Όντως βρισκόμαστε σε μια νέα συγκυρία. Κοιτώντας κάποιος τα πρακτικά της περσινής συνέλευσης θα διαπιστώσει ότι υπήρχε ακόμη μεγάλη αβεβαιότητα αν θα έκλεινε η τέταρτη αξιολόγηση, αν και πώς θα βγαίναμε από τα μνημόνια, αν θα αποφεύγαμε ένα τέταρτο μνημόνιο, αν θα μπορούσαμε να βγούμε στις αγορές.
Υπήρχε μια δημόσια αντιπαράθεση τότε. Κάποιοι αμφέβαλλαν και κάποιοι επένδυαν στην αποτυχία. Ευτυχώς διαψεύστηκαν.
Κι έτσι όντως αυτή η ετήσια συνέλευση του ΣΕΒ είναι η πρώτη που γίνεται μετά την έξοδο από τα μνημόνια και την επιτροπεία.
Από που ξεκινήσαμε λοιπόν, τι πετύχαμε και πως θα προχωρήσουμε;
Δεν θα κάνω αναλυτικό απολογισμό. Επισημαίνω απλώς ότι βγαίνοντας η Ελλάδα από τα μνημόνια και το ειδικό καθεστώς επιτροπείας δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις του μέλλοντος. Η χώρα ανέκτησε τη στοιχειώδη προϋπόθεση να σχεδιάζει το μέλλον της αυτόνομα και με δική της ευθύνη. Διότι αποφύγαμε τέταρτο μνημόνιο και προληπτικές πιστοληπτικές γραμμές. Η οικονομία εισήλθε σε αναπτυξιακή τροχιά. Πετύχαμε δημοσιονομική ασφάλεια. Δημιουργήσαμε ισχυρά αποθέματα ρευστότητας ύψους 23 δισ. ως Κεντρική και 33 δισ. ως Γενική Κυβέρνηση.
Καταστήσαμε το χρέος βιώσιμο και ελαχιστοποιήσαμε τη δαπάνη εξυπηρέτησης του για αρκετά χρόνια. Βελτιώσαμε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και τους όρους δανεισμού της χώρας, γεγονός που θα έχει την αντανάκλαση του και στο κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων.
Όμως η εποχή μας δεν είναι ανέφελη. Οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί παίρνουν νέες μορφές που περικλείουν μεγαλύτερους κινδύνους. Τα διδάγματα από τη προηγούμενη παγκόσμια κρίση δεν έχουν αξιοποιηθεί. Πολλοί μιλούν και πάλι για μια κρίση σε αναμονή.
Στις συνθήκες αυτές βασική προϋπόθεση του μέλλοντος είναι η ανθεκτικότητα. Ανθεκτικότητα της χώρας, της οικονομίας, της κοινωνίας, της δημοκρατίας. Γι’ αυτό το λόγο, η δημοσιονομική ασφάλεια, οι άμυνες έναντι εξωγενών αναταράξεων αποτέλεσαν μέριμνα και αποτελούν μια από τις βασικές παραμέτρους της πολιτικής μας.
Εκκινώντας από την ίδια στρατηγική επιλογή, η Ελλάδα έκλεισε μέτωπα που έμεναν ανοιχτά για δεκαετίες και βελτίωσε τις σχέσεις της με τους βόρειους γείτονές της. Κυρώσαμε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Έτσι η Ελλάδα κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση ως παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.
Δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για να αντιμετωπίσουμε από καλύτερες θέσεις προκλήσεις και απειλές, σαν αυτές που ζούμε αυτή τη περίοδο στη περιοχή μας. Πάνω σε αυτή την εγγύηση ασφαλείας θα εδραιωθεί η επιχειρηματικότητα, η ανάπτυξη, η εμπιστοσύνη για νέες παραγωγικές επενδύσεις.
Προϋπόθεση του μέλλοντος είναι κοινωνική συνοχή και η αλληλεγγύη. Η κοινωνία μας έφτασε στα όρια των αντοχών της. Αυτό καθόρισε τις προτεραιότητές μας. Στηρίξαμε τα πιο ευάλωτα τμήματα της κοινωνίας. Μειώσαμε την ανεργία. Ανοίξαμε το σύστημα υγείας στους ανασφάλιστους.
Μειώσαμε τους δείκτες της φτώχειας και των ανισοτήτων. Διαχειριστήκαμε μια προσφυγική πλημμυρίδα πρωτοφανή, με όρους ανθρωπισμού και αλληλεγγύης.
Αποτρέψαμε το κοινωνικό αποκλεισμό. Αντιπαλέψαμε το φασισμό, το ρατσισμό και τη ξενοφοβία. Προωθήσαμε προοδευτικές νομοθεσίες που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα και το σεβασμό στη διαφορετικότητα.
Κρατήσαμε, με δυο λόγια, την κοινωνία όρθια. Θέσαμε τις βάσεις για να αλλάξουμε το υπόδειγμα ανάπτυξης και για να αντιμετωπίσουμε τη βαριά, ακόμη, κληρονομιά της κρίσης, υπό σαφώς καλύτερες προϋποθέσεις.
Φέραμε το μέλλον ξανά στη ατζέντα των δημοσίων συζητήσεων. Και είναι μύθος ότι η Ελλάδα έβγαινε από τα μνημόνια το 2014. Η Ελλάδα ήταν μια χώρα μετέωρη, στο κενό, με μνημόνιο αλλά χωρίς χρηματοδότηση μετά τον Αύγουστο του 2014.
Χωρίς βιώσιμο χρέος, χωρίς πρόσβαση στις αγορές, χωρίς συμφωνία χρηματοδότησης, με γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης στο εσωτερικό και με συσσωρευμένη κρίση αξιοπιστίας στο εξωτερικό, ήταν μια χώρα σε αδιέξοδο.
Τώρα, ναι, μπορούμε όντως να μιλούμε για το αύριο. Έχει νόημα να μιλούμε για φοροελαφρύνσεις, επενδύσεις, ανάπτυξη, αν και θα πω στη συνέχεια ότι υπάρχουν ακόμη εμπόδια και περιορισμοί που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με υπευθυνότητα. Μπορούμε, λοιπόν, να συζητούμε για το μέλλον διότι δημιουργήσαμε τις αναγκαίες προϋποθέσεις γι’ αυτό.
Χαίρομαι που άκουσα το μεσημέρι τον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας από αυτό εδώ το βήμα, να παραδέχεται ότι τα ταμεία του κράτους δεν είναι άδεια και ότι η ελληνική οικονομία έχει διαφύγει τον συστημικό κίνδυνο. Δε θα μπω στο πειρασμό να θυμίσω ποια ήταν η κατάσταση των δημοσίων ταμείων όταν αναλάβαμε ούτε να σχολιάσω τις διαρκώς επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του, όλα τα προηγούμενα χρόνια, περί κατάρρευσης της οικονομίας. Κρατώ το θετικό.
Ότι δηλαδή μπορούμε να προχωρήσουμε συμφωνώντας στα βασικά, χωρίς να κινδυνολογούμε, προκαλώντας αμφιβολίες σε όσους μας παρακολουθούν, για ό,τι καταφέραμε, ως χώρα και ως κοινωνία, όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια.
***
Όμως και να θέλαμε να ξεχάσουμε την κληρονομιά του παρελθόντος δεν μπορούμε. Διότι είναι εδώ, αιχμαλωτίζει το παρόν και αποτελεί ανάχωμα για το μέλλον.
Αναφέρομαι σε προβλήματα διαχρονικά διαρθρωτικά που τα μνημόνια δεν τα ακούμπησαν αλλά τα επιδείνωσαν κιόλας. Είναι τα προβλήματα, που μαζί με την κλιματική αλλαγή και την 4η Βιομηχανική Επανάσταση ορίζουν τη μετά τα μνημόνια ατζέντα.
Δεν μπορούμε, λοιπόν, να πάμε πουθενά με τη λήθη και τον εφησυχασμό. Δεν θα κάνουμε την Ελλάδα καλύτερη αν επαναλάβουμε λογικές του παρελθόντος.
Θα κάνουμε την Ελλάδα καλύτερη δηλαδή, χώρα ανθεκτική, με οικονομία βιώσιμη, με κοινωνία αλληλέγγυα και δίκαιη, αν στηριχτούμε σε μια νέα αυτογνωσία που ενσωματώνει μαθήματα του παρελθόντος και σε μια νέα συλλογική αυτοπεποίθηση που χτίζεται βήμα-βήμα κλείνοντας πληγές του χθες, πετυχαίνοντας στόχους του αύριο.
______________
(*) Από την ομιλία του Γιάννη Δραγασάκη στην ετήσια Γενική Συνέλευση των μελών του ΣΕΒ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου