Του ΑΘΑΝ. Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ
Δυστυχώς, οι Νεοέλληνες δεν διδάσκονται απολύτως τίποτε από την Ιστορία, προφανώς γιατί λόγω παντογνωσίας …την αγνοούν! Όμως, οι λαοί που δεν διαθέτουν ιστορική μνήμη, ατυχώς γι’ αυτούς, δεν πάνε μακρυά. Αλλά, θα μού πείτε, ποιος ενδιαφέρεται για τέτοιες λεπτομέρειες την στιγμή που, όπως έλεγε και ο Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς, «μακροπρόθεσμα όλοι είμαστε νεκροί»…
Ας δούμε, ωστόσο, τί συνέβαινε τον Ιούλιο τού 1989 στην τότε Ελλάδα. Ήταν 1η Ιουλίου όταν η χώρα, όχι χωρίς έκπληξη, πληροφορείται ότι η Νέα Δημοκρατία και ο Συνασπισμός, με τις ευλογίες του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Χαρίλαου Φλωράκη, θα σχηματίσουν τρίμηνη κυβέρνηση για να μην υπάρξει παραγραφή στο περίφημο σκάνδαλο Κοσκωτά, που βάρυνε την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και τον ίδιο τον πρόεδρό του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου. Σημειώνουμε ότι στις εκλογές που είχαν προηγηθεί, η ΝΔ είχε πάρει ποσοστό 44,2% και 145 έδρες και ο Συνασπισμός 13,12% και 28 έδρες.
Το ΠΑΣΟΚ είχε πετύχει ποσοστό 39,15%, αλλά ο εκλογικός νόμος Κουτσόγιωργα έκανε αδύνατον τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης από το πρώτο κόμμα.Ειρησθω εν παροδω,για να μην εχουμε αυταπατες,το ΠΑΣΟΚ εκεινης της περιοδου,μετα μια αποτυχημενη προσπαθεια ανατροπης της δημοκρατιας που εκαναν καποιοι γελοιοι πρασινοφρουροι τον Φεβρουαριο 1982 (ημερα Κυριακη), θεωρησε οτι μεσω του εκλογικου νομου μπορουσε να μονιμοποιηθει στην εξουσια εχοντας την στηριξη της ευρυτερης αριστερας.Αυτος ηταν και ο κυριος λογος της φιλοσοβιετικης του πολιτικης-με την οποιαν γελουσαν οι ιδιοι οι Σοβιετικοι-αλλα και της δηθεν ειρηνιστικης του τακτικης,με την οποιαν γελουσε η Γαλλια του Μιττεραν.
Έτσι, με πρωθυπουργό τον Τζαννή Τζαννετάκη, ορκίζεται στις 2 Ιουλίου 1989 μία κυβέρνηση μοναδικού σκοπού, στην οποία υπουργός Εθνικής Οικονομίας είναι ο Γιώργος Σουφλιάς, αναπληρωτής του ο Σωτήρης Χατζηγάκης και υπουργός Οικονομικών ο Αντώνης Σαμαράς.
Στον σχηματισμό της προαναφερόμενης κυβέρνησης είχε συναινέσει τότε και ο Λεωνίδας Κύρκος, επικεφαλής του ΚΚΕ Εσωτερικού, το οποίο είχε μετονομαστεί σε Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) και συμμετείχε στον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου, μαζί με το ΚΚΕ. Απώτερη σκέψη των Λεων. Κύρκου και Χαρ. Φλωράκη ήταν η εκτίμηση ότι η αποκάλυψη της «μεγάλης ληστείας» του ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1981-1989 θα προσέφερε ποσοστά στον Συνασπισμό –κάτι που στην συνέχεια δεν συνέβη.
Το ποια ήταν η κατάσταση της οικονομίας εκείνη την περίοδο περιγράφει με αδρές πινελιές στον Οικονομικό Ταχυδρόμο της 31ης Αυγούστου 1989 ο Αντώνης Κεφαλάς. Υπό τον τίτλο Πτωχεύσαμε, μεταξύ άλλων γράφει:
«Η ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας είναι, πλέον, ένα έργο τεράστιο και επίπονο που δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της παραδοσιακής οικονομικής σκέψης. Ένα έργο που ξεπερνά τις διορθωτικές παρεμβάσεις π.χ. του προγράμματος σταθεροποίησης τού 1985-1987 και πλησιάζει, πολύ περισσότερο, την προσπάθεια να μπει η χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά τού 1952-1956. Με την μόνη διαφορά ότι οι δυσκολίες σήμερα είναι και περισσότερες και μεγαλύτερες.
»Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξεκινήσουμε με μία διαπίστωση: η ελληνική οικονομία βρίσκεται σήμερα στα πρόθυρα της χρεωκοπίας –αν δεν έχει φθάσει ήδη σ’ αυτήν. Τα σχετικά μεγέθη έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας: Το έλλειμμα του δημοσίου τομέα στο σύνολό του έχει φθάσει τα 2,5 τρισ. δραχμές. Με μεγάλη σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι η εκτίμηση αυτή των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών είναι συντηρητική –γιατί όλη η πληροφόρηση δεν έχει ακόμη συγκεντρωθεί και αξιολογηθεί. Έτσι, π.χ. δεν γνωρίζουμε ακόμα ποιο είναι το σύνολο των εγγυήσεων του Δημοσίου που έχει καταπέσει και που θα πληρωθούν τελικά από το κράτος. Δεν έχουμε υπολογίσει το κόστος κάλυψης των ελλειμμάτων από προβληματικούς αγροτικούς συνεταιρισμούς. Και δεν έχουμε εκτιμήσει την πλήρη έκταση των δαπανών που είχαν αναληφθεί την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 1989 από την προηγούμενη κυβέρνηση.
»Με αυτές τις συνθήκες, μιλάμε για συνολικό έλλειμμα που στην καλύτερη περίπτωση φθάνει τα 2,5 τρισ. δραχμές και στην χειρότερη μπορεί να πλησιάσει τα 3 τρισ. δραχμές. Μιλάμε, δηλαδή, για έλλειμμα του δημοσίου τομέα που θα κυμαίνεται εφέτος από το 29% του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) μέχρι το 35% του ΑΕΠ. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μπορεί να αντέξει τέτοια μεγέθη χωρίς σημαντικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, στις επενδύσεις, στο χρέος της (εσωτερικό και εξωτερικό) και στην διεθνή αξιοπιστία της.
»Το έργο που έχει λοιπόν μπροστά της η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου είναι μνημειώδες. Ουσιαστικά και κατά κύριο λόγο, η προσπάθεια μπορεί να ξεκινήσει από τα οικονομικά μεγέθη και να λειτουργήσει με αυτά ως βάση. Αλλά, κανένα οικονομικό πρόγραμμα δεν θα έχει επιτυχία αν δεν θέσει ως την υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητά του την αλλαγή της νοοτροπίας του πολίτη. Ο Έλληνας ξεκίνησε φτωχός το 1955 και πλούτισε σχετικά γρήγορα και άκοπα. Έχει λοιπόν όλα τα χαρακτηριστικά του νεόπλουτου: επιδειξιομανία, αδιαφορία για το αύριο, κατανάλωση σήμερα, καλοπέραση και …έχει ο Θεός. Ο παρασιτισμός έχει κυριαρχήσει στην ζωή και μαζί ο εγωκεντρισμός: εγώ να είμαι καλά και ας πάει και το παλιάμπελο. Τώρα, αν το …παλιάμπελο τυχαίνει να είναι η ίδια η χώρα, αυτό δεν έχει καμμία σημασία. (Σ.σ.: Ας σημειωθει οτι απο τις εκλογες του Νοεμβριου 1989,προεκυψε τελικα οικουμενικη κυβερνηση υπο τον Ξεν.Ζολωτα τοτε).
