της  28η Αυγούστου 1922.

Είχε την ευτυχία να μην προλάβουν να τον στοιχειώσουν οι εφιαλτικές μνήμες της Καταστροφής μετά από μία ένδοξη επική πολεμική τριετία των ετών 1919-1922!

 Έτσι έκλεισε η τριετής ελληνική εποποιία στο Μικρασιατικό Μέτωπο, που είχε ξεκινήσει την 2 Μαΐου 1919 με την είσοδο των ελληνικών στρατευμάτων στην πανάρχαια ελληνική πόλη της Σμύρνης, υπό τον συνταγ/χη Πυροβολικού Ν. Ζαφειρίου, ενώ ο επόμενος μεγάλος σταθμός στην Ιστορία ήταν στις 13 Ιουλίου 1920, όπου ολοκληρώθηκε εντός πέντε ημερών η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης με την κατοχή της Ανδριανούπολης. Η Αν. Θράκη επιστράφηκε  στην Τουρκία  μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή της συμφωνίας.

Γεγονότα θλιβερά που στοίχειωσαν τον Ελληνισμό και μεταφέρθηκαν από στόμα σε στόμα μέχρι σήμερα εκατό χρόνια από την Καταστροφή. 

Γιώργος Βουρλιόγκας: Το αφιερώνω στην μνήμη του παππού μου

Και με την ευκαιρία αυτή, της παρέλευσης 100 χρόνων από τότε, ο πατρινός μαχητής της Ελληνικής Δύναμης  Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) του 1974, που βίωσε τις μνήμες του τουρκικού βάρβαρου Αττίλα,  με την παρακάτω αναθηματική αναφορά στον πρόγονό του, τον αρκάδιο παππού του Χρύσανθο Βουρλιόγκα, που έπεσε μαχόμενος στο τουρκικό μέτωπο, λίγες ημέρες πριν την καταστροφή, γράφει:

Αφιερώνεται

«Στην μνήμη του παππού μου Χρύσανθου Βουρλιόγκα, πεσόντα στην Μικρά Ασία, με αφορμή τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή και την συγκινητική ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Πατρών κ. Χρυσοστόμου, στον Ιερό Ναό Αγίας Φωτεινής Πατρών και το μνημόσυνο που τελέστηκε για τους υπέρ πίστεως και πατρίδος πεσόντες, την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022».

Κυριακή 28 Αυγούστου 1922, μπαίνει στη Σμύρνη η πρώτη τουρκική Στρατιά

«Οι εικόνες από το Μικρασιατικό μέτωπο τον Αύγουστο του 1922 είναι τραγικές. Ο ελληνικός στρατός οπισθοχωρεί, τρένα μεταφέρουν χιλιάδες στρατιώτες προς τα παράλια» γράφει ο Δ. Φωτιάδης στα ''Ενθυμήματα''.

«Μαζί με τον διαλυμένο στρατό, φεύγουν και χιλιάδες Έλληνες από το εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Φεύγουν με οποιονδήποτε τρόπο, όσοι μπορούν!

Η μοίρα όσων μένουν πίσω είναι μία: Σφαγή και θάνατος!
Ο στρατός από όπου περνά ανατινάζει τις σιδηροτροχιές, σε μια ύστατη προσπάθεια να καθυστερήσει τον τουρκικό στρατό, εξασφαλίζοντας λίγο ακόμα χρόνο προκειμένου να καταφέρουν να φτάσουν στα λιμάνια.

Οι Έλληνες στρατιώτες έχουν δώσει μάχες στα αιματοβαμμένα υψώματα και βουνά.

Κάλε γκρότο, Ταμπούρ Ογλού, Τουρμπάν Τεπέ, Μάγκα Νταλκ, Δίδυμοι Λόφοι και πόσα άλλα…

Κάθε βουνό και μια πολύνεκρη μάχη, μια μάχη που ξεπερνούσε τα όρια της ανθρώπινης αντοχής.

Όλες οι ελπίδες τους στρέφονται στη Σμύρνη, ένοπλοι, άμαχοι, όλοι κατευθύνονται εκεί, θεωρώντας ότι οι σύμμαχοι, των οποίων τα πολεμικά πλοία βρίσκονταν στο λιμάνι της, θα απέτρεπαν τους Τούρκους από οποιαδήποτε βιαιοπραγία.

Είκοσι πολεμικά πλοία των «συμμάχων» βρίσκονταν στον κόλπο της Σμύρνης.

Κανένα δεν αντέδρασε μετά από εντολές των κυβερνήσεών τους …
Η Σμύρνη καταστρέφεται από μια τεράστια φωτιά που κατακαίει τα πάντα, εκτός από την τούρκικη συνοικία.

Ένας τεράστιος πύρινος φράχτης που απλώνεται σε μήκος 3 χλμ. κινείται ολοένα και πιο απειλητικά, σφίγγοντας σε έναν ασφυκτικό κλοιό την ανθρώπινη μάζα που σε κατάσταση αλλοφροσύνης πλησιάζουν τους Αμερικανούς ναύτες, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ζώνες ασφαλείας προκειμένου να φυγαδεύσουν τους υπηκόους τους».

Κυριακή 28 Αυγούστου 1922, μπαίνει στη Σμύρνη η πρώτη τουρκική Στρατιά με διοικητή, τον φοβερό Νουρεντίν Πασά. Αυτός παρέδωσε την Σμύρνη στις φλόγες και τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο στον όχλο. Τον λιντσάρισαν και αυτό ήταν το τέλος της κορωνίδας της Σμύρνης.

Μόνον ο Πλαστήρας, ο Μαύρος Καβαλάρης, είχε το θάρρος να κρατήσει το Σώμα του!

Τα ένδοξα ελληνικά στρατεύματα υπό την ηγεσία των βασιλικών, κουρέλια  πραγματικά, υποχωρούν άτακτα υφιστάμενα πανωλεθρία και μόνον ο Πλαστήρας, ο Μαύρος Καβαλάρης, είχε το θάρρος να κρατήσει το Σώμα του, υποχωρώντας με τάξη.

Κι όμως πριν τέσσερα χρόνια ο ελληνικός στρατός, σε συνέχεια της Βαλκανικής εποποιίας , την 1-9-1918 μπαίνει απελευθερωτής της  Δυτικής Θράκης, μετά την σύγκρουση με τους Βουλγάρους του Γερμανο-Τουρκικού άξονα  και στις 29-9-1918 υπογράφεται η συνθήκη της Θεσσαλονίκης, από τον Βενιζέλο, ενώ εισέρχεται και ο βασιλιάς Αλέξανδρος. Δύο μέρες μετά υπογράφεται η ανακωχή των Τούρκων στο Μούδρο της Λήμνου και Άγγλοι, Γάλλοι και Έλληνες εισέρχονται στην Κωνσταντινούπολη νικητές!

Έχουν προηγηθεί τα γεγονότα του αποτυχημένου πραξικοπήματος των φιλοβασιλικών αξιωματικών, στη Θήβα, υπό τον στρατηγό Αναστ. Παπούλα, και στις 8 Ιανουαρίου 1918 γίνονται συλλήψεις γερμανόφιλων φιλοβασιλικών (Κωνσταντινικών) αξιωματικών,  που ζητούσαν ουδετερότητα έναντι του Γερμανο-Βουλγαρικο-Τουρκικού Άξονα ενώ η χώρα βιώνει επιπτώσεις από τον διχασμό σε δύο κυβερνήσεις. Το κίνημα αναβλήθηκε για το Μέτωπο.

Επίσης με διαταγή του βασιλιά Κωνσταντίνου, που διοικούσε την Αθήνα, παρέδωσαν στους Γερμανούς το 4ο Σώμα Στρατού της Καβάλας, ζητώντας εγγυήσεις ότι θα διασφάλιζαν την μη κατοχή  της Θεσσαλονίκης από τους Βουλγάρους και αποχώρησή τους από την Μακεδονία, ώστε να επιτεθούν αργότερα κατά της Αντάτ μαζί με τους Βουλγάρους και το 4ο Σώμα Στρατού, που ήταν αιχμάλωτο των Γερμανών στο Γκέρλιτς!  Κι αυτό ήταν η μεγάλη ντροπή της Ιστορίας!

