Το δικαστήριο της Χάγης κρίνει το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων

Στιγμιότυπο από το ολοκαύτωμα του Διστόμου το 1944 από τους ναζί.

Μετά από προσφυγή της Γερμανίας που αρνείται την καταβολή αποζημιώσεων

Τέλος φόρμας

Το κρίσιμο θέμα της ετεροδικίας, δηλαδή το εάν τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει σε ξένη χώρα ο στρατός κατοχής ενός κράτους είναι ακαταδίωκτα από τη δικαιοσύνη του κράτους στο οποίο τελέσθηκαν, εκδικάζεται  στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Αντίδικοι είναι η Γερμανία η οποία υποστηρίζει σθεναρά το δικαίωμα, και η Ιταλία, τα δικαστήρια της οποίας άνοιξαν τον δρόμο στο να κατατεθούν αγωγές κατά της Γερμανίας από το θύματα της ναζιστικής θηριωδίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Την Ελλάδα, που έχει ασκήσει παρέμβαση στην υπόθεση υπέρ της Ιταλίας, εκπροσωπεί στο δικαστήριο ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και δικηγόρος του Ελληνικού Δημοσίου Στέλιος Περράκης μαζί με τους επίσης καθηγητές Μαρία - Ντανιέλα Μαρούδα και Αντώνη Μπερεδήμα.

Κατά την έναρξη της διαδικασίας, η οποία αναμένεται να διαρκέσει μέχρι αύριο Παρασκευή 16-9-11,  η Γερμανία παρουσίασε τις απόψεις της ισχυριζόμενη ότι, αν καταργηθεί το δικαίωμα της ετεροδικίας, τότε θα πρέπει να ανοίξουν δικαστικά όλες οι υποθέσεις που σχετίζονται με όλους τους πολέμους που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τη γερμανική πλευρά το θέμα των αποζημιώσεων μπορεί να λυθεί μόνο μέσω διακρατικών συμφωνιών, "ξεχνώντας" ότι μέχρι σήμερα η Γερμανία αρνείται να συζητήσει το θέμα...

Η εκδίκαση της υπόθεσης στο ανώτατο δικαστικό όργανο του ΟΗΕ ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Γερμανίας, η οποία υποστήριζε ότι η Ιταλία παραβίασε την αρχή της ασυλίας που έχει αναγνωριστεί στη Γερμανία από το διεθνές δίκαιο με το να επιτρέψει να γίνονται αγωγές διεκδίκησης αποζημιώσεων κατά της χώρας.

Τα ιταλικά δικαστήρια το 2008 είχαν επικυρώσει την καταδίκη του γερμανικού κράτους να αποζημιώσει τις οικογένειες 203 αμάχων που είχαν σκοτωθεί από τον γερμανικό στρατό τον Ιούνιο του 1944 στο Αρέτσο της Τοσκάνης. Την ίδια χρονιά είχε επικυρώσει και απόφαση των ελληνικών δικαστηρίων που είχαν επιδικάσει αποζημιώσεις στις οικογένειες των 218 θυμάτων της σφαγής του Διστόμου.

Κατά τη διάρκεια εκδίκασης της υπόθεσης τα μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Θυμάτων της Ναζιστικής Κατοχής και της Ένωσης Δημοκρατικών Δικηγόρων Γερμανίας πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το δικαστήριο. Σύμφωνα με τα ξένα ειδησιογραφικά πρακτορεία οι διαδηλωτές ανάρτησαν πανό και ζήτησαν από τη γερμανική κυβέρνηση να καταβάλλει αποζημιώσεις στα θύματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Από το Δίστομο στη Χάγη

Ο αγώνας για δικαίωση των κατοίκων του Διστόμου ξεκίνησε το 1997, όταν το Πρωτοδικείο της Λιβαδειάς επιδίκασε 9,5 δισεκατομμύρια δραχμές ως χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική οδύνη των συγγενών, τους οποίους εκπροσώπησε ο αείμνηστος δικηγόρος Ι. Σταμούλης.

Ακολούθησε η ιστορική απόφαση του Αρείου Πάγου (11/2000) με την οποία επικυρωνόταν η απόφαση του δικαστηρίου της Λιβαδειάς και οριζόταν ότι, για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των κατοίκων, μπορούσαν να προχωρήσουν σε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων της Γερμανίας στην Ελλάδα.

To γερμανικό Δημόσιο, ωστόσο, όταν ξεκίνησε η διαδικασία των κατασχέσεων, προσέφυγε εκ νέου στα ελληνικά δικαστήρια και κατάφερε να κερδίσει στον Άρειο Πάγο την απόφαση σύμφωνα με την οποία η συγκατάθεση του υπουργού Δικαιοσύνης είναι αναγκαία για να προωθηθούν οι γερμανικές αποζημιώσεις στους δικαιούχους.

Τη σχετική εισήγηση είχε κάνει ο αντεισαγγελέας του ανώτατου δικαστηρίου Δ. Κατσιρέας σβήνοντας έτσι τις ελπίδες των θυμάτων για αποζημιώσεις. Μέχρι σήμερα κανένας υπουργός δεν έχει υπογράψει...