Μετά τις παραπάνω παρατηρήσεις, ο Αντώνης Κεφαλάς υπογράμμιζε ότι η αριστερά δεν επρόκειτο ποτέ να συμβάλει σε μία προσπάθεια εξυγίανσης της οικονομίας, για ιδεολογικούς λόγους. Έκανε έτσι την πρόταση να ενημερωθεί ο πολίτης τουλάχιστον για το τί συνέβη στην οικονομία, η οποία πήγαινε στου κακου τη σκαλα.Εγραφε λοιπον στον ΟΤ οτι «ο πολιτης πρέπει να ενημερωθεί για το πού βρισκόμαστε, χωρίς καμμία ωραιοποίηση της αλήθειας. Θέμα “πανικού” δεν υπάρχει. Το έδαφος έχει ήδη προετοιμαστεί. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να λεχθεί η αλήθεια απλά και αντικειμενικά.
Και το κυριότερο: εκλαϊκευμένα. Τί μπορεί να καταλάβει ο απλός πολίτης όταν τού λέμε ότι το έλλειμμα του δημόσιου τομέα έφθασε τα 2,5 τρισ. δραχμές; Και ιδιαίτερα όταν το έλλειμα αυτό είναι εισόδημα στην τσέπη του; Άντε τώρα να τον πείσεις ότι το ΠΑΣΟΚ δεν τον φρόντιζε και ότι το χάπι που τού έδινε δεν ήταν χρυσό αλλά δηλητηριασμένο. Χρειάζεται έντονη προσπάθεια λοιπόν για να καταλάβει ότι, εκεί που το κράτος τού έδινε χρήματα, αυτό ήταν για το κακό του, ενώ τώρα που θα πρέπει τα χρήματα αυτά να περιοριστούν αυτό θα είναι για το καλό του. Και, πάντως, δεν θα το καταλάβει όταν η αναφορά γίνεται σε μακροοικονομικά μεγέθη και με όρους που καταλαβαίνουν μόνον οι επαΐοντες.
»Το δεύτερο βήμα εντοπίζεται στην προβολή του μηνύματος ότι η ανασυγκρότηση της οικονομίας δεν θα είναι προσπάθεια λίγου χρόνου, αλλά έργο μίας πενταετίας τουλάχιστον. Ήδη, η εμπειρία του προγράμματος σταθεροποίησης έδειξε ότι καμμία οικονομική πολιτική δεν μπορεί να πετύχει στην Ελλάδα αν δεν συντρέχουν δύο τουλάχιστον προϋποθέσεις: Πρώτον, η προσπάθεια να είναι καθολική, ώστε να καλύπτει όλους τους τομείς της οικονομιας
Δεύτερον, δύο χρόνια δεν είναι αρκετά για να γίνουν όλες οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις σε θεσμούς και νοοτροπία.
»Το τρίτο βήμα αφορά στην εκτίμηση του πολιτικού κόστους των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν. Η ευαισθησία της κάθε κυβέρνησης και του κάθε κόμματος στο θέμα αυτό είναι κατανοητή. Αλλά τα περιθώρια για αυτές τις ευαισθησίες έχουν πια εξαντληθεί. . Όποια κυβέρνηση αγνοήσει την απλή αυτή αλήθεια και συνεχίσει στον εύκολο δρόμο που έδειξε το ΠΑΣΟΚ (ή οποιοδήποτε ΠΑΣΟΚ), είναι σίγουρο ότι μέσα σε 12 μήνες το πολύ θα έχει στα χέρια της μία κρίση χωρίς προηγούμενο στην οικονομική ιστορία της χώρας. Κρίση με τεράστιο πολιτικό κόστος, γιατί θα συνεπάγεται την ολοκληρωτική χρεωκοπία της χώρας».
Μία χρεωκοπία που ήλθε ακριβώς 20 έτη αργότερα, το 2009, σε μιαν Ελλάδα όπου το πολιτικό σύστημα στο συνολο του και ο λαός αρνούνταν και πιθανώς αρνούνται ακόμη, να καταλάβουν ότι μόνον με δανεικά ποτέ κανείς δεν πήγε μακρυά. «Αν δεχτούμε το βάσιμο αυτής της σκέψης και δείξουμε πολιτικό θάρρος, τότε μπορούμε να ελπίζουμε», κατέληγε ο Αντώνης Κεφαλάς –και τα λόγια του είναι σαν να τα έγραψε σήμερα.Ειπαμε ομως εξουσιολαγνεια και στρουθοκαμιλισμος,δεν θεραπευονται δια μαγειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου