Συνεχίζονται στα Ψηλαλώνια σήμερα οι εκδηλώσεις

Το κελάρι της Achaia Clauss, στο οποίο διανυκτέρευσε η ηγεσία του Τάγματος των ανταρτών του ΕΛΑΣ.

Χθες πραγματοποιήθηκε επετειακή επίσκεψη στην Achaia Clauss, όπου βρέθηκε ο ΕΛΑΣ, πορευόμενος  για την απελευθέρωση της Πάτρας

Η Τόνια Ράπτη μιλά για την συμβολή της

Achaia Clauss, στην απελευθέρωση της Πάτρας.

Με επίσκεψη στον χώρο του υπόγειου κελαριού της πατραϊκής οινοποιΐας Achaia Clauss, όπου την παραμονή της απελευθέρωσης βρέθηκαν στα στρατεύματα του ΙΙ Τάγματος 12ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, στην πορεία τους για την κατάληψη της Πάτρας, κατεβαίνοντας από τον Ομπλό με επικεφαλής τον διοικητή τους Γαλανόπουλο, ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις για την 74η επέτειο απελευθέρωσης της πόλης.

Πραγματοποιήθηκαν ομιλίες, συναυλία στον κεντρικό χώρο των κελαριών του οινοποιΐου και περιήγηση  των παρευρισκομένων.

Σήμερα με δοξολογία στην Ι.Μ. Πατρών και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο απαγχονισθέντων, συνεχίζονται οι εκδηλώσεις ντου Δήμου Πατρέων για την 74η επέτειο απελευθέρωσης της Πάτρας από τη ναζιστική κατοχή.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα εκδηλώσεων του Δήμου Πατρέων, θα πραγματοποιηθούν:

-10.00 π.μ., Δοξολογία στη Μητρόπολη με συμμετοχή Σχολικών Τμημάτων.
-11.00 π.μ., Κατάθεση στεφάνων στα Ψηλά Αλώνια, στο Μνημείο των 11 απαγχονισθέντων αγωνιστών και ομιλία από τη Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, Κατερίνα Γεροπαναγιώτη.
-8.00 μ.μ., εκδήλωση στην Πλατεία Γεωργίου με ομιλία από τον Δήμαρχο, Κώστα Πελετίδη και μουσική παράσταση από την «χορωδία ΑΝΤΗΧΩ», το Χορευτικό Τμήμα του Πολιτιστικού Οργανισμού και τη Λαϊκή Ορχήστρα του.

Από αύριο Παρασκευή 5 έως και την Παρασκευή 12 Οκτώβρη, διοργανώνονται ιστορικοί περίπατοι των μαθητών και μαθητριών σε χώρους όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα και οι μάχες για την απελευθέρωση της πόλης:

-Κτήμα Μουρτζούχου, βίλα Λυμπερόπουλου, Παντοκράτορας, Γερμανού και Ηλείας, όπου έπεσε ο λοχίας του ΕΛΑΣ, Γιώργος Ράμος.
-Κάστρο, εποπτεία λιμανιού, Παντοκράτορας, Ψηλά Αλώνια.
-Σχολικό συγκρότημα Δροσιάς, Προσφυγικά, Ψηλά Αλώνια, Δημαρχείο, πλατεία Γεωργίου.

Το ιστορικό της απελευθέρωσης

Περί το χάραμα της 4ης Οκτωβρίου 1944 η πόλη της Πάτρας είναι ελεύθερη. Οι Γερμανοί φεύγουν καταδιωκόμενοι από τον ΕΛΑΣ και τους Βρετανούς προς την Ιτέα, στην απέναντι πλευρά της Πελοποννήσου.

Οι απελευθερωτές, τα τμήματα του ΕΛΑΣ και οι άντρες της Βρετανικής Ταξιαρχίας παρελαύνουν στην ελεύθερη Πάτρα και  οι κάτοικοι, που γέμισαν τους δρόμους, υποδέχονται με λουλούδια και εκδηλώνουν τα αισθήματά τους προς τους ταλαιπωρημένους αγωνιστές των βουνών και των συμμάχων. 
 

Στις μάχες για την απελευθέρωση της Πάτρας, έπεσαν ο ΕΛΑΣίτης λοχίας Γιώργος Ράμμος, από τα Στύλια Δωρίδος, στη διασταύρωση Γερμανού και Ηλείας και ο 18χρονος ΕΠΟΝίτης Ορέστης Βασιλακόπουλος, από την Περιστέρα Αχαΐας.

Τι είχε προηγηθεί της Απελευθέρωσης

Την 2η Οκτώβρη 1944, το πρωί, το ΙΙ Τάγμα του 12ου Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με διοικητή τον Χρ. Γαλανόπουλο, συνολικής δύναμης 810 ανδρών και με την συμμετοχή των 200 Βρετανών της Ταξιαρχίας του Τζελικόε αρχίζει την επιχείρηση κατάληψης της Πάτρας. Οι Γερμανοί απέναντί τους είναι περίπου 400 άνδρες με ηθικό κατακερματισμένο από την πολυήμερη αναμονή μέχρι να έρθει η σειρά τους να εγκαταλείψουν την πόλη, καθώς όλη η Πελοπόννησος έχει αδειάσει από ναζιστικά στρατεύματα, πλην της Αχαΐας. 

Μαζί τους είχαν, μέχρι το βράδυ της Κυριακής 1η Οκτωβρίου, τους 1800 εύζωνες του Κουρκουλάκου, διοικητή του 2ου Συντάγματος Ευζώνων, που είχε βάση τα σχολεία του Βουδ και στους στρατώνες του ΚΕΤχ που είχαν αδειάσει από τους Γερμανούς. Το βραδύ αυτό όμως και μετά από συμφωνία με τους συμμάχους  για να μην καταστραφεί η πόλη, παραδόθηκαν με τον οπλισμό τους, η μεν διοίκηση και οι αξιωματικοί τους στον ανθυπολοχαγό του ΕΛΑΣ Ηλ. Παπαστεργιόπουλο στο Ψαροφάι και οι δε οπλίτες στην Εγλυκάδα, όπου υπήρχε βάση των ανταρτών και στο Ψαροφάι, αλλά στους Βρετανούς.  

Ύστερα από σκληρές μάχες μέσα στην πόλη, στις 4 Οκτώβρη 1944, στις 6 το πρωί, οι καμπάνες αναγγέλλουν τη λευτεριά, και το τέλος της σκλαβιάς. Οι Γερμανοί οπισθοχωρούν με απώλεια 25 νεκρούς και άγνωστο αριθμό τραυματιών. Οι τσολιάδες, που είχαν παραδοθεί, μεταφέρθηκαν στο σχολείο του Μιντιλογλίου και από 'κει στον Άραξο, όπου τους παρέλαβε αγγλική δύναμη για να τους μεταφέρει σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Νότια Ιταλία.

Οι μάχες αρχίζουν από τα νότια της Πάτρας, όπου ο ΕΛΑΣ στην συνοικία Αγ. Φωτεινή έχει εγκαταστήσει αρχηγείο, ενώ ο καπετάν Ρήγας (Ζήσης Χατζόπουλος, Αθηναίος, που έζησε και πέθανε στην Πάτρα) καταλαμβάνει τα σχολεία του Βουδ και από την ταράτσα τους χτυπά τους Γερμανούς, αναγκάζοντάς τους σε υποχώρηση προς το κέντρο της πόλης. Κατόπιν καταλαμβάνει θέσεις στο πάνω μέρος της κλίμακας της Αγ. Νικολάου και στήνει αυτόματα, που ελέγχουν το πέρασμα προς την οδό. άλλες ομάδες ανταρτών δίνουν επικές μάχες στην μάντρα του κινηματογράφου Ζενίθ στα Ψηλαλώνια, ενώ και σε συνεργασία με τους βρετανούς στρατιώτες καταλαμβάνουν το Φρούριο και το Δασύλλιο, με τον Ραδιοσταθμό του που κατείχαν οι Γερμανοί. Στην πλ. Γεωργίου οι Γερμανοί αντιστέκονται σθεναρά, όμως τα μηχανοκίνητα των Βρετανών τους διώχνουν από τις θέσεις τους, ενώ η παρουσία τους στην πόλη γίνεται επισφαλής από την στιγμή που οι αντάρτες τοποθετούν αυτόματα σε καμπαναριό του ΙΝ της Παντάνασσας!

Το επιτελείο του Μάγκνους από τις 2.30 περίπου την νύχτα της 4ης Οκτωβρίου αρχίζει της υποχώρηση από τον παραλιακό δρόμο στον Άγ. Ανδρέα. Ο ίδιος με το επιτελείο του, κρατούμενος των Ναζί,  επιβιβάζεται στη θαλαμηγό «Αργώ» και κατευθύνεται για την Ιτέα, ενώ με χελώνες ακολουθούν οι αξιωματικοί και στρατιώτες, που μέσω του Ρίου διαπεραιώνονται στην απένατι πλευρά του Κορινθιακού.  Από το Ρίο με παραμάσχαλα έναν φάκελο με έγγραφα γερμανικά, δραπετεύει ο Ντόνικ, συνεργάτης του Μάγκνους και παραδίδεται στους αντάρτες, οι οποίοι τον παρέδωσαν στους Βρετανούς για τα περαιτέρω.