Ό,τι έχει μείνει από τον Αχελώο είναι οι άνθρωποι που αγωνίζονται να σώσουν οτιδήποτε αν σώζεται
ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΤΑΡΝΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΥ!
Του ΝΙΚΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ,
Για το ECO SCHOOL ECO ACT – τμήμα
περιβάλλοντος της Athens School Κοιν. Σ. Επ.
ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ με ειλικρίνεια θα πρέπει να πούμε ότι
ο Αχελώος είναι αληθινό ποτάμι από τα Κρεμαστά και προς τις πηγές του στη Νότια
Πίνδο. Από την πρώτη τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών και μέχρι τις εκβολές του οι
παρεμβάσεις που έχει δεχτεί επί έναν αιώνα είναι απολύτως καταστροφικές για το
περιβάλλον.
Το ποτάμι διακόπτεται από τρία μεγάλα φράγματα ενώ ένας κύριος παραπόταμός του, ο Μέγδοβας, έχει ήδη αποκοπεί από το 1960, για να τροφοδοτήσει τελικά το 1967 τη λίμνη Κρεμαστών. Ήταν οι δεκαετίες ’50, ’60, ’70, ’80 κυρίως όπου ο Αχελώος σε ένα μεγάλο μέρος του, εκεί που γινόταν μεγάλο ποτάμι, εγκιβωτίζεται. Μεταξύ των τεχνητών λιμνών Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου αναπτύσσονται αποκομμένα και υποβαθμισμένα οικοσυστήματα.
Η περιβαλλοντική μεταλλαγή των εκβολών του είναι τέτοιου μεγέθους ώστε έχει επηρεάσει άμεσα την οικονομική και πολιτισμική σύνθεση των τοπικών κοινωνιών.
Χαρακτηριστικότερο στοιχείο μεταλλαγής είναι η δραματική μείωση των αλιευμάτων με αντίστοιχη μείωση των αλιέων η οποία επηρέασε αρνητικά τις τοπικές κοινωνίες. Σίγουρα δεν θα πρέπει να παραλείψουμε ότι οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες ανέπτυξαν επί δεκαετίες μια επιθετική συμπεριφορά στο ποτάμιο και θαλάσσιο περιβάλλον των εκβολών.
Τα καταστροφικά αποτελέσματα των φραγματικών παρεμβάσεων φάνηκαν ήδη από τα πρώτα εγχειρήματα αλλά λοιδορήθηκαν μπροστά στη σαρωτική ορμή της ανάπτυξης.
Σε αυτό το ορμητικό αναπτυξιακό πλαίσιο ήταν ενταγμένη και η φαεινή ιδέα της εκτροπής του Αχελώου στη Θεσσαλία. Μέρος αυτής της ιδέας ήταν το υπό κατασκευή φράγμα της Συκιάς και το κατασκευασμένο ήδη από το 2001 φράγμα της Μεσοχώρας.
Αναπτύχθηκε ένα κίνημα κατά της εκτροπής του Αχελώου, σε θεσμικό επίπεδο από τη μια μεριά με προσφυγές στο ΣΤΕ δήμων της Αιτωλοακαρνανίας και συλλόγων και ατόμων της Μεσοχώρας.
Από την άλλη, όπως συνέβη στα πνιγμένα χωριά του φράγματος Κρεμαστών και οι άνθρωποι αντέδρασαν, έτσι και στη Μεσοχώρα αναπτύχθηκε ένα τοπικό κίνημα. Η διαφορά ήταν όμως ότι εδώ επρόκειτο για μια εκτροπή ποταμού και όχι για ένα μόνο φράγμα.
Στην περίπτωση των Κρεμαστών οι κάτοικοι των 15 χωριών συμβιβάστηκαν με τις αποζημιώσεις και μεταφέρθηκαν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στην περίπτωση της Μεσοχώρας όμως το διακύβευμα ήταν η εκτροπή, κάτι που υπερέβαινε το τοπικό.
ΕΤΣΙ, ΚΑΙ ΕΝΩ ΕΙΧΑΜΕ ΦΤΑΣΕΙ στο 2007 με προσφυγές και νίκες για τον Αχελώο, δημιουργήθηκε ένα πανελλαδικό κίνημα κατά της εκτροπής που για τρία περίπου χρόνια έβαλε το ζήτημα στην κεντρική πολιτική συζήτηση. Ήταν η περίοδος όπου στις κινητοποιήσεις συμμετείχαν άνθρωποι από τις πηγές μέχρι τις εκβολές του Αχελώου, με ένα κοινό αίτημα: Να μη γίνει η εκτροπή του Αχελώου, να πέσει το φράγμα της Μεσοχώρας, να μη γίνει ποτέ το φράγμα της Συκιάς.
Πέντε χρόνια μετά, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποφασίζει την «οριστική» παύση της εκτροπής αλλά και τη λειτουργία του φράγματος Μεσοχώρας ως υδροηλεκτρικό. Το κίνημα αυτό των τοπικών κοινωνιών δεν ξανασήκωσε κεφάλι. Το πρόβλημα έγινε μόνο της Μεσοχώρας και η λειτουργία του φράγματος δρομολογήθηκε με βάση το εθνικό συμφέρον, απελευθερωμένη από τη λέξη ταμπού: Εκτροπή!
Ωστόσο τα φράγματα Μεσοχώρας και Συκιάς θα αποδυναμώσουν τον Αχελώο ακόμη πιο πολύ. Θα υποβαθμιστεί ό,τι άγριο έχει απομείνει. Η υποβάθμιση αυτή είναι έτσι κι αλλιώς μεταφερόμενη στα κατάντι. Κανένα τμήμα του ποταμού και των τεχνητών λιμνών δεν θα μείνει αλώβητο και η γνώση περί αυτού είναι δεδομένη από τη δεκαετία του ’50 όπου παρακολουθεί η επιστήμη και καταγράφει η κοινωνική εμπειρία.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν βλέπουμε νέες επιθετικές επεμβάσεις στον Αχελώο. Πλωτά φωτοβολταϊκά στις τρεις μεγάλες τεχνητές λίμνες. Με αυτό τον τρόπο διαλύονται οι ελπίδες για κάποια σχετική έστω τουριστική ανάπτυξη στις παραλίμνιες περιοχές.
ΕΤΣΙ ΞΕΣΗΚΩΘΗΚΕ ΕΝΑ ΚΙΝΗΜΑ πολιτών στην Αιτωλοακαρνανία και την Ευρυτανία που ζητά να παύσει κάθε σχεδιασμός αλλοίωσης του τοπίου των τεχνητών λιμνών. Περιγράφουν την ερημοποίηση που επήλθε με την κατασκευή των φραγμάτων, την βίαιη αστικοποίηση όπου μετακινήθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική υποβάθμιση που υπέστη ο τόπος τους.
Η θυσία του περιβάλλοντος και της τοπικής κοινωνίας εκείνη την εποχή που ξεκίνησε το ξεκοίλιασμα του Αχελώου (ΠΕΣΙΝΕ), οφείλεται σε βιομηχανικές κυρίως ανάγκες και λιγότερο σε αστικές. Σήμερα οι ανάγκες είναι κυρίως χρηματιστηριακές αλλά και ανάγκες στήριξης των δεικτών της πράσινης οικονομίας.
«Πόσο ακόμα Αχελώο θα μετατρέψετε σε ανάπτυξη;» μοιάζει να λένε στο κείμενό τους τοπικές κινήσεις που καλούσαν σε διαδήλωση στη Γέφυρα της Τατάρνας την Κυριακή 30 Ιουνίου το πρωί για τα φωτοβολταϊκά στις λίμνες, για φωτοβολταϊκά σε βοσκοτόπους, για αντλησιοταμιεύσεις, για ανεμογεννήτριες. Η εξόντωση του περιβάλλοντος τελικά δεν διακρίνει χρώμα ανάπτυξης. Όταν προσπαθούμε να το μετατρέψουμε σε χρήμα χάνεται κάθε είδους χρώμα.
Ωστόσο ένα ποτάμι όσες φορές και αν ανακοπεί ο ρους του, όσες φορές και αν διακοπεί το ενιαίο οικοσύστημά του, πάντα όσο κυλάει το νερό έστω κι έτσι, είναι μια γραμμή ζωντανή. Ξεκινάει από τις πηγές του και εκβάλει στη θάλασσα. Ο Αχελώος είναι ένα ενιαίο περιβαλλοντικό θέμα. Τοπικά μόνο, οι κοινωνίες σπάνια κέρδισαν κάποια νίκη. Αυτό συνέβη μόνο όταν βρέθηκαν ενωμένες ή έστω απλώς στην ίδια πλευρά.
Το σχεδόν έτοιμο φράγμα της Μεσοχώρας και το υπό κατασκευή φράγμα της Συκιάς, θα είναι ο οριστικός θάνατος του Αχελώου αν λειτουργήσουν. Είναι το σπουδαιότερο αίτημα που θα μπορούσαν περήφανα να προτάσσουν οι τοπικές κοινωνίες που ζουν γύρω από τον Αχελώο από τις πηγές του μέχρι τις εκβολές του. Όλες μαζί να πάλευαν όλες τις υποθέσεις υποβάθμισης και τότε θα είχαν σίγουρα μια ευρεία κοινωνική υποστήριξη.
Δεν είναι απαραίτητη άμεσα η αναζήτηση συμμαχιών μέσω γραφειοκρατικού τρόπου. Αρκεί αρχικώς η συμπερίληψη στον λόγο διαμαρτυρίας όλων, των κεντρικών ζητημάτων όπως αυτά εκφράζονται τοπικά. Ο λόγος θα είναι αυτός που θα φέρει τους ανθρώπους κοντά σε έναν τόσο δίκαιο αγώνα. Να μιλήσουν για τα φωτοβολταϊκά στις τεχνητές λίμνες όλοι, όπως όλοι να μιλήσουν για τα φράγματα, για την συνεχή υποβάθμιση των εκβολών, για την εκτροπή.
Ό,τι έχει μείνει από τον Αχελώο είναι οι άνθρωποι που αγωνίζονται να σώσουν οτιδήποτε αν σώζεται.
Είμαστε μαζί τους και στην Τατάρνα και παντού!»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου