Σ. Αναγνωστοπούλου για την διεθνή ημέρα Μουσείων

«Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων, η 18η Μαΐου, είναι μία μέρα χαράς. Μια μέρα που τα μουσεία ανοίγουν τις πόρτες τους, οργανώνουν εκδηλώσεις, υπενθυμίζουν τον καθοριστικό τους ρόλο στην κοινωνική και πολιτιστική μας αυτοσυνειδησία. Είναι όμως ταυτόχρονα μία μέρα αναστοχασμού γύρω από το μεγάλο ερώτημα της εθνικής στρατηγικής για τον πολιτισμό και ειδικότερα για το μέλλον των μουσείων στις πολύπλευρες κρίσεις και προκλήσεις που μας περιβάλλουν. Εκεί, δεν αρκούν τα ευχολόγια και οι γενικότητες. Χρειάζεται εθνικό σχέδιο και επεξεργασμένη στρατηγική.

Δυστυχώς όμως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.  Αντιθέτως,  επιχειρεί στη βάση ενός ακραίου αντιμεταρρυθμιστικού πλάνου, την αλλαγή συνολικά της εθνικής μουσειακής πολιτικής. Επιδιώκει συστηματικά την αλλαγή στη διοίκηση των πέντε εμβληματικών Μουσείων της χώρας επιχειρώντας να τα μετατρέψει  σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ΝΠΔΔ, αποκόπτοντάς τα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Μια πρόταση που παρουσιάζεται από το ΥΠΠΟΑ ως εξυγίανση των μουσείων από τις «αρτηριοσκληρωτικές αγκυλώσεις» του κράτους , εκχωρώντας τα  στις βουλές των χορηγών και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Στην παρούσα συγκυρία , κρίσιμη παράμετρος αναδεικνύεται η θωράκιση των μουσείων από τη διαβρωτική επίδραση της ακρίβειας, η διασφάλιση του δικαιώματος των πολιτών για ελεύθερη πρόσβαση στις μουσειακές συλλογές, η καταπολέμηση των αντιλήψεων εκείνων που θεωρούν την επίσκεψη στο μουσείο ως μία πολυτέλεια ή κοινωνικό προνόμιο. Τα μουσεία οφείλουν να είναι πρωτοπόρα σε συζητήσεις και δράσεις με κοινωνική διάσταση, «ανοιχτά» και δημοκρατικά σε όλες τους τις διαστάσεις.

Τέλος, η τραγική συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία μας υποχρεώνει να σκεφτούμε με νέους όρους το πόσο εύθραυστος είναι ο κόσμος που ζούμε. Η καταστροφή των μουσείων και η λεηλασία των εκθεμάτων δεν είναι παράπλευρες απώλειες της ρωσικής εισβολής. Είναι η εμφατική υπενθύμιση της ολοκληρωτικής διάστασης των πολεμικών επιχειρήσεων και της ανάγκης τα μουσεία μας να λειτουργήσουν ως τοπόσημα αλληλεγγύης και δράσεων με φιλειρηνικό περιεχόμενο.

Η σημερινή μέρα ας είναι η αφετηρία για να σκεφτούμε και να δουλέψουμε, ώστε τα μουσεία να μην αποτελούν μόνο τους κατ’ εξοχήν «υψηλούς» χώρους πολιτισμού, αλλά να είναι οι προσβάσιμοι τόποι διαγενεακών συναντήσεων, οι τόποι ζωής της πόλης , οι  συμπεριληπτικοί χώροι ουμανισμού».