Η Ιστορία των Νεώτερων Χρόνων και της «Αντανάκλασης του Χρόνου» με τα μάτια του συγγραφέα Γ. Μανιάτη

Από αριστερά η δημοσιογράφος Ελένη Ασημακοπούλου, η Δρ Ευγενία Πιερρή, διευθύντρια Β/βάθμιας Εκπαίδευσης,  Ο Γιώργος Μόσχος,  ιδρυτκό μέλος του Συλλόγου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων της περιόδου 1945-1974 «Πέτρινα Χρόνια – Ιστορική Μνήμη» και ο Γιώργος Ζεππάτος, πρώην πρόεδρος ΤΕΕ Δυτ. Ελλάδος, τ. Περιφερειακός Δ/ντής ΟΤΕ, που μίλησαν για το έργο του συγγραφέα Γ. Μανιάτη.

Οι Ευγ. Πιερρή, ο Γιώργος Ζεππάτος και ο Γιώργος Μόσχος παρουσίασαν στην Πάτρα το ιστορικό μυθιστόρημα των εκδόσεων

«Ψυχογιός»

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΑΠΟ ΤΟΝ Γ. ΜΟΣΧΟ

 

Ο συγγραφέας μιλά για το έργο του.

Παρουσιάστηκε χθες Πέμπτη 27-11-2014, στο βιβλιοπωλείο Pablic στην Πάτρα, επί της οδού Ερμού 55, το πρώτο βιβλίο της τριλογίας του νεοεισερχόμενου στα ελληνικά Γράμματα, συγγραφέα Γιώργου Μανιάτη, υπό τον τίτλο «Η Αντανάκλαση του Χρόνου 1 – Η Δοκιμασία», των εκδόσεων Ψυχογιός, Αθήνα 2014. 

Πρόκειται για το συγκλονιστικό οδοιπορικό μιας ξεχωριστής οικογένειας στην Ελλάδα του 20^ου αι., με κεντρικό πρόσωπο την ηρωίδα Άννα Σταμέλου, που ο πατέρας της κυνηγά την ουτοπία της οικογενειακής ασφάλειας, καθώς οι άνεμοι του πολέμου αρχίζουν να πνέουν με σφοδρότητα.

Με συγκρούσεις και υποχωρήσεις η ηρωίδα διέρχεται των χρόνων της γερμανοϊταλικής κατοχής, γνωρίζοντας το μεγαλείο της αντίστασης εντός της Αθήνας, αλλά και μέσω των φίλων της, πέραν αυτής, στα βουνά, όπου κυρίαρχο είναι ο ΕΑΜ. Κι από κει μετά την απελευθέρωση, η ήδια βιώνει στιγμές ανείπωτης φρίκης στα χέρια παρακρατικής οργάνωσης, πρώην ταγματασφαλιτών και νυν συνεργατών της νέας κυβερνώσας κατάστασης.

Ο ίδιος ο συγγραφέας μιλώντας για το βιβλίο του τόνισε πως δεν είναι Ιστορίας συγγραφή, αλλά ωστόσο κινείται στον ιστορικό χώρο και μέσω των ηρώων του ξαναζωντανεύει γεγονότα που επέδρασαν στην πορεία του λαού μας.

Η Δρ Ευγενία Πιερρή, διευθύντρια Β/βάθμιας Εκπαίδευσης μίλησε για τα καλολογικά στοιχεία του έργου και την επίδρασή του στους νέους μας, αλλά κυρίως σε αυτούς τους πολίτες που αγαπούν την ανάγνωση.

Ο Γιώργος Ζεππάτος, τ. πρόεδρος ΤΕΕ Δυτ. Ελλάδος, τ. Περιφερειακός Δ/ντής ΟΤΕ, αναφέρθηκε στην συναδελφική σχέση του με τον συγγραφέα και ανέγνωσε αποσπάσματα του έργου, όπως αυτό της απεργίας των εργαζομένων στην Τηλεφωνική της Αθήνας, που έκανε τους ναζί ξεσπάσουν κατά των εργαζομένων, που με την απεργία τους παρέλυσαν τις τηλεπικοινωνίες.

Με προσήλωση παρακολούθησε το εκλεκτό κοινό την παρουσίαση του ιστορικού μυθιστορήματος του Γ. Μανιάτη. Στην πρώτη θέση αριστερά παρών και ο αγαπητός τ. πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πατρέων Κώστας Μπουρδούλης.

Ο Γιώργος Μόσχος, συγγραφέας, ιδρυτκό μέλος του Συλλόγου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων της περιόδου 1945-1974 «Πέτρινα Χρόνια – Ιστορική Μνήμη», αναφέρθηκε στον ιστορικό χώρο, στον οποίο κινούνται οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος και μέσα από την ομιλία του συμπυκνώθηκαν οι 572 σελίδες του έργου και σε μία ημίωρη αναφορά.

Την συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Ελένη Ασημακοπούλου.

Στην ομιλία του ο Γ. Μόσχος ξεδίπλωσε τις πτυχές του 1^ου βιβλίου της τριλογίας λέγοντας τα παρακάτω: 

Γιώργος Μόσχος.

«Μάης 1945. Η Άννα Σταμέλου σε απόμερη περιοχή της Αθήνας βιάζεται από συμμορία παρακρατικών, ενώ της καταφέρνει δύο μαχαιριές παραλίγο θανατηφόρες ο επικεφαλής της. 

Η κοπέλα γεννήθηκε στα 1928, από πατέρα ράφτη, που ράβει πλουσίους της Αθήνας, χωρίς να αντιλαμβάνεται το δράμα των προσφύγων που έχουν κατακλύσει την πόλη και από το 1922 μέχρι το 1928 διπλασίασαν τον πληθυσμό της άναρχα. Αποτέλεσμα οι μολυσματικές ασθένειες. Πείνα, φτώχεια θερίζουν. Οι νέοι μεταναστεύουν εγκαταλείπουν την χωρική γη. Μεσάζοντες και ληστοκρατία είναι δύο ακόμη παράγοντες που συμβάλλουν.

Στην απέναντι της Ευρώπης ήπειρο, στις ΗΠΑ, παρατηρείται ραγδαία οικονομική άνοδο μετά τον Α΄ Παγκ. Πόλεμο, στον οποίο δεν ενεπλάκη. Άνοδο που βασίζεται σε σαθρές βάσεις. Στην Ευρώπη η συνθήκη των Βερσαλιών υποχρεώνει τον Κάιζερ να πληρώσει δυσβάστακτες πολεμικές αποζημιώσεις ως ηττημένη του πολέμου η Γερμανία. Στον γερμανικό λαό το μίσος κατά των ξένων, που τους στερούν τα προς το ζειν, μεγαλώνει.

Στα 1927-28 ο απεργιακός αγώνας της εργατικής τάξης δυναμώνει και σημειώνονται εργατικές εξεγέρσεις των εργατών ορυχείων και βιομηχανικών προϊόντων. Με την όξυνση της ταξικής πάλης το ζήτημα της δημοκρατίας αποκτούσε ιδιαίτερη βαρύτητα. 

Το ΚΚΓ καλούσε τους σοσιαλδημοκράτες σε κοινές εκδηλώσεις οι οποίες απορρίπτονταν από τους δεύτερους. Η τακτική αυτή του ΚΚΓ φέρνει θετικά εκλογικά αποτελέσματα το 1928 και αυξάνει τις ψήφους του από 2,7 σε 3,3 εκ. Το φασιστικό κόμμα του Χίτλερ λαμβάνει 801.000 ψήφους και το σοσιαλδημοκρατικό 9,2 εκ. 

Η κυβέρνηση παραιτείται και σχηματίζεται κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» με πρωθυπουργό το σοσιαλδημοκράτη Μίλερ. Την ίδια χρονιά η κυβέρνηση αποφασίζει την κατάργηση της Ένωσης των κόκκινων πολεμιστών πουμε δεκάδες χιλιάδες μέλη, είχε ιδρυθεί από τον αριστερό Τέλμαν  και ήταν οργάνωση αυτοάμυνας των εργατών.

Οι σοσιαλιστές με ένα εκατ. μέλη και δική τους ένοπλη οργάνωση φαίνονται άτρωτοι. Παράλληλα το 6^ο Συνέδριο της Κομμ. Διεθνούς κηρύττει γενική έφοδο κατά του καταρρέοντος καπιταλισμού, λόγω της διεθνούς κρίσεως.

Οι ΗΠΑ αμέτοχες στον Α΄ Παγκ. Πόλεμο σημειώνουν υπεροχή. Μέσω της τυποποίησης που ανακάλυψαν εκτοπίζουν τα αγροτικά προϊόντα από τις ευρωπαϊκές αγορές. Καταφέρνουν πλήγμα και στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες με την αλόγιστη στήριξη των αμερικανικών με δάνεια κλπ. Τον επόμενο χρόνο 1929 σκάει η «φούσκα» των δανείων και έρχεται η οικονομική κρίση. Συμπαρασύρει και όσες χώρες είναι συνδεδεμένες στην ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου.

Η απόλυτη φτώχια θεριεύει τους θερμοκέφαλους στην χρεωμένη στους νικητές Γερμανία, που επιπλέον πληρώνει και την αμερικανική κρίση. Κι εκεί γεννιέται το αυγό του φιδιού.

Το 1933 ήταν κιόλας γεγονός η κυβέρνηση των ναζί και ταυτόχρονα  η δημιουργία του πρώτου ναζιστικού στρατοπέδου, του Νταχάου. Αρχικά για τους πολιτικούς αντιπάλους του χιτλερισμού και στη συνέχεια για κομμουνιστές, Εβραίους, ομοφυλόφιλους, διαμαρτυρόμενους κ.α.

Στην Ελλάδα τώρα. Στην Τρίτη δεκαετία του 20^ου αιώνα, οι εταιρείες πωλούσαν οικόπεδα στις νέες συνοικίες της Αθήνας, με μικρή προκαταβολή και παράδοση τίτλου μετά την εξόφληση.

Ο Νίκος Σταμέλος, πατέρας της αργότερα κακοποιημένης Άννας και σύζυγος της Ελπίδας Σταμέλου το γένος Φωτεινού, που ράβει κυρίως τους μεγαλομανείς και φαντασμένους της αστικής τάξης της Αθήνας, επενδύει τα χρήματα που βγάζει από το ραφείο του σε αυτά. Έτσι στα 1935 φαντάζει νοικοκυραίος της Αθήνας.

Είναι η χρονιά του αποτυχημένου πραξικοπήματος από τους βενιζελικούς αξιωματικούς, η επιβολή του στρατιωτικού νόμου από την φιλοβασιλική κυβέρνηση Τσαλδάρη, και της δημιουργίας  της φυλακής Ακροναυπλίας, στο Παλαμίδι. Τον επόμενο χρόνο τα αστικά κόμματα παραλυμένα από τις έριδές τους παραδίδουν την κυβέρνηση και ο Βασιλιάς Γεώργιος ορίζει πρωθυπουργό τον Ιω. Μεταξά, που καταργεί τη Βουλή, στις 18-9-36 θεσπίζει το ν. 117 βάσει του Ιδιώνυμου του Βενιζέλου και το 1937 την μετατρέπει την Ακροναυπλία σε φυλακή για τους κομμουνιστές.

-------------οοο-------------

Τον χειμώνα του 1939, ο ράφτης Ν. Σταμέλος φέρνει τον παραγιό του, στο σπίτι του για φαΐ. Το να βρει ένα πιάτο φαΐ ήταν μεγάλη υπόθεση για τον παραγιό Γιάννη Φατούρο, που ξεκίνησε από το χωριό του, ορφανός από πατέρα που σκοτώθηκε στη Μικρά Ασία το ’20 και μάνα που πέθανε από την φυματίωση, που τότε θέριζε κανονικά τους φτωχούς. Πήγε στην Αθήνα και τον μεγάλωσε ο θείος του, ο ναυτικός, που όλο έλλειπε στη θάλασσα, που πήγε εθελοντής στις Διεθνείς Ταξιαρχίες στον Ισπανικό Εμφύλιο του 1936-39 και γυρνώντας στον Πειραιά, τον συνέλαβε το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά και τον έκλεισε στην Ακροναυπλία.

Με αυτά τα βιώματα στην συζήτηση που ανοίγεται στο τραπέζι, ο Γιάννης Φατούρος καταφέρεται στον Μεταξά, αποδεικνύεται κομμουνιστής και προκαλεί αίσθηση στην οικογένεια Σταμέλου, που αγνοούσε το δράμα των διωκόμενων από την δικτατορία.

Επόμενος σταθμός για το ζεύγος Σταμέλου είναι η επίσκεψη στην οικία του δημοκρατικών πεποιθήσεων κωνσταντινουπολίτη βιομήχανου Άγγελου Σταυρού, στου οποίου τα παιδιά παραδίδει μαθήματα αγγλικών η Ελπίδα Σταμέλου.  Ο Σταύρου συναναστρέφεται με ανθρώπους των γραμμάτων, εξ ορισμού αντίθετους στο καταπιεστικό καθεστώς Μεταξά και διαφορετικούς με την πελατεία του ράφτη Ν. Σταμέλου. 

Αφορμή ήταν δεξίωση που έδωσε πολύ μετά τον θάνατο της συζύγου του στην γέννα. Καθοριστικές οι συζητήσεις για την διαμόρφωση μίας άλλης γνώμης για το ζεύγος Σταμέλου.

Και σημείο που στοιχειώνει τις μετέπειτα συζητήσεις τους ζεύγους Σταμέλου γίνεται η σύλληψη του παραγιού Γιάννη Φατούρου από την αστυνομία του Μανιαδάκη και ο εγκλεισμός του στην Ακροναυπλία. Καταδόθηκε από υπηρέτη του καθεστώτος, γείτονα του Σταμέλου.

-------------οοο-------------

Η 17χρονη Άννα Σταμέλου ορίζεται από τον συγγραφέα να μιλά για τους γονείς της, για την οικονομική κρίση του 1932, που έφερε το χρεοστάσιο στη χώρα μετά το χαμό των εκλογών από το Βενιζέλο. Μιλά για το ρεμπέτικο που απαγόρευσε ο Μεταξάς, όπως και στις δικτατορίες της Πορτογαλίας και της Ισπανίες οι Σαλαζάρ και Φράνκο, αντίστοιχα που απαγόρευσαν το τάγκο. Για την εκκόλαψη του ναζισμού στη Γερμανία, μετά τον αμοραλισμό που επέδειξαν οι νικητές του Α΄ Παγκ. Πολέμου και πολύ σωστά, για την οικονομική και στρατιωτική στήριξη των φασιστικών κομμάτων της Ευρώπης, από τις τότε μεγάλες δυνάμεις της Αντάτ.

Εντεκάχρονη τότε, στα 1939, η Άννα Σταμέλου θυμάται την ζεστή φιλική γειτονιά της Αθήνας, μίας πόλη που δύσκολα θα αναγνωρίσουμε σήμερα, με τον ρεμπέτη κυρ Φώτη, που όλη η γειτονιά του πήγε στην κηδεία του, την ελευθέρων ηθών Μπούκη, που άφησε την νυχτερινή έξοδο εκείνη την ημέρα για να βρεθεί κι αυτή εκεί.

Τους μπράβους του καθεστώτος και τους μεγαλοϊδεατισμούς με τις αρχαιοπρεπείς παράτες στο Παναθηναϊκό Στάδιο, όταν η λαίλαπα του πολέμου πλησίαζε στη χώρα. 

1939. Η Αυστρία, καταλαμβάνεται από τους ναζί, Πολωνία (κατάληψη Ντάτσιχ)  μοιράζεται από Γερμανούς και Σοβιετικούς, η Αιθιοπία καταλαμβάνεται από τους Φασίστες Ιταλούς και Ευρώπη και Αφρική μπαίνουν στη δίνη του Β΄ Παγκ. Πολέμου. 

Κι ενώ ο πόλεμος πλησιάζει, στην Ακροναυπλία, η εσωτερική ζωή χαρακτηρίζεται από την αφοσίωση στην απόφαση του κόμματος, κυρίως όταν σταδιακά περνά η διοίκηση των οργανωμένων κομμουνιστών στους Κούτβηδες, σχολή παραγωγής στελεχών με έδρα την ΕΣΣΔ.

Αξιοσημείωτο της άκριτης αφοσίωσης είναι ότι όταν το καθεστώς της 4^ης Αυγούστου κατέρρεε μετά την είσοδο των ναζί στην Ελλάδα και οι απλοί κομμουνιστές πρότειναν στην ηγεσία την απόδραση για να μην πέσουν στα χέρια του καταχτητή, τότε που ακόμη και οι φύλακες προέτρεπαν τους κρατουμένους σε απόδραση, η ηγεσία της Ακροναυπλίας επέμενε στην συγκροτημένη παραμονή στη φυλακή. Φυσικά η γνώμη της άλλαξε όταν είδαν να παραδίδονται τα κλειδιά της Ακροναυπλίας στους ναζί. Και περισσότερο τον επόμενο χρόνο, όταν άρχισαν οι εκτελέσεις κρατουμένων σε αντίποινα για την δράση της αντίστασης.

28-10-44. Βομβαρδισμός λιμανιού Πειραιά, της Ύδρευσης, του αεροδρομίου Τατοΐου από τους Πελαργούς της ιταλικής φασιστικής αεροπορίας, μετά την Πάτρα. Ο Ν. Σταμέλος κατατάσσεται στο Στρατό, κάπου κοντά στα βουλγαρικά σύνορα.

29-1-41. Ο Μεταξάς πεθαίνει από γαστρορραγία, μετά από εγχείρηση. Έτσι είπαν.  

Ο Βασιλιάς Γεώργιος αντί να ορίσει κυβέρνηση ενότητας, ορίζει πρωθυπουργό τον τραπεζίτη Αλ. Κορύζη.

9-3-41. Η εαρινή επίθεση των ιταλών στο Αλβανικό  για να προλάβουν τον Χίτλερ, αποτυγχάνει.

Τον ίδιο μήνα απόβαση στον Πειραιά της 1^ης Βρετανικής Ταξιαρχίας. Αναζωπύρωση ελπίδων, καθώς φημολογείται ενίσχυση του Άξονα.

29-3-41. Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία τάσσονται με τον Άξονα. 

6-4-41. Οι ναζί προσβάλλουν τα σύνορά μας από την πλευρά της Βουλγαρίας. Ηρωική η αντίσταση στο Ρούπελ, αλλά οι δυνάμεις των Γερμανών είναι υπέρτερες.

7-4-41, επόμενη ημέρα. Μαγνητική νάρκη, προκαλεί εκρήξεις εξ εμπαθείας που καταστρέφουν το λιμάνι του Πειραιά.

18-4-41. Αυτοκτονία Κορύζη, που φέρει βαρέως την κατάρρευση του βουλγαρικού Μετώπου μετά το Έπος του Αλβανικού!

20-4-41. Υπογραφή και παράδοση της χώρας από τον στρατηγό Τσολάκογλου στους ναζί, εν μέσω αντιδράσεων των μαχητών του Αλβανικού και του απλού κόσμου που αδυνατεί να κατανοήσει την πράξη. Έχει προηγηθεί πρόταση των Βρετανών για δεύτερη γραμμή άμυνας στα Τέμπη. Δεν ελήφθη υπόψη από τους λιπόψυχους της στρατιωτικής ηγεσίας. Χαρακτηριστική είναι η Έκθεση του στρατηγού Δημ. Καθενιώτη, που δημοσιεύθηκε σε βιβλίο του το 1946.

26-4-41. Είσοδος Γερμανών Πάτρα και παράδοσή της από τον στρατηγό Καραβοκύρη.

27-4-41. Είσοδος στην Αθήνα. Το πρωί της ημέρας αυτής στο καφενείο «Παρθενών»   της Κηφισιάς παραδίδονται τα κλειδιά της πρωτεύουσας από τις τοπικές αρχές στον Γερμανό στρατηγό διοικητή της 12^ης Στρατιάς Φον Στούμπε. Οι ναζί εισέρχονται στην έρημη πόλη με τα κλειστά παραθυρόφυλλα, ανεβαίνουν στον Ιερό Βράχο και βρωμίζουν με το ναζιστικό σύμβολο την Ακρόπολη.

Οι Βρετανοί την ίδια ημέρα απαγκιστρώνονται από την Ελλάδα και ο Βασιλιάς με την κυβέρνηση Τσουδερού φεύγουν στην Κρήτη που είναι ακόμη ελεύθερη κι από κει στην Μέση Ανατολή!

-------------οοο-------------

Τους πρώτους μήνες της κατοχής, οι Γερμανοί περιορίζονται στο να απομυζούν τα ευγενή μέταλλα και όλα τα αποθέματα πρώτων υλών και παραγωγής τροφίμων αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην διατροφή του λαού.

Το καλοκαίρι του 41, που οι εμπορικοί οδοί έκλεισαν λόγω δέσμευσης της παραγωγής από τους καταχτητές για τις ανάγκες των στρατευμάτων τους, άρχισε να γίνεται αισθητή η έλλειψη, που οδήγησε σε αναστάτωση της αγοράς και απόκρυψη των ειδών από τους εμπόρους, αλλά και από τους αγρότες. 

Βασικά είδη για τον επισιτισμό, όπως αλεύρι, λάδι, κρέας, ελιές, αλλά και οινόπνευμα, ξυλεία, σαπούνι, καπνός, μέταλλα δεσμεύτηκαν, ενώ η αγορά ειδών διατροφής περιορίστηκε σε συγκεκριμένες ελάχιστες ποσότητες. Και έτσι εμφανίστηκε η μαύρη αγορά.

Από το φθινόπωρο του ’41 η πείνα έγινε αισθητή και η μαύρη αγορά πήρε εφιαλτικές διστάσεις, στην Αθήνα, αλλά και στην Πάτρα. Για ένα μπουκάλι λάδι πουλιόταν ολόκληρη περιουσία χρυσαφικών, ασπρορούχων και ολόκληρες προίκες γυναικών έγιναν θυσία της πείνας στις πιάτσες των μαυραγοριτών.

Οι μαζικοί θάνατοι από πείνα ήσαν καθημερινό φαινόμενο σε όλο  το ’42 αλλά και στις αρχές του ’43. Οι νεκροί πάνω σε χειρόκαρα μεταφέρονταν στο νεκροταφείο για ταφή. Μία αξιοπρεπής κηδεία ήταν πολυτέλεια. Δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις όπου πετούσαν τους νεκρούς νύχτα πάνω από την μάντρα, μέσα στο νεκροταφείο για να ταφούν ανώνυμα, προκειμένου να κρατήσουν οι συγγενείς το δελτίο τροφίμων του συγχωρεμένου.

Το ξυλάλευρο από την καταχτημένη Αιθιοπία, που έφερναν οι Ιταλοί, είχε αντικαταστήσει μέρος του σιτάλευρου που έκλεβαν από το λαό μας. Τσάι με χαρουπίνη, μπομπότα, λαχανίδες η πιο συχνή τροφή.

Το χειμώνα του ’42 εμφανίστηκαν και οι σαλταδόροι, που πολλοί πλήρωσαν με τη ζωή τους ένα σαλτάρισμα πάνω στο γεμάτο γερμανικό καμιόνι για ένα λάστιχο αυτοκινήτου, που θα γινόταν πολύτιμες σόλες παπουτσιών!

Στο μεταξύ, ο συγγραφέας αναφερόμενος στις απόψεις του έγκλειστου Γιάννη Φατούρου, τον φέρει να απορεί γιατί η εκτός φυλακής ηγεσία δεν επέτρεψε την απόδραση από την Ακροναυπλία, την στιγμή που ακόμη και οι φύλακες ήσαν διατεθειμένοι να κάνουν στραβά μάτια; Ήταν το σύμφωνο μη επιθέσεως Ρίμπεντροφ-Μολότοφ, μεταξύ Γερμανίας και ΕΣΣΔ;

Ότι και να ήταν μπορούσαν να αποδράσουν και τώρα αρχές ’42 η πείνα σκοτώνει ακροναυπλιώτες, όπως και στους εκτός φυλακής Έλληνες.

Ο Νοέμβρης του 41 με την πείνα ξυπνά συνειδήσεις. Ο Γιώργος Καλογρίδης, γιος συνεργάτη του καθεστώτος Μεταξά, όπως και η Δήμητρα Κυριαζή κόρη του ναζιστή Φαίδωνα Κυριαζή οργίζονται για την κατάσταση και περισσότερο με την στάση των γονέων τους, που τώρα έγιναν συνεργάτες των καταχτητών. 

Δεν άργησαν και αρχές ’42, μαζί με την Άννα Σταμέλου, μπαίνουν σε παράνομη αντιναζιστική οργάνωση, μυστικά από τους γονείς τους. Εδώ ο συγγραφέας Γιώργος Μανιάτης δίνει παραστατικά τα ψήγματα της αντίστασης κατά του καταχτητή που εμφανίζονται στις σχέσεις των νέων.  

Στις 25 Μαρτίου ’42  με την μητέρα της Αννας συμμετέχουν στο αντικατοχικό συλλαλητήριο, προ του Αγνώστου Στρατιώτου.

Ο μεγάλος λιμός στην Αθήνα είχε ξεκινήσει από το καλοκαίρι του ’41 με χιλιάδες νεκρούς. Στην Πάτρα ξέσπασε τον χειμώνα του ίδιου έτους, με πολύ λιγότερους νεκρούς.

Το χειμώνα τέλους 1941, αρχές 1942, η πείνα ήταν πιο έντονη. Η λίγη επισιτιστική βοήθεια που έφθασε στην Ελλάδα μέσω ΔΕΣ δεν ανέκοψε τις συνέπειες.

-------------οοο-------------

Στο μεταξύ στην Αθήνα φτάνει ο απόηχος της επιτυχημένης δράσης του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στην επαρχία. Οι νεολαίοι ενθαρρύνονται και το πρώτο μεγάλο σαμποτάζ της ΠΕΑΝ του Πιερίκου το Σεπτέμβρη του  ’42 έχει αποτέλεσμα την ανατίναξη του κτιρίου της ναζιστικής ΕΣΠΟ, Γλάδστωνος και συμβολή με Πατησίων, με πολλούς γερμανούς νεκρούς.

Επόμενο μεγάλο βήμα είναι η απεργία κατά της Επιστράτευσης, στην οποία συμμετέχει και η αντιστασιακή οργάνωση στην οποία είναι ενταγμένη η ομάδα των νέων μας.    

Η αντίσταση των Αθηναίων κατά της επιστράτευσης, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο οδηγούν σε παραίτηση την δοτή κυβέρνηση Λογοθετόπουλου. Αναλαμβάνει ο φιλοβασιλικός Ιω. Ράλης. Ο οποίος για την ανάληψη θέτει όρο στους ναζί να του επιτρέψει να εξοπλίσει τάγματα πουν θα προστατεύσουν την χώρα (άκουσον άκουσον) από τους συμμορίτες. Δηλαδή τους αντιστασιακούς. Συγκροτεί τα Τάγματα Ασφαλείας. Αυτά τα Τάγματα τον Σεπτέμβριο του ’43, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας τα ενισχύουν με αρκετά όπλα οι ναζί. Για την σύνθεσή τους μιλά ο συγγραφέας στη σ. 311. Άνθρωποι του υποκόσμου ή και από ανάγκη κατετάγησαν σε αυτά, γράφει ο Γιώργος Μανιάτης. Παράλληλα η παρουσία της Επιτροπής «Κομάντο Ρόζενμπεργκ» και στην Ελλάδα επιταχύνει τους διωγμούς των Εβραίων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Παράλληλα, τρεις νέοι, ο Γιώργος Καλογρίδης, η Μέλπω Σαράτση και ο Αργύρης φεύγουν νύχτα για το βουνό. Και εντάσσονται στον ΕΛΑΣ. Ο συγγραφέας εύστοχα παρουσιάζει την σκληρή ζωή των ανταρτών στον ΕΛΑΣ.

Την ίδια εποχή σαμποτάζ στο κονσερβοποιείο του επιταγμένου εργοστασίου του Άγγελου Σταύρου οδηγεί σε σύλληψη του ιδίου και πολλών εργατών του, που κλείνονται στις φυλακές Αβέρωφ. Η Γκεστάπο πια φαντάζει ανεξέλεγκτη. Ο Σταύρου, ο αρχιεργάτης του και εργαζόμενοί του κρίθηκαν ένοχοι για το σαμποτάζ και εκτελέστηκαν. Αξιοπρόσεχτο και το τελετουργικό της δίκης στη φυλακή Αβέρωφ, άνευ δικανικών κανόνων, όπως και στο Σκοπευτήριο Καισαριανής

Στο μεταξύ μετά την φυλάκιση Σταύρου, ο αντιναζιστής αξιωματικός του γερμανικού στρατού Σλέσινγκερ ανακαλύπτει στο υπόγειο του επιταγμένου αρχοντικού του Σταύρου, στο οποίο μένει από την αρχή εισόδου των ναζί στην Αθήνα, πως κρύβεται ζεύγος Εβραίων. Πρόκειται για τον Βιεννέζο Διευθυντή της  Λυρικής Σκηνής και την σύζυγό του. 

Ένας χαρακτηριστικός διάλογος μεταξύ του Γερμανού και των Εβραίων μας δίνει την δυνατότητα να αφουγκραστούμε την ιστορία της γένεσης του ναζισμού στην Γερμανία από το στόμα του αντιναζιστή Σλέσινγκερ. Και την εξέλιξη του ναζιστικού φαινομένου αρχής γενομένης από την Βαϊμάρη και το φιλελεύθερο Σύνταγμά της.

Ο συγγραφέας εύστοχα αναφέρεται και στο κίνημα του Ελληνικού Στρατού της Μέσης Ανατολής, που ζητά αντιμοναρχική στροφή της Κυβέρνησης καθώς συγκροτήθηκε Ελληνική κυβέρνηση στα ελεύθερα βουνά της Ελλάδας, η ΠΕΕΑ. Δυστυχώς το ΚΚΕ αυτό το κίνημα το καταδικάζει ως προβοκάτσια, αδυνατώντας να κατανοήσει την γενεσιουργό  αιτία του. Αποτέλεσμα είναι 13 χιλ. ναύτες, αξιωματικοί και φαντάροι από την 1^η Ταξιαρχία να συγκρουστούν με την 2^η Ταξιαρχία που είναι φιλοβασιλική και πιστή στην  κυβέρνηση Τσουδερού και τους Βρετανούς.  Και μετά την ήττα τους, να τους κλείσουν οι Βρετανοί σε στρατόπεδο της ερήμου.

Αυτός ο ελληνικός στρατός αργότερα, κοσκινισμένος από τους Βρετανούς αποτέλεσε το επίλεκτο σώμα που εστάλη στις μάχες του Ρίμινι της Ιταλίας και μετέπειτα σε αυτό βασίστηκαν για να επιβάλλουν την νέα κατοχή στην Ελλάδα, δύο μήνες μετά την απελευθέρωσή της.

Είναι χαρακτηριστική η διάρθρωση του Αιγυπτιακού Ελληνισμού αυτήν την εποχή, που σε αντίθεση με τα θρυλούμενα πως πρόκειται για πλουσίους , τα στοιχεία δείχνουν ότι στην Ξενάκειο του Καΐρου με 800 μαθητές, από αυτούς οι 600 είναι φτωχότατοι. Ακόμη μόνον 5% των Ελλήνων ήσαν κεφαλαιούχοι, έμποροι ή βιομήχανοι, 35% βιοτέχνες και 60% ο φτωχός λαός, εργάτες, άνεργοι, υπάλληλοι δημοσίων κέντρων. (Γ. Αθανασιάδης, Η πρώτη Πράξη της Ελληνικής Τραγωδίας).

Όπως ανέφερα προηγούμενα, 12-4-44 συγκροτείται στην Βίνιανη η κυβέρνηση της ΠΕΕΑ με πρόεδρο τον Αλ. Σβώλο.  

Η ΕΚΚΑ αν και αντιμοναρχική στις διακηρύξεις της, κατακλυσμένη από φιλομοναρχικά στοιχεία ερχόταν συχνά σε αντίθεση με τον ΕΛΑΣ. Στο Κλήμα Δωρίδος στις 17-4-44 ήρθε σε τελική σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ. Εκεί ηττήθηκε και συνελήφθη ο αρχηγός της συνταγματάρχης Ψαρός και δολοφονήθηκε από το μέλος του ΠΓ Ζούλα, στενοκέφαλο προσκείμενο στον Ζαχαριάδη, που έκανε χρήση της ιδιότητός του και παραμέρισε τους αξιωματικούς του ΕΛΑΣ. Εν αγνοία του Άρη, που εκείνες τις μέρες ερχόμενος από τα υψώματα του Βάλτου και όδευε για την Πελοπόννησο μέσω της Δωρίδος.

Τα γεγονότα αυτά επέδρασαν στην συνδιάσκεψη του Λιβάνου, που συνήλθε από τον Γ. Παπανδρέου, ο οποίος είχε φθάσει με καΐκι από την Ελλάδα στην Μέση Ανατολή, με την στήριξη των Βρετανών.

Στις 26-4-44 ο βασιλιάς Γεώργιος τον χρήζει πρωθυπουργό και αυτός συγκάλεσε συνδιάσκεψη πολιτικών κομμάτων με σκοπό δήθεν την συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

Ανεξήγητα ανταποκρίνεται η ΠΕΕΑ που στέλνει αντιπροσωπεία για να παρακαθήσει στην συνδιάσκεψη του Λιβάνου ισότιμα με αυτούς τους πολιτικούς αρχηγούς, που τίποτε δεν εκπροσωπούσαν στην Ελλάδα. 

Είναι οι μέρες που οι Βρετανοί διώκουν τους δημοκρατικούς Έλληνες στρατιωτικούς. Πιέζουν την αντιπροσωπεία της ΠΕΕΑ και το ΚΚΕ που συμμετέχει στην κυβέρνηση του Βουνού στην Ελλάδα καταδικάζει το κίνημα ως… προβοκατόρικο! Αποτέλεσμα είναι αριστεροί οπλίτες μετά την ήττα τους να εγκλειστούν από τους Βρετανούς στο σύρμα σε στρατόπεδα της ερήμου κι άλλοι να καταδικαστούν σε θάνατο και να εκτελεστούν! Διαλύουν την Α΄ Ταξιαρχία που ήταν δημοκρατική, συγκροτούν το 8^ο Τάγμα και σε αυτό εντάσσουν τους φυλακισμένους φαντάρους και αξιωματικούς!

-------------οοο-------------

Επιστροφή στη ζωή του βουνού στην ελεύθερη Ελλάδα και στην κατεχόμενη Αθήνα. Οι απανωτές ειδήσεις από τις επιτυχίες του ΕΛΑΣ, οι συνεχείς εκτελέσεις πατριωτών, η φαιά προπαγάνδα του κατοχικού τύπου υπέρ των καταχτητών και τα νέα από τα μέτωπα στην Ευρώπη παρελαύνουν από τις σελίδες του βιβλίου. Παράλληλα ανάμεσα στα άρθρα του φιλογερμανικού τύπου παρεισφρέουν κάποια υπαινικτικά άρθρα, επιφυλλίδες, ειδήσεις υπέρ της αντίστασης! 

  

Από το βιβλίο του Γιώργου Μανιάτη δεν λείπει η αναφορά στην εκ νέου ανάρρηση με την στήριξη των ναζί, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο του εκ Ναυπάκτου καθαιρεμένου από τους βενιζελικούς Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού Παπανδρέου, ο οποίος όρκισε την γερμανόδουλη κυβέρνηση Τσολάκογλου εκεί που ο έντιμος Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος αρνήθηκε.

Αναφέρεται στην οικειοθελή μετάβαση 20 χιλιάδων Ελλήνων στην Γερμανία και αλλού προς εργασία στα εργοστάσια των ναζί έναντι ολίγων μάρκων, την στιγμή που το αντιστασιακό κίνημα είχε επιτύχει την απόσυρση του μέτρου, στην απόβαση των συμμάχων στην Νορμανδία και τέλος στους λίγους μήνες μετά όπου απελευθερώθηκε η Αθήνα έπειτα από 1264 ημέρες κατοχής!

-------------οοο-------------

Από την απελευθέρωση του Οκτώβρη 44 η Αθήνα οδηγείται στην έκρηξη των Δεκεμβριανών του ’44. Η άκρα Δεξιά και οι συνεργάτες των Βρετανών ταγματασφαλίτες και παρακρατικοί ΕΟΒίτες κλπ, δολοφονούν καθημερινά ΕΑΜίτες πατριώτες, με αποτέλεσμα να δραστηριοποιηθεί πάλι η ΟΠΛΑ και να προβεί σε ωμότητες ακόμη και κατά απλών συνεργατών των ναζί, που κατατάχτηκαν στα τάγματα για ένα κομμάτι ψωμί. Κι έτσι σιγά-σιγά γλίστρησε η Αντίσταση στα Δεκεμβριανά. Μετά από 33 μέρες επικού αγώνα κατά των Βρετανών επικυριάρχων και με μικρή ανάπαυλα εκεχειρίας υπογράφεται στις 12-2-45 η συμφωνία της Βάρκιζας στην βίλα του Κανελλόπουλου.

Νωρίτερα τα Χριστούγεννα του ’44 η ΟΠΛΑ συλλαμβάνει την  οικογένεια του συνεργάτη των ναζί Φαίδωνα Κυριαζή μέσα στο σπίτι της.

Μάης του 1945 πια, η φίλη της οικογενείας Άννα Σταμέλου σε ηλικία 17 χρόνων πέφτει στην παγίδα του πρώην ναζιστή και τώρα συνεργάτη των βρετανών Φαίδωνα Κυριαζή. Την μπάζει στο όχημα που βρίσκεται και η συμμορία του, με δόλιο τρόπο και καθώς την θεωρεί υπεύθυνη για τον χαμό της οικογένειάς του, την οδηγεί σε απόμερη συνοικία της Αθήνας. Την  βιάζουν μέσα σε μπαράκα οι άλλοι και ο ίδιος της καταφέρει μαχαιριές στα πλευρά και την εγκαταλείπει, πιστεύοντας ότι είναι νεκρή. 

Χάρη σε τυχαίο γεγονός σώζεται μεταφερόμενη σε νοσοκομείο της Αθήνας. Εξέρχεται μετά την νοσηλεία της. Επιστρέφει στην οικία της, αλλά τώρα πλέον δεν νοιώθει η μικρή Άννα. Είναι μία μεστωμένη γυναίκα με όλα τα ψυχικά σημάδια του πρόσφατου εφιάλτη που έζησε. Αλλά και της τετράχρονης ταραγμένης ζωής. Το 1945 που είχε εισέλθει ελπιδοφόρο για ειρηνικές ημέρες είχε αποδειχτεί πως θα ήταν η αρχή ενός ατέλειωτου γολγοθά της ελληνικής κοινωνίας, που πιστεύω πως το επόμενο κεφάλαιό της θα διαβάσουμε στο 2^ο βιβλίο του Γιώργου Μανιάτη».