ΠΟΙΟΣ ΑΛΕΚΟΣ;

Παναγιώτης Παπαγιαβής(*)

     Πρωτομαγιά 1976. Πεδίο του Άρεως. Ένα μεγάλο πλήθος υπό την ηγεσία του ενιαίου τότε συνδικαλιστικού κινήματος διαλαλεί την αγωνιστικότητα. Σταματάει η μουσική. Ανεβαίνει ο εκφωνητής στο βήμα και αναγγέλλει. «Ο Αλέξανδρος Παναγούλης σκοτώθηκε σήμερα το πρωί.» Απόλυτη σιωπή απλώνεται. Άκρα του τάφου σιγή. Με μια γρήγορη ματιά ο παρατηρητής βλέπει τα πρόσωπα του πλήθους.

Στα πρόσωπα του λαού διακρίνονται πολλά συναισθήματα. Αμηχανία, λύπη, αμφισβήτηση, έκπληξη για το αναπάντεχο, προβληματισμοί, δάγκωμα των χειλιών, δάκρυα στα μάτια, αγωνία, ανησυχία και απέραντη θλίψη για το θάνατο του παλικαριού της αντιδικτατορικής αντίστασης. Το πλήθος ξεσπάει «Ζει, Ζει ο Παναγούλης Ζει». Όποιος έζησε εκείνες τις στιγμές είμαι σίγουρος ότι είναι χαραγμένες στην μνήμη του για πάντα.

     Σήμερα 41 χρόνια μετά την μεταπολίτευση, στην Ελλάδα έχει εδραιωθεί το Δημοκρατικό πολίτευμα. Οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται ομαλά. Οι «εχθροί» της Ελλάδος (κομμουνιστές) εκφράζονται ελεύθερα, διεκδικούν εξουσία (ο Δήμαρχος Πατρέων κ. Πελετίδης είναι δεδηλωμένος Κομμουνιστής) και τα «μιάσματα» (αριστεροί και άλλοι) βρίσκονται στην συγκυβέρνηση της χώρας με αριστερό μάλιστα πρωθυπουργό. Οι αγώνες του λαού συνεχίζονται υπό την σκέπη ενός προοδευτικού συντάγματος .

 Αλήθεια όμως πόσο εύκολοι είναι αυτοί οι αγώνες όταν έχεις στρατιωτικό καθεστώς? Να γίνεσαι λιποτάκτης ενώ υπηρετείς την θητεία σου, για να μη γίνεις επίορκος. Να προσπαθείς να σκοτώσεις τον δικτάτορα (13-8-1968, Παραλιακή Σουνίου, η απόπειρα εναντίον του Παπαδόπουλου απέτυχε για δυο δευτερόλεπτα). Χρειάζεται αγωνιστικό σθένος για να αντιμετωπίσεις με παρρησία  το Στρατοδικείο που θα σε καταδικάσει σε θάνατο. Αποφασιστικότητα, για να μπορείς να αντιμετωπίσεις το εκτελεστικό απόσπασμα χωρίς να γνωρίζεις ότι πρόκειται για εικονική εκτέλεση.

Πόνος, καρτερία και υπομονή για να αντέξεις τα χρόνια βασανιστήρια χωρίς να προδώσεις συντρόφους. Υπερηφάνεια, για να μην υπογράψεις την αίτηση χάριτος, για να μην αναγνωρίσεις το καθεστώς. Κουράγιο για να αντέξεις την προδοσία των συγγενών και φίλων. Δύναμη ψυχής για να μπορείς να γράψεις με το αίμα από τις φλέβες σου την ποίηση  από την επαναστατημένη καρδιά.

ΑΥΤΟΣ ήταν ο ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ

Ο Αλέκος υπήρξε ένας ευφυής και προόπτης πολιτικός. Γνωρίζει ότι η Δημοκρατία δεν έχει εδραιωθεί. Κλείνει τα αυτιά του σε άφρονα συνθήματα (στις 18 σοσιαλισμός) και πολιτεύεται με την Ένωση Κέντρου υπό την ηγεσία του Γεωργίου Μαύρου και εκλέγεται βουλευτής.

 Παράλληλα έχοντας ανησυχίες για την θεμελίωση του πολιτεύματος οργανώνει πυρήνες (τιμή μου γιατί εμπιστεύτηκε και εμένα) για να ενεργοποιηθούν σε περίπτωση κατάλυσης της Δημοκρατίας. Πιστεύει, σε σαφείς πολιτικές εφικτές λύσεις και προτάσεις που πρέπει να έχουν  τα κόμματα και για τις οποίες πρέπει να αγωνίζονται. Απεχθάνεται τον λαϊκισμό, μισεί την ακραία συνθηματολογία και σιχαίνεται τους δημοκόπους και τους λαοπλάνους.

Ο πολιτικός Αλέξανδρος Παναγούλης, λόγω του αγωνιστικού του μεγαλείου, έρχεται σε δεύτερη μοίρα στην σκιά και δυστυχώς δεν υπάρχουν εγγραφές. Θυμάμαι ατελείωτα βράδια στο γραφείο του –Κολοκοτρώνη 12 στην Αθήνα- όπου συμμετείχαμε σε πολιτικές αναλύσεις και συζητήσεις και παρακολουθούσα τον Αλέκο να ανατέμνει τα πολιτικά γεγονότα με οξυδέρκεια και να τα συνθέτει, να αναλύει τα αίτια και τα αιτιατά των καταστάσεων και να κάνει προβλέψεις, που εμείς τις ζήσαμε αργότερα. Στις 27-1-1976 βλέπει την γήρανση του κόμματος και την αδυναμία του να προσαρμοστεί στα νέα πολιτικά δεδομένα και αποχωρεί ανεξαρτητοποιούμενος.

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης γίνεται και ποιητής της αγωνιστικής ποίησης. Ξετυλίγει την επαναστατημένη καρδιά του, κυρίως στην απομόνωση στο Μπογιάτι (με γραφική ύλη το αίμα του γιατί το καθεστώς δεν του παρείχε στυλό). Η Συλλογή του «Ποιήματα» θα βραβευθεί κατ επανάληψη και θα κυκλοφορήσουν και σε ξένες γλώσσες. Ορισμένα ποιήματά του θα μελοποιηθούν.

Πιστεύω ότι η προσωπικότητες σαν τον Αλέκο δεν πρέπει να καταχωνιάζονται στα μικρά γράμματα της ιστορίας. Είναι χρέος μας να προβάλλουμε τους ήρωες μας και να τους τιμούμε. Το μέλλον είναι αόριστο και μπορεί να χρειαστεί πάλι ένας ΑΛΕΚΟΣ.

-Πριν δέκα πέντε μέρες πήγε να τον συναντήσει ο επιστήθιος φίλος του και συναγωνιστής στην απόπειρα (25 χρόνια κάθειρξη) Ιωάννης Κλωνιζάκης. Αιωνία του η μνήμη.

-Για την βιογραφία του Αλέκου συνιστώ το βιβλίο του Κώστα Μάδρα «Αλέξανδρος Παναγούλης-Πρόβες θανάτου».

____________

(*) Ο Παναγιώτης Παπαγιαβής υπήρξε συνεργάτης του Αλέξανδρου Παναγούλη.