Επίκαιρα ζητήματα διαχείρισης απορριμμάτων

Φωτογραφία αρχείου.

         

           Του ΝΙΚΟΥ ΣΑΚΟΥΤΗ

Γραμματεία Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή όσον αφορά τη διαχείριση αποβλήτων. Γνωρίζουμε ότι πρέπει να δοθούν άμεσα λύσεις σε χρόνια οξυμένα προβλήματα που αφορούν όλα τα είδη αποβλήτων αστικού τύπου, είτε βιομηχανικά απόβλητα, είτε γεωργοκτηνοτροφικά.

        Τα στερεά αστικά απόβλητα αποτελούν ένα μέρος του συνόλου των αποβλήτων. Η διαχείριση όμως διαχρονικά από τις προηγούμενες κυβερνήσεις όξυνε την κατάσταση και έχει δημιουργήσει πια εκρηκτικές καταστάσεις σε πολλές περιοχές της χώρας.

        Οι πολιτικές και τα σχέδια διαχείρισης στερεών αποβλήτων που ακολουθήθηκαν όλη την προηγούμενη περίοδο εξυπηρέτησαν την εκμετάλλευση των κοινοτικών κονδυλίων προς όφελος εργολαβικών συμφερόντων και την εκχώρηση των δημόσιων υποδομών και πόρων στα επιχειρηματικά συμφέροντα. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις προώθησαν σε εθνικό επίπεδο τις ΣΔΙΤ με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας, ανοίγοντας δρόμο στην καύση.

       Έχουμε χρέος να προχωρήσουμε χωρίς ταλαντεύσεις σε ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων σύγχρονο και φιλικό στο περιβάλλον, με άξονες προτεραιότητας την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων, τη μικρή κλίμακα, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την αξιοποίηση του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού και κυρίως την ανάδειξη και διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα.

      Ο ΣΥΡΙΖΑ από το Γενάρη του 2013 με σοβαρότητα και τεκμηρίωση, μετά από μακρά περίοδο ανοικτής συζήτησης, κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση για τη “διαχείριση των απορριμμάτων’’.  Η πρότασή μας αυτή συνάντησε και συναντά ευρύτατη αποδοχή.

      Σε εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 2008/98/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο Εθνικό δίκαιο με τον νόμο 4042/2012, η προηγούμενη κυβέρνηση εκπόνησε 2 μελέτες που αφορούσαν το ¨ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ¨ το οποίο έχει αναρτηθεί στο ΥΠΑΠΕΝ από την 1^η  Ιανουαρίου 2015 και το ¨ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ¨(ΕΣΔΑ) το οποίο θα αποτελέσει ¨τον οδηγό¨ σε εθνικό επίπεδο για τη διαχείριση όλων των αποβλήτων.

      Γνωρίζουμε ότι το ΕΣΔΑ αποτελεί βασική αιρεσιμότητα  που θα συμβάλλει σε συγκεκριμένη κατεύθυνση στην αναθεώρηση όλων των ΠΕΣΔΑ της χώρας. Το ΕΣΔΑ στην τελική του μορφή θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο το οποίο  θα συμπυκνώνει τις πολιτικές που είναι αναγκαίο να ασκηθούν στη διαχείριση. Το συγκεκριμένο κείμενο του ΕΣΔΑ που έχει αναρτηθεί ενσωματώνει σε πολλά σημεία  τις κατευθύνσεις των πολιτικών των προηγούμενων κυβερνήσεων για προώθηση συγκεκριμένων συμφερόντων ( ΣΔΙΤ κλπ.). Ήδη το τμήμα τοπικής αυτοδιοίκησης σε συνεργασία με το τμήμα οικολογίας και τα υπουργεία ΥΠΕΣΔΑΝ και ΥΠΑΠΕΝ εργαζόμαστε για να το αλλάξουμε και να ενσωματώσουμε τις δικές μας πολιτικές σύμφωνα με το πρόγραμμά μας. Θεωρούμε ότι τα το νέο ΕΣΔΑ όπως και τα αναθεωρημένα ¨ΠΕΣΔΑ¨ πρέπει να υιοθετούν :

·         Την ακύρωση όλων των διαγωνισμών ΣΔΙΤ  που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε φάση προετοιμασίας της προκήρυξής τους. Η ήδη ακύρωση των ΣΔΙΤ στην Αττική πρέπει να γίνει πράξη και στην υπόλοιπη χώρα, χρειάζεται να γίνει επανασχεδιασμός των αναγκαίων έργων και υποδομών  βάση του νέου ΕΣΔΑ και των αναθεωρημένων ΠΕΣΔΑ.

·         Να προωθούν αυξημένους στόχους  προδιαλογής των υλικών έτσι ώστε μέχρι το 2020 το μεγαλύτερο μέρος των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) να ακυκλώνεται στην πηγή.

·         Να ενσωματώνουν ως υποχρεωτική τη σύνταξη και εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης από τους δήμους και με συγκεκριμένο «οδηγό» όπου θα περιγράφονται οι βασικές προτεραιότητες και προδιαγραφές.

·          Το νέο ΕΣΔΑ και οι αναθεωρημένοι ΠΕΣΔΑ πρέπει να διαπερνώνται από τη φιλοσοφία ότι η διαχείριση απορριμμάτων είναι δημόσια υπόθεση με έμφαση στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση με φιλόδοξους ποσοτικούς στόχους με ελαχιστοποίηση των σύμμεικτων απορριμμάτων. Οι αναθεωρημένοι ΠΕΣΔΑ θα εξειδικεύουν τις κατευθύνσεις αυτές, τα δε τοπικά σχέδια διαχείρισης θα εμπεριέχονται στη ριζική αναθεώρηση των κανονισμών καθαριότητας των δήμων. Βέβαια πρέπει σε όλο αυτό το πλέγμα να δούμε την χρηματοδότηση των σχεδίων, των έργων και των υποδομών της νέας διαχείρισης μέσω ΕΣΠΑ, ΕΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ, Πράσινου ταμείου. Να σχεδιαστεί η επιμόρφωση του υπάρχοντος προσωπικού στην καθαριότητα και η πρόσληψη προσωπικού που χρειάζεται. Να δοθεί άμεσα η δυνατότητα προσλήψεων μέσω ανταποδοτικών για την υλοποίηση του τοπικού σχεδίου  σε κάθε δήμο.      

                                                   

·         Θα πρέπει να προβλεφθεί η ριζική αναθεώρηση της λειτουργίας των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ), ώστε τα τέλη ανακύκλωσης να εισπράττονται από δημόσιο φορέα και οι δήμοι να διευκολυνθούν να αναπτύξουν δικά τους ΣΕΔ. Είναι απαραίτητο στα πλαίσια αυτά οι δράσεις και οι πόροι της ΕΕΑΑ (μπλέ κάδοι) να ενσωματωθούν στο σύστημα διαλογής των ΟΤΑ.

·         Άμεσα πρέπει να κλείσουν όλοι οι ενεργοί ΧΑΔΑ και να αποκατασταθούν.

·         Χρειάζεται να συζητήσουμε και να επικαιροποιήσουμε τις θέσεις μας για το χαρακτήρα και τη λειτουργία των  ΦΟΔΣΑ.

·         Επειδή τα ΑΣΑ αποτελούν το 15% των συνολικών αποβλήτων, πρέπει να αντιμετωπιστεί σοβαρά η διαχείριση των υπόλοιπων αποβλήτων που αφορούν τα βιομηχανικά, τα γεωργοκτηνοτροφικά και άλλα και κυρίως τα επικίνδυνα.