Συνέντευξη του υπ. Επικρατείας Δημ. Τζανακόπουλου

Στην εφημερίδα «Νέα Σελίδα» και τον δημοσιογράφο Φοίβο Κλαυδιανό

Ποια είναι η άποψη της κυβέρνησης για τη διάρκεια που πρέπει να έχει η επικείμενη Προανακριτική; Η αντιπολίτευση σας κατηγορεί ότι επιδιώκετε οι επόμενες εκλογές να γίνουν σε κλίμα Novartis...

Η κυβέρνηση ούτε έχει ούτε δικαιούται να έχει άποψη για τη διάρκεια των εργασιών της Επιτροπής Προκαταρκτικής Εξέτασης. Ο τρόπος αλλά και ο χρονικός ορίζοντας λειτουργίας της θα καθοριστούν από τα μέλη της, στο πλαίσιο των αποφάσεων της ολομέλειας της Βουλής. Η μόνη επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να βοηθήσει με όποιον τρόπο προβλέπουν το Σύνταγμα και οι νόμοι στη διαλεύκανση της υπόθεσης. Επίσης, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι οι επόμενες εκλογές θα έχουν βασικό θέμα τους τη σύγκριση της καταστροφικής πενταετίας 2010-2014 με την τετραετία διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που θα έχει οδηγήσει τη χώρα εκτός μνημονιακής επιτροπείας. Και αυτή η σύγκριση θα είναι συντριπτική.

Η αντιπολίτευση ασκεί γενικευμένη κριτική στους εισαγγελικούς λειτουργούς. Εσείς εμπιστεύεστε τη Δικαιοσύνη; Στο παρελθόν η κυβέρνηση έχει ασκήσει κριτική σε αποφάσεις της...

Θεωρώ ότι σκοπίμως έχει δημιουργηθεί στη δημόσια συζήτηση μια σύγχυση γύρω από την έννοια της διάκρισης των εξουσιών. Η τεκμηριωμένη κριτική -πολιτική, κοινωνική, νομική- σε σταθμίσεις των δικαστηρίων επ’ ουδενί παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Οι δικαστές, όπως όλοι μας, δεν λειτουργούν σε πολιτικό και ιδεολογικό κενό και κάνουν άρρητες ή ρητές παραδοχές κατά την ερμηνεία ή κατά την εκτίμηση πραγματικών περιστατικών που δεν μπορούν παρά να είναι ανοιχτές στην κριτική. Τι σχέση έχει αυτό με την προσπάθεια εκφοβισμού των δικαστικών λειτουργών και των μαρτύρων που καταθέτουν σε μια υπόθεση, με τις μηνύσεις σε εισαγγελείς, με τις γελοίες κατηγορίες που εξαπολύονται για δήθεν σκευωρία κ.ο.κ.; Νομίζω ότι αυτή η στάση απλώς κραυγάζει πανικό και ενοχή και σίγουρα δεν θα επηρεάσει τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης.

Τελικά είναι πολιτική η ευθύνη για το σκάνδαλο, όπως είπε ο πρωθυπουργός, ή ποινική;

Το σκάνδαλο Novartis είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό σκάνδαλο. Αυτό είπε ο πρωθυπουργός, ενώ ταυτόχρονα τόνισε ότι δεν είναι ο ίδιος που θα αποδώσει ποινικές ευθύνες, αλλά τα αρμόδια προς τούτο δικαιοδοτικά όργανα. Είπε, δηλαδή, το αυτονόητο.

Σε ό,τι αφορά τώρα στην πιθανή ποινική εμπλοκή πολιτικών προσώπων, είναι δεδομένο ότι υπάρχουν ενδείξεις που καθιστούν εύλογη μια τέτοια εκτίμηση. Δεν είναι όμως δουλειά της κυβέρνησης, αλλά των δικαστικών Αρχών να εξατομικεύσουν αυτές τις ευθύνες.

Ο κ. Σαμαράς απειλεί με ειδικά δικαστήρια. Πιστεύετε ότι αυτή θα είναι η κεντρική πολιτική γραμμή της ΝΔ στις επόμενες εκλογές;

Δεν νομίζω ότι το πολιτικό προσωπικό της Νέας Δημοκρατίας που αυτοπροσδιορίζεται ως φιλελεύθερο ή κεντροδεξιό είναι ευχαριστημένο με τη χωροφυλακίστικη και εμφυλιοπολεμική ρητορική του κ. Σαμαρά, του οποίου διαρκής επιδίωξη είναι η μετατόπιση της ΝΔ σε ακροδεξιές θέσεις. Είναι προφανές ότι στη ΝΔ διεξάγεται μια -άλλοτε υπόγεια και άλλοτε όχι τόσο υπόγεια- σύγκρουση μεταξύ διαφορετικών ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων.

Φαίνεται όμως ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει σχεδόν παραδώσει το τιμόνι της παράταξής του στην ακροδεξιά πτέρυγά της, που έχει σήμερα τον πρώτο λόγο στη διαμόρφωση της γραμμής και της τακτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Δεν βλέπω πώς ο κ. Μητσοτάκης θα μπορέσει να απεγκλωβιστεί από την ηγεμονία της πτέρυγας αυτής και δεν γνωρίζω αν το θέλει κιόλας. Ίσως θεωρεί ότι αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αναρρίχηση στην εξουσία. Οι εκτιμήσεις του έχουν μέχρι στιγμής διαψευστεί διαδοχικά και το ίδιο, βέβαια, θα συνεχίσει να συμβαίνει. Αυτό όμως αφορά τον κ. Μητσοτάκη. Αυτό που πρέπει να αφορά όλους μας είναι ότι η ακροδεξιά μετατόπιση της ΝΔ κάνει κακό στη χώρα και στους δημοκρατικούς θεσμούς.

Η κυβέρνηση επιμένει στην επίλυση του ονοματολογικού της ΠΓΔΜ. Πιστεύετε ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού έχει την ίδια βούληση;

Η χώρα ασκεί μια πολυδιάστατη, ενεργητική και φιλειρηνική εξωτερική πολιτική, με βασικές προτεραιότητες την αδιαπραγμάτευτη διαφύλαξη των εθνικών συμφερόντων και παράλληλα την ενίσχυση των δεσμών καλής γειτονίας και συνεργασίας με τις γειτονικές μας χώρες. Η επίλυση του ονοματολογικού της ΠΓΔΜ, στο πλαίσιο των αρχών που έχουμε επανειλημμένα διατυπώσει και αποτελούν εθνική θέση εδώ και δεκαετίες, είναι μια σημαντική παράμετρος στη γενικότερη προσπάθεια που διεξάγουμε ώστε να υπάρχει σταθερότητα και υψηλό επίπεδο συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες των Βαλκανίων. Και όσο περισσότερο στέφεται με επιτυχία αυτή η προσπάθεια τόσο το καλύτερο για τον ελληνικό λαό αλλά και για τους γείτονές μας. Νομίζω, λοιπόν, ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού και κατανοεί και υποστηρίζει αυτή τη στρατηγική στην εξωτερική πολιτική, πτυχή της οποίας είναι και η εξεύρεση μιας σταθερής, βιώσιμης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο ονοματολογικό της ΠΓΔΜ.

Υπάρχει κάποιο ευρύτερο σχέδιο της Ελλάδας για τα Βαλκάνια, στο οποίο εντάσσεται και η λύση για το ονοματολογικό;

Σας εξήγησα ότι διαρκής μας στόχος είναι η ενίσχυση της σταθερότητας στην περιοχή και η ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας. Μακριά από μας κάθε λογής ηγεμονισμοί. Η Ελλάδα, που βρίσκεται σε τροχιά δυναμικής ανάκαμψης, έχει συμφέρον από τη συνολική αναβάθμιση της γειτονιάς της και μπορεί να παίξει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο σε αυτή τη συνολική προσπάθεια. Δεν υπάρχει, εξάλλου, άλλος δρόμος για τα Βαλκάνια, που έχουν υποστεί τεράστιο κόστος από τις εθνικές και εμφύλιες συγκρούσεις εδώ και πολλές δεκαετίες. Σήμερα εκτιμώ ότι διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για να γυρίσουμε σελίδα και να περάσουμε σε μια περίοδο συνεργασίας, συνανάπτυξης και αλληλεγγύης με ορίζοντα την οικονομική και κοινωνική σύγκλιση των Βαλκανίων με τις χώρες της Δυτικής και της Βόρειας Ευρώπης.

Σας προβληματίζει η κλιμακούμενη επιθετικότητα της Τουρκίας;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που εγγυάται τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή και είναι δεδομένο εκ της θέσης και του ρόλου της στο διεθνές πεδίο ότι ενεργεί με νηφαλιότητα και ψυχραιμία. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μπορεί να ανέχεται προκλήσεις και επιθετικές ενέργειες από οποιονδήποτε. Είναι σαφές ότι οι σύμμαχοι και οι εταίροι της χώρας τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ αναγνωρίζουν τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας και, φυσικά, δρουν κι αυτοί στον βαθμό που τους αναλογεί ώστε να διασφαλίζονται η ηρεμία και η σταθερότητα στην απολύτως κομβική γεωπολιτικά περιοχή μας.

Η στάση της Τουρκίας είναι προφανές ότι γεννά προβληματισμό και είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που θέσαμε το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας στο πλαίσιο της άτυπης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την Παρασκευή. Ωστόσο, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία, μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη, θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαπραγματευτικά μέσα που διαθέτει στην προσπάθειά της να διαχειριστεί το Κουρδικό ζήτημα, το οποίο νομίζω ότι επικαθορίζει καταλυτικά το σύνολο της εξωτερικής της πολιτικής σε αυτή τη φάση. Εμείς αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να υποδεικνύουμε και να υπερασπιζόμαστε αποφασιστικά τον δρόμο της πολιτικής συνεννόησης και της διπλωματίας, χωρίς να παρασυρόμαστε σε εθνικιστικές εξάρσεις. Χρειάζεται νηφάλια γεωστρατηγική ανάλυση, διπλωματική εγρήγορση αλλά και αποφασιστικότητα στην υπεράσπιση της εδαφικής μας κυριαρχίας.

«Ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική». Ο πρωθυπουργός τη χαρακτήρισε τη μεγαλύτερη πρόκληση της επόμενης περιόδου. Φοβάστε μήπως τη χαρακτηρίσουν «τέταρτο μνημόνιο»; Και μπορεί να συγκροτηθεί χωρίς ένα μίνιμουμ συναίνεσης από την αντιπολίτευση;

Αυτό που περιέγραψε ο πρωθυπουργός είναι το απολύτως αντίθετο από ένα τέταρτο μνημόνιο. Μίλησε για ένα σχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει τους στόχους, τις ιεραρχήσεις αλλά και τα μέσα με τα οποία θα καταφέρει η χώρα να καλύψει σταδιακά το χαμένο έδαφος από τα χρόνια της ύφεσης και της επιθετικής λιτότητας. Βασικοί στόχοι αυτού του σχεδίου είναι η ανάκτηση της εργασίας, η ενίσχυση του κόσμου της εργασίας τόσο μισθολογικά όσο και σε επίπεδο εργασιακών συνθηκών αλλά και η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, που επιτυγχάνεται με βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος και αναρρίχηση στην αλυσίδα αξίας. Επομένως, εργασιακή ασφάλεια, επένδυση στην καινοτομία και στιβαρός περιφερειακός σχεδιασμός είναι τα κλειδιά αυτής της προσπάθειας. Το ζήτημα της συναίνεσης είναι, φυσικά, κάτι που μας αφορά. Μας ικανοποιεί ιδιαίτερα ότι σε όλη την Ελλάδα στελέχη της Αυτοδιοίκησης που ανήκουν σε κόμματα της αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια των Περιφερειακών Συνεδρίων συμμετέχουν ενεργά στη συζήτηση που έχει ανοίξει και συμβάλλουν ουσιαστικά στην προσπάθεια για την εκπόνηση αυτής της στρατηγικής. Το αν θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και οι επίσημοι κομματικοί φορείς της αντιπολίτευσης είναι στην κρίση τους και στις ιεραρχήσεις που θέτουν για την επόμενη περίοδο, αν και νομίζω ότι το σχέδιο της ΝΔ κινείται στον αντίποδα των επιλογών που έχει κάνει η κυβέρνηση, καθώς επαναλαμβάνει μονότονα όλα τα κλισέ του νεοφιλελευθερισμού που κυριάρχησαν ειδικά στα δύο πρώτα μνημόνια. Πάντοτε δούλευε ώστε να επιβληθεί ένα νέο μοντέλο συσσώρευσης βασισμένο στη συντριβή της εργασίας. Επομένως, ειδικά εκεί δεν υπάρχουν περιθώρια συναινέσεων.

Σχολιάστε μας την άποψη του κ. Στουρνάρα υπέρ μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής.

Ο κ. Στουρνάρας έχει τη δική του δουλειά, εμείς έχουμε τη δική μας δουλειά, ωστόσο το πλαίσιο εντός του οποίου οφείλει να κινείται και ο κ. Στουρνάρας είναι η γενική πολιτική κατεύθυνση, την οποία ορίζει η κυβέρνηση που έχει εκλεγεί από τον ελληνικό λαό. Η τοποθέτηση περί προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής δεν είναι εποικοδομητική στη σημερινή συγκυρία. Και περισσότερο μοιάζει με απόπειρα εκ των υστέρων πολιτικής δικαίωσης ενός πρώην υπουργού Οικονομικών μιας αποτυχημένης κυβέρνησης, παρά με υπεύθυνη τοποθέτηση του κεντρικού τραπεζίτη μιας χώρας που βρίσκεται σε τροχιά δυναμικής οικονομικής ανάκαμψης. Το 2014 με το 2018 είναι η μέρα με τη νύχτα όσον αφορά στην κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και στις προοπτικές της.

Η αντιπαράθεση Τσακαλώτου-Ντράγκι στο τελευταίο Eurogroup έχει πολιτικές προεκτάσεις ή σχετίζεται με τον κ. Στουρνάρα;

Ο υπουργός Οικονομικών είχε μια διαφωνία με τον επικεφαλής της ΕΚΤ στο ζήτημα των πλειστηριασμών και τίποτα περισσότερο. Εξήγησε, νομίζω, επαρκώς ο κ. Τσακαλώτος το τι συζητήθηκε στο συγκεκριμένο θέμα, τονίζοντας παράλληλα τη σχέση αμοιβαίου σεβασμού που υπάρχει με τον κ. Ντράγκι. Δεν είναι, λοιπόν, ούτε παράλογο ούτε υποκρύπτει άλλα κίνητρα να διαφωνεί ένας υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης με τον επικεφαλής της ΕΚΤ.

Παρατηρούμε ότι η Κεντροαριστερά -και ιδιαίτερα ο Σταύρος Θεοδωράκης- κρατά κάποιες αποστάσεις από τη ΝΔ τόσο για το ονοματολογικό όσο και για τη Novartis. Πιστεύετε ότι αυτό δημιουργεί δυναμική για μια μετεκλογική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με την Κεντροαριστερά;

Είναι θετικό ότι ο κ. Θεοδωράκης κρατά μια συνεπή στάση και στα δύο ζητήματα που αναφέρατε. Αν όμως για το ζήτημα της ΠΓΔΜ όντως υπάρχει μια εθνικά υπεύθυνη στάση από τον λεγόμενο χώρο της Κεντροαριστεράς, δυστυχώς δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο για το θέμα της Novartis, όπου οι κραυγές των κ.κ. Βενιζέλου και Λοβέρδου δίνουν ένα κακό στίγμα. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορώ να σχολιάσω εικασίες για μετεκλογικά σενάρια, τη στιγμή που δεν υπάρχουν εκλογές στον ορίζοντα μέχρι το τέλος της τετραετίας.

Παρατηρούμε επίσης να αυξάνονται οι τριβές με τους ΑΝΕΛ...

Η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ βασίζεται στα ισχυρά θεμέλια της εντιμότητας και του αλληλοσεβασμού. Οι διαφωνίες σε επιμέρους ζητήματα είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό και θεμιτό για δύο πολιτικές δυνάμεις με διαφορετικές καταγωγές. Δεν μπορεί να ανακαλύπτονται τριγμοί, όταν οι διαφωνίες αυτές εκφράζονται με τρόπο ειλικρινή και τεκμηριωμένο. Οι σύγχρονες δημοκρατίες, που έχουν χαρακτηριστικό στοιχείο τις κυβερνήσεις συνεργασίας, έτσι ακριβώς λειτουργούν.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι η αναζωπύρωση της πολιτικής επικαιρότητας με το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ, την έξοδο από το τρίτο μνημόνιο, την όξυνση των ελληνοτουρκικών και το σκάνδαλο της Novartis φέρνει πιο κοντά τις εκλογές. Πώς απαντάτε;

Η παρούσα κυβέρνηση σε κάθε φάση της θητείας της διαχειρίστηκε δύσκολα και κομβικής σημασίας ζητήματα. Είναι, εξάλλου, αυτός ο ρόλος που της ανατέθηκε από τον ελληνικό λαό. Επομένως, δεν έχουν καμία βάση τα εκλογικά σενάρια, τη στιγμή που η χώρα βρίσκεται σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης και σταδιακής αναβάθμισης του γεωστρατηγικού της ρόλου.

 Ορισμένοι παρατηρούν ότι στο εσωτερικό της κυβέρνησης έχει χαθεί η κουλτούρα της συλλογικής πολιτικής ευθύνης. Συμφωνείτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτά σιγά σιγά τέτοια χαρακτηριστικά των παλιών κομμάτων εξουσίας;

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συγκροτημένο τρόπο λειτουργίας, που διαφυλάσσει τόσο τη συλλογική πολιτική ευθύνη όσο και τον συλλογικό έλεγχο. Ξέρετε, η Αριστερά έχει ισχυρά αντισώματα στις ασθένειες που ταλαιπώρησαν τα κόμματα εξουσίας. Και η βασική αιτία είναι ότι η πορεία και η δράση της δεν στηρίζονται σε συναλλαγές, διευκολύνσεις και εξυπηρετήσεις ώστε να διαμορφώσει κοινωνικές συμμαχίες. Στηρίζονται στις αρχές, στην αρτιότητα των θέσεών της, στην αποφασιστικότητα και στο ήθος των ανθρώπων που τη συναποτελούν.