Γελοιοποίησαν τους ανθρωποφύλακες της Δεξιάς

Η φυλακή - φρούριο των Βούρλων, στον Πειραιά, απ' όπου δραπέτευσαν το 1955 οι 27 κομμουνιστές που κρατούντο, για να δικαστούν με την χαλκευμένη βαριά κατηγορία της διενέργειας κατασκοπίας εις βάρος της χώρας. Από αυτούς 11 διέφυγαν τελικά, 15 συνελήφθησαν και ένας δολοφονήθηκε στα σύνορα, κατά την προσπάθειά του να διαφύγει.

Μιλά ο Βαρδής Βαρδινογιάννης: Είκοσι επτά πολιτικοί κρατούμενοι - κομμουνιστές κατάφεραν με απλά μέσα να επιτύχουν μια κινηματογραφική απόδραση  στις 17 Ιουλίου 1955, ενάντια στη γραμμή του κόμματος!

Έζησε δέκα χρόνια στη φυλακή, δύο χρόνια στην εξορία και συνολικά 13 χρόνια στην παρανομία. Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης ήταν ένας άνθρωπος που διώχθηκε πολύ για τις ιδέες του και όπως πολλοί αγωνιστές της Αριστεράς δεν λύγισε ούτε από ξερονήσια ούτε από φυλακές.

Υπήρξε κυριολεκτικά συνεπής προς τους στίχους του Ανδρέα Κάλβου, «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», καταφέρνοντας να μείνει στην Ιστορία για την απόδραση με άλλους συντρόφους του από τις φυλακές στα Βούρλα το 1955, όπου κρατούσαν κομμουνιστές με την πολυσυζητημένη τότε κατηγορία της... κατασκοπείας. Με την ίδια κατηγορία είχαν καταδικαστεί και εκτελεστεί ο Νίκος Μπελογιάννης και ο Νίκος Πλουμπίδης, αλλά και πάμπολλοι ακόμη κομμουνιστές.

Ο νόμος περί κατασκοπείας είχε θεσπιστεί από τον Μεταξά, τέτοιες μέρες, στις 18 Δεκεμβρίου του 1936. Ο δικτάτορας τον είχε θεσπίσει στο όνομα της προστασίας του κράτους και της δημοκρατίας (!) από τον κομμουνισμό.

"Οι δωσίλογοι στα μαλακά, εμείς στο απόσπασμα"

Μιλώντας παλιότερο στον νυν ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιο Κούλογλου και στο «Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα» για την ιστορική απόδραση από τα Βούρλα, ο Β. Βαρδινογιάννης είχε μιλήσει αναλυτικά για την απόδραση, την ιστορία της ζωής του. Ανάμεσα σε αυτούς που απέδρασαν ήταν και ο μετέπειτα ιστορικός, αείμνηστος Περικλής Ροδάκης, από τα Σουδενά Καλαβρύτων.

Ο Β. Βαρδινογιάννης, μεταξύ άλλων υπογράμμιζε την εντελώς αντίθετη αντιμετώπιση που είχαν μετά την απελευθέρωση οι δωσίλογοι από τους κομμουνιστές αγωνιστές της αντίστασης στους ναζί, τονίζοντας ότι δεν αποδιδόταν στο ελάχιστο δικαιοσύνη.

«Μετά την απελευθέρωση δικάστηκαν πολλές εκατοντάδες στελέχη της Εθνικής Αντίστασης με διάφορες κατηγορίες [...] Κάθε λοιπόν κλήρωση ενόρκων κλήρωνε ενόρκους θανατοδίκες κι όλες οι δίκες κατέληγαν σε θάνατο. Έχουμε πάνω από 500 καταδίκες σε θάνατο που εκτελέστηκαν, ενώ τον ίδιο καιρό, που πέρασαν από δίκη και τους δωσίλογους, έχουμε 600 δικογραφίες δωσίλογων από τις οποίες μόνο 40 παρεπέμποντο κι οι άλλοι είχαν απαλλαχτικά βουλεύματα. Ναι μεν ανέφεραν πως ο τάδε συνέλαβε, παρέδωσε στους Γερμανούς ή βίασε γυναίκες, αλλά όλα αυτά τα έκανε γιατί επίστευε ότι υπηρετεί την πατρίδα. Απαλλαχτικό βούλευμα... 

Υπήρχε μια κατάσταση όπου καταρρακώνονταν η ιδέα της δικαιοσύνης. Για εμάς, όταν πήγαμε στο στρατοδικείο τότε σαν κατάσκοποι, δεν είχαν καθόλου στοιχεία και τελικά υποχρεώθηκαν να απαλλάξουν τους περισσότερους. Από τους 42 δηλαδή, μόνο 8 καταδικάστηκαν».

Τους ξεγέλασαν με περούκες και κουβέρτες

Η απόδραση από τα Βούρλα έγινε στις 17 Ιουλίου του 1955, ημέρα Κυριακή και 1 το μεσημέρι. Είκοσι επτά πολιτικοί κρατούμενοι θα έγραφαν για πάντα τα ονόματά τους στην πολιτική ιστορία της χώρας, εξευτελίζοντας με απλά μέσα, όπως κουβέρτες και περούκες, τους ανθρωποφύλακες της Δεξιάς.

«Το βράδυ, τις νυχτερινές ώρες που έκλεινε η φυλακή, φτιάχναμε και ψεύτικους ανθρώπους απάνω στα κρεβάτια. Δηλαδή ήταν δύο, ήτανε τρεις κάτω που δουλεύανε, εμείς φτιάχναμε τα σώματά τους με τις κουβέρτες και βάζαμε μαλλιά, περούκες από το θέατρο, για να δείχνουμε πως κοιμούνται. Κι ερχότανε ο φύλακας, μέτραγε τα κεφάλια και πίστευε ήμασταν κι οι πέντε στο κελί», θυμόταν ο Β. Βαρδινογιάννης, που τότε ήταν 33 ετών και φοιτητής Νομικής.

Από τον... βόθρο στην ελευθερία

Η απόδραση έγινε από το κελί 13, μέσα από μια σήραγγα 18 μέτρων, που κατέληγε στον... βόθρο του εργοστασίου της Ντεστρέ. «Στη διαδρομή υπήρχαν σακιά με πέτρες, στη μια μεριά και στην άλλη, και σε κάποια φάση έπρεπε με κινήσεις της κοιλιάς να κινούμαστε. Για να φτάσουμε στο έργο, για να χτυπήσουμε και να ανοίξουμε μεγαλύτερη τη στοά, αδειάσαμε όλο αυτό το υλικό και το ρίξαμε μέσα στο βόθρο. Κι έτσι με περισσότερη άνεση κινηθήκαμε κατά την έξοδο. Είχαμε δε ηλεκτροφωτίσει με μια πλάκα του φακού ας πούμε που είχαμε βάλει το λαμπάκι κι είχαμε ηλεκτροδοτήσει όλη τη διέξοδο».

Η αρχή της σήραγγας ήταν κάτω από το κρεβάτι του 28χρονου τότε λογιστή Ανδρέα Μπαρτζώκα. Αν το επώνυμο σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί πρόκειται για τον πατέρα του γνωστού προπονητή Γιώργου Μπαρτζώκα, που βρισκόταν μέχρι πριν λίγα χρόνια στο τιμόνι του Ολυμπιακού. Αναλυτικό κείμενο για την ιστορία της απόδρασης και τη συμμετοχή του Α. Μπαρτζώκα είχε δημοσιευτεί από τον Νίκο Πανταζίδη στην εφημερίδα ΑΥΓΗ στις 14 Ιουλίου του 2013 με τίτλο: «Απόδραση κάτω από το κρεβάτι του Μπαρτζώκα!».

Οι υπόλοιποι 25 δραπέτες ήταν: 

Γεώργιος Χατζηπέτρου, υδραυλικός, ετών 33, υπόδικος * Αριστοτέλης Γεωργούλιας, έμπορος, τελειόφοιτος Νομικής, ετών 38, υπόδικος * Χαράλαμπος Καλατζής, έμπορος, ετών 28, υπόδικος * Κώστας Λιναρδάτος, δημοσιογράφος, τελειόφοιτος Νομικής, ετών 33, υπόδικος * Δημήτρης Μυριανθόπουλος, εργάτης, ετών 42, υπόδικος * Γκαστόν Βερναρδής, τελειόφοιτος Ιατρικής, ετών 31, υπόδικος * Μιχάλης Κολοκοτρώνης, αρτεργάτης, ετών 30, υπόδικος * Περικλής Ροδάκης, μεταφραστής, ετών 30, υπόδικος * Βασίλης Δουκάκης, μεταφραστής, ετών 30, υπόδικος * Κώστας Φίλης, καθηγητής Φιλολογίας, ετών 28, υπόδικος * Βασίλης Κάτρης, εργάτης, ετών 30, υπόδικος * Κυριάκος Τσακίρης, φοιτητής Νομικής, ετών 39, υπόδικος * Δημήτριος Πανουσόπουλος, ιδιωτικός υπάλληλος, ετών 26, υπόδικος * Ανδρέας Βελλής, φοιτητής Πολυτεχνείου, ετών 26, υπόδικος * Σταύρος Καρράς, σπουδαστής Πολυτεχνείου, ετών 30, υπόδικος * Σωτήρης Σωτηρόπουλος, κτηματίας, ετών 35, υπόδικος * Σταύρος Σιδέρης, πτηνοτρόφος, ετών 30, υπόδικος * Λεωνίδας Τζεφρώνης, τελειόφοιτος Πολυτεχνείου, ετών 35, υπόδικος * Στυλιανός Πάσιος, σιδηροδρομικός, ετών 31, ισοβίτης * Αλέξης Παπαλεξίου, φοιτητής Ιατρικής, ετών 36, ισοβίτης * Αλέξης Παπούλιας, δικηγόρος, ετών 41, φυλάκιση 15 χρόνια * Γιώργος Γεωργίου, εργάτης, ετών 55, καταδικασμένος δυο φορές σε 10 χρόνια * Παντελής Κιουρτσής, έμπορος, ετών 42, κάθειρξη 15 χρόνια * Αλέξης Λογαράς, γεωπόνος, ετών 29, φυλάκιση 2 χρόνια * Ζήσιμος Κόκλας, δημόσιος υπάλληλος, ετών 40, φυλάκιση 5 μήνες.

"Απάντηση στην Ασφάλεια"

Σημειώνεται πάντως ότι η απόδραση πήγαινε ενάντια στη γραμμή που είχε το κόμμα τους. Όπως θα δήλωνε χρόνια αργότερα ένας από τους 27, ο Ανδρέας Βελής: «Ήταν η εποχή που η απόδραση δεν ήταν μέσα στο σύνολο των επιτρεπομένων δραστηριοτήτων ενός κομουνιστή». «Εν γνώσει μας κάναμε παράβαση βασικότατου κομματικού κανόνα, πήραμε πρωτοβουλία». Από την πλευρά του ο Λεωνίδας Τζεφρώνης, γραμματέας τότε της παράνομης οργάνωσης του ΚΚΕ στην Αθήνα, έλεγε: «Θέλαμε να δώσουμε μια απάντηση στη συνεχή ζημιά που κάνει η Ασφάλεια σε εμάς». «Όλο συλλάμβανε, έπιανε, εκτελούσε...».

Τους κυνηγούσαν 23.000 αστυνομικοί

Όπως ήταν αναμενόμενο, η δραπέτευση προκάλεσε γενική κινητοποίηση του κράτους και 23 χιλιάδες αστυνομικοί συμμετείχαν στην καταδίωξη. Οι δραπέτες επικηρύχθηκαν, με χρηματική αμοιβή από 5.000 έως 30.000 δραχμές. Από τους 27, τελικά μόνο οι 11 κατάφεραν να διαφύγουν. 15 συνελήφθησαν και ένας δολοφονήθηκε στα σύνορα.

Ο Β. Βαρδινογιάννης κατέφυγε με τον μετέπειτα κουμπάρο του Α. Μπαρτζώκα «σε ένα σπίτι κάπου στους Θράκονες και μείναμε κάμποσες μέρες. Από κει έφυγα, πήγα σε άλλο σπίτι, από κει πήγα σε ένα άλλο σπίτι που ήταν ένα αντρόγυνο. Πιάσαμε μαζί σπίτι και μέναμε όλο το διάστημα μετά».




Γενική κινητοποίηση για τη σύλληψη των 27 κομμουνιστών.

Πηγή: avgi.gr