www.philosophical-research.org
Απόστολος Πιερρής
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Περίοδος 2023-4
I. Συναντήσεις Πατρών
21η και 22η
6 και 13 Ιουνίου 2024
II. Συναντήσεις Σπάρτης
8η Τριπλή
7 – 11 Ιουνίου 2024
ΙΙΙ. Συναντήσεις Άργους
4η
12 Ιουνίου 2024
IV Χωρολογική Συνάντηση Ολυμπίας
21 – 25 Ιουνίου 2024
Ι.
Συναντήσεις Πατρών
Α/ Εικοστή Πρώτη Εκδήλωση
Πέμπτη 6 Ιουνίου, 8.30 μ.μ., στο Μέγαρο Λόγου και Τέχνης, Αίθουσα Διαλέξεων, 2ος όροφος, Πλατεία Γεωργίου Α΄.
*
Η σταθεροποίηση του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θεμελιωνόταν σε δύο παράγοντες. Στον νοηματοδοτικό άξονα για την ανθρώπινη ύπαρξη και στο απόλυτο κέντρο εξουσίας του οποίου σκοπός ήταν να επαναλάβει την κοσμική τάξη στην ανθρώπινη συμβίωση και συνέργεια, δηλαδή να εξασφαλίσει, εγγυηθεί και διατηρήσει ένα πεδίο έντονης και ανεπηρέαστης διαφοροποίησης και εν ταυτώ ισχυρής ενότητας. Ο άξονας στηνόταν πάνω στο κλασσικό «θαύμα» του χρυσού αιώνα, και ήταν θέμα Ελληνισμού. Το οργανωτικό κέντρο βρισκόταν στις βορειοδυτικές παρυφές του Κεντρικού Συστήματος, και ήτα θέμα Ρωμαϊκό.
Αλλά ο κόσμος της πρώτης χιλιετίας π. Χ. βρισκόταν στο τέλος του φθινοπώρου του αρχαίου Ελληνισμού και ο χειμώνας ερχόταν. Στο μεταίχμιο μεταξύ παρακμής και θανάτου η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία επέτυχε το θαύμα της γαλήνευσης του ανθρώπου, ώστε να έλθει η νέα άνοιξη χωρίς μεσολάβηση του χειμώνα, χωρίς φάση καταστροφής. Όμως ο άνθρωπος βρισκόταν στο σκοτάδι και δεν έβλεπε πια το φως της θείας επιφάνειας, η καρδιά του ψύχρανε και δεν αισθανόταν την ζώσα μορφή της τελειότητας, δεν εισέπνεε την πνοή του κάλλους και δεν εδονείτο από τον έρωτα προς αυτό, ο Απόλλων είχε ντυθεί για αυτόν σε πέπλα μυστικότητας. Οι πνευματικές ηγεσίες, ποιητές, καλλιτέχνες, λόγιοι, ρήτορες, ενστερνίστηκαν το πνεύμα της ανανέωσης δια του κλασσικού, αλλά η ψυχή των λαών έμενε ανέγγιχτη και ανέκφραστη.
Η αυτοκρατορία φθάνει σε καθολική κρίση τον 3ο αιώνα μ. Χ. λόγω της αναρμοστίας μεταξύ της ιδεολογίας των πνευματικών ελίτ και του βιώματος της λαϊκής ψυχής. Η κρίση του νοηματοδοτικού Άξονα επηρεάζει την οργανωτική λειτουργία του αυτοκρατορικού Κέντρου, και μεταπίπτει σε γενικευμένη κρίση του συστήματος, θεσμική, οικονομική, διοικητική, κοινωνική.
Η γενναία προσπάθεια του Διοκλητιανού προς το τέλος του αιώνα να θεραπεύσει την νόσο της ανθρώπινης κατάστασης με ένα συνολικό μεν και ορθολογικό, ασύντακτο όμως προς μία αρχή και άμορφο, μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα δεν ευοδώνεται, γιατί δεν αντιμετωπίζει την ρίζα του προβλήματος: τον κλονισμό του παλαιού, και τον πόθο του ανθρώπου για έναν νέο άξονα νοηματοδοσίας της ύπαρξης, για μια νέα «πίστη» στο νόημα της ύπαρξης. Έτσι, το Έδικτο Ανωτάτων Τιμών στην οικονομία, η Τετραρχία στο θεσμικό και διοικητικό πεδίο, η έμφαση στην στρατιωτική αρχή της αυτοκρατορικής εξουσίας, η αξιοκρατική επιλογή ικανών ηγετών από δοκιμασμένα στελέχη του στρατού, ακόμη και η προβολή μιας αφηρημένης αυτοκρατορικής λατρείας παρά την, και εις υποκατάσταση, της παραδεδομένης, ως ενοποιού βεβαίωσης εν όψει της θρησκειολογικής αβεβαιότητας της εποχής, - πάντα τα λογικά κατά κόσμον δεν αποδίδουν πρακτικούς καρπούς γιατί δεν μορφώνουν σε φως την άσβεστη φλόγα του ανθρώπου για το Απόλυτο, πέριξ του οποίου και από το οποίο, να αποκτούν σημασία πάντα τα σχετικά.
Ο Μ. Κωνσταντίνος, δεύτερος Αύγουστος, προωθεί την Χριστιανική πίστη ως νέο Άξονα Νοήματος, και ταυτόχρονα ιδρύει το αυτοκρατορικό κέντρο σε ένα νευραλγικό γεωπολιτικό σημείο του Βαλκανομικρασιατικού πεδίου και όλου του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας, στο αρχαίο Βυζάντιο. Η Ρώμη έχει αρχίσει να ρέπει προς την Ευρωπαϊκή Δύση υπό την ηγετική επίφαση της αρχαίας θρησκευτικότητας. Η ροπή γίνεται καθοριστική μετά την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την Κάθοδο στον νότο των Τευτονικών φύλων.
Ο Ελληνισμός δίνει την κατάλληλη Μορφή στο καινό βίωμα του Χριστιανισμού. Σε αυτό συνίσταται η ανάπτυξη του Δόγματος και της δογματικής θεολογίας. Διαμορφώνεται έτσι η Ορθοδοξία. Η θεολογική μορφή είναι το αντίστοιχο της ποιητικής μορφής του Κλασσικού Ελληνισμού. Η ανάπτυξή της ακολουθεί μια νοητή γραμμή από τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή, στους Απολογητές και την Κατηχητική Σχολή της Αλεξανδρείας τον 2ο και 3ο μ. Χ. αιώνα, στους μεγάλους Πατέρες του 4ου και 5ου αιώνα.
Η ανάπτυξη της Μορφής της ορθοδοξίας είναι ουσιαστικά ελεύθερη από το κοσμικό φρόνημα και τις σκοπιμότητες της πολιτικής εξουσίας. Στην αρχή και λόγω της ευεργετικής αντίθεσης στην ιδεολογία της πίστεως των δύο πόλων. Το πνεύμα, ο Παράκλητος της Αληθείας, όπου θέλει πνέει. Ακόμη και με την μετάπτωση στην Χριστιανική Αυτοκρατορία, ο νοηματοδοτικός Άξονας και το αυτοκρατορικό Κέντρο τηρούν εν γένει την Ρωμαϊκή Αρχή της ιεραρχημένης διακριτής λειτουργίας των, όπου όμως η αιωνιότητα διαπερά τον χρόνο χωρίς να επηρεάζεται από αυτόν. Η ορίζουσα της ιστορίας είναι πολιτισμική με την υψηλή έννοια.
Αλλά αυτή η αυτοδύναμη μορφολογική οικοδόμηση της Ορθοδοξίας από τον Ελληνισμό φθάνει σε μείζονα κρίση κατά τα μέσα του 5ου αιώνα. Το ταράσσον ζήτημα αφορά στην ουσία του Χριστιανισμού, στον οντολογικό χαρακτήρα του Χριστού ως Επιφανούς Θεού. Η ταραχή τείνει να αποβληθεί με τις φυσικές διαδικασίες του Πνεύματος στην γραμμή Ιωάννη Θεολόγου – Μεγάλου Αθανασίου – Κυρίλλου.
Αλλά η πολιτική εξουσία, με το σχήμα του Μαρκιανού, ανεπαρκούς αυτοκράτορα ελέω Πουλχερίας μετά τον θάνατο του Θεοδόσιου Β΄ (450 μ. Χ.), επιβάλλει στον Άξονα την φόρμουλα Λατινικής τυπικότητας και νομικισμού του δραστήριου Πάπα Λέοντος Ι. Ο εμφύλιος σπαραγμός της Ορθοδοξίας με τις Χριστολογικές έριδες (το πρόβλημα του «Μονοφυσιτισμού»), ακολουθεί. (Θα μελετήσουμε ενδελεχέστερα το πρόβλημα σε μεταγενέστερη συνάντησή μας κατά το πρόγραμμα). Προσεχές γεωπολιτικό αποτέλεσμα του πολιτισμικού κλυδωνισμού ήταν η μόνιμη απώλεια για την αυτοκρατορία των ανατολικών μερών του Κεντρικού Συστήματος. Παραμένουν συσσωματωμένα τότε τα Βαλκάνια επί της Ελλαδικής χερσονήσου και η Ανατολία, ο γεωπολιτικός κορμός του Κεντρικού Συστήματος. Επισφαλώς και ασταθώς, κομμάτια επίσης της Ιταλικής χερσονήσου επί τι.
Η αείποτε επιβλαβής επίδραση της Ευρωπαϊκής Ρώμης και της Δύσης στον νοηματοδοτικό άξονα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, ενωρίς διαπιστωμένη, διεκόπη και διορθώθηκε με το Σχίσμα (Μέγας Φώτιος και Μιχαήλ Κηρουλάριος).
Αλλά όπως η επέμβαση της αυτοκρατορικής αρχής στην διαμόρφωση του ιδεολογικού άξονα είχε πολλαπλές καταστροφικές συνέπειες, έτσι και η αντίστροφη επιρροή του πολιτισμικού Ελληνισμού στην αυτοκρατορική διαχείριση του χωροχρόνου συνέβη και είχε ολέθρια αποτελέσματα.
Τις ιστορικές εξελίξεις αυτής της αντίστροφης επίδρασης θα αναλύσουμε αυτήν την Πέμπτη.
Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:
Ο Εξελληνισμός του Ρωμαϊκού «Βυζαντίου»
και η Νέα Κρίση της Αυτοκρατορίας
Τόποι και Εθνότητες
**
Β/ Εικοστή Δεύτερη Εκδήλωση
Πέμπτη 13 Ιουνίου, 8.30 μ.μ., στο Μέγαρο Λόγου και Τέχνης, Αίθουσα Διαλέξεων, 2ος όροφος, Πλατεία Γεωργίου Α΄.
*
Η Ρώμη, ελκόμενη, μετά την κρίση του 3ου αιώνα μ. Χ. και την γεωπολιτική και ιδεολογική αναμόρφωση της αυτοκρατορίας τον 4ο , όλο και περισσότερο προς την Δύση και τον Ευρωπαϊκό χώρο, και φορέας του ιδιοχαρακτήρα του τόπου εκείνου και του βιώματος των Γερμανικών φύλων που τον κατέλαβαν με την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, χάνει το κύρος του ηγεμονικού κέντρου του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας και τον ρόλο του δομικού συνοχέα του περί τον άξονα του πολιτισμικού Ελληνισμού. Η Λατινική τυπολατρεία συνάντησε το Τευτονικό βουλησιαρχικό Υποκείμενο που αναζητούσε οργανωτική αρχή εκτός του φυσικού νόμου και της κοσμικής τάξης, και οι δύο παράγοντες έφτιαξαν την ιστορική Ευρώπη με την κανονικότητα και την μεθοδικότητά της. Η αντίφαση μεταξύ του Δυτικού Τύπου και της Ελληνικής Μορφής, μεταξύ Κανόνα και Πνεύματος, αρχίζει να φαίνεται καθαρώτερα και να εκφράζεται εντονώτερα στο πλαίσιο της Χριστιανικής Αυτοκρατορίας ήδη από τον 5ο αιώνα μ. Χ.
Η επιρροή αυτής της μεταλλαγμένης Ρώμης, (από εγγυήτριας του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας σε εκφράστρια και οδηγό του δημιουργούμενου Ευρωπαϊκού), στην μορφοποίηση του νοηματοδοτικού Άξονα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλαδή του αναλλοίωτου Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας, - επιρροή που ασκήθηκε ιδιαίτερα βιαστικά την στιγμή μιας ανοικείας, ασθενούς και ρωμαικότροπης ανατολικής αυτοκρατορικής αρχής, - προκάλεσε το Ανατολικό Σχίσμα της Ορθοδοξίας περί το πρόβλημα του Μονοφυσιτισμού.
Η πνευματική Ανατολή εμμένει μετά την Σύνοδο της Χαλκηδόνος (451 μ. Χ.) στην ισχυρή ενωτική για το πρόσωπο του Χριστού («μονοφυσιτική») γραμμή του Ιωάννη Θεολόγου, Μ. Αθανασίου, Κυρίλλου, όπως αποτυπώνεται και στο Σύμβολο της Πίστεως (“καὶ ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο”, “μία φύσις θεοῦ λόγου σεσαρκωμένη”, Ιησούς Χριστός η δεύτερη υπόσταση του τριαδικού δόγματος στο Πιστεύω). Απέναντι βρίσκονται στην ουσία μόνον ή κυρίως πολιτικοί και εκκλησιαστικοί κύκλοι της πρωτεύουσας. Η αυτοκρατορική αρχή πασχίζει πλέον να διορθώσει επιβολή του Μαρκιανού και να συναρμόσει τα διεστώτα. Το «Ενωτικόν» του αυτοκράτορα Ζήνωνος (482 μ. Χ.) είναι εμβληματικό αυτής της προσπάθειας. Η Ρώμη επιτίθεται βίαια για να ματαιώσει την όλη ιδέα. Ο Πάπας Felix II εκήρυξε το 484 ανάθεμα κατά του Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως Ακάκιου, που είχε συνεργήσει με τον Ζήνωνα στην έκδοση του Ενωτικού. Με την σειρά του ο Ακάκιος εξέβαλε τον Πάπα από τα ιερά δίπτυχα, και έλαβε χώρα το πρώτο επίσημο Σχίσμα Δύσης και Ανατολής.
Θα μελετήσουμε σε βάθος το ζήτημα του Μονοφυσιτισμού, και θα αναλύσω το Ενωτικό. Η όλη Ορθόδοξη σωτηριολογία εξαρτάται από την ορθή σύλληψη του ζητήματος, - για αυτό και η φοβερή έρις. Υπόκειται το βίωμα της θέωσης και η μεταφυσική του Ελληνικού μονισμού. Στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται η σχέση Θεού και Κόσμου, Είναι και Φαίνεσθαι, Απόλυτου και Σχετικού. Πρόκειται για γέννηση, τεκτονική δημιουργία ή δημιουργική φανέρωση και επιφάνεια; Η αυθεντική γραμμή της Ορθοδοξίας που προανέφερα τελειούται με το δόγμα των άκτιστων ενεργειών του Γρηγόριου Παλαμά. Θα εμφιλοχωρήσουμε στο θέμα.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που θα μας απασχολήσει είναι το Ισλάμ. Πώς και γιατί εξέφρασε, και μάλιστα σχετικά τόσο εύκολα, την πνευματικότητα της εξελληνισμένης Ανατολής του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας;
Η ύφεση του Ελληνισμού στο να ολοκληρώσει την μορφή του Ορθόδοξου νοηματοδοτικού Άξονα, - ύφεση οφειλόμενη και στην εξωτερική επιρροή της Ρωμαϊκής Δύσης, και στην αυτοκρατορική πολιτική συνοχής προς την Ρώμη, και στην παρακμή του Ελλαδικού χώρου που έχει προβληματική επαφή με την Πόλη – Κέντρο λόγω και της εμμονής του στον αρχαίο άξονα, και που παραμελημένος από την κεντρική εξουσία μετά την επέλαση του Αλάριχου στο τέλος του 4ου αιώνα υφίσταται από τον 6ο μακρά περίοδο ανακατατάξεων, νέων μετοικήσεων και αναδομήσεων, --
η ύφεση αυτή παρέχει την αρνητική εξήγηση στο παραπάνω ερώτημα. Την θετική ερμηνεία δείχνει ο ιδιόμορφος και σημαίνων εναρμονισμός στον Μωαμεθανισμό μεταξύ της οικείας για τον ανατολικό κορμό του Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας Αρχής του Κυρίου των Δυνάμεων, και των δύο συμπληρωματικών ιστορικά Αρχών του Ελληνισμού, της Αρχής του Ανθού του Κάλλους και της Αρχής της Αγάπης του Θεού. Θα εμβαθύνουμε στο θέμα.
Και τρίτον θα μας απασχολήσει η γεωπολιτική και πολιτισμική διαίρεση, το χάσμα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, Ευρωπαϊκού Τόξου και Κεντρικού Συστήματος της Ιστορίας, Ευρωπαϊσμού και Ελληνισμού. Θα το δούμε καθαρά το ζήτημα στο Δυτικό Σχίσμα.
Ο θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:
Μονοφυσιτισμός, Μωαμεθανισμός και το Δυτικό Σχίσμα
***
ΙΙ.
Συναντήσεις Σπάρτης
8η
7 – 11 Ιουνίου
Θα έχουμε ως συνήθως το δοκιμασμένο τριλογικό μοντέλο συναρτημένων σεμιναρίων, όπως το έχω εξηγήσει για φέτος.
1/ Παρασκευή 17 Μαΐου, 8.30 μ.μ., στο Παλαιό Δημαρχείο
*
Η ουσία του κλασσικού Ελληνισμού έγκειται στην Δωρική Μορφή. Η πληρεξούσια έκφρασή της βρίσκεται στην λυρική ποίηση και στην μνημειακή γλυπτική, στο Μέλος και στην Πλαστική.
Αλλά το Δωρικό Πνεύμα, εισπνεόμενο από τις Πελασγικές φύτρες, τις ενέπνευσε σε δημιουργίες νέας εκφραστικότητας προελληνικών βιωμάτων και συμβόλων. Το Μυστηριακό βάθος λαμβάνει μια Διονυσιακή διάσταση, με την έμφαση να μεταπίπτει από Γυναικεία σε Αρσενική τονικότητα. Στο επίκεντρο των θρησκειολογικών αυτών προσαρμοστικών εξελίξεων βρίσκεται ο νέος αναδυόμενος και διαμορφούμενος Ορφισμός, από τον 6ο αιώνα π. Χ. Επιβλητική φιλοσοφική έκφραση των τάσεων αυτών παρέχει ο Εμπεδοκλής.
Ο παράλληλος αυτός αναπτυσσόμενος μεικτός Ελληνισμός (τοποθετούμενος στις παρυφές του πεδίου της νέας Δωρικής πνευματικότητας, Ιωνία και μεγάλη Ελλάδα, αφού ο Ελλαδικός χώρος εμμένει στην αυθεντική Απολλώνια Μορφή της τρίτης κοσμοϊστορικής αποκάλυψης), αποτελεί θεμελιώδη συνισταμένη της Ιωνικής Πρόκλησης προς το Δωρικό εμπράγματο κέντρο (Σπάρτη του Λυκούργου) και τον Δωρικό νοηματοδοτικό άξονα (Απόλλων «θεός των Ελλήνων»), - συνολικής πρόκλησης που αναπτύχθηκε τον 6ο αιώνα.
Μεταφυσικά επανεισάγει δίπλα στον Δωρικό Μονισμό, και εμπνεόμενος από αυτόν, μια νέα Δυιστική αντίληψη, με στοιχεία Ζωροαστρικά και Πυθαγόρεια.
Μετά λοιπόν τον «Δωρικό Κόσμο του Κάλλους» που ανέλυσα στην προηγούμενη αντίστοιχη συνάντησή μας, θα μελετήσουμε τώρα τις δυο αυτές παράλληλες γραμμές και τάσεις Ελληνισμού, την Δωρική και την Άλλη, καθώς και την προσπάθεια Αττικής σύνθεσης. Και για εμβάθυνση θα επικεντρωθώ στην ανάλυση τριών υψηλών πνευματοφόρων των τριών αυτών κατευθύνσεων: έναν λυρικό ποιητή για το αυθεντικό Δωρικό κοσμοείδωλο (Ίβυκος), έναν «προσωκρατικό» φιλόσοφο για το Έτερο μοντέλο (Εμπεδοκλής), και έναν τραγικό ποιητή για την Αθηναϊκή συναρμογή (Αισχύλος).
Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:
Ο Κόσμος ως Άδης και ως «Κόσμος» Φανέρωση του Απόλυτου –
και η Αττική Σύνθεση
**
2/ Κυριακή 9 Ιουνίου, 8.30 μ.μ., στο Παλαιό Δημαρχείο
*
Το βασικό πρόβλημα του δυισμού, και η βαθειά αιτία της ταραχής που προκαλεί στον άνθρωπο, είναι η σχέση των δύο πόλων του. Το διαφορετικό στις πρώτες αρχές δεν μπορεί παρά να είναι το απολύτως αντίθετο της μιας προς την άλλη. Ει δ’ άλλως, εάν ήταν απλώς το Άλλο, θα υπήρχαν πολλά άλλα και άλλα, και συνεπώς πολλές πρώτες αρχές. Και η αοριστία του «Πολλά» θα συνέτριβε την λογική του να υπάρχουν αρχές της πραγματικότητας. Γιατί τότε θα έμεναν η πολλαπλότητα, η μεταβολή και συγχρόνως η συνοχή, ενότητα, ταυτότητα της πραγματικότητας, ανεξήγητα φαινόμενα.
Εάν είναι δύο οι πρώτες αρχές, τότε είναι απολύτως ενάντιες η μία προς την δεύτερη. Βέβαια, αυτό φανερώνει την μεταφυσική θεμελίωση του Δωρικού Μονισμού. Γιατί αφού η μία είναι το Είναι, τότε η αντίθετη είναι το Μηδέν, και το Μηδέν δεν υπάρχει. Ο Παρμενίδης έδωσε την φιλοσοφική διατύπωση αυτής της θεμελίωσης.
Εάν παρά την επιφάνεια του Απόλλωνα, ο άνθρωπος ζει στην Σκοτία, τότε θα προσπαθήσει να λύσει το αίνιγμα του Δυισμού χωρίς την μοναδική Λύση στο Φως, αλλά με ανακουφιστικές ψευδολύσεις στον Λαβύρινθο του χρόνου.
Οι ψευδολύσεις αναπτύχθηκαν κατά μήκος της Ζώνης Πολιτισμού από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Κινεζική Θάλασσα στον Ειρηνικό Ωκεανό, σε πνευματική απόκριση και χρονολογικό συντονισμό προς την αποκάλυψη του Απόλλωνα (Δωρική ουσία του κλασσικού Ελληνισμού). Είναι η Αξονική Εποχή (περί το 500 π. Χ.).
Ασχοληθήκαμε την προηγούμενη αντίστοιχη φορά με την πρώτη από τις ψευδολύσεις του αινίγματος της ύπαρξης, την Περσική. Στην αιώνια πάλη των αντιθέτων Αρχών είμαστε οι στρατιώτες το Φωτός και της Αλήθειας ενάντια στους δαίμονες του Σκότους και του Ψεύδους.
Αυτήν την Κυριακή θα ερευνήσουμε την δεύτερη ψευδολύση, εντοπισμένη στα όρια και υπερόρια της ζώνης πολιτισμού, προς νότο, στην Ινδία. Το Είναι του Φαίνεσθαι είναι μια απάτη. Απεκδυόμενοι τον πέπλο της απάτης βρίσκουμε τον ησυχασμό της σωτηρίας. Αλλά εάν πραγματικότητα και φαινόμενα, Είναι και Φαίνεσθαι, δεν μπορούν να διαχωρισθούν απολύτως, όπως και δεν είναι δυνατόν, τότε απέναντι στην Απάτη μένει το Μηδέν ως μόνη αληθινή πραγματικότητα. Αυτό που δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε να λεχθεί, ούτε να νοηθεί (Παρμενίδης), γίνεται η βάση της γαλήνης της Νιρβάνα.
Θα επεξεργαστούμε το παράδοξο αυτής της ψευδολύσης υπό το πρίσμα της Ελληνικής λύσης.
Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:
Δεύτερη Ψευδολύση:
Η Απάτη του Φαινομένου (Βουδισμός, Ινδία)
**
3/ Δευτέρα 10 Ιουνίου, 8.30 μ.μ., στο Παλαιό Δημαρχείο
*
Μελετούμε σε αυτόν τον παράλληλο κύκλο το στήσιμο του Δωρικού Άξονα της νέας Απολλώνιας αποκάλυψης, κατά την έκφρασή του στην Μορφή της Τελειότητας, τον καταυγασμό του Κάλλους. Και το φως της τέλειας μορφής του κάλλους έλαμψε προεξεχόντως και χαρακτηριστικά στην λυρική ποίηση και στην μνημειακή γλυπτική, στο Μέλος και την Πλαστική. Και ερευνούμε τις δυο αυτές προνομιούχες επιφάνειες της Μορφής του Απολύτου στην αλληλοσυνάρτησή τους, και στην ιστορική διαδρομή τους από τις Γεωμετρικές απαρχές, στις μεταβατικές προαρχές, στην αρχαϊκή αρχή, στην ενεργή οικείωση και μεταμόρφωση των απαρχών, και στις προσλήψεις τους, την Ιωνοαιολική και την Πρωτοαττική (δανείζομαι τους σημειολογικούς επίτιτλους των προηγούμενων παρουσιάσεών μου στο Πρόγραμμα).
Και τώρα φθάσαμε στο σημείο, ιδεολογικό και χρονολογικό, για να βιώσουμε, δούμε και συλλάβουμε τον Συναγερμό που προκάλεσε η Μορφή του Κάλλους του Δωρικού πνεύματος. Προς το τέλος του 6ου αιώνα π. Χ. και στις μεγάλες τροπές εκείνων των αιώνων από το ώριμο αρχαϊκό στο κλασσικό θαύμα, η Απολλώνια πνοή συνεπαίρνει και διεγείρει σύμπαντα τον Ελληνισμό. Οι προηγούμενες προσλήψεις εξαφανίζονται από τον ορίζοντα της φανέρωσης του πνεύματος, και μένει μόνος ο Δωρικός άξονας στην απαστράπτουσα γυμνότητα της τέλειας μορφής. Δωρισμός επικρατεί σε όλες τις διαστάσεις του Ελληνικού βίου, στον τρόπο ζωής, τα ήθη και τις αξίες, στην κόμμωση και την ένδυση, στο γυμναστικό ιδεώδες, στον Δωρικό έρωτα, στην μορφολογία του σώματος και στην αισθητική, στην αρχιτεκτονική, - σιγά σιγά ακόμη και στην πολιτική. Είναι η εποχή που θα δώσει τον τόπο για την συναρπαστικώτερη επιφάνεια του Απόλλωνα.
Η μόνη σημαντική διαφοροποίηση που παράγεται σε αυτήν την περίοδο Εκδωρισμού του Ελληνισμού κατά πλάτος και βάθος, αφορά, διαυγέστερα και σαφέστερα εκπεφρασμένη, στις δυο παραλλαγές της Δωρικής μορφής σε γλυπτική και αρχιτεκτονική. Στον ατόφιο μορφολογικό Δωρισμό της Πελοποννήσου (Αργεία σχολή πλαστικής, Αγελάδας, Πολύκλειτος), παρατίθεται το Αττικό Δωρικό ύφος (Μύρων, Φειδίας, Αλκαμένης). Πρόκειται για επιθετικούς προσδιορισμούς στην μία ουσία της Μορφής του Κάλλους.
Θα αναλύσω το θέμα σε αυτήν και τις δυο επόμενες αντίστοιχες συναντήσεις μας.
Και πρώτα τώρα, η αρχή αυτού του οργασμού της λάμψης της Δωρικής πνοής και Ιωνικής, ειδικώτερα Αττικής εισπνοής, πάλι στην συμπόρευση και συνέργεια λυρικής ποίησης και γλυπτικής: ο Συναγερμός.
Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου (που θα συνοδεύεται όπως πάντα σε αυτές τις συναντήσεις μας από προβολή και ερμηνεία των σχετικών έργων τέχνης) είναι:
Ο ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ
Οι Κείοι Λυρικοί, η Αθήνα Δωρίζουσα
(Ώριμη Αρχαϊκή και Πρώιμη Κλασσική Αττική Πλαστική)
και ο Αγελάδας
***
ΙΙΙ.
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ
ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ
Συναντήσεις Άργους
Τέταρτη Εκδήλωση
Τετάρτη 12 Ιουνίου, 7.30 μ.μ., στην Αίθουσα Διαλέξεων του Επιμελητηρίου Αργολίδας, Άργος, (Σιταροπάζαρο)
*
Με τον Ηρόδοτο («πατήρ της ιστορίας») η χρονογραφία γίνεται ιστορία, δηλαδή γνώση της ιστορικής πραγματικότητας. Η χρονική διαδοχή και καταγραφή γεγονότων δεν αποτελεί γνώση. Για αληθή γνώση απαιτείται η σύλληψη της Μορφής των χρονικών ακολουθιών. Το πνεύμα της Δωρικής Επανάστασης, ουσίας του κλασσικού Ελληνισμού, η ανακτορεία της Μορφής που συνέχει και συγκρατεί το Φαίνεσθαι στο Είναι, με το να το κάνει προβολή και επιφάνεια και αποκάλυψη του Είναι, εφαρμόζεται και στην ίδια την φύση του χρόνου, στις ιστορικές εξελίξεις.
Οι Μηδικοί πόλεμοι συνιστούν σταθμό στην ανθρώπινη ιστορία, και όχι μόνο για τον Ελληνισμό και το κεντρικό σύστημα της Ιστορίας. Ο John Stuart Mill π. χ. έκρινε ότι η μάχη του Μαραθώνα υπήρξε σημαντικώτερη, και για την Βρεττανική ιστορία, και από την μάχη του Χέιστινγκς (!066 μ. Χ., κατάκτηση της Αγγλίας από τους Νορμανδούς υπό τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή). Οι Ευρωπαίοι μιλούν θετικά για καθοριστικό γεγονός της ιστορίας της Δύσης.
Αλλά ο Απόλλων και ο Ηρόδοτος αποφαίνονται αλλιώς και βασικά αρνητικά.
Σειρά χρησμών του Μαντείου των Δελφών προς διάφορες πόλεις και σε διάφορες περιστάσεις συστηματικά αποτρέπουν από τον αγώνα και την πολεμική σύρραξη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Άργους. Οι Αργείοι, λίγο μετά την συμφορά των Κλεομενικών, μαθαίνουν τις Περσικές σύντονες προετοιμασίες για την εισβολή στην Ελλάδα. Και στέλνουν θεοπρόπους στους Δελφούς να ρωτήσουν τον θεό «τί κάνοντας και πώς, θα αποβεί άριστα για αυτούς;». Χρησμολογεί η Πυθία:
ἐχθρὲ περικτιόνεσσι, φίλ’ ἀθανάτοισι θεοῖσι,
εἴσω τὸν προβόλαιον ἔχων πεφυλαγμένος ἧσο
καὶ κεφαλὴν πεφύλαξο∙ κάρα δὲ τὸ σῶμα σαώσει.
Πρόσθετο κεφάλαιο νοήματος μας ανοίγεται με την σύγκριση αυτού του χρησμού με τον άλλον και 2 – 3 χρόνια προηγούμενον που προέβλεπε στην ουσία την συντριβή και το πάθος του Άργους από τον Κλεομένη και την Σπάρτη.
Ο Απόλλων ευνοεί το Άργος, εάν το Άργος δεν ευνοεί την Ήρα.
Θα μελετήσουμε αυτήν την ομάδα των χρησμών για τα Μηδικά και θα μαντεύσουμε το πνεύμα τους.
Μετά την κατάρρευση του συστήματος ισορροπίας ισχύος και πολιτισμού στο τέλος της Εποχής του Χαλκού (προς το τέλος της 2ης χιλιετίας π. Χ.), δυο παράλληλες εξελίξεις κυριαρχούν στο κεντρικό Σύστημα της Ιστορίας. Στο ανατολικό μέρος του, η αρχή του Κυρίου των Δυνάμεων επανεμφανίζεται με την συγκεκριμένη μορφή της περιεκτικής, οικουμενικής αυτοκρατορίας. Ενώ στο δυτικό συμβαίνει η τρίτη κοσμοϊστορική Επανάσταση με την αποκάλυψη της αρχής του Κοσμικού Ανθού και πολιτική έκφραση την Ελληνική Πόλη. Οι δυο αρχές αναπτύσσονται για πάνω από μισή χιλιετία θεία ευνοία πρακτικά ανεξάρτητα η μία από την άλλη, ανεμπόδιστες και ελεύθερες στον δρόμο για την πλήρη πραγμάτωση της φύσης τους.
Κατά την 5η δεκαετία του 6ου αιώνα π. Χ., λίγο πριν την μέση του, η κατάσταση αλλάζει ριζικά. Οι δυο αρχές εμπλέκονται και συμπλέκονται μεταξύ τους. Και αυτό το γεγονός συνιστά την ουσία των Μηδικών Πολέμων και δίνει το νόημα και την μορφή των ιστορικών εξελίξεων της περιόδου. Έτσι, αποκαλυπτικά ο Ηρόδοτος τοποθετεί την πραγματολογική αρχή της ιστορίας του στην χρονική στιγμή που για πρώτη φορά Ελληνικές πόλεις εντάχθηκαν σε αυτοκρατορία (οι πόλεις της Μ. Ασίας στην Λυδική, προσωρινά, αυτοκρατορία επί Κροίσου, πριν το σύστημα μεταπέσει στην σταθερή, μόνιμη και ολοκληρωμένη Περσική), και για πρώτη φορά Ελληνική πόλη συνήψε συνθήκη φιλίας και συμμαχίας με την αυτοκρατορία, - η Σπάρτη ως πρωτεύουσα δύναμη του Ελλαδικού χώρου.
Την ρητή συμμαχία Σπάρτης και Λυδίας, διεδέχθη, μετά την κατάκτηση της Μ. Ασίας από τους Πέρσες (~ 548 π. Χ.), και την τελειοποίηση της αυτοκρατορικής ιδέας στην Περσική αυτοκρατορία επί Κύρου, αντίστοιχη de facto συμφωνία Σπάρτης και Περσίας, βασιζόμενη σε μια σιωπηρή κατανόηση αμοιβαίων συμφερόντων επί τη βάσει σαφώς οριζόμενων ζωνών επιρροής.
Χαρακτηριστική απόδειξη της ισχύος τέτοιας συναντίληψης και συνέργειας αποτελούν τα γεγονότα του 525 π. Χ. Ο Πολυκράτης, τύραννος της Σάμου, δεινός («σοφός») τα Ελληνικά στην πρακτική τους αποτελεσματικότητα, με πολύτροπο Οδυσσειακή φρονιμάδα, έχει καταστήσει την Σάμο θαλασσοκρατούσα δύναμη. Με αμφίσημη εξωτερική πολιτική μεταξύ Περσικής αυτοκρατορίας στην Μ. Ασία και την Μέση Ανατολή, και Σπάρτης στον Ελλαδικό χώρο, ισχυροποιεί την θαλασσοκρατία της Σάμου και ακολουθεί επεκτατική στρατηγική προβολής δύναμης στο Αιγαίο (σημαδιακά στην Δήλο, όπως ο Φείδων παλαιότερα στην Ολυμπία). Ο Καμβύσης, Βασιλεύς βασιλέων, αποφασίζει να συμπεριλάβει την Αίγυπτο στην Αυτοκρατορία. Και ζητεί επί τούτω συνδρομή από τον Πολυκράτη. Οι εμπορικές όμως Ελληνικές πόλεις έχουν στενούς δεσμούς οικονομικούς και ακόμη μισθοφορικούς, με τους Φαραώ (ιδίως τον ανορθωτή Άμασι Β΄) να έχουν αντίστοιχη πολιτική συνέργειας (Ναύκρατις στο Δέλτα). Ο πολυμήχανος Πολυκράτης δείχνει τυπικά ότι ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του Καμβύση, με υποβαθμισμένη όμως βοήθεια και ουσιωδώς ασταθή, αφού επιχειρεί να ξεφορτωθεί εσωτερικά του προβλήματα με την αριστοκρατική αντιπολίτευση. (Ο Ηρόδοτος διατρανώνει την Ελληνική Δωρική παλληκαρήσια απέχθεια προς την ψευδώνυμη «σοφία» της καπατσωσύνης και των μηχανευμάτων για επιτυχία στον χρόνο [Αχιλλέας της Ιλιάδος έναντι του Οδυσσέα της Οδύσσειας], διεκτραγωδώντας δια μακρών τα έργα και τις ημέρες του Πολυκράτη μέχρι την φρικτή κατάληξη της μοίρας του).
