Του Κίμωνα Αποστολόπουλου(*)
Samuel Untermyer : «Η πίστωση σε κάποιον δεν βασίζεται πρωταρχικά πάνω στην περιουσία και στα χρήματα? »J.P. Morgan: «Όχι κύριε, το πρώτο πράγμα είναι ο χαρακτήρας».
Samuel Untermyer : «Πριν απο τα χρήματα και την περιουσία ?»
J.P.Morgan: «Πριν από τα χρήματα και την περιουσία και οτιδήποτε άλλο».
Στις 15 Σεπτεμβρίου το 2008 κατέρρευσε η επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers και χιλιάδες μικροεπενδυτές σε όλο τον κόσμο αλλά και στη Γερμανία έχασαν τα χρήματά τους.
Ωστόσο ανάλογα χρηματοοικονομικά «στοιχήματα» έχουν ακόμη ζήτηση και οι μέρες αυτές ξυπνούν δυσάρεστες μνήμες σε δεκάδες χιλιάδες μικροεπενδυτές στη Γερμανία.
Η κατάρρευση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας εξανέμισε τα χρήματα που είχαν επενδύσει σε πιστοποιητικά καταθέσεων (CDs). Η δημόσια κατακραυγή μετά τη χρεοκοπία της Lehman ήταν μεγάλη, δεδομένου ότι στους επενδυτές δεν είχε καταστεί σαφές ότι αυτά τα πιστοποιητικά μπορούν να χάσουν κάθε αξία σε περίπτωση που χρεοκοπήσει η τράπεζα που τα έχει εκδώσει.
Παρά τις οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος, τέτοιου είδους χρηματοοικονομικά «στοιχήματα» συνεχίζουν να έχουν ιδιαίτερη ζήτηση το τελευταίο διάστημα λόγω των μηδενικών επιτοκίων και το πρόστιμο 14 δις $ που επέβαλε το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ στη Deutse Bank για την πώληση των ενυπόθηκων δανείων μειωμένης εξασφάλισης τα οποία συνέβαλαν στην χρηματοοικονομική κρίση του 2008 αύξησαν το φόβο και την ανασφάλεια των επενδυτών σήμερα με αποτέλεσμα την νέα πτώση των μετοχών της Deutse bank κατά 8,5% περίπου γεγονός που οδήγησε με την σειρά του σε 1% πτώση τα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.
Μετά από την εξέλιξη αυτή σε δύσκολη πλέον θέση βρίσκονται για μια ακόμη φορά οι ευρωπαϊκές τράπεζες καθώς χρειάζονται νέες αυξήσεις κεφαλαίου όλοι γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα μπήκε στο μνημόνιο για να σωθούν οι Γερμανικές και Γαλλικές Τράπεζες.
Μετά την κρίση του 2008 οι ρυθμιστικές αρχές επιδιώκουν την αύξηση των κεφαλαίων των τραπεζών «too big to fail «. Παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση του 2008 δεν δημιουργήθηκε από την έλλειψη κεφαλαίων των εμπορικών τραπεζών.
Η συνταγή «too big to fail » αποφεύγει να διευθετήσει τα πραγματικά αίτια του προβλήματος που δεν είναι τίποτα άλλο από λάθη και παραλείψεις στην χορήγηση δανείων τα οποία υπέσκαψαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών.
Πρωτίστως οι τράπεζες καταρρέουν όχι γιατί έχουν λίγα κεφάλαια αλλά από έλλειψη εμπιστοσύνης και απόσυρση των καταθέσεων που οδηγεί σε μείωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Η ρευστότητα των τραπεζών δεν είναι τίποτα άλλο αλλά μία συνάρτηση με μεταβλητή την εμπιστοσύνη των καταθετών.
Η ρευστότητα μιας τράπεζας είναι το καθοριστικό κλειδί για να μην πέσει.
Γι’ αυτό ο δείκτης της πιστωτικής αξιολόγησης «credit spread» είναι πιο σημαντικός από τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.
Η Ελληνική Κυβέρνηση παρά το γεγονός ότι χορήγησε 50 δις € κεφαλαιακή ενίσχυση στις Ελληνικές Τράπεζες που προστέθηκαν στο Δημόσιο Χρέος και παρότι διευκόλυνε την συγκέντρωση του κλάδου σε 4 συστημικές τράπεζες δεν αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη των καταθετών και βρισκόμαστε στη ζώνη των capital control , αυτή του λυκόφωτος και ότι αυτό σημαίνει για την Ελληνική Οικονομία.
Τα πραγματικά αίτια του προβλήματος είναι τα λάθη και οι παραλείψεις των Διοικήσεων και των Κεντρικών Τραπεζών να ελέγξουν δηλαδή ο συνδυασμός χορήγησης δανείων πτωχών σε εγγυήσεις, ο υπερβολικός κίνδυνος στην δευτερογενή αγορά δανείων και η ένταξη στο χαρτοφυλάκιο επενδυτικών προϊόντων , τα γνωστά δομημένα, αμφιβόλου ποιότητας, επενδυτικά προϊόντα.
Παράλληλα η σκόπιμη παράλειψη των διοικήσεων να αποκαλυφθεί το πραγματικό μέγεθος των υποχρεώσεων στους ισολογισμούς των τραπεζών ήταν οι πραγματικοί λόγοι απόσυρσης των καταθέσεων στην χώρα μας μαζί με τον πολιτικό κίνδυνο.
Όποιος θυμάται, το κλείσιμο των συνεταιριστικών τραπεζών στην χώρα μας έγινε αφού πρώτα στέρεψαν από μετρητά για αυτό και έδιναν τα μεγαλύτερα επιτόκια στην αγορά για να κρατήσουν της καταθέσεις προτού τους αφαιρεθεί η άδεια λειτουργίας. Κάτω από αυτά τα αδιέξοδα η παγκόσμια οικονομία σήμερα βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, που πιθανόν να οδηγήσει σε αλλαγή οικονομικού παραδείγματος.
Η πτώχευση της κορεάτικης ναυτιλιακής εταιρείας «Hanjin», Η «Lehman Brothers» των ωκεανών όπως αποκαλείται ,υπό το βάρος των χρεών 5 δις $ ,θα προκαλέσει νέους κραδασμούς σε πολλούς τομείς της παγκόσμιας αγοράς .
Όχι μόνο στην ναυτιλιακή βιομηχανία μεταφορών, αφού είναι η εβδόμη ναυτιλιακή εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στο κόσμο αλλά και τις βιομηχανίες που περιμένουν προϊόντα. Στα εμπορευματοκιβώτια παραμένουν εδώ και μέρες εμπορεύματα αξίας 14δις $ και είναι αυτονόητο ότι τα ευπαθή προϊόντα θα αχρηστευτούν τελείως. Στις τράπεζες θα προστεθούν νέα κόκκινα δάνεια και συμβόλαια αθέτησης πληρωμών και στους καταναλωτές νέες επιβαρύνσεις αφού σύμφωνα με την αγορά θα έχουμε αύξηση των ναύλων και αύξηση των τιμών σε πολλά προϊόντα.
Έτσι λοιπόν έχουμε περάσει στην επόμενη κρίση αυτή της παγκόσμιας ύφεσης με πιθανόν υπερπληθωρισμό.
Η ποσοτική χαλάρωση, τα αρνητικά επιτόκια, η πολιτική των οικονομικών της προσφοράς σαν εργαλεία για την οικονομική ανάκαμψη ,φαίνεται να έχουν κλείσει τον κύκλο τους γιατί το μόνο που έκαναν δημιούργησαν νέες φούσκες στην αγορά των ομολόγων και στα χρηματιστήρια και στην αγορά συναλλάγματος.
Αν δεν διευθετήσουμε επαρκώς της αιτίες που πλήγωσαν της Τράπεζες και την Οικονομία τότε δεν θα υπάρχει βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρχουν παρόμοιας φύσης προβλήματα την επόμενη φορά παρά το γεγονός οτι νέα κεφάλαια θα εισρεύσουν στο τραπεζικό σύστημα.
Είναι καιρός να εφαρμόσουμε ξανά τα οικονομικά την ζήτησης με διαγραφή χρεών, επενδύσεις , και αυξήσεις εισοδημάτων.
(*) Ο Κίμωνας Αποστολόπουλος είναι οικονομολόγος, πρώην Διευθυντής της Τράπεζας Πειραιώς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου