1943: Άοπλοι απέναντι στους Γερμανούς Ναζί με εφόπλου λόγχη!

Εκδήλωση αύριο Παρασκευή στην Πάτρα για την ΕΠΟΝ (στο Καφέ Γέφυρες)

Με τον τίτλο «Πολεμάμε και τραγουδάμε - Ο αγώνας της ΕΠΟΝ για Λευτεριά και Πολιτισμό» τρεις ομιλητές θα μιλήσουν στο Καφέ «Γέφυρες» Πατρέως 86, αύριο Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου, ώρα 7 μμ στην Πάτρα, στην εκδήλωση της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, με την συμπλήρωση 77 χρόνων από την παρουσία της αντιστασιακής οργάνωσης.

Πρόκειται για τους:

Βασιλική Λάζου, ιστορικό του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ

Γιώργο Μόσχο, συγγραφέα, ερευνητή και

Νότη Διαμαντή, μέλος της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Πάτρας.

Ενθυμούμενος το μεγάλο  γεγονός, της συμμετοχής των διαμαρτυρομένων πατρινών, στο συλλαλητήριο της 13 Οκτώβρη 1943, για τον αποκλεισμό της πόλης από τρόφιμα, εκ μέρους των οπλισμένων με εφ' όπλου λόγχη, Ναζί Γερμανών, που την υπέβαλαν στο μαρτύριο της πείνας, βρέθηκαν άοπλα πεινασμένα πλήθη, με δυναμική κινητοποίηση, μπροστά στην Νομαρχία Αχαΐας, στη συμβολή της Καραϊσκάκη με την Πατρέως και  ο ΕΠΟΝίτης Θεόφιλος Αναγνώστου του Συμβουλίου της ΕΠΟΝ, στις 22-1-2007, άφησε παρακαταθήκη στις επόμενες γενεές, την αφήγησή του στον πατρινό Γιώργο Μόσχο, περιγράφοντας:

«Το ραντεβού μας ήταν στη Νομαρχία Αχαΐας. Ήταν Οκτώβρης του 1943 και κύριο στόχο είχαμε την επίλυση του επισιτιστικού προβλήματος για τις ανάγκες του λαού. Η κάθοδος του κόσμου ήταν κατά μπουλούκια και οργανωμένη.

Στην πορεία που ξεκινήσαμε από την συμβολή των οδών Γεροκωστοπούλου και Καραϊσκάκη, μπροστά ήμασταν όλο το Συμβούλιο της ΕΠΟΝ Πάτρας και προχωρούσαμε πιασμένοι χέρι – χέρι με κατεύθυνση τη Νομαρχία, που ήταν το ραντεβού μας, ενώ πίσω μας ακολουθούσε το πλήθος. Εγώ συμμετείχα και στο Νομαρχιακό όργανο της ΕΠΟΝ Αχαΐας.

Εκεί στην Πατρέως είναι παρατεταγμένα τα τμήματα των Γερμανών με εφόπλου λόγχη κ.λ.π. Σε αυτό το σημείο μας ζήτησαν να σταματήσουμε. Εμείς προχωράμε κατά πάνω τους. Αυτοί, εκείνη την στιγμή δεν έχουν πάρει εντολή να μας χτυπήσουν και υποχωρούν σιγά-σιγά. Εμείς δεν αρκούμαστε σε αυτό. Θέλουμε να πάμε από κάτω, (σ.σ.: εννοεί την οδό Πατρέως) που είναι η είσοδος της Νομαρχίας. Κάπου εκεί σπάσαμε τη γραμμή τους και περάσαμε για να πάμε στη Νομαρχία, που η πόρτα της είναι λίγα μέτρα παρακάτω από τη γωνία.

Το ίδιο έγινε και από άλλες κατευθύνσεις της πόλης και κατέληξε εκεί, στο σημείο της Νομαρχίας να φθάσει μια θάλασσα από κόσμο, μπροστά από το κτίριο και στους γύρω δρόμους, όσους μπόρεσα να δω.

Το κόμμα (ΚΚΕ) είχε ορίσει μια Επιτροπή, η οποία θα ανέβαινε στον επάνω όροφο της Νομαρχίας και θα συζητούσε το θέμα με το Νομάρχη Αχαΐας. Πράγματι έγινε δεκτή από το Νομάρχη και το καταλάβαμε όταν βγήκε στο μπαλκόνι της Νομαρχίας και μας έκανε νόημα ότι εντάξει προχωρούμε.

Στο μεταξύ όμως τι είχε γίνει; Ενεργοποιήθηκε η Κομαντατούρα. Θα άφηνε τον όχλο εκεί, έτσι όπως εξελίσσονταν τα πράγματα; Δίνει εντολή επίθεσης. Αρχίζουν οι πυροβολισμοί στον αέρα. Ο κόσμος υποχωρεί και αρχίζει ο ένας να πατάει τον άλλο για να φύγει. Στο τέλος, έγινε τέτοιος πανζουρλισμός κατά τη φυγή του κόσμου, που όταν κοιτούσαμε κάτω δεν βλέπαμε τίποτε άλλο, παρά παπούτσια ανδρικά και γυναικεία που είχαν βγει από τα πόδια των ανθρώπων κατά το ποδοπάτημα, ζακέτες και μαντήλια που είχαν τραβηχτεί και έμειναν στο δρόμο, που ήταν γεμάτος από αυτά. Ευτυχώς νεκρούς δεν είχαμε γιατί οι Γερμανοί, όπως είπα, ρίχνανε στον αέρα.

Η μεγαλύτερη κινητοποίηση που έγινε στην Πάτρα ήταν αυτή».

(Απόσπασμα από το βιβλίο των πατραϊκών εκδόσεων Γ. Πικραμένος, «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση», Γ' έκδοση).

Διέλυσαν τις οργανώσεις τους και έφτιαξαν την ΕΠΟΝ

Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε από αντιπροσώπους πολιτικών και αντιστασιακών οργανώσεων νέων της εποχής οι οποίοι αποφάσισαν τη διάλυση όλων των παρακάτω οργανώσεων και τη συγχώνευσή τους στην ΕΠΟΝ που τέθηκε υπό την καθοδήγηση της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ. Τα μέλη της ΕΠΟΝ καλούνταν ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες. 

Η ΕΠΟΝ, όπως είναι φυσικό, δεν υπήρξε ξαφνικό δημιούργημα εκείνου του βραδιού της 23-2-1943. Πολλές διεργασίες είχαν προηγηθεί της ίδρυσής της, καθώς πανελλαδικά δρούσαν από το 1941, αρκετές προδρομικές της αντιστασιακές οργανώσεις νεολαίας, η συγχώνευση των οποίων οδήγησε στη σύστασή της.

Σκοποί της ΕΠΟΝ που αναφέρονταν στο ιδρυτικό κείμενό της ήσαν οι παρακάτω:

• Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.
• Η εξόντωση του φασισμού και η αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας .
• Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της την αυτοδιάθεση των λαών
• Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών, εκπολιτιστικών και μορφωτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς.

Οι οργανώσεις που αυτοδιαλύθηκαν για να συγκροτήσουν την ΕΠΟΝ, αρχικά ξεκίνησαν δέκα και στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλες.

Ήσαν οι παρακάτω:

·         Αγροτική Νεολαία Ελλάδος,

·         Ενιαία Εθνικοαπελευθερωτική Εργατοϋπαλληλική Νεολαία,

·         Ενιαία Μαθητική Νεολαία,

·         Ένωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης,

·         Θεσσαλικός Ιερός Λόχος,

·         Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία,

·         Λεύτερη Νέα,

·         Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος,

·         Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδος,

·         Φιλική Εταιρεία Νέων,

·         Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων,

·         ΕΑΜ Ν. Μακεδονίας,

·         ΕΑΜ Ν. Πελοποννήσου και

·         Εθνικό Συμβούλιο των φίλων της νέας γενιάς.

·         Φοιτητές

·         Εθνικό Συμβούλιο Νέων του ΕΑΜΝ