Θα γίνω γέλιο να κρυφτώ σε παιδιά που ξεφαντώνουν
ο καιρός θα χάνεται ώσπου κάποιο απ’ αυτά
θα φωνάξει «Λιμπερτά»…
Μέσα σ’ αυτό το ιδιότυπο καθεστώς του φόβου, της απομόνωσης, της επιτήρησης αλλά και της επίθεσης στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα νιώθουμε την αναγκαιότητα για την ανασυγκρότηση των καταπονημένων δυνάμεων της κοινωνικής χειραφέτησης και την ανασύσταση του αιτήματος για τον ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό (λέγε με επανάσταση). Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να φανταστούμε άλλον δρόμο για ένα τέτοιο ελευθεριακό πέρασμα παρά τη ριζοσπαστική πολιτική συλλογική πράξη, στην οποία θέλουμε να συνεισφέρουμε.
Η πανδημία κυρίως υπό το πρίσμα της πολιτικής και ιδεολογικής της διαχείρισης δεν είναι ταξικά ουδέτερη: αποτελεί τόσο η ίδια όσο και οι συνέπειές της ένα πεδίο ταξικής αντιπαράθεσης σε όλο το εύρος της κοινωνικής ζωής. Το ζούμε καθημερινά αυτές τις μέρες:
- Στην αγωνία μας να μην καταρρεύσει το δημόσιο σύστημα υγείας.
- Στην οργή μας για την επίθεση που εξαπέλυσαν αφεντικά και κράτος απέναντι στα εργασιακά μας δικαιώματα.
- Στην αγανάκτησή μας για τις πολιτικές εξόντωσης «αυτών που περισσεύουν», των προσφύγων, των άστεγων, των φυλακισμένων, των φτωχών. Στην αγανάκτησή μας όμως και απέναντι σε εκείνα τα κομμάτια των μικροαστικών στρωμάτων, της εργατικής τάξης και των από κάτω γενικότερα που, διαβρωμένα από νεοφασιστικές, ρατσιστικές, μισογυνικές και ομοφοβικές αντιλήψεις, επιδίδονται σε πρακτικές κοινωνικού κανιβαλισμού διαφόρων μορφών και εντάσεων.
- Στην αμηχανία μας απέναντι στο καθεστώς ελέγχου, επιτήρησης και περιστολής των πολιτικών και κοινωνικών ελευθεριών, που επιχειρεί να εγκαταστήσει στο κοινωνικό σώμα ένα συνεχές τρόμου εκβιάζοντας την άνευ όρων υποταγή του.
- Στην επιθυμία μας για την αναγέννηση ενός αντικαπιταλιστικού-ελευθεριακού πολιτικού προτάγματος που απέναντι στα τραγικά και θανατηφόρα αδιέξοδα του σύγχρονου καπιταλισμού θα δίνει απαντήσεις, που θα μπορεί να περπατάει ρωτώντας και να ανοίγει περάσματα από το τώρα στο αύριο.
Αυτή η προσπάθεια για τη συγκρότηση μιας ελευθεριακής πολιτικής συλλογικότητας δεν ξεκινά από το πουθενά ούτε και με το τίποτα: στα μπαγκάζια μας κουβαλάμε πολλούς και όμορφους στίχους· αυτοί όμως περιμένουν καινούργιες μουσικές για να τραγουδηθούν στο εδώ και στο τώρα, βάζοντας ερωτήσεις χωρίς να βιάζονται να δώσουν απαντήσεις – άλλωστε στις μέρες μας όποιος βαδίζει με ακλόνητες βεβαιότητες κινδυνεύει να βουλιάξει στην κινούμενη άμμο της ιδεολογίας και του λόγου που πέφτει σε τοίχους και γυρνάει πίσω κενός από νοήματα και ουσία.
Μπαίνουμε σ’ αυτό το ταξίδι και τα πανιά μας τα φουσκώνουν οι αναρωτήσεις
- Μπορεί
να υπάρξει αντικαπιταλιστικός αγώνας με ορίζοντα τον ριζοσπαστικό
κοινωνικό μετασχηματισμό χωρίς να ανασυσταθεί σε πλατιά τμήματα της
κοινωνίας ένα νέο κοινωνικό φαντασιακό που θα αμφισβητεί τον
καπιταλιστικό μονόδρομο; Μπορούμε να αγωνιζόμαστε ενάντια στον
καπιταλισμό χωρίς να μπορούμε να φανταστούμε/δημιουργούμε τη ζωή μετά
από αυτόν;
- Όσο και να αντιλαμβανόμαστε την επιτακτικότητα του να τραβήξουμε το φρένο κινδύνου στο τρελό τρένο της προόδου, που αντιμετωπίζει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα αλλά και το φυσικό περιβάλλον ως πεδίο εκμετάλλευσης και κερδοφορίας και μας πουλάει την κατανάλωση ως αυτοπραγμάτωσή μας, έχουμε –έστω και σ’ εμβρυακή μορφή– σκεφτεί τις κοινωνικοπολιτικές πρακτικές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν προς αυτή την κατεύθυνση μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες της Ελλάδας; Έχοντας στις πλάτες μας όλο το συλλογικό βάρος του καπιταλισμού, ταυτόχρονα όμως τη μνήμη και την εμπειρία των αντιστάσεων σε αυτόν, είναι εφικτό να αναζητούμε μια νέα σχέση του ανθρώπου και της κοινωνίας με τη φύση, την επιστήμη, την τεχνολογία, που θα πηγαίνει πέρα από την εκμετάλλευση και την κυριαρχία; Μπορούμε να δομήσουμε μεταξύ των ανθρώπων νέες σχέσεις που να υπερβαίνουν την κυριαρχία και την εκμετάλλευση;
- Καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια έχουμε δει τα όρια των πολιτικών συλλογικοτήτων οι οποίες βασίζονται στις ομάδες συγγένειας (affinity groups)1 ή στα συγκεντρωτικά-ιεραρχικά μοντέλα οργάνωσης, πώς θα μπορούσαμε να πειραματιστούμε σε μια νέα μορφή πολιτικής συλλογικότητας που να μη βασίζεται σε ιδεολογικοπολιτική ταύτιση; Πώς αυτή θα συγκροτούνταν έτσι, που το πολιτικό να μην απογειώνεται σε μιαν αφηρημένη πολιτική διάλεκτο και σε μια ψευδοδραστηριότητα και το προσωπικό να μην ευτελίζεται σε όργανο διαμεσολαβήσεων και παραγοντισμό; Πώς μπορεί να στηθεί ένα δίκτυο πολιτικών συλλογικοτήτων, το οποίο αφενός να διασφαλίζει την πολυμορφία και την αυτοτέλειά τους και αφετέρου να λειτουργεί ως σημείο αναφοράς του σύγχρονου ριζοσπαστισμού, ορατό στην κοινωνία και ικανό να εμπνεύσει ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές διεργασίες και προτάγματα ανατροπής;
- Ποιες μορφές οργάνωσης, συλλογικής δράσης, συσσωμάτωσης των από τα κάτω αντιστοιχούν στην εποχή μας – εποχή της «κοινωνικής αποστασιοποίησης» και του διαδικτύου; Τι πρέπει να πετάξουμε και τι να επανεφεύρουμε, σε ποιες σειρήνες να αντισταθούμε και με τι να πειραματιστούμε; Πώς θα φτιάξουμε τα μεγάφωνα που να πολλαπλασιάσουν την ηχώ του λόγου μας, τους μεγεθυντικούς/πολυπρισματικούς φακούς μέσα από τους οποίους θα δούμε και θα μας δουν;
- Έχουμε ρίζες: ακουμπάνε βαθιά στα επαναστατικά κινήματα και στα ριζοσπαστικά ρεύματα του 19ου και του 20ού αιώνα. Τα κλαδιά μας όμως θα μπορούσαν να είναι το δημιουργικό τους ξεπέρασμα; Αν έχουν ειπωθεί τα πάντα, τότε ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της επαναστατικής θεωρίας και κριτικής σήμερα, πολύ περισσότερο που δεν θέλουμε να καταλήξει σε απολιθωμένα δόγματα και ανούσιες επαναλήψεις;
- Και το πολιτικό; Η δημοκρατία; Η αυτοθέσμιση; Η αυτοδιεύθυνση; Ο κομμουνισμός; Η αναρχία; Η ελευθερία; Ο απεγκλωβισμός από την πατριαρχική συνθήκη και η χειραφέτηση των σεξουαλικών προσανατολισμών; Η ισότητα; Τα κοινά; Η οικολογία; Όλες αυτές οι λέξεις, που ξεπηδάνε μέσα από τα γραπτά μας και πνέουν θυελλωδώς στις συναντήσεις μας, τι πρακτική και υλική υπόσταση μπορούν να πάρουν;
- Μπορούμε να ασκήσουμε κριτική στις φιλελεύθερες πτυχές του δικαιωματισμού και των πολιτικών των ταυτοτήτων χωρίς να ξεπέσουμε σε έναν νεοσυντηρητισμό και χωρίς να κλείσουμε τα μάτια μας σε εκείνα τα πεδία καταπίεσης και εκμετάλλευσης που έγιναν ορατά ακριβώς χάρη σε αυτά τα πολύμορφα κινήματα; Μπορούμε, διευρύνοντας αυτές τις προβληματικές, να ξαναθέσουμε στο επίκεντρο της χειραφετητικής μας πολιτικής την έννοια της ελευθερίας του ενός ανθρώπου ως προϋπόθεση για την ελευθερία του άλλου; Οι φεμινισμοί, τα κινήματα με πρόσημο το έμφυλο, αυτά που εναντιώνονται στις φυλετικές και θρησκευτικές διακρίσεις μπορούν να αποτελέσουν κοινούς μας τόπους, ώστε να ξαναδούμε όλα αυτά τα ζητήματα και να δράσουμε ενάντια στις διακρίσεις; Μπορούμε να εμπλουτίσουμε το θεωρητικό μας οπλοστάσιο και να εφαρμόσουμε πρακτικές με στόχο την ισότητα της διαφορετικότητας αλλά και την υπέρβαση των διαχωρισμών;
- Πώς θα συνεχίσουμε να είμαστε ενεργά και δημιουργικά υποκείμενα μέσα στα κοινωνικά κινήματα, αναγνωρίζοντας συνάμα τα όρια και τις αντιφάσεις τους; Πώς θα μαχόμαστε χωρίς να αναλαμβάνουμε τον ρόλο της «πολιτικής πρωτοπορίας» αλλά και χωρίς να υποβαθμίζουμε την πρακτική μας σε ανέμπνευστη διεκπεραίωση;
- Πώς θα ξεπεράσουμε τη φετιχιστική ψευδαίσθηση του «αντικειμενικά επαναστατικού ρόλου» της εργατικής τάξης; Οι εργάτες δεν «προορίζονται» νομοτελειακά να αλλάξουν τον κόσμο ούτε έχουν την υποχρέωση να συμμορφώνονται με τις όποιες «αναπαραστάσεις» τους από τις «πολιτικές πρωτοπορίες». Σίγουρα κρατάμε τον ταξικό προσανατολισμό στις αναλύσεις και στη δράση μας με την έννοια της προτεραιότητας που έχει η απεύθυνση και η αναφορά μας στα καταπιεσμένα κοινωνικά στρώματα (τους εργάτες, τους άνεργους, τους υποαπασχολούμενους, τους πεταγμένους στο περιθώριο…). Ωστόσο υπάρχει άραγε άλλος δρόμος πέρα από τους ταξικούς αγώνες, ώστε οι εργάτες και όλοι οι καταπιεσμένοι και κοινωνικά απόκληροι να συγκροτήσουν ταξική συνείδηση και να γίνουν ανατρεπτικά/επαναστατικά υποκείμενα;
- Νιώθουμε την ανάγκη να εμπλακούμε εδώ και τώρα με μορφές οργάνωσης του ανθρώπινου πράττειν που θα θέτουν σε αμφισβήτηση τα όρια του καπιταλισμού, ακόμα κι αν λειτουργούν εντός του: μορφές οργάνωσης της παραγωγικής μας δραστηριότητας, των δομών αλληλεγγύης και κοινωνικής αναπαραγωγής, της δημιουργίας πολιτισμού αλλά και θεωρίας που, μολονότι εντός αυτού του κοινωνικού συστήματος, θα προσπαθούν να κινούνται τόσο ενάντια σ’ αυτό όσο και να συγκροτούν ένα πέρα από αυτό. Θα βρούμε το θάρρος να περπατήσουμε σ’ αυτούς τους «τόπους», όπου το νέο είναι περίπλοκα συνδεδεμένο με το παλιό, χωρίς να χαθούμε μέσα στις αντιφάσεις μας; Υπάρχουν τρόποι και δρόμοι να έρθουμε σε επαφή με τα στοιχήματα που έρχονται από ένα μέλλον – αυτό που περιμένει να το κατοικήσουμε, κι ας έχουμε στα πόδια μας τα βαρίδια ενός παρόντος που απειλεί να μας καταπιεί με την αυτοκαταστροφικότητα του;
- Αντέχουμε να κοιτάξουμε στο παρελθόν, όχι με το βλέμμα μας ακινητοποιημένο σε έναν ρομαντικό εξωραϊσμό του αλλά για να βρούμε θραύσματα και πολύτιμα υλικά από το μέλλον; Με τι κουράγια και από ποια απελπισία πρέπει να πιαστούμε για να κάνουμε αυτό το μέλλον όσο γίνεται περισσότερο παρόν;
- Μέσα στο κέλυφος του παλιού κόσμου δοκιμάζουμε τα περάσματα στην άλλη κοινωνία. Η επανάσταση δεν είναι μια στιγμή, δεν αρχίζει και δεν τελειώνει με την «επίθεση στα χειμερινά ανάκτορα». Η επανάσταση είναι ο μετασχηματισμός των κοινωνικών σχέσεων, μια διαδικασία με παλινωδίες και αντιφάσεις, πολλές φορές υπόγεια και υπόκωφη, άλλοτε ξέφρενη και θορυβώδης. Όμως έρχεται η στιγμή που το κέλυφος του παλιού κόσμου ή θα σπάσει ή με τη διαδικασία του μετασχηματισμού των κοινωνικών σχέσεων σε ασφυξία θα ανασυσταθεί, και η εξουσία θα εδραιωθεί εκ νέου – ακόμα και με άλλο προσωπείο. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε εκείνη την πολιτική οξυδέρκεια, έτσι που να δουλεύουμε κάτω από το κέλυφος του παλιού κόσμου, χωρίς ωστόσο να ξεχάσουμε αυτό που μας μαθαίνουν οι αγώνες; Μπορούμε να έχουμε δηλαδή πάντα κατά νου πως είναι ανάγκη να αδράξουμε με καίριο τρόπο τη στιγμή που πρέπει να δοθεί ένα συμβολικό μα και αποφασιστικό τέλος στον παλιό κόσμο;
Και με τις ερωτήσεις-άρμενα δικά μας
τραβάμε σ’ ένα τραβέρσο κόντρα στον καιρό,
σε μια ελευθεριακή πορεία.
- Ο όρος επανήλθε στο προσκήνιο στη διάρκεια του κινήματος ενάντια στην παγκοσμιοποίηση στις αρχές του 2000. Περιγράφει ομάδες που βασίζονται πιο πολύ στις σχέσεις και στην οικειότητα ανάμεσα στα μέλη τους παρά στις πολιτικές συμφωνίες που έχουν – οι τελευταίες παίζουν λιγότερο σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση και στην άσκηση πολιτικής από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Λειτουργούν με «αυτοματισμούς», που δημιουργούνται ακριβώς από αυτές τις στενές σχέσεις, και συνήθως δεν διέπονται από αξιόπιστες διαδικασίες, πράγμα που τις κάνει ευάλωτες στις άτυπες ιεραρχίες .
- Με δεδομένο ότι βασίζονται στις σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα στα μέλη τους είναι αποτελεσματικές σε επίπεδο μικροδράσεων, αλλά αδύναμες να το ξεπεράσουν και να δράσουν σε ευρύτερη κλίμακα. Είναι συνεκτικές, όμως ταυτόχρονα δεν είναι εύκολο να υποδεχθούν νέα μέλη και να διευρυνθούν. Δεν πρέπει να συγχέονται με τις ομάδες ιδεολογικής συγγένειας που έγιναν γνωστές στο επαναστατικό κίνημα των αρχών του 20ού αιώνα στο πλαίσιο του ισπανικού αναρχισμού και σε αντιδιαστολή με τα σωματεία της CNT – εκεί οι αγωνιστές ήταν απλά συνδικαλιστές (αναρχοσυνδικαλιστές). Οι συγκεκριμένες ομάδες συγγένειας συγκρότησαν τη FA.
__________
Ελάτε σε επαφή με την Ελευθεριακή Πορεία
(5) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ | Facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου