Ekiden: Ιαπωνικός Μαραθώνιος σκυταλοδρομίας αντοχής

Στον οποίο η κάθε ομάδα αποτελείται από πολλούς δρομείς. Η ουσία του αγώνα είναι ο κάθε δρομέας της ομάδας να τρέξει την απόσταση από τον έναν «σταθμό» στον επόμενο, μεταφέροντας μία φάσα υφάσματος που φοριέται στους ώμους, το tasuki.

Ο Μαραθώνιος Ekiden είναι για όλους όσους θέλουν να τρέξουν μια Μαραθώνια απόσταση 42.195 χλμ. σχηματίζοντας μια ομάδα 6 συμμετεχόντων, οι οποίοι πρέπει να καλύψουν διαφορετικά τμήματα αγώνα. Από το 2006, έχει υιοθετηθεί το ακόλουθο πρότυπο απόστασης Μαραθωνίου σκυταλοδρομίας: 5 χλμ, 10 χλμ, 5 χλμ, 10 χλμ, 5 χλμ και 7,195 χλμ Το Ekiden είναι ένας μακρινός αγώνας σκυταλοδρομίας που ξεκίνησε από την Ιαπωνία, όπου μια ομάδα αθλητών τρέχει σε διαδοχικά τμήματα για να καλύψει μια μεγάλη απόσταση. Ο όρος "ekiden" προέρχεται από τις ιαπωνικές λέξεις "eki" (σταθμός) (駅) και "den" (μεταφέρω), (伝) παραπέμποντας στο παλιό σύστημα μεταφοράς κυβερνητικών εγγράφων. Η λέξη μπήκε στο ευρύτερο λεξιλόγιο κατά τη διάρκεια της περιόδου Έντο (1603-1868) και αναφέρεται στην ιαπωνική εκδοχή του αμερικανικού «Πόνι Εξπρές»: οι αγγελιαφόροι από την πόλη του Σογκούν, το Έντο (το σημερινό Τόκιο) ταξίδευαν κατά μήκος του δρόμου Τοκάιντο ως την πρωτεύουσα του Αυτοκράτορα, το Κιότο και άλλαζαν άλογα σε έναν από τους 53 σταθμούς που ονομάζονταν «σουκούμπα» ή «σουκουέκι». Αυτό το σύστημα «αναμετάδοσης» ονομαζόταν «εκιντέν»· κυριολεκτικά «μετάδοση» («ντεν» μεταξύ «σταθμών» («έκι»).

Η αρχική ιδέα του αγώνα ανάγεται στο παλιό σύστημα επικοινωνίας και μεταφοράς Tōkaidō της Ιαπωνίας στο οποίο οι σταθμοί τοποθετούνταν κατά διαστήματα κατά μήκος του δρόμου. Αυτό το όνομα επινοήθηκε από τον ποιητή Toki Zenmaro (1885-1980), ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν επικεφαλής του Τμήματος Κοινωνικών Υποθέσεων του Yomiuri Shimbun. Αρχικά, ο αγώνας προοριζόταν να διεξαχθεί κατά μήκος του παλιού ιαπωνικού δρόμου Tōkaidō. (Το Tōkaidō είναι μια από τις 5 πιο σημαντικές διαδρομές από την περίοδο Έντο στην Ιαπωνία, που συνδέει τη σημερινή πρωτεύουσα του Τόκιο με το αρχαίο Κιότο κατά μήκος της ανατολικής παραλίας. Η τυπική μέθοδος μετακίνησης μέσω αυτής ήταν με τα πόδια, καθώς τότε σχεδόν δεν υπήρχε καρότσι και τα βαριά φορτία μεταφέρονταν συνήθως με νερό. Η αρχική έκδοση του δρόμου Tōkaidō μεταξύ του Τόκιο και της παλιάς πρωτεύουσας του Κιότο αποτελούνταν από 53 σταθμούς, εξοπλισμένους με πύλες πρόσβασης και κτίρια για φαγητό και καταλύματα. Ο πρώτος αγώνας Ekiden έγινε το 1920 και διεξήχθη σε τρεις ημέρες μεταξύ της παλιάς ιαπωνικής πρωτεύουσας του Κιότο και της σύγχρονης πρωτεύουσας του Τόκιο, σε απόσταση 508 χιλιομέτρων, για τον εορτασμό της επετείου της μετακίνησης της πρωτεύουσας από το Κιότο στο Έντο, το οποίο στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Τόκιο.

Στον αγώνα εκείνον οι δρομείς προήλθαν από τέσσερις εκπαιδευτικούς φορείς: το Πανεπιστήμιο Ουασέντα, το Πανεπιστήμιο Κέιο, το Πανεπιστήμιο Μέιτζι και το γυμνάσιο Τόκιο Ταχάσι, το οποίο αργότερα θα απορροφούνταν από το σημερινό Πανεπιστήμιο Τσουκούμπα και το οποίο είχε την τιμή να παρουσιάσει και τον πρώτο νικητή στην ιστορία της διοργάνωσης. Από τότε, ο αγώνας συνεχίζει σχεδόν απρόσκοπτα (με τις αναπόφευκτες διακοπές κατά τη διάρκεια του πολέμου) έως σήμερα. Το άτομο που ευθύνεται για τη σύγχρονη απόδοση του έκιντεν (δηλαδή τη σκυταλοδρομία μεγάλων αποστάσεων) είναι ο Καναγκούρι Σίζο (1891-1984), ένας από τους πρώτους Ιάπωνες μαραθωνοδρόμους. Ο Καναγκούρι σκέφτηκε ότι ένας τέτοιος αγώνας μεγάλης απόστασης θα βοηθούσε τους συμπατριώτες του να προετοιμαστούν για τον κανονικό Μαραθώνιο και το 1920, με την ευκαιρία της 50ης επετείου της μεταφοράς της πρωτεύουσας από το Κιότο στο Τόκιο, συνέβαλλε στη διοργάνωση μιας σκυταλοδρομίας ανάμεσα στις δύο πόλεις, κατά μήκος του δρόμου Τοκάιντο. Η ιδέα του έτυχε ιδιαίτερης υποστήριξης τόσο από την πανεπιστημιακή κοινότητα (από την οποία προήλθαν και προέρχονται οι περισσότεροι δρομείς).

Οι περισσότεροι από τους δρομείς φοιτητές είναι ερασιτέχνες και θα τρέξουν μόνο μια φορά στη ζωή τους, σ’ αυτόν τον αγώνα, όχι για χρήματα ή για δόξα αλλά για το πανεπιστήμιό τους. Στον αγώνα, κάθε δρομέας τρέχει την απόσταση από τον έναν "σταθμό" στον επόμενο και, στη συνέχεια, αφήνει μία υφασμάτινη φάσα, το tasuki, στον επόμενο δρομέα. Οι ομάδες αγωνίζονται μαζί, και ο κάθε δρομέας παραδίδει το tasuki στον επόμενο αθλητή της ομάδας του στο τέλος του κάθε σκέλους. Η επιτυχία εξαρτάται από την ομαδική δουλειά και την ατομική προσπάθεια, και υπάρχουν διάφορες παραλλαγές με διαφορετικές αποστάσεις και αριθμό αθλητών. Δουλεύουν σαν μια ομάδα.

Ο Μαραθώνιος είναι δημοφιλής, αλλά εκεί που εστιάζουν οι Ιάπωνες δρομείς, είναι το Ekiden, μια σκυταλοδρομία μεγάλων αποστάσεων. Έτσι μαθαίνουν να λειτουργούν σαν μια ομάδα με αρμονία. Τρέχουν για την ομάδα και όχι για την προσωπική τους δόξα. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι χρόνοι των Ιαπώνων δρομέων κατά τη διάρκεια αυτής της σκυταλοδρομίας είναι καλύτεροι και από εθνικά ρεκόρ ! Η διάρκεια του Εkiden στην Ιαπωνία μπορεί να ποικίλλει πολύ, όπως και ο αριθμός των δρομέων σε μια ομάδα. Για παράδειγμα, στο πρωτάθλημα εφήβων, 5 κορίτσια διανύουν 12 χιλιόμετρα και 6 αγόρια καλύπτουν 18 χιλιόμετρα. Στο πρωτάθλημα γυμνασίων συμμετέχουν 5 κορίτσια σε αγώνα 21 χιλιομέτρων και 7 αγόρια σε αγώνα 42.195 χιλιομέτρων, όσο διαρκεί ο σύγχρονος Ολυμπιακός Μαραθώνιος. Για το κολεγιακό Hakone Ekiden, μια διοργάνωση 2 ημερών, 10 άνδρες αθλητές για κάθε ομάδα τρέχουν 21,9 χιλιόμετρα. Κάθε δρομέας καλύπτει λίγο περισσότερο από έναν Ημιμαραθώνιο.

Γιατί ο συγκεκριμένος αγώνας είναι κάτι ξεχωριστό; Κατ’ αρχάς, εξαιτίας της ίδιας του της φύσης. Η διαπανεπιστημιακή σκυταλοδρομία «Χακόνε Έκιντεν» σηματοδοτεί το ξεκίνημα κάθε νέας χρονιάς στην Ιαπωνία. Οι περισσότεροι που έχουν επισκεφθεί την Ιαπωνία γνωρίζουν (ή, έστω, έχουν ακουστά) το Χακόνε, ένα θέρετρο στην Επαρχία της Καναγκάουα, περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Τόκιο η οποία χρωστάει τη δημοτικότητά της στην κοντινή της απόσταση τόσο από την πρωτεύουσα όσο και από το Όρος Φούτζι, το βουνό/ηφαίστειο που έχει ταυτιστεί με τη χώρα. Το Χακόνε Έκιντεν ή, για να είμαστε πιο ακριβείς «Η Διαπανεπιστημιακή Σκυταλοδρομία Τόκιο-Χακόνε», είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδρομή 217 χλμ, η οποία αποτελείται από δύο σκέλη: ένα 108 χιλιομέτρων και ένα 109,9 χιλιομέτρων –από το Οτεμάτσι του Τόκιο ως τη Λίμνη Άσι του Χακόνε και πίσω. Λόγω του μεγάλους μήκους και των δυσκολιών της διαδρομής (λόγω πολλών αυξομειώσεων στο υψόμετρο, στις θερμοκρασίες, στις ταχύτητες των ανέμων κ.λπ.), το πρώτο σκέλος γίνεται στις 2 Ιανουαρίου και το δεύτερο στις 3 και κάθε σκέλος είναι χωρισμένο σε πέντε κομμάτια περίπου 20 χιλιομέτρων. Οι δρομείς προέρχονται από 20 πανεπιστήμια και κάθε πανεπιστήμιο κατεβάζει 10 δρομείς, 5 για κάθε σκέλος της διαδρομής· αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα, 5 ομάδες των 20 δρομέων διασχίζουν το νοτιοδυτικό τμήμα του Χονσού ενώ περίπου το 1/3 του πληθυσμού της χώρας τούς παρακολουθεί είτε από κοντά, είτε μέσω της (εκτενέστατης) κάλυψης του καναλιού Nihon TV. Ο αγώνας αυτός δείχνει επίσης πώς η πειθαρχία και η συντροφικότητα μπορούν να μετακινήσουν βουνά και να κατακτήσουν χιλιόμετρα. Ο Ekiden διεξάγεται σε σκυταλοδρομία συνήθως στη διάρκεια του Μαραθώνιου, με 4 ή 6 δρομείς. Τα 42,195 χιλιόμετρα του Μαραθώνιου σε σκυταλοδρομία διανύονται με διαδοχικές διαδρομές ως εξής: 5χλμ, 10χλμ, 5χλμ, 10χλμ, 5χλμ και τέλος 7,195 χλμ. Αυτό το άθλημα εμπνέεται από το παλαιό ιαπωνικό σύστημα μεταφοράς ταχυδρομείου στη διαδρομή του Tōkaidō. Σταθμοί στάσης ήταν διατεταγμένοι σε όλη τη διαδρομή των 500 χιλιομέτρων στην ανατολική ακτή της Ιαπωνίας, μεταξύ Έντο και Κιότο. Η σκυταλοδρομία Ekiden έφτασε στην Ευρώπη το 1992, υιοθετώντας την τυπική απόσταση του Μαραθώνιου, πριν αρχίσει να αυξάνεται σημαντικά τη δεκαετία του 2000. Σήμερα, ο Ekiden διεξάγεται παντού στον κόσμο. Γίνονται αγώνες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, ο αγώνας Ekiden θα σε εμπνέει να ζήσεις δυνατά συναισθήματα με την ομάδα σου, για μια φανταστική στιγμή μοιράσματος . Όλοι μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτή τη δραστηριότητα: γυναίκες, άνδρες, παιδιά.

Χαρακτηριστικά του αγώνα Εkiden: - Ομαδική δουλειά: Η επιτυχία εξαρτάται από την προσπάθεια όλης της ομάδας και όχι μόνο από την ατομική επίδοση. Οι ομάδες να αποτελούνται συνήθως από έξι αθλητές, αν και ο αριθμός μπορεί να διαφέρει. - Μοναδικό σύμβολο η μεταφορά του Tasuki: Κάθε αθλητής τρέχει το δικό του τμήμα και παραδίδει την υφασμάτινη κορδέλα (tasuki) στον επόμενο αθλητή, συμβολίζοντας την προσπάθεια και την συνέχεια της ομάδας να κερδίσει. - Εξαιρετική δημοφιλία: Είναι ένας πολύ δημοφιλής εθνικός αγώνας στην Ιαπωνία, με σημαντική τηλεοπτική κάλυψη και μεγάλο κοινό. Ο αγώνας Hakone Ekiden είναι ιδιαίτερα διάσημος. - Ατομική πρόκληση: Οι δρομείς τρέχουν μεγάλες αποστάσεις, κάνοντας συνήθως τουλάχιστον ένα Ημιμαραθώνιο ο καθένας. - Εντατική προετοιμασία: Οι αθλητές προπονούνται συνεχώς, συχνά ξεκινώντας από το γυμνάσιο. - Διαφορετικές αποστάσεις: Οι αγώνες μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικές αποστάσεις. Κάποιοι αγώνες, όπως ο Hakone Ekiden, έχουν πολύ μεγαλύτερη απόσταση από έναν κλασικό Μαραθώνιο. Από το Τόκιο μέχρι τα βουνά του Χακόνε, είναι 217 χιλιόμετρα. - Η μεγαλύτερη σκυταλοδρομία στον κόσμο γιορτάστηκε στην Ιαπωνία. Αυτό ήταν το Round-Kyūshū Ekiden, το οποίο έμοιαζε με μια περιήγηση στο νησί Kyushu. Σε 10 ημέρες, οι αγωνιζόμενοι έπρεπε να τρέξουν συνολικά 1064 km σε 72 σημεία. - Παραλλαγές: Εκτός από την Ιαπωνία, το Ekiden έχει εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες, με διοργανώσεις να γίνονται και στο Βέλγιο, την Αυστραλία, τη Σιγκαπούρη και το Ηνωμένο Βασίλειο. (Από του χρήστη Konstantinos Papagiannopoulos περιεχόμενο στο άλμπουμ EKIDEN)