Δεν υπάρχει θέμα αποζημιώσεων για την επίσημη Γερμανία, εκτός κι αν το θέσουμε επίσημα

ο αλαζονικός υπ. Οικονομικών της Γερμανίας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ήταν πολύ πιο λιτός: «Η Γερμανία πλήρωσε αυτά που έπρεπε και για την κυβέρνηση δεν υπάρχει πλέον θέμα αποζημιώσεων»

Τι λένε στη Γερμανία για τις πολεμικές αποζημιώσεις που χρωστάνε στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι: σχεδόν τίποτε. Για την επίσημη Γερμανία το θέμα θεωρείται από χρόνια λήξαν, ενώ για τη συντριπτική πλειονότητα της κοινής γνώμης το θέμα είναι ξεχασμένο ή άγνωστο. 

Κι αν δεν είχαν «διαρρεύσει» την περασμένη Κυριακή στο «Βήμα» κάποιες πληροφορίες για το πόρισμα της ειδικής επιτροπής που ερεύνησε τα αρχεία για να θεμελιώσει το όλο ζήτημα, οι οποίες αναμεταδόθηκαν στον γερμανικό Τύπο από τους ανταποκριτές του στην Ελλάδα, δεν θα είχε βγει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να επαναλάβει την επίσημη γραμμή -και δη με τον δικό του, μοναδικά αλαζονικό τρόπο, του τύπου «αφήστε την πλάκα και προχωρήστε τις μεταρρυθμίσεις». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, από την πλευρά του, ήταν πολύ πιο λιτός: «Η Γερμανία πλήρωσε αυτά που έπρεπε και για την κυβέρνηση δεν υπάρχει πλέον θέμα αποζημιώσεων».

Το θέμα θα απασχολήσει πραγματικά τη Γερμανία, εάν κάποια στιγμή βρεθεί μια ελληνική κυβέρνηση που θα το θέσει επίσημα. Από την εποχή της γερμανικής ενοποίησης μέχρι σήμερα αυτό δεν έχει γίνει ποτέ, παρά το γεγονός ότι η Αθήνα έχει δηλώσει επανειλημμένα πως το θέμα είναι «ανοιχτό», ότι διατηρεί, δηλαδή, το δικαίωμά της να εγείρει αξιώσεις.

 Η Ελλάδα υπέφερε...

Αυτές τις μέρες τα ρεπορτάζ που εμφανίστηκαν στον γερμανικό Τύπο περιγράφουν την υπόθεση των αποζημιώσεων, δεν τη σχολιάζουν. Κοινός παρονομαστής των περισσότερων δημοσιευμάτων είναι αφενός ότι η Ελλάδα υπέφερε τα πάνδεινα κάτω από τη ναζιστική μπότα, ότι οι καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες και το πλιάτσικο των κατακτητών ατελείωτο, αφετέρου ότι ουσιαστική αποζημίωση δεν δόθηκε -ή έστω δεν έφτασε- στην Ελλάδα ποτέ.

Όλοι θυμίζουν ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ιστορικών η Ελλάδα υπέστη τις περισσότερες υλικές ζημιές μετά την Πολωνία, τη Σοβιετική Ένωση και τη Γιουγκοσλαβία κατά τη διάρκεια του πολέμου και της κατοχής. Όλοι θυμίζουν τα Καλάβρυτα, το Δίστομο (αυτό και με ρεπορτάζ στο δεύτερο πρόγραμμα της γερμανικής τηλεόρασης), τις μαζικές εκτελέσεις αμάχων ως αντίποινα για τον κάθε νεκρό φαντάρο της Βέρμαχτ, τους νεκρούς από την πείνα, τις επιταγμένες σοδιές, το περιβόητο κατοχικό «δάνειο» που δόθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος άτοκο και με το στανιό.

 Η αποζημίωση χάθηκε στον δρόμο

Όλοι θυμίζουν τη διάσκεψη των Παρισίων το 1945 και το αίτημα της τότε ελληνικής μεταβατικής κυβέρνησης για αποζημίωση 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων -συγκριτικά οι Σοβιετικοί τότε ζητούσαν τα διπλάσια-, ένα αίτημα που το φρέναραν οι ΗΠΑ και η Βρετανία αντιπροτείνοντας την πληρωμή με 30.000 τόνους βιομηχανικών αγαθών αξίας 25 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία δεν έφτασαν στην Ελλάδα ποτέ.

Σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Χάιντς Ρίχτερ, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μάνχαϊμ, μόλις το ένα τρίτο αυτών των αγαθών φορτώθηκε το 1950 σε βρετανικά πλοία με προορισμό την Ελλάδα, αλλά κι αυτά... χάθηκαν στον δρόμο. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα έμειναν να σκουριάζουν για δυο χρόνια στο λιμάνι του Αμβούργου και τελικά πουλήθηκαν στους Βρετανούς, χωρίς το τίμημα να φτάσει ποτέ στην Αθήνα. Το αν τα έσοδα μπήκαν στις τσέπες επιτήδειων Ελλήνων, Γερμανών ή υπηκόων τρίτων χωρών είναι άγνωστο. Πάντως, η τότε δυτικογερμανική πλευρά θεώρησε ότι αυτή τα έδωσε κι ότι δεν φέρει την ευθύνη για το τι συνέβη στη συνέχεια.

 Η συμφωνία «2+4»

Μετά τη διάσκεψη του Λονδίνου το 1953, οι όποιες διακρατικές αξιώσεις για αποζημιώσεις από τη Γερμανία -οι ιδιώτες σε ένα βαθμό εξαιρέθηκαν- πάγωσαν μέχρι να υπογραφεί συμφωνία ειρήνης, κάτι που δεν θα γινόταν όσο διαρκούσε η γερμανική διχοτόμηση. Στο μεσοδιάστημα, το 1960, η Ελλάδα και η Δυτική Γερμανία υπέγραψαν μια συμφωνία για την αποζημίωση συγκεκριμένων θυμάτων του Τρίτου Ράιχ και η Βόννη έδωσε 115 εκατομμύρια μάρκα, εξασφαλίζοντας -σύμφωνα πάντα με τη γερμανική πλευρά- τη δέσμευση ότι δεν θα εγερθούν άλλες αξιώσεις από ιδιώτες.

Θεωρητικά, μετά τη γερμανική ενοποίηση, το 1990, υποτίθεται ότι οι όποιες παγωμένες αξιώσεις για αποζημιώσεις θα γίνονταν και πάλι επίκαιρες. Ωστόσο, μια «κλασσική» συμφωνία ειρήνης δεν υπογράφτηκε ποτέ. Τη θέση της πήρε η συμφωνία «2+4», που υπέγραψαν οι τέσσερις μεγάλες δυνάμεις που νίκησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (Βρετανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση) και οι δύο Γερμανίες που ενοποιήθηκαν. Με αυτόν τον τρόπο έκλεισε για τη γερμανική πλευρά το θέμα των αποζημιώσεων.

 Για εσωτερική κατανάλωση

Τα μόνα στοιχεία των δημοσιευμάτων των τελευταίων ημερών στον γερμανικό Τύπο, που ξεφεύγουν από την παράθεση ιστορικών πληροφοριών και την αναμετάδοση των όσων λέγονται στην Ελλάδα για τις αποζημιώσεις, είναι οι προβλέψεις που αποπειρώνται να κάνουν οι ανταποκριτές για το τι θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση.

Ο Γκερτ Χέλερ, του Tagesspiegel και πολλών άλλων μέσων, περιγράφει για παράδειγμα το δίλημμα που εκτιμά ότι αντιμετωπίζει ο Αντώνης Σαμαράς: «Εάν παραιτηθεί από τις αξιώσεις για αποζημίωση, θα ξεσπάσει θύελλα αγανάκτησης στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, δεν θέλει να επιβαρύνει τις σχέσεις του με τη Μέρκελ, τις οποίες με τόσο κόπο αποκατέστησε τελευταία ζητώντας της δισεκατομμύρια ευρώ. Η άποψη ότι με αυτό το ποσό η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεπληρώσει μεγάλο μέρος του δημόσιου χρέους της είναι μεν ελκυστική, αλλά ελάχιστα ρεαλιστική, ειδικά μετά την αποτυχία όλων των προσπαθειών που έγιναν μέχρι τώρα για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων με αγωγές Ελλήνων ενώπιων γερμανικών, ελληνικών και διεθνών δικαστηρίων.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει αυτό το ευαίσθητο θέμα. Βέβαια, μετά το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών θα ζητήσει την άποψη των νομικών του κράτους. Αυτή η υπόθεση θα κρατήσει πολύ. Και πρέπει να κρατήσει».

Λιγότερο προσεκτικός στις διατυπώσεις του είναι ο συντάκτης της εφημερίδας Die Welt που παρουσίασε το θέμα. Ο Σβεν Φέλιξ Κέλερχοφ καταλήγει με τη δική του αξιολόγηση: «Με τα αστρονομικά ποσά αποζημίωσης που ζήτησαν τις τελευταίες δεκαετίες κάποιοι Έλληνες πολιτικοί είχαν στο μυαλό τους κυρίως το εσωτερικό ακροατήριο. Έτσι μπορούσαν να στρέψουν την οργή των πολιτών τους προς τη Γερμανία. Κι αυτό διότι ξέρουν ότι νομικά δεν μπορούν πλέον να επιβάλουν αξιώσεις».

(Πηγή: Μπαλή Κάκη - http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=766843)