Έκθεση «καταπέλτης» για τις δημόσιες συμβάσεις!

Ελεγκτικό Συνέδριο: Ανεξέλεγκτα τα τραπεζοκαθίσματα σε κοινόχρηστους χώρους. «Ελέγχεται αποτελεσματικά από τους Δήμους η κατάληψη κοινόχρηστου χώρου από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων;». Eνδεικτικό είναι ότι το ποσοστό παραβατικότητας φτάνει το 77%

Στον πρόεδρο της Βουλής και τον Πρόεδρο της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας κατατέθηκε πριν λίγες ημέρες η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφορικά με τον προσυμβατικό έλεγχο από την 1η Ιουλίου έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2024 με τίτλο: «Ουσιώδεις πλημμέλειες στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων». Παράλληλα, το ανώτατο δικαστήριο διαβίβασε στον Νικήτα Κακλαμάνη και τον Θανάση Μπούρα την ειδική έκθεση: «Ελέγχεται αποτελεσματικά από τους Δήμους η κατάληψη κοινόχρηστου χώρου από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων;», η οποία αποδεικνύει την αδυναμία των Δήμων να διαφυλάξουν τους κοινόχρηστους χώρους από την ανεξέλεγκτη επέκταση τραπεζοκαθισμάτων. Ενδεικτικό είναι ότι το ποσοστό παραβατικότητας φτάνει το 77%. Ως προς τον προσυμβατικό έλεγχο, δεν υπάρχει πλημμέλεια που να μην εντοπίζουν τα τρία Κλιμάκια (Ε, ΣΤ και Ζ) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ελέγχοντας συνολικά 2.601 φακέλους για δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών με προϋπολογιζόμενη δαπάνη από 1,7 εκατ. ευρώ όταν η χρηματοδότηση προέρχεται από εθνικούς πόρους ή 5 εκατ. ευρώ για συμβάσεις που συγχρηματοδοτούνται από ενωσιακούς πόρους ή πόρους του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή συνάπτονται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράνομες εξαιρέσεις ανάθεσης μεικτών συμβάσεων, αδημοσίευτες τροποποιήσεις όρων διακήρυξης διαγωνισμού, αδικαιολόγητες απευθείας αναθέσεις, παράνομες τροποποιήσεις συμβάσεων, αδικαιολόγητοι αποκλεισμοί υποψηφίων από διαγωνιστικές διαδικασίες, αλλά και αποδοχή προσφορών που περνούσαν κάτω από τον πήχη των όρων που προβλέπονταν στον διαγωνισμό, είναι μερικές από τις πλημμέλειες που εντόπισαν τα μέλη των τριών Κλιμακίων και, μάλιστα, πολλές εξ αυτών ενέχουν το στοιχείο της επαναληψιμότητας. Η σύνοψη των ευρημάτων είναι αν μη τι άλλο δηλωτική του τι συμβαίνει με τις δημόσιες συμβάσεις: Διαπιστώθηκε μη νόμιμη εξαίρεση των διαδικασιών ανάθεσης μεικτών συμβάσεων. Διαπιστώθηκε ότι δεν δημοσιεύθηκε ουσιώδης τροποποίηση όρων της διακήρυξης, ιδίως αναφορικά προς τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής και τις τεχνικές προδιαγραφές. Διαπιστώθηκε η έλλειψη τις αναγκαίας χρηματοδότησης ή επαρκούς πίστωσης για την εκτέλεση της σύμβασης. Διαπιστώθηκε ελλιπής τεκμηρίωση της σκοπιμότητας και του προϋπολογισμού δημοσίων συμβάσεων σε βαθμό που δεν επέτρεψε να επιβεβαιωθεί ο εύλογος χαρακτήρας της δημοσιονομικής επιβάρυνσης και της διάθεσης των δημοσίων πόρων υπό όρους διαφάνειας. ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΨΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Διαπιστώθηκε αδικαιολόγητη παρέκκλιση από τον κανόνα της διενέργειας διαγωνισμού για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, χωρίς τη συνδρομή αναγκών που ανέκυψαν κατεπειγόντως εξαιτίας περιστάσεων απρόβλεπτων εκ μέρους μίας επιμελούς αναθέτουσας αρχής. Διαπιστώθηκε μη νόμιμη ουσιώδης τροποποίηση σύμβασης χωρίς να συντρέχουν οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις εξαιρέσεων από τη διεξαγωγή διαγωνισμού είτε λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων είτε, ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις έργων, λόγω ανάγκης να εκτελεστούν συμπληρωματικές εργασίες. Διαπιστώθηκαν αδικαιολόγητοι αποκλεισμοί προσφερόντων λόγω μη προσκόμισης δικαιολογητικών συμμετοχής συμμετοχής ελλείψει σαφήνειας στους όρους της διακήρυξης. Διαπιστώθηκε ότι τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής σε διαγωνιστικές διαδικασίες είτε περιόριζαν τον κύκλο των δυνητικών προσφερόντων είτε εισήγαγαν αδικαιολόγητες διακρίσεις αυτών. Διαπιστώθηκαν μη νόμιμοι αποκλεισμοί από διαγωνιστικές διαδικασίες οικονομικών φορέων, οι οποίοι επιθυμούσαν να στηριχθούν στις ικανότητες τρίτων, ενώ αποδείκνυαν ότι θα έχουν στη διάθεση τους τους αναγκαίους πόρους, ιδίως, με την προσκόμιση της σχετικής δέσμευσης των τρίτων φορέων για τον σκοπό αυτόν. Διαπιστώθηκε ότι η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών δεν έφερε την απαιτούμενη πλήρη και επαρκή αιτιολογία. Διαπιστώθηκε αποδοχή προσφορών και κατακύρωση κατά παράβαση της διακήρυξης. Διαπιστώθηκε αποδοχή εναλλακτικών προσφορών χωρίς να απαιτείται ή να επιτρέπεται στη διακήρυξη ή υποβολή εναλλακτικών προσφορών. Διαπιστώθηκαν πλημμέλειες στα στάδια ελέγχου των δικαιολογητικών είτε συμμετοχής είτε κατακύρωσης, με αποτέλεσμα την παράνομη απόρριψη προσφοράς οικονομικών φορέων που προηγούνταν στη σειρά μειοδοσίας από τους αναδειχθέντες αναδόχους δημοσίων έργων. ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΝΑ ΠΕΡΙΦΡΟΥΡΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Στην έκθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου για την κατάληψη κοινόχρηστων χώρων από τραπεζοκαθίσματα καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, περιγράφεται η ανικανότητα των Δήμων να πράξουν τα στοιχειώδη. Ειδικότερα, ελέγχθηκαν 14 Δήμοι και πραγματοποιήθηκαν επιτόπιοι έλεγχοι σε 476 καταστήματα. Εντοπίστηκαν 237 καταστήματα (ποσοστό 50%) που κατελάμβαναν κοινόχρηστο χώρο χωρίς άδεια και 129 (ποσοστό 27%) που κατελάμβαναν κοινόχρηστο χώρο καθ΄ υπέρβαση της σχετικής άδειας, με το συνολικό ποσοστό παραβατικότητας να ανέρχεται στο 77%. Κατά το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι μηχανισμοί ελέγχου, οι οποίοι εφαρμόζονται από τους Δήμους, δεν συμβάλλουν αποτελεσματικά στη διαφύλαξη των κοινόχρηστων χώρων για τους ακόλουθους λόγους: Ο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ Δεν υφίσταται ενιαίο και συγκροτημένο κανονιστικό πλαίσιο σε τοπικό επίπεδο: Κανονιστικές αποφάσεις δήμων της περιφέρειας, με τις οποίες καθορίζονται οι κοινόχρηστοι χώροι που μπορούν να παραχωρηθούν σε ιδιώτες και οι όροι της παραχώρησης, είναι ανεπίκαιρες, ελλιπείς και αποσπασματικές. Δεν υφίσταται ενιαίο και πλήρως ενημερωμένο ηλεκτρονικό αρχείο ούτε διαλειτουργικότητα με τα λοιπά εμπλεκόμενα στην ελεγκτική διαδικασία τμήματα (εσόδων και δημοτικής αστυνομίας). Κατά το στάδιο έκδοσης των αδειών δεν προκύπτει ότι τηρείται η νόμιμη διαδικασία και ότι γίνεται ουσιαστικός έλεγχος, ώστε να προλαμβάνονται φαινόμενα αυθαίρετης κατάληψης κοινόχρηστου χώρου. Ο ελεγκτικός μηχανισμός δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Δεν υφίσταται ορθολογικός προγραμματισμός ελέγχων βάσει αξιολόγησης του κινδύνου αυθαίρετης κατάληψης κοινόχρηστου χώρου ανάλογα με την περιοχή, τη χρονική περίοδο και την επιχείρηση. Σε δήμιους της περιφέρειας διενεργούνται ελάχιστοι ή και μηδενικοί έλεγχοι. Η δικαιολογία της έλλειψης προσωπικού δεν κρίνεται πειστική. Δεν υφίσταται εύχρηστο σύστημα ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τους όρους παραχώρησης ώστε να διασφαλίζεται η ενεργός συμμετοχή τους στην προστασία των κοινόχρηστων χώρων. Η ανάπτυξης της εφαρμογής «mystreet» είναι καθοριστικής σημασίας. Για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται διατυπώνονται συστάσεις ή επιβάλλονται κυρίως χρηματικές κυρώσεις χωρίς να παρακολουθείται η αποκατάσταση του κοινόχρηστου χώρου. Η απομάκρυνση σταθερών κατασκευών αποδεικνύεται ιδιαίτερα δυσχερής λόγω της εμπλοκής περισσότερων φορέων και σημαντικών καθυστερήσεων (ενίοτε πολλών ετών) στα επιμέρους στάδια της διαδικασίας. Παρατηρείται μεγάλη απόκλιση μεταξύ του ποσού των βεβαιωθέντων προστίμων και του ποσού που τελικά εισπράττεται. Άγγελος Προβολισιάνος για το Documentonews.gr