Τιμήθηκε η μνήμη των δέκα πατριωτών του ολοκαυτώματος των Σελλών την πρωτοχρονιά του 1944

Κατάθεση στεφάνου από τον ταξίαρχο διοικητή Φρουράς Πατρών και Διοικητή ΚΕΤχ Ιω. Μουσουράκη, προ του μνημείου πεσόντων των Σελλών.

Πλήρης συμμετοχή των αρχών της πολιτείας και φορέων, αλλά και απουσία του Προξένου της Γερμανίας, που προκάλεσε αίσθηση!

Κατάθεση στεφάνου από το δήμαρχο Πατρέων Κ. Πελετίδη.

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜ. ΜΟΣΧΟΥ

Με πλήρη επισημότητα το πρωί της 18-1-2015, ο Δήμος Πατρέων και η Τοπική Κοινότητα Σελλών, κι ενώ συμπληρώθηκαν 71 από την ιστορική ημέρα που στρατιωτικές δυνάμεις του ναζισμού κατέκαψαν το χωριό των Σελλών και έσφαξαν  μέρος των κατοίκων και ομάδα ανταρτών του  12^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, πραγματοποίησαν στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου της δημοτικής κοινότητας, στις 9.30 το πρωί, εκδήλωση μνήμης για τους πεσόντες το χάραμα της 1ης Ιανουαρίου 1944, κατά την επιδρομή των γερμανικών στρατευμάτων  κατοχής  στην κοινότητα.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με απουσία του νέου Προξένου της Γερμανίας, κάτι που προκάλεσε δυσμενή σχόλια, αφού ήρθε σε αντίθεση με την αδιάλειπτη παρουσία  του προηγούμενου Προξένου, με επίκαιρη ομιλία, εντός του Ι. ναού, του ψάλτη Πελοπίδα Σαγιά και ακολούθησε τρισάγιο, προ του μνημείου των εκτελεσθέντων από ιερείς της Ι.Μ. Πατρών.

Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκε ομιλία από τον δήμαρχο Πατρέων Κ. Πελετίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στην στάση των Γερμανών βιομηχάνων πολέμου, που η γερμανική κυβέρνηση εξυπηρέτησε τα συμφέροντά τους με τον στρατό των καταχτητών και συνέδεσε με τα οικονομικά αίτια του σήμερα τα γεγονότα που οδήγησαν στο ολοκαύτωμα του χωριού.

Απόδοση τιμής από τον αντιπεριφερειάρχη

Αχαΐας Γρ. Αλεξόπουλο.

Παρών στην τελετή έδωσαν οι αρχές του τόπου, μεταξύ των οποίων ο Δήμαρχος Πατρέων Κ. Πελετίδης, ο ταξίαρχος του ΚΕΤχ Ιω. Μουσουράκης, ο αντιπεριφερειάρχης Αχαΐας Γρ. Αλεξόπουλος, οι βουλευτές Αχαΐας της Νδ Θαν. Νταβλούρος και του ΚΚΕ Ν. Καραθανασόπουλος, ο Συντονιστής  της ΝΕ Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρ. Ριζούλης, ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Φυλακισθέντων και εξορισθέντων «Πέτρινα Χρόνια-Ιστορική Μνήμη» Γιώργος Μόσχος, ο πρόεδρος των Σελλών Β. Χριστόπουλος, ο πρόεδρος του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Σελλών Παν. Κάτσενος, ο αντιδήμαρχος της Δημ. Ενότητας Ρίου Διον. Πλέσσας, οι δημοτικοί σύμβουλοι Γιάννης Κανελλόπουλος της παράταξης Πελετίδη, Θεόδ. Ξυλιάς της παράταξης Χριστόπουλου  και Γιάννης Μανέτας της παράταξης Δημαρά, ο πρόεδρος του διαμερίσματος Ακταίου Δημ. Καραΐσκος, ο Βαγγ. Ροδόπουλος αναπλ. Πρόεδρος Σελλών, ο Δημ. Αγγελλόπουλος μέλος του Εκπολ. Συλλόγου Σελλών, ο συνδικαλιστής του ΠΠΓΝΠ Χρ. Σολωμός κ.π.ά.  

Μετά το τέλος της θρησκευτικής τελετής κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή στην μνήμη των πεσόντων και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους Δήμαρχο Πατρέων Κ. Πελετίδης, Ταξίαρχο του ΚΕΤχ Ιω. Μουσουράκη, Αντιπεριφερειάρχη Αχαΐας Γρ. Αλεξόπουλο, Συντονιστή  ΝΕ Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρ. Ριζούλη, Πρόεδρο των Σελλών Β. Χριστόπουλο, Πρόεδρο του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Σελλών Παν. Κάτσενου και Εκπρόσωπο του Συλλόγου Φυλακισθέντων και εξορισθέντων «Πέτρινα Χρόνια-Ιστορική Μνήμη» Γιώργο Μόσχο.

Μετά το πέρας προσφέρθηκε καφές σε καφενείο της κοινότητας.

Το ιστορικό του ολοκαυτώματος

Αριστερά ο Καπετάν Κεραυνός (Ανδρέας Μελετίου  Αϊβαλιώτης) κέντρο Γιώργος Παπαστεφάνου, δεξιά ο Γεράσιμος Καρούσος (Σκόλικας) αντάρτες του 12ου Συντάγματος ΕΛΑΣ (Αρχείο Γ. Μόσχου)

Σύμφωνα με αφήγηση του επικεφαλής της ομάδας των ανταρτοΕΠΟΝιτών που διανυκτέρευσε το βράδυ της παραμονής Πρωτοχρονιάς του 1944 στα Σελλά, του Ανδρ. Αϊβαλιώτη (Καπετάν Κεραυνός) που απεβίωσε πολύ μετά τον πόλεμο στη συνοικία Γηροκομειού, απ’ όπου κατάγονταν, εδόθη από το 12^ο Σύνταγμα εντολή να περάσουν από τον ορεινό δρόμο που συνέδεε τις επαρχίες Αιγιαλείας και Πατρών και να συνεχίσουν προς τα υψώματα του Παναχαΐκού όρους.

Και αυτά με δεδομένο ότι η ευρύτερη περιοχή ήταν εχθρική για τον ΕΛΑΣ, καθώς από το 1943 εκεί είχαν αναπτύξει αντάρτικη δραστηριότητα  εθνικιστικές ομάδες αντιΕΑΜικού χαρακτήρα, υπό την προστασία των βρετανών πρακτόρων, που δούλευαν για την μεταπολεμική εγκατάσταση των βρετανικών συμφερόντων  στην Ελλάδα κι ενώ είχαν προηγηθεί τα γεγονότα της σύγκρουσης της ομάδας Δροσόπουλου από το  Καστρίτσι  κ.α.

Το βράδυ εκείνο αφίχθη ο ομάδα του 12^ου Συντάγματος υπό τον Κεραυνό και αφού εγκαταστάθηκε στο σχολείο του χωριού προκειμένου να διανυκτερεύσουν και με το πρώτο φως να ξεκινήσουν πάλι.

Ο καπετάνιος επέστησε την προσοχή των ανταρτών για τα παραπάνω και επέμενε να αρνείται άδεια όταν κάποιοι αντάρτες του ζήτησαν να γιορτάσουν το έθιμο του «31» της παραμονής Πρωτοχρονιάς στο χωριό. Ενέδωσε κάποια στιγμή, τους ζήτησε επαγρύπνηση και έφυγαν για να γιορτάσουν το έθιμο.

Ομάδα εθνικιστών όμως, που αντιπαθούσε την απελευθερωτική δραστηριότητα του ΕΛΑΣ, έστειλε συγχωριανούς τους στους Γερμανούς, οι οποίοι χρησιμοποιώντας τους ντόπιους οδηγούς ανέβηκαν μεσάνοικτα πεζή από τον παραλιακό δρόμο, επάνω στον λόφο πάνοπλοι και  πριν ξημερώσει καλά-καλά, ακροβολίστηκαν περικυκλώνοντας το χωριό.

Πήγαν στο σπίτι του προέδρου του χωριού, που δέχθηκε την διανυκτέρευση των ανταρτών  χωρίς να προδώσει την παρουσία τους στους ναζί και αφού χτύπησαν την πόρτα, βγήκε μέσα στη νύχτα να δει τι συμβαίνει και τον εκτέλεσαν επί τόπου στο κεφαλόσκαλο με πυροβολισμό. Πρόκειται για τον Σελλαΐτη Γιώργο Δ. Γιάχο.

Με τον πρώτο πυροβολισμό το χωριό σηκώθηκε στο πόδι και έναν ένας οι αντάρτες που ξεπρόβαλαν από τα σπίτια δέχονταν τα ναζιστικά πυρά και έπεφταν επί τόπου.  Παράλληλα στο σχολείο που διανυκτέρευε η υπόλοιπη αντάρτικα ομάδα  είχε τοποθετηθεί γερμανός φρουρός, ο οποίος αιφνιδιάστηκε από ΕΠΟΝίτη, που έπεσε επάνω του και βρήκαν την ευκαιρία όλοι οι έγκλειστοι του σχολείου να τρέξουν στην κοντινή χαράδρα και να εξαφανιστούν ακολουθούμενοι από τα γερμανικά πυρά και ανταποδίδοντας από την πλευρά τους. Φθάνοντας σε ασφαλή απόσταση μετρήθηκαν και βρέθηκαν οκτώ απόντες. Από αυτούς επτά είχαν πέσει στο χωριό. Επίσης πεσόντες ήσαν και τρεις κάτοικοι των Σελλών.

Με το τέλος της μάχης οι Γερμανοί οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά και έκαψαν οικίες και αποθήκες προκαλώντας σημαντικές ζημιές στο χωριό, που ήταν απομονωμένο στο ύψωμα και με λιγοστές προμήθειες, λόγω χειμώνα.

Απόδοση τιμής από τον Συντονιστή ΝΕ Αχαΐας

του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρ. Ριζούλη.

Κατόπιν μάζεψαν του άνδρες του χωριού, 45 τον αριθμό και αφού τους έφεραν στην Πάτρα, τους έκλεισαν στο στρατόπεδο του Λυμπερόπουλου, απέναντι από το σημερινό 409 π. Στρ. Νοσοκομείο. Μετά από δέκα ημέρες κράτηση τους απέλυσαν, χωρίς να αντιληφθούν οι Γερμανοί ότι ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ένας αντάρτης από την ομάδα του Καπετάν Κεραυνού.

Ρόλο στην απόλυσή τους είχε ο Σελλαΐτης έμπορος Γιάννης Ανδριόπουλος, που είχε στενές σχέσεις με τον Πατρινό συνεργάτη των ναζί Τάκη Φραγκόπουλο, διευθυντή του Υ/Η εργοστασίου «Γλαύκος» ο οποίος προ της κατοχής ήταν υποδιοικητής της ΕΟΝ Πάτρας, νεολαίας του Μεταξά, ενώ στην κατοχή ο γιός του ήταν ανακριτής-βασανιστής των ναζί και η κόρη του ταγματάρχης γερμανικοί γυναικείου εθελοντικού σώματος. (Γ. Μόσχου: «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» έκδοση Γιάννης Πικραμένος, Πάτρα 2014). Μάλιστα για την φιλοναζιστική στάση του, τον Τάκη Φραγκόπουλο οι εφημερίδες της εποχής χαρακτήρισαν ως «υπεργκέμπελς των Πατρών».

Όμως στην απελευθέρωση των Σελλαΐτών συνέβαλε και τριμελής αντιπροσωπεία κρατουμένων, που παρουσιάστηκε στον Γερμανό Διοικητή Πάτρας συνταγματάρχη Βόλφιγκερ, που είχε αναλάβει μόλις τα τέλη Σεπτέμβρη του 1943 και τον ενημέρωσε ότι «στις 13 Αυγούστου 1943 κάναμε μάχη με αυτούς (σ.σ.: τους ΕΛΑΣίτες) και το αναφέραμε στη Φινάτζα του Ψαθόπυργου». (Κ. Κωστόπουλου: «Μνήμες Κατοχής» Σελλά, αυτοέκδοση αχρονολόγητη).

Εκτελεσθέντες ήσαν οι Σελλαΐτες:

Γεώργιος Δ. Γιάχος, πρόεδρος της Κοινότητας, Ιωάννης Μ. Κωστόπουλος και Νικόλαος Χαρ. Χριστοδουλόπουλος συγχωριανοί.

Όπως επίσης και οι ανταετοΕΠΟΝίτες:

Θεοφάνης Κ. Γκοτσόπουλος από τον Μεγάλο Ποντιά, Σωτήρης Λεων. Σωτηρίου και Ηλίας Δ. Γκολφινόπουλος από τη Ζάχολη Κορινθίας, Βαγγέλης Β. Πανόπουλος από τον Άγιο Νικόλαο Αχαΐας, Σπύρος Γ. Μαλεβής από το Λουτράκι Κορινθίας, Βασίλης Ροδόπουλος από τη Ζαχλωρού και Κωνσταντίνος Ν. Μπαστουνάς, από το Αίγιο. 

Αν υπολογίσει κανείς ότι στις 13 Δεκέμβρη οι ναζί έκαψαν τα Καλάβρυτα, που πίστευαν ότι ως κέντρο αντίστασης θα διευκόλυνε απόβαση των συμμάχων στην περιοχή της Αχαΐοήλιδας, όπως εντέχνως είχαν παραπλανήσει τους Γερμανούς οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, είναι πολύ πιθανό ότι η διέλευση των ανταρτών από μία περιοχή που γειτνίαζε με αυτή των εχθρών, αποσκοπούσε στην διατήρηση αυτής της παραπλάνησης.