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1916 στην πόλη Γκέρλιτς της Γερμανίας, υπό τον εκτελών χρέη διοικητή, συνταγματάρχη Ιωάννη Χατζόπουλο, έφταναν με τρένο από τη Δράμα, η δύναμη του Δ'  Σώματος Στρατού. Ήτοι 6.100 Έλληνες στρατιώτες, 430 αξιωματικοί, δυνάμεις της ελληνικής χωροφυλακής, στρατιωτικοί υπάλληλοι, 93 γυναίκες αξιωματικών και 5 παιδιά. Ήταν όλη η δύναμη του Δ’ Σώματος Στρατού μαζί με τον οπλισμό της, που είχε παραδοθεί στις γερμανικές δυνάμεις και έζησε στην «αιχμαλωσία», συμβιώνοντας με τους κατοίκους της ξένης πόλης, μέχρι το τέλος του Α'  Παγκοσμίου Πολέμου το 1918.

Ανθυπολοχαγός των βασιλικών  που εστάλη στην Γερμανία για να παραλάβει εγγυήσεις, ότι δεν θα μπουν οι Βούλγαροι στην Μακεδονία, γύρισε άπραχτος και έτσι οι Έλληνες αξιωματικοί  αγανακτισμένοι, αντιλήφθηκαν την προδοσία των Κωνσταντινικών, που ζητούσαν δήθεν ουδετερότητα υπέρ των Γερμανών, αποφάσισαν να πολεμήσουν υπέρ της Αντατ και του Βενιζέλου!

Στο μεταξύ ο Βενιζέλος, αφού επικράτησε σε όλη τη χώρα, για να στηριχθεί συνέχισε τις διώξεις των πολιτικών αντιπάλων του, όπως ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενοι βασιλικοί κυβερνήτες, κάτι που δικαίωνε την φιλοβασιλική προπαγάνδα, ζήτημα που είχε επιπτώσεις στην εκλογική του αποτυχία το 1920 και την ανάληψη των ευθυνών του Μετώπου από τα φιλοβασιλικά στοιχεία.

Κι αυτό ήταν κάτι που απέτρεπε τις δυνάμεις της Αντάτ να στηρίξουν πολιτικά και οικονομικά τον πόλεμο της Ελλάδας. Ο Τζ. Λόιδ, βρετανός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε στον Βενιζέλο, όσο είναι στα πράγματα οι βασιλικοί, που τάσσονται εναντίον μας, εμείς αδυνατούμε να περάσουμε από την Βουλή μας προτάσεις υπέρ της Ελλάδας!

Είχαν αλλάξει δραματικά οι συσχετισμοί

Το 1922 είχαν αλλάξει δραματικά οι συσχετισμοί και τα οικονομικά συμφέροντα.

Η Βρετανία στήριξε τον Βενιζέλο, που υπερασπίστηκε στο Βαλκανικό μέτωπο την Μακεδονία και την Θράκη από την βουλγαρική εισβολή, που αντιθέτως θα σήμαινε ενοποίηση του άξονα Τουρκίας-Βουλγαρίας.

Η Βρετανία ενδιαφέρονταν να μείνει ελεύθερος  γι αυτήν ο δρόμος προς την Ανατολή μέσω Ελλάδας. Κάτι που δεν ήταν εύκολο με τους βασιλικούς που ακολουθούσαν τον Κωνσταντίνο, του οποίου η γυναίκα του Σοφία ήταν γερμανικής καταγωγής!

 Η Ιταλία είχε βλέψεις στην παραμονή της στην Μουσούλη  (Τουρκία) με τα πετρέλαιά της, τα οποία εποφθαλμιούσαν οι Έλληνες.

Η γαλλική διπλωματία στήριζε πλέον τον Κεμάλ, με τον οποίο πλέον ως επικεφαλής ανερχόμενης δύναμης είχαν ελπίδες, για διείσδυση  στην Οικονομία των Νεότουρκων.

Και η Αμερική, μακριά από τον Μικρασιατικό Μέτωπο, αδυνατούσε να παρέμβει αποτελεσματικά.

Παράλληλα οι ηγέτες του Σοβιετικού επαναστατικού καθεστώτος ενδιαφέρονταν για ησυχία στα νότια σύνορά τους, ιδιαίτερα μετά την άστοχη και αποτυχημένη εισβολή ελληνικών δυνάμεων στην Ουκρανία, υπέρ των τσαρικών! Γι αυτό και ενίσχυαν με πολεμοφόδια και πολιτικά τους Τσέτες του Κεμαλικού στρατού!