Σε απελπισία τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά

 

Η υγειονομική κρίση δίνει στην Κυβέρνηση Μητσοτάκη την δικαιολογία που απαιτούνταν για να οργανώσει νομοθετικά μια εκτεταμένη απαλλοτρίωση της περιουσίας των ασθενέστερων στρωμάτων

1. Κοινωνία σε πτώχευση – Χώρα σε κατάρρευση

Κάπως έτσι μπορεί να περιγραφεί η κατάσταση για την χώρα μας μετά και την ανακοίνωση της ΕΣΤΑΤ για ύφεση 15,2 % στο β τρίμηνο του έτους.  Η υφιστάμενη υγειονομική κρίση λόγω της πανδημίας του κορονοϊού με την απουσία σχεδίου για την αντιμετώπισης της από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη οδηγούν την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα σε αφανισμό, χιλιάδες εργαζόμενους στην ανεργία καθώς και χιλιάδες νοικοκυριά στην ‘’πτώχευση’’, που, σύμφωνα με το νέο πτωχευτικό κώδικα που η Κυβέρνηση επιλέγει αυτή την περίοδο να νομοθετήσει, θα είναι κυριολεκτική.

Επιπλέον

2. Κόκκινα Δάνεια  - Άρση προστασίας κατοικιών – Πτωχεύσεις

Το παραπάνω είναι ένα τρίπτυχο πολιτικής που επιβάλλεται από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των τραπεζιτών, των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και των εταίρων.

Γιατί όμως επιλέγεται στην παρούσα χρονική συγκυρία η αντικοινωνική αυτή πολιτική; Η υγειονομική κρίση δίνει στην Κυβέρνηση Μητσοτάκη την δικαιολογία που απαιτούνταν για να οργανώσει νομοθετικά μια εκτεταμένη απαλλοτρίωση της περιουσίας των ασθενέστερων στρωμάτων.

Πως αλλιώς μπορεί να δικαιολογηθεί η πρωτοβουλία της Κυβέρνησης να φέρει σε διαβούλευση σχέδιο νόμου για την διευθέτηση οφειλών και της παροχής δεύτερης ευκαιρίας, όταν με το εν λόγω νομοσχέδιο:

 α)  επιχειρείται η διευκόλυνση και επιτάχυνση των πτωχεύσεων και ιδίως των ρευστοποιήσεων, καθώς και η ενίσχυση της θέσης των πιστωτών, ιδίως δε των τραπεζών, αφού σε κάθε περίπτωση στη διαδικασία διάσωσης-εξυγίανσης επιχειρήσεων τίθεται ως βασικός κανόνας, χωρίς καμία εξαίρεση, ότι δεν θα χειροτερεύσει η θέση των πιστωτών και

β)   καταργούνται οι νόμοι  Κατσέλη- Σταθακή, OCW (εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών) και Φλαμπουράρη, δηλαδή νομοθετήματα που αντιμετώπιζαν στον χρόνο που τέθηκαν σε ισχύ όλα τα ζητήματα και όλες τις φάσεις της υπερχρέωσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Ιδίως μπαίνει ταφόπλακα στην  «προστασία» της κύριας κατοικίας με αποτέλεσμα να  έχουμε ένα γενικευμένο και πιο αυστηρό πλαίσιο πτώχευσης, αφού θα πτωχεύει κάθε ιδιώτης, κάθε νοικοκυριό, σαν να ήταν επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα παρέχονται λιγότερα, περιορισμένα και προαιρετικά μόνο εργαλεία ρυθμίσεων. Η πτώχευση από έσχατη λύση μετατρέπεται σε βασική επιλογή για όλους, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο όπου επίκεντρο των πολιτικών γίνεται η υποστήριξή και η ενίσχυση των οφειλετών.

Ωστόσο η εξέλιξη αυτή προδικάζονταν εδώ και καιρό και ανακοινώνονταν από το πιο σκληρό δεξιό κόμματί της Κυβερνητικής παράταξης δια στόματος Άδωνη Γεωργιάδη ο οποίος σε εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών δήλωνε ότι η προστασία της κύριας κατοικίας είναι ζημιογόνα για την οικονομία, η άποψη αυτή όμως δεν αποτελούσε μια προσωπική τοποθέτηση του Υπουργού Ανάπτυξης αλλά αποτελεί πυρήνα της κυβερνητικής πολιτικής της ΝΔ, η οποία σταδιακά αποκαλύπτεται. Αρχικά με την ψήφιση του σχεδίου Ηρακλής που, όπως θεσμοθετήθηκε με το ν.  4649/2019, απέβλεπε στην εξυπηρέτηση των τραπεζών, χωρίς να αξιοποιούνται αναπτυξιακά και κοινωνικά εργαλεία, και χωρίς επαρκή διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Στην συνέχεια με την άρνηση για επέκταση της προστασίας της κύριας κατοικίας και την αντικατάστασή της από  ένα πρόγραμμα ‘’Γέφυρα’’ διάρκειας 9 μηνών στο πλαίσιο του ν. 4714/2020  και τώρα με το νέο πτωχευτικό κώδικα που ειρήσθω εν παρόδω πρόκειται για ένα σχέδιο αγνώστου συντάκτη, καθώς δεν συγκροτήθηκε νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την σύνταξή του, όπου θα συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες, εκπρόσωποι της δικαιοσύνης, αλλά και κοινωνικοί φορείς. Επιλογή τουλάχιστον ατυχής (αν όχι σκόπιμη) για ένα τόσο σοβαρό νομοθέτημα, το οποίο όπως παρουσιάζεται από το Υπουργείο Οικονομικών δήθεν θα αντιμετωπίσει «κατά τρόπο ολιστικό, ενιαίο και συνεκτικό» την υπερχρέωση των φυσικών και νομικών προσώπων. Στην ουσία όμως πρόκειται για ένα μίγμα, μια συρραφή καινοφανών αντιδραστικών επιλογών και ορισμένων υφιστάμενων ρυθμίσεων των οποίων, όμως, το ευρύτερο νομοθετικό πλαίσιο από όπου προέρχονται πρόκειται να καταργηθεί, αφού σύμφωνα με το  άρθρο 170 παρ. 2 του Σχεδίου Κώδικα προβλέπεται ότι με την « δημοσίευση του παρόντος παύει η δυνατότητα υποβολής νέων αιτήσεων σύμφωνα με τους ν. 4605/2019, 4469/2017 και 3869/2010».  Γενικότερα οι προτεινόμενες  παρεμβάσεις του σχεδίου Κώδικα είναι συμβατές με τις προτεραιότητες της Κυβέρνησης, που συνιστούν, ένα πλέγμα πολιτικών που απέχει πολύ από ένα ολοκληρωμένο, συνεκτικό και κοινωνικό πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.

Μέχρι σήμερα και κατά την δική μας διακυβέρνηση, υποστηρίζουν κύκλοι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ,  υπήρχε μια έντιμη διαδρομή για την προστασία της περιουσίας των συμπολιτών μας, ιδίως της κύριας κατοικίας με τους ν. Κατσέλη -Σταθάκη και με τον 4605/2019 του εξωδικαστικού μηχανισμού. Παράλληλα υπήρξαν παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό του ισχύοντος Πτωχευτικού Κώδικα (ν. 3588/2007), με τους νόμους 4336/2015 και  4446/2016, που οδήγησαν στην ευθυγράμμισή του με το ισχύον ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Σημειώνεται, ήδη, ότι, σε αντίθεση με ό,τι προβάλλεται στη δημοσιότητα, θεσμοί όπως η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης ή οι διαδικασίες πρόληψης αφερεγγυότητας υφίστανται ήδη στο δίκαιό μας και ενισχύθηκαν με πρωτοβουλίες του ΣΥΡΙΖΑ. Εξάλλου, με το ν. 4469/2017 θεσπίστηκε εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων για φυσικά και νομικά πρόσωπα, ενώ με το ν. 4605/2019 θεσπίστηκε ειδικός νόμος προστασίας της κύριας κατοικίας (άρθρο 75).

Παρόλα αυτά, η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία περιλαμβάνει νέες, καινοφανείς στο δίκαιό μας ρυθμίσεις, με πιο χαρακτηριστική την επέκταση της ικανότητας πτώχευσης και σε μη εμπόρους, με άλλα λόγια οι  πτωχευτικές διατάξεις πλέον θα ισχύουν και για τα φυσικά πρόσωπα – δηλαδή τα νοικοκυριά θα αντιμετωπίζονται όπως και οι επιχειρήσεις. Υπό το πρίσμα των νεών αυτών χαρακτηριστικών που προσδίδονται στον νέο κώδικα  καταδεικνύεται ότι η νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης είναι κατ’ αρχήν αρνητική για το status και τα δικαιώματα των οφειλετών, ιδίως ενόψει του ότι δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη και να αντιμετωπίζει μια νέα περίοδο κρίσης, όπως αυτή της πανδημίας του  κορονοϊού, που θα έχει και συνέπειες υπερχρέωσης των νοικοκυριών. Επίσης, είναι αρνητική σε σχέση με τη διαφύλαξη του δημοσίου συμφέροντος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.