Επιθυμία των Τραπεζών είναι ο Πτωχευτικός Νόμος!

Επείγονται να απαλλάξουν το χαρτοφυλάκιό τους από ''κοκκινισμένα'' δάνεια οφειλετών που χάνουν την πρώτη κατοικία τους, υπέρ των αρπακτικών φανς

Ο βασικός κινητήρας των κρισιμότερων από τις επερχόμενες αλλαγές, με τον Πτωχευτικό Νόμο, όπως ιδίως της επέκτασης της πτωχευτικής ικανότητας σε φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους, δεν είναι η συμμόρφωση στο ευρωενωσιακό δίκαιο, αλλά αφορά πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης προκειμένου να ικανοποιήσουν αιτήματα των τραπεζών, που επείγονται να απαλλάξουν το χαρτοφυλάκιό τους από ''κοκκινισμένα'' δάνεια  οφειλετών, που χάνουν την πρώτη κατοικία τους, υπέρ των αρπακτικών φανς,  παρά την κατ' επανάληψη βοήθεια που έχουν λάβει οι συστημικές τράπεζες από το κρατικό ταμείο αναφέρουν κύκλοι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, μιλώντας για τις διατάξεις και το περιεχόμενό του.

Και εξηγούν:

1. Εξέλιξη των θεσμών ρύθμισης οφειλών επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ

Με το ν. 3869/2010 προωθήθηκε για πρώτη φορά η προστασία του υπερχρεωμένου οφειλέτη, που δεν είχε πτωχευτική ικανότητα, μέσω της πρόβλεψης διαδικασίας εξωδικαστικού συμβιβασμού και σε περίπτωση αποτυχίας δικαστικής ρύθμισης χρεών, στο πλαίσιο της οποίας προβλεπόταν και η προστασία της πρώτης κατοικίας του από τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.

Με το άρθρο 2 του ν. 4336/2015 διευρύνθηκε η προστασία των οφειλετών, αφού στα προς ρύθμιση χρέη του ν. 3869/2010 συμπεριλήφθηκαν και τα χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση, οι οφειλές προς τους ΟΤΑ, οι ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης. Με τον ίδιο νόμο εισήχθη στις διαδικασίες του ν. 3869/2010 ο θεσμός της ταχείας διευθέτησης μικροοφειλών.

Με το νόμο 4469/2017 (Α΄62/03-05-2017) θεσπίστηκε «Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων», που αφορούσε, σταδιακά, οφειλές που είχαν γεννηθεί έως την 31/12/2018, προς οποιονδήποτε πιστωτή, ακόμη και το Δημόσιο ή τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίες είτε προέρχονταν από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας του οφειλέτη, είτε αποτελούσαν οφειλές από άλλη αιτία, με στόχο να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του οφειλέτη. Κατά την περίοδο τήρησης της σύμβασης αναδιάρθρωσης παρέχονταν αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης, που καταλάμβανε το σύνολο της περιούσιας του οφειλέτη. Η δυνατότητα υπαγωγής στο νόμο παρατάθηκε έως την 30/04/2020 με το άρθρο δεύτερο της από 24/12/2019 ΠΝΠ.

Με το ν. 4549/2018 (Α΄ 105/14-06-2018) επήλθαν αλλαγές στο ν. 3869/2010, μεταξύ των οποίων και η δυνατότητα (άρθρο 62) μερικής κάλυψης του ποσού της μηνιαίας καταβολής από το Δημόσιο στο πλαίσιο ρύθμισης με παράλληλη εξαίρεση εκποίησης της κύριας κατοικίας του, ενώ με την από 31/12/2018 ΠΝΠ (Α΄221/31-12-2018) η δυνατότητα πρότασης εκκαθάρισης και υποβολής σχεδίου διευθέτησης οφειλών, με ταυτόχρονη αίτηση εξαίρεσης από την εκποίηση βεβαρημένου ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακινήτου που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του οφειλέτη παρατάθηκε έως την 28/02/2019.

Ακόλουθα, με τα άρθρα 68 έως 84 του ν. 4605/2019 (Α΄ 52/01-04-2019) τέθηκε νέο νομοθετικό πλαίσιο ρύθμισης οφειλών, επιδότησης αποπληρωμής στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων με υποθήκη σε κύρια κατοικία και προστασίας της κύριας κατοικίας του οφειλέτη. Η προστασία που προβλεπόταν καταλάμβανε τα φυσικά πρόσωπα με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα. Οι οφειλές που μπορούσαν να ρυθμιστούν ήταν (άρθρο 68 παρ. 2) από οποιαδήποτε αιτία προς πιστωτικά ιδρύματα καθώς και οφειλές από στεγαστικό δάνειο προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, εφόσον για τις οφειλές αυτές είχε εγγραφεί, πριν την άσκηση της αίτησης, υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης σε ακίνητο που χρησιμοποιείτο ως κύρια κατοικία του οφειλέτη, και οι οφειλές αυτές βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31/12/2018. Η αίτηση κατ’ αρχάς μπορούσε να υποβληθεί έως 31/12/2019, καλύπτοντας δηλαδή όλη την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Η προθεσμία αυτή παρατάθηκε αρχικά, με το άρθρο 59 του ν. 4647/2019, έως την 30/04/2020 και κατόπιν, με το άρθρο Πρώτο της από 01/05/2020 ΠΝΠ (Α΄ 90/01-05-2020), έως την 31/07/2020.

2. Ενσωμάτωση της Οδηγίας 1023/2019

Στην Αιτιολογική Έκθεση του Σχεδίου Κώδικα αναφέρεται η Οδηγία 1023/2019. Η Οδηγία αυτή κατά το μείζον μέρος της αφορά κανόνες σχετικά με πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης. Περιλαμβάνει, όμως, και επιμέρους κανόνες για τους θεσμούς που εντάσσονται σήμερα στο θεσμό της πτώχευσης. Ωστόσο η Οδηγία δεν δίνει προτεραιότητα στη ρευστοποίηση αλλά στην εξυγίανση με αναστολές και προβλέπει πρόνοιες για την προστασία της κατοικίας του εμπόρου – επιτηδευματία. 

Ειδικότερα στο Άρθρο 1 παρ. 1 περ γ, προβλέπεται ότι τα  κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι οφειλέτες δύνανται να επωφεληθούν από αναστολή των ατομικών διώξεων για την προαγωγή των διαπραγματεύσεων επί σχεδίου αναδιάρθρωσης εντός πλαισίου προληπτικής αναδιάρθρωσης. Ενώ στο Άρθρο 6 παρ. 1 τα  κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν ότι η αναστολή των ατομικών διώξεων είναι γενική, καταλαμβάνουσα όλους τους πιστωτές, ή περιορισμένη, καταλαμβάνουσα έναν ή περισσότερους επιμέρους πιστωτές ή κατηγορίες πιστωτών.

Περαιτέρω στο ίδιο  άρθρο στην παρ. 3 προβλέπεται ότι τα κράτη μέλη δύνανται να παρεκκλίνουν από τις παραγράφους 1 και 2 στην περίπτωση που ο οφειλέτης αδυνατεί να εξοφλήσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη του. Στην περίπτωση αυτή, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι δικαστική ή διοικητική αρχή δύναται να αποφασίσει τη διατήρηση σε ισχύ της αναστολής των ατομικών διώξεων, εφόσον, αφού ληφθούν υπόψη οι περιστάσεις της υπόθεσης, η έναρξη διαδικασίας αφερεγγυότητας η οποία μπορεί να καταλήξει στην εκκαθάριση του οφειλέτη δεν θα ήταν προς το γενικό συμφέρον των πιστωτών.

Όσον αφορά την προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη στο Άρθρο 7 παρ. 3 εγκρίνονται ή διατάσσονται μέτρα προστασίας από δικαστική ή διοικητική αρχή, προκειμένου να διασφαλιστεί η κύρια κατοικία του αφερέγγυου επιχειρηματία και, κατά περίπτωση, της οικογένειάς του, ή τα βασικά περιουσιακά στοιχεία για τη συνέχιση της εμπορικής, επιχειρηματικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας του επιχειρηματία.

Τέλος πρέπει να επισημανθεί ότι η Οδηγία δεν εφαρμόζεται στις διαδικασίες που αφορούν οφειλέτες που είναι φυσικά πρόσωπα που δεν είναι επιχειρηματίες όπως ρητά  προβλέπεται στο άρθρο 1 παρ. 2 περ. η. Ωστόσο δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη  σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 4 να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας και στα αφερέγγυα φυσικά πρόσωπα που δεν είναι επιχειρηματίες.

Προσοχή όμως: 

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τη Σκέψη 21 της Οδηγίας αναδεικνύεται ότι δεν περιλαμβάνει δεσμευτικούς κανόνες για τους υπερχρεωμένους καταναλωτές και γίνεται μόνο σύσταση προς τα κράτη μέλη να αρχίσουν να εφαρμόζουν τις διατάξεις περί απαλλαγής από τα χρέη και στους καταναλωτές το συντομότερο δυνατόν. Συνιστάται δηλαδή στα Κράτη μέλη όχι η εφαρμογή συνολικά του θεσμού της πτώχευσης στα φυσικά πρόσωπα, αλλά ειδικά του θεσμού της απαλλαγής από τα χρέη.