Σκάνδαλο του αιώνα σε βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

  Φώτο: SOOC

 Politico: Έρευνα σε 10 εταιρείες για κονδύλια 2,5 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης!

Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά και Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εξετάζουν το ενδεχόμενο απάτης για κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, με τις έρευνες να αφορούν και τους τρεις κορυφαίους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους, υποστηρίζει το δημοσίευμα.

Υπό έρευνα βρίσκονται 10 ελληνικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων και οι τρεις κορυφαίοι τηλεπικοινωνιακοί όμιλοι -Cosmote, Nova και Vodafone- αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο τους χορηγήθηκαν ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 2,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του Politico. 

Εκτός αυτών έρευνα υπάρχει και για τις εταιρείες πληροφορικής και λογισμικού Byte, Uni Systems, Netcompany-Intrasoft, Space Hellas, Cosmos Business Systems και στις δύο εταιρείες συμβούλων Toolbox και Active.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα υπήρξε έφοδος της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα γραφεία των εταιρειών τον προηγούμενο μήνα, ενώ έρευνα έχει ξεκινήσει και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (ΕΡΡΟ). Δεν πρόκειται για το πρώτο κρούσμα πιθανής κακής διαχείρισης κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς την περασμένη εβδομάδα υπήρξαν συλλήψεις υπόπτων σε Ιταλία, Αυστρία, Ρουμανία και Σλοβενία, για πιθανή απάτη ύψους 600 εκατ. ευρώ που αφορά τα αντίστοιχα κονδύλια που έχει λάβει η Ιταλία. 

Η ελληνική έρευνα επικεντρώνεται σε διαδικασίες δημόσιων διαγωνισμών όπου εταιρείες φέρεται να συμπράττουν για να αποφύγουν περισσότερες από μία από αυτές να ανταγωνίζονται για την ίδια σύμβαση – περιορίζοντας τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν. Αυτό μπορεί να αύξησε τα τέλη που θα μπορούσαν να χρεώσουν, εμποδίζοντας τελικά τους Έλληνες φορολογούμενους να καρπωθούν πλήρως τα οφέλη από τα χρήματα της ΕΕ.

Με έργα ύψους 35,95 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ελλάδα είναι ένας από τους κύριους δικαιούχους του Ταμείου με μεγάλο μέρος των κονδυλίων να αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Μέχρι σήμερα, περίπου 600 ψηφιακά έργα αξίας άνω των 2,5 δισ. ευρώ έχουν δημοπρατηθεί και συναφθεί συμβάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνούν πώς κατακυρώθηκαν αυτά τα έργα.

Σε ανακοίνωσή της, η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού ανέφερε ότι εξετάζει εάν υπάρχει παραβίαση της συνθήκης της ΕΕ που «απαγορεύει αντ-ιανταγωνιστικές συμφωνίες και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό, μονομερείς πρακτικές που συνιστούν πρόσκληση για συμπαιγνία ή μελλοντική ανακοινώσεις τιμών σε ανταγωνιστές και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης». Το Politico αναφέρει ότι η Vodafone επιβεβαίωσε την έρευνα, ενώ οι υπόλοιπες εταιρείες αρνήθηκαν να σχολιάσουν, ενώ το ίδιο

συνέβη από πλευράς Γραφείου του Πρωθυπουργού όσο και από το υπουργείο Ανάπτυξης. 

Η έρευνα ξεκίνησε όταν η European Dynamics, μια ελληνική εταιρεία λογισμικού και υπηρεσιών πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιβλέπει τη διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης, υποστηρίζοντας ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.

Όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, ο διαγωνισμός όρισε τον προϋπολογισμό για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΙΔΗΣ) στα 44 εκατομμύρια ευρώ, πολλαπλάσια από το κόστος ενός εθνικού έργου ηλεκτρονικών προμηθειών σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία κόστισε 4,6 εκατ. ευρώ για επτά χρόνια, στην Κύπρο 4,5 εκατ. ευρώ για εννέα χρόνια και 1,3 εκατ. ευρώ στη Μάλτα. Τελικά, μετά από διαμαρτυρίες τεσσάρων εταιρειών. το έργο χωρίστηκε σε δύο διαγωνισμούς με συνολικό προϋπολογισμό 5,7 εκατ. ευρώ και 12 εκατ. ευρώ σε δύο χρόνια. Το ελληνικό κράτος πρέπει επίσης να πληρώσει για τον εξοπλισμό, τις άδειες λογισμικού και το κόστος φιλοξενίας του έργου.

Υπήρξε επίσης μια καταγγελία για παράτυπη πρόσβαση μη εξουσιοδοτημένων λογαριασμών στα συστήματα ΕΣΙΔΗΣ, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους με γνώση του θέματος, πυροδοτώντας ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία ενός συστήματος που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση χιλιάδων διαγωνισμών αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ. Το ελληνικό υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είπε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του συστήματος και δεν έχει υποβληθεί καμία καταγγελία.

Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι είχε λάβει επιστολή από την European Dynamics σχετικά με τον διαγωνισμό ESIDIS και είχε μοιραστεί όλες τις σχετικές πληροφορίες με την Ευρωπαϊκή

Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, OLAF. «Θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε κάθε πληροφορία ή καταγγελία που ενδέχεται να λάβουμε στο πλαίσιο των εξουσιών που προβλέπονται από τις Συνθήκες της ΕΕ και τον κανονισμό RRF», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος. Αξιωματούχος με γνώση του θέματος είπε στο Politico ότι η EPPO ζήτησε από την ελληνική επιτροπή ανταγωνισμού να συγκεντρωθούν στοιχεία.

Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ όπου υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο κατανομής αυτών των κεφαλαίων. Εκτός από τις συλλήψεις στην ιταλική υπόθεση, η OLAF διερευνά πιθανή απάτη χρησιμοποιώντας τα μετρητά του μπλοκ για την ανάκαμψη μετά την πανδημία σε πολλές χώρες της ΕΕ.

Ωστόσο, τα προβλήματα με τις δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα στην Ελλάδα. Υπάρχει εδώ και καιρό εκτεταμένη κριτική στη χώρα για τον τρόπο διεξαγωγής του, με ισχυρισμούς ότι οι εταιρείες συνεργάζονται για το πώς και πότε να υποβάλουν αίτηση για δημόσιο διαγωνισμό, αντί να τους επιτρέπουν να είναι ανταγωνιστικοί και να προσφέρουν καλύτερη σχέση ποιότητας/τιμής.

Άνθρωποι με γνώση του θέματος επικαλούνται αδιαφανείς διαδικασίες και παραχωρήσεις σε εταιρείες. Παρά τις πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν από διεθνείς πιστωτές σε αντάλλαγμα για μετρητά διάσωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της χώρας πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, η έρευνα δείχνει ότι η διαφθορά έχει χειροτερέψει παρά βελτιωθεί.

Στον τομέα της τεχνολογίας, οι εταιρείες αναφέρουν αυξανόμενη δυσαρέσκεια καθώς δεν καταφέρνουν να κερδίσουν κρατικές συμβάσεις, ενώ σε άλλες, μερικές πολύ μικρές σε μέγεθος, έχουν ανατεθεί έργα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Το Politico εξέτασε 110 ελληνικούς δημόσιους διαγωνισμούς που χρηματοδοτήθηκαν από την ΕΕ κυρίως από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ μεταξύ 2021 και Ιανουαρίου 2024.

Η συντριπτική πλειονότητα των συμβάσεων, 101 προσφορές, ανατέθηκαν σε μία από τις 10 εταιρείες υπό έρευνα και δεν ανταγωνίστηκαν με κανέναν άλλο πλειοδότη. Μόνο εννέα προσφορές είχαν περισσότερες από μία προσφορές. Ακόμη και σε διαγωνισμούς όπου πολλές εταιρείες υποβάλλουν προσφορές σε μία προσφορά, κάθε εταιρεία είχε φαινομενικά προσφορές μόνο σε ένα μοναδικό τμήμα.