Ανοίγει θέμα συνταγματικής αναθεώρησης

Φωτογραφία αρχείου.

Ψηλά στην ατζέντα των κομμάτων βρίσκονται τα θέματα του νόμου περί ευθύνης υπουργών, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, το εκλογικό σύστημα και η λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων.

 Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει ταχθεί υπέρ της καθιέρωσης της απλής αναλογικής ως πάγιο εκλογικό σύστημα για τη διεξαγωγή όλων των εκλογικών αναμετρήσεων.

       Του ΝΙΚΟΥ ΣΒΕΡΚΟΥ

(από την «Εφημ. των Συντακτών»)

Εν μέσω των αδιεξόδων στην οικονομία και των οριακών πολιτικών καταστάσεων, η κυβέρνηση πετάει το «χαρτί» της συνταγματικής αναθεώρησης με το βλέμμα στην επόμενη -αβέβαιη- μέρα.

Οι ανακατατάξεις στην πολιτική σκακιέρα, που πιθανόν να προκύψουν από τις επικείμενες ευρωεκλογές, προκαλούν στους κυβερνώντες την ανάγκη να «θωρακίσουν» την παρουσία τους το επόμενο διάστημα, με τον Αντώνη Σαμαρά να δηλώνει στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ότι εντός του 2014 «θα αρχίσει η συζήτηση για τη μεγάλη συνταγματική αναθεώρηση, που θα βγάλει και τα τελευταία εμπόδια στη δημιουργικότητα του Ελληνα».

Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, η θητεία των αιρετών, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και το εκλογικό σύστημα και τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια βρίσκονται «ψηλά» στην ατζέντα των κομμάτων.

 Νέα Δημοκρατία

Ο Αντώνης Σαμαράς είχε διατυπώσει τις προθέσεις του για αναθεώρηση του Συντάγματος στα μέσα του Ιανουαρίου του 2013, ενώ η εσωκομματική συζήτηση στη Ν.Δ. περιελάμβανε 31 άξονες. Ανάμεσά τους προτείνεται η «εκλογή και ενίσχυση του ρυθμιστικού ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας», η επανεξέταση του αριθμού των βουλευτών, η θέσπιση χρονικών ορίων στη θητεία του πρωθυπουργού, των περιφερειαρχών, των δημάρχων και των συνδικαλιστών και η θέσπιση ασυμβίβαστου μεταξύ υπουργού και βουλευτή. Πέραν αυτών, προτείνεται να θεσπιστεί «πρόβλεψη διενέργειας δημοψηφίσματος και με λαϊκή πρωτοβουλία».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόταση για περιορισμένες αλλαγές του νόμου περί ευθύνης υπουργών με αναθεώρησή της διάταξης για την αποσβεστική προθεσμία. Οσον αφορά δε το εκλογικό σύστημα, προτείνεται απλώς ο σχετικός νόμος να αλλάζει μόνο με πλειοψηφία 3/5 της Βουλής, ενώ ενδεικτικό των προθέσεων της Συγγρού είναι η πρόταση για «υποχρέωση σύνταξης μελέτης σκοπιμότητας για τα μεγάλα δημόσια έργα και προμήθειες του Δημοσίου, εκτός εκείνων του υπουργείου Εθνικής Αμυνας», εκεί δηλαδή που γίνεται διαχρονικά πάρτι με «μίζες».

Το πιο κομβικό ζήτημα όμως δεν αναφέρεται ρητά στις προτάσεις της Ν.Δ. και αφορά την πρόβλεψη για συνταγματική απαγόρευση των ελλειμματικών προϋπολογισμών. Αλλωστε ο ευρωπαϊκός «κανόνας περί ισοσκελισμένου προϋπολογισμού» αποτελεί μόνιμο σημείο πίεσης προς τις ελληνικές κυβερνήσεις, με το Μαξίμου να φαίνεται διατεθειμένο να το συμπεριλάβει στις σχετικές συζητήσεις.

Τέλος προωθείται η «αναθεώρηση του άρθρου 16, για την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων», καθώς και η «ρητή πρόβλεψη για την προστασία της εθνικής ταυτότητας και της ελληνικής γλώσσας».

ΣΥΡΙΖΑ

Τον περασμένο Ιούνιο ο Αλέξης Τσίπρας είχε παρουσιάσει στα Χανιά τούς 11 άξονες της «επιτροπής σοφών» για τις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα. Μεταξύ άλλων ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει τη «συνταγματική καθιέρωση των θεσμών της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, της λαϊκής αρνησικυρίας και των δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία των πολιτών» σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, αλλά και με πρωτοβουλία βουλευτών.

Η Κουμουνδούρου επιθυμεί επίσης την «καθιέρωση της απλής αναλογικής ως πάγιο εκλογικό σύστημα διεξαγωγής όλων των εκλογικών αναμετρήσεων», την κατάργηση των μονοεδρικών-δυεδρικών και των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, την κατάργηση των βουλευτών Επικρατείας και των εκλογικών ορίων, ενώ προτείνεται η «καθιέρωση ανώτατου ορίου συνολικής βουλευτικής θητείας» και «κατάργηση των βουλευτικών προνομίων στη σύνταξη και στην αποζημίωση για συμμετοχή σε επιτροπές».

Ο ΣΥΡΙΖΑ προωθεί ακόμη το «τέλος στον άθλιο νόμο περί ευθύνης υπουργών» και τον «δραστικό περιορισμό χρήσης της βουλευτικής ασυλίας». Επιπροσθέτως προτείνεται «η ριζική αλλαγή του νόμου περί χρηματοδότησης των κομμάτων» και η εκλογή από ειδικό εκλεκτορικό σώμα της ηγεσίας του ΣτΕ, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προτεραιότητα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί η απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης του νερού, του ηλεκτρισμού και της «ιδιωτικής εκμετάλλευσης των κοινόχρηστων, κοινόκτητων και κοινών αγαθών», ενώ προτείνεται οι κρατικές δαπάνες για υγεία, παιδεία, κατοικία να εξαιρούνται από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, με παράλληλα δωρεάν παροχή υπηρεσιών παιδείας, υγείας και περίθαλψης σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους. Οσον αφορά τα ΜΜΕ, προτείνεται η «δημιουργία ενός σύγχρονου και δημοκρατικού τοπίου για την επικοινωνία και τα ΜΜΕ».

Οσο δε για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει ότι η άμεση εκλογή του θα είναι θετική μόνο αν υλοποιηθεί το σύνολο των 11 προτεινόμενων αμεσοδημοκρατικών τομών.

ΠΑΣΟΚ

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε θέσει το πλαίσιο των προτεραιοτήτων του ΠΑΣΟΚ τον περασμένο Ιούλιο σε ημερίδα του ΙΣΤΑΜΕ, ρίχνοντας μεγαλύτερο βάρος στη διευκόλυνση οικοδόμησης κυβερνήσεων συνεργασίας.

Είχε προτείνει ρήτρα ευθυγράμμισης του Συντάγματος με ευρωπαϊκές συνθήκες για τα δικαιώματα, ρήτρα «εγγυημένου επίπεδου αξιοπρεπούς διαβίωσης» και προστασίας των ανέργων, ενώ είχε διατυπώσει τη συμφωνία του με την ενσωμάτωση της πρόβλεψης για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Είχε επίσης σημειώσει ότι πρέπει να επιτραπούν συνταγματικά τα μη κερδοσκοπικά, μη κρατικά Πανεπιστήμια.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχε ταχθεί κατά των δημοψηφισμάτων, αλλά υπέρ της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, ενώ «το Σύνταγμα θα πρέπει να καταδικάζει τα αντιδημοκρατικά και αντικοινοβουλευτικά κόμματα». Στο ζήτημα του ΠτΔ ο Ευάγγ. Βενιζέλος είχε ταχθεί υπέρ της αποσύνδεσης της εκλογής του από τη διάλυση της Βουλής, ενώ δεν είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο εκλογής του από τον λαό ή άλλο διευρυμένο σώμα.

ΑΝ.ΕΛΛ.

Στο κυβερνητικό τους πρόγραμμα οι Ανεξάρτητοι Ελληνες θεωρούν ότι προέχει η καθιέρωση ανωτάτου ορίου για τη συνολική θητεία όλων των αιρετών αξιωμάτων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να έχει αυξημένες ρυθμιστικές εξουσίες, όπως αυτές ίσχυαν πριν από την Αναθεώρηση του 1986, ενώ υπουργοί και υφυπουργοί να είναι οπωσδήποτε εν ενεργεία βουλευτές. Παράλληλα προτείνουν την κατάργηση του άρθρου 86 του Συντάγματος περί ποινικής ευθύνης υπουργών, τη θέσπιση διατάξεων για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αντικειμενικότητάς των ΜΜΕ και τη θέσπιση πλήρους διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων.

Τέλος, προωθούνται η δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος και η θέσπιση ρητής πρόβλεψης για την προστασία της εθνικής ταυτότητας και της ελληνικής γλώσσας.

ΔΗΜΑΡ

Η ΔΗΜΑΡ επικεντρώνει την προσοχή της στη «ριζική αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών», την «καθιέρωση της απλής αναλογικής με κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών» και στη «μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και της βουλευτικής αποζημίωσης». Ο Φώτης Κουβέλης μάλιστα σε εκδήλωση της ΔΗΜΑΡ στα τέλη Ιανουαρίου του 2013 είχε ταχθεί υπέρ ενός «διαφανούς θεσμικού πλαισίου για την αδειοδότηση και τη ρύθμιση των ζητημάτων των ΜΜΕ», ενώ στο πρόγραμμα του κόμματος περιλαμβάνεται η πρόβλεψη για διεξαγωγή δημοψηφισμάτων.

ΚΚΕ

Στην πολιτική απόφαση του 19ου Συνεδρίου το ΚΚΕ προβλέπει ότι «η ένταση της κρατικής βίας και καταστολής, της περιστολής πολιτικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών, θα αποκρυσταλλωθούν σε αντιδραστική συνταγματική αναθεώρηση». Εξάλλου ο γραμματέας της Κ.Ο. του ΚΚΕ, Αχ. Κανταρτζής, είχε δηλώσει ότι «δεν μπορούμε να καλλιεργούμε αυταπάτες ότι μπορεί να προκύψουν αλλαγές “προοδευτικές”, φιλολαϊκές σε επίπεδο Συντάγματος».

Το ΚΚΕ πάντως θεωρεί ότι ούτως ή άλλως πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στον νόμο περί ευθύνης υπουργών, να υπάρξει διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους και να αλλάξει ριζικά ο εκλογικός νόμος.

(Πηγή: Εφ. των Συντ.)