Αλλά η μορφολογικά σημαντική εικόνα των γεγονότων εκείνων είναι αυτή: ο Καμβύσης εισβάλλει και καθυποτάσσει την Αίγυπτο, ενώ ταυτόχρονα η Σπάρτη διοργανώνει θαλάσσια εκστρατεία (την πρώτη της λόγω ανοικειότητας) στην Σάμο εναντίον του Πόλυκράτη.
Τελικά η Σάμος («πρώτη από όλες τις Ελληνικές και Βαρβαρικές πόλεις» κατ’ εκείνον τον καιρό, Ηρόδοτος), καταλαμβάνεται από τους Πέρσες και εντάσσεται στην αυτοκρατορία κατά τα πρώτα έτη της βασιλείας του Δαρείου (~ 520 π. Χ.). Ο Δαρείος έχει στρατηγική εδαφικής ολοκλήρωσης της αυτοκρατορίας κατά το δόγμα της συμπεριληπτικότητας στο Κεντρικό Σύστημα της Ιστορίας. Ταυτόχρονα με τα γεγονότα της Σάμου πολιορκεί και κυριεύει την Βαβυλώνα. Και κατά σειρά, εκστρατεύει εναντίον των Σκυθών φθάνοντας και πέραν το Δούναβη για να εξασφαλίσει τα βόρεια σύνορα στην Βαλκανική. Ενσωματώνει στην αυτοκρατορία όλη την αρχαία Θράκη και Παιονία, όλα δηλαδή τα ανατολικά και κεντρικά Βαλκάνια. Καταλαμβάνει στο Βόρειο Αιγαίο την Λήμνο και την Ίμβρο (με βοήθεια σε πλοία των Λεσβίων), καθώς και την ακμάζουσα Πέρινθο, Σαμιακή αποικία, στην βόρεια πλευρά της Προποντίδος, πόλεις στην Τρωάδα, όπως και τις κομβικές πόλεις Βυζάντιο και Χαλκηδόνα. Τα Στενά είναι πλέον οργανικό μέρος της Περσικής αυτοκρατορίας.
Μετά τινα χρόνια καθολικής ηρεμίας, ο ρους της ιστορίας εντείνεται και επιταχύνεται. Με αφορμή εσωτερικές (δια)στάσεις στην Νάξο, μια από τις δύο, μαζί με την Μίλητο, ιδιαίτερα ευδοκιμούσες τότε πόλεις του Ιωνικού τόξου, και με πρωτουργό αιτία της δολοπλοκίες του τυράννου της Μιλήτου Αρισταγόρα (για τον οποίο ο Ηρόδοτος παραδίδει μια εξαιρετικά αρνητική φυσιογνωμία και σκοτεινή προσωπογραφία), αρχίζει μια γενική αναστάτωση με τα Ναξιακά (502 π. Χ.), που καταλήγει με την υποκίνηση και καθοδήγηση του Αρισταγόρα στην έκρηξη της Ιωνικής Επανάστασης (500 – 494 π. Χ.).
Ο Αρισταγόρας ζητάει συνδρομή από την κύρια και de facto ηγεμονική πόλη του Ελλαδικού χώρου. Επισκέπτεται την Σπάρτη, επιχειρηματολογεί τα ιδεολογικά και πρακτικά και ρεαλιστικά «σοφά», αλλά συναντάει πλήρη στρατηγική άρνηση και απελαύνεται υποτιμητικά. (Όπως ο Ξάνθος αποπέμφθηκε από τον Καποδίστρια, mutatis mutandis). Για την Σπάρτη ισχύει η συνεννόηση με την Περσική αυτοκρατορία για τις ζώνες επιρροής. Οι Πέρσες είναι «ξένοι» (φίλοι κατά συμφωνία και συμμαχία) ακόμη και μέχρι τις Πλαταιές.
Μετά την Σπάρτη ο Αρισταγόρας πηγαίνει στην Αθήνα, δεύτερη τότε σε δύναμη πόλη της Ελλάδας, και ανερχόμενη την κλίμακα ισχύος και σημασίας. Οι Αθηναίοι πείθονται από τα ίδια επιχειρήματα που στην Λακεδαίμονα απέτυχαν να εντυπωσιάσουν, και αποφασίζουν την βοήθεια προς την Αποστασία της Ιωνίας με 20 τριήρεις. Σχολιάζει ο Ηρόδοτος: αὗται αἱ νέες ἀρχὴ κακῶν ἐγένοντο Ἕλλησί τε καὶ Βαρβάροις.
Η αυτοκρατορία δεν περιμένει τέτοιο ασυνήθιστο γεγονός και δεν είναι έτοιμη για άμεση αντίδραση. Δομείται ως κανονική κατάσταση με την αποδοχή και όχι με την βία. Επέλαση των Συμμάχων στις Σάρδεις αμέσως μετά την κήρυξη της Επανάστασης. καταλαμβάνει το περιφερειακό αυτό κέντρο. Οι Σάρδεις πυρπολούνται, ακόμη και τα ιερά. Είναι μια κίνηση χωρίς στρατηγικό νόημα ή τακτικό στόχο γιατί οι Επαναστάτες υποχωρούν αμέσως στα παράλια. Από το δεύτερο κιόλας έτος η αυτοκρατορία αντιδρά και αναλαμβάνει δράση, και η Επανάσταση στριμώχνεται. Οι Αθηναίοι αποσύρουν αμέσως τα πολεμικά τους, και οι Ερετριείς τις τρεις τριήρεις τους (μόνοι αυτοί ακολούθησαν τους Αθηναίους στην απόφασή τους). Η τραγική κατακλείδα του όλου κινήματος γράφεται το 494 π. Χ. με την φοβερή καταστροφή τη Μιλήτου (που πρόβλεψε Δελφικός χρησμός). Η Αθήνα δεν θέλει να ακούσει για την κατάληξη. Με θλίψη για το πάθος, αλλά και σύνδρομο ενοχής και τύψεων, ο δραματικός ποιητής Φρύνιχος τιμωρείται με κολοσσιαίο πρόστιμο 1000 δραχμών για την τραγωδία του «Μιλήτου Άλωσις», και απαγορεύονται οι παραστάσεις της στις Διονυσιακές εορτές.
Αμέσως μετά η αυτοκρατορία προβαίνει σε αντίμετρο. Ο Δαρείος στέλνει εκστρατευτικό σώμα στην Ελλάδα με συγκεκριμένο αποκλειστικό σκοπό την τιμωρία των Αθηνών και της Ερέτριας για την παρέμβασή τους στην Ιωνία. Το μήνυμα είναι ότι η συνεννόηση περί ζωνών επιρροής ακόμη ισχύει. Το μήνυμα γίνεται στην ουσία αποδεκτό. Η Αθήνα είναι απολύτως μόνη στον Μαραθώνα. Η Σπάρτη πρακτικά αρνείται να βοηθήσει. Και όταν τότε η Σπάρτη δείχνει, καμμία Ελληνική πόλη δεν αντιτίθεται, γιατί εκεί εκφράζεται καθαρώτερα το Ελληνικό βίωμα και πνεύμα.
Για τις εξελίξεις που συνόψισα παραπάνω στις δομικές των συνιστώσες και για τα επακολουθήσαντα γεγονότα με τους Μηδικούς Πολέμους μέχρι την έκρηξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Ηρόδοτος έχει μια κάθετα αρνητική γνώμη και ζωγραφίζει μια έντονα απαισιόδοξη εικόνα:
ἐπὶ γὰρ Δαρείου τοῦ Ὑστάσπεος και Ξέρξεω τοῦ Δαρείου και Ἀρτοξέρξεω τοῦ Ξέρξεω, τριῶν τουτέων γενεέων [522 - 425 π. Χ.], ἐγένετο πλέω κακὰ τῇ Ἑλλάδι ἤ ἐπὶ εἴκοσι ἄλλας γενεὰς τὰς πρὸ Δαρείου γενομένας [ο Ηρόδοτος υπολογίζει γενικά τρεις γενεές τα 100 χρόνια, άρα περί τα 667 έτη πριν το 522, άγουν στο 1189 π. Χ., εποχή των Τρωικών], τὰ μὲν ἀπὸ τῶν Περσέων αὐτῇ γενόμενα, τὰ δὲ ἀπ’ αὐτῶν τῶν κορυφαίων περὶ τῆς ἀρχής πολεμεόντων.
Η αυτοκρατορική ιδέα εμόλυνε το ακραιφνές Δωρικό πνεύμα με το μικρόβιο της επιδίωξης της ηγεμονίας, τον έρωτα του «τέλους» με την επιθυμία της «αρχής». Αλλά ο Ελληνισμός είναι καθαρά πολιτισμικό μέγεθος, σχολάζει περί το άχρηστο (για τις μέριμνες των αναγκών του χρόνου) της αιωνιότητας, δεν κάνει να ασχολείται με την αποτελεσματική διαχείριση των αναγκών και την επιτυχία στον χρόνο. Ο Έλληνας είναι παλληκάρι, δεν είναι αυτοκρατορικός λαός.
Και τελειώνει ο Ηρόδοτος το έργο του κλείνοντας την μορφή της ιστορίας του. Η λιτότητα στον χρόνο πάει με την ελευθερία προς επιδίωξη της τελειότητας. Η πολυτέλεια στα χρονικά προάγει την υποταγή των ωφελιμιστικών λογαριασμών, την υποτέλεια των χρήσιμων συμβιβασμών, την «ώριμη» λογική του χρόνου. Η Ελλάδα είναι τόπος της νεανικά αμέριμνης λιτότητας προς άνθιση του «τέλους». «Θεός των Ελλήνων» της κλασσικής μορφής, ο αιώνια έφηβος.
*
Στην συνάντησή μας θα αναλύσω τα γεγονότα των Περσικών πολέμων στους άξονες του Απόλλωνα και του Ηροδότου. Ώστε να προλειανθεί και η διαπραγμάτευση του μεθεπόμενου θέματός μας, οι πολιτισμικές συναρτημένες εξελίξεις στην εποχή εκείνη της Μεγάλης Τροπής από το αρχαϊκό στο κλασσικό. Και το Ελληνικό παράδοξο εμφανίζεται ευθύς αμέσως με την πρώτη Κρίση. Η Τροπή δίνει τον αιώνα του πολιτισμικού Θαύματος και την περίοδο του ιστορικού Πάθους.
Θεματικός τίτλος της ομιλίας μου είναι:
Οι Περσικοί Πόλεμοι: Αιτία και Σημασία
Η Στάση των Πόλεων, η Γραμμή των Δελφών
και ο Ηρόδοτος
***
IV.
Χωρολογική Συνάντηση
Ολυμπίας
21 - 25 Ιουνίου
Το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος θα το αφιερώσουμε στην επιτόπιο μελέτη της Ολυμπίας. Θα εισπνεύσουμε την πνοή του τόπου, και θα ερευνήσουμε τα αρχαιολογικά του δεδομένα και ευρήματα εις αναζήτηση της μορφής της ιστορίας του και του πολιτισμού του. Η προσέγγισή μας είναι ολιστική. Θα διαπραγματευθούμε όλες τις διαστάσεις της Ολυμπιότητας, από την φύση του τοπίου, στην θρησκειολογική, την γυμναστική, την αγωνιστική, την ιδιαιτερολογική, την αισθητική και καλλιτεχνική. Τι συνένωνε εκεί και τότε, σε ωρισμένο χώρο και χρόνο, τον ουσιωδώς επειμερισμένο σε πόλεις Ελληνισμό σε μια εορτή αιωνιότητας, μια παιδιά της τέλειας μορφής;
Κορυφαίο σύμβολο και φανέρωση Ολυμπιότητας από την Εποχή της Μεγάλης Τροπής στην οποία αναφέρθηκα πάρα πάνω, ο ναός του Διός και ο γλυπτικός του διάκοσμος. Θα εντρυφήσουμε ιδιαίτερα σε αυτόν.
Ευτυχής συγκυρία κάνει εφέτος να προηγούνται του ιερού τριημέρου της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος οι Θερινές Τροπές του Ήλιου, και η αρχή του αρχαίου έτους. Θα το αξιοιποιήσουμε σημειολογικά και ερμηνευτικά.
Θα κυκλοφορήσω εγκαίρως το Πρόγραμμα της Συνάντησης.
Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει ας επικοινωνήσει προφορικά ή γραπτά.
***
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου