 |
| Τα αδέλφια Ασημακόπουλοι και ο πατέρας Ασημάκης Ασημακόπουλος. |
Χρήστος Παπαδόπουλος, Αποστόλης Αυλωνίτης, Γιώργος (ψευδώνυμο Πάνος) Ασημακόπουλος και ο Κώστας Πουριανίδης ήσαν οι νεαροί ηγέτες της Αντίστασης που δολοφονηθηκαν από τους συνεργάτες των Ναζί!
Μέρα μνήμης για τους τέσσερις αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, που απαγχόνισαν οι τσολιάδες του 5/42 στις 18 Ιουλίου 1944, στο χωριό Μπάλα. Το κοινό αίτημα για αποτύπωση της θυσίας των νεαρών αγωνιστών σε αυτό το χωριό προβάλλει σήμερα ως αναγνώριση συμβολής της νεολαίας στην αντιφασιστική αντιναζιστική Ιστορία του τόπου της Αχαΐας.
Και είναι υποχρέωση του Δήμου Πατρέων η ανέγερση μνημείου στην πλατεία του χωριού, που να συμβολίζει της νεολαίας στην αντίσταση κατά των καταχτητών Γερμανο-ιταλών την εποχή των μαύρων χρόνων της Κατοχής.
Στο βιβλίο του Γιώργου Μόσχου «Η Πάτρα στην κατοχή και στην Αντίσταση» - έκδοση Δ' - Εκδόσεις Gotsis, Πάτρα Οκτώβρης 2022, σελ. 172 και 176, ο μακαρίτης Θεόφιλος Αναγνώστου, σύνδεσμος της έδρας του 12ου Συντάγματος ΕΛΑΣ με τις νεολαιΐστικες οργανώσεις στην Αχαΐα, ΕΠΟΝ, Ε.Α. κ.α., οργανωτικός γραμμ. της πρώτης 11μελούς Επιτροπής Πόλης Πάτρας της ΕΠΟΝ, το 1943, με το ψευδώνυμο «Άλκης», ξετυλίγοντας τις αναμνήσεις του από εκείνη την εποχή, αναφέρει υπό τον τίτλο: «Θεόφ. Αναγνώστου: Γλίτωσα από τύχη στου Μπάλα»:
«Όταν ήμουν κρατούμενος στο στρατόπεδο ομήρων του Λυμπερόπουλου, βρέθηκα στη δραπέτευση του Σωτήρη – ίσως να ήταν άλλο το βαφτιστικό του - Ασημακόπουλου. Δραπέτευσε από την αποστολή που είχαμε να σκάβουμε εκείνη την ημέρα (σσ.: έσκαβαν για αμπριά, προφύλαξης από βομβαρδισμούς των βρετανικών αεροπλάνων). Στην αποστολή αυτή ήμουν κι εγώ. Αυτός ήταν αδελφός του Πάνου Ασημακόπουλου. Το Πάνος ίσως να είναι ψευδώνυμο. Το Ασημακόπουλος είναι αληθινό. Χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα τότε. Ο Πάνος Ασημακόπουλος ήταν γραμματέας της Αχτιδικής Επιτροπής. Το παιδί αυτό, ο Ασημακόπουλος, είναι ανάμεσα στους τέσσερις που αργότερα εκτέλεσαν οι πεντεσαρανταδυώτες (σ.σ.: του 5/42) στο χωριό Μπάλα([1]), τους σφάξαν ανάποδα, από τον σβέρκο.
Αυτοί ήσαν, οι Γιώργος Ζαπάντης, ακροναυπλιώτης, ο οποίος ήταν δεύτερος Γραμματέας της Αχτιδικής Επιτροπής κι έμενε εκεί, στην έδρα, στου Μπάλα. Ο τρίτος ήταν ένας Αποστόλης, κουρέας και έμενε στην έδρα μας στου Μπάλα. Μας ξούριζε κ.λ.π. Το χωριό Μπάλα ήταν έδρα των Οργανώσεων του τομέα του δικού μας. Ήταν ο γραμματέας του ΚΚΕ και το εκπροσωπούσε είπαμε, ο Πάνος Ασημακόπουλος, το τμήμα της ΕΠΟΝ Ερινεού που το εκπροσωπούσα εγώ, ενώ η Αλληλεγγύη και άλλες οργανώσεις δεν είχαν έδρα εκεί.
Και ο τέταρτος που σφαγιάστηκε ήταν ο σύνδεσμός μας, ο οποίος ήταν Ρώσος([2]), στην καταγωγή. Αυτός έπαιρνε τα μηνύματα, τα πήγαινε στο Κέντρο και έφερνε άλλα μηνύματα από εκεί. Το Κέντρο μας ήταν στο χωριό Ίσαρι([3]). Πέρναγε όλο το Παναχαϊκό για να πάει και νάρθει. Όλες τις συσκέψεις εκεί στο ΄Ισαρι τις κάναμε.
Αυτός ο Ρώσος, ήταν ο μόνος οπλοφόρος, αλλά είχε μια σφαίρα μόνο. Έφερε στη μέση ένα περίστροφο κολτ 38άρι, το θυμάμαι που είχε μόνο μία σφαίρα μέσα. Εκεί στην έδρα του Μπάλα, τα βράδια δεν κοιμόμαστε ποτέ στο χωριό. Βγαίναμε έξω από το χωριό και ξαπλώναμε όπου βρίσκαμε σε κάποιο μαντρί ή κάποια έρημη κατοικία. Αλλά οι ντόπιοι τα είχανε δώσει χαρτί και καλαμάρι στους 5/42ώτες, ότι δεν κοιμόμαστε μέσα στην έδρα. Κι ότι το πρωί ερχόμαστε στο χωριό όλοι μαζί και έτσι την είχανε στήσει αυτοί του 5/42. Δεν βγήκανε καθόλου αυτοί από την κρυψώνα τους και μόλις μπήκανε οι «τέσσερις» στο χωριό για να πάνε στο σχολείο που ήταν τα γραφεία, τους πιάσανε.
Εκείνο το βράδυ εγώ γλίτωσα, γιατί σπανίως κοιμόμουνα στην έδρα. Εκεί πάνω ήμουνα από χωριό σε χωριό. Εκείνο το βράδυ λοιπόν είχα έρθει από το Ίσαρι. Ρωτάω για κανέναν από τους δικούς μου, μου λένε δεν είναι εδώ. Έχουν πάει άλλος εδώ, άλλος εκεί…»
Διευκρίνιση: Στο βιβλίο του Βασ. Λάζαρη «Πολιτική Ιστορία της Πάτρας»,. τόμος; Τρίτος 1940-1944, σελ. 146 διαβάζουμε τα παρακάτω: «...Στις 13 Ιούλη οδήγησαν στην αγχόνη στο Μπάλλα τους πατριώτες
Κωνστ. Πουριανίδη,
Ιορδ. Παπαδόπουλο (λανθασμένα τον ονομάζει Ιορδ. αντί του σωστού Χρήστος)
Απόστ. Αυλωνίτη και Γ. Ασημακόπουλο».
Επίσης λανθασμένα αναφέρεται ως ημερομηνία απαγχονισμού η 13η Ιουλίου, αντί της ορθής 18ης, όπως τεκμηριώνεται από τις ληξιαρχικές πράξεις θανάτου του Ληξιαρχείου Πατρέων.
Αυτά γράφει ο αείμνηστος Βασ. Λάζαρης, μέλος του ΚΚΕ στην Πάτρα, κατά το έτος 1989, που κυκλοφόρησε το 5τομο βιβλίο του από τις Αχαϊκές Εκδόσεις!
([1]) Μπάλα. Χωριό λίγο έξω από την Πάτρα. Άντρο τσολιάδων. Οι αγωνιστές που εκτέλεσαν στις 18-7-44 οι τσολιάδες του 5/42 ήσαν οι Χρήστος Παπαδόπουλος, Αποστόλης Αυλωνίτης, Γιώργος (ψευδώνυμο Πάνος ή Σωτήρης) Ασημακόπουλος και ο Κώστας Πουριανίδης. Για τους παραπάνω κάνει λόγο, ότι τους κρέμασαν οι του 5/42 και ο Β. Λάζαρης στο βιβλίο του ’’Πολιτική Ιστορία της Πάτρας’’, τόμος Γ’, με εξαίρεση ότι τον Παπαδόπουλο αναφέρει ως Ιορδάνη και όχι Χρήστο, όπως είναι σωστά το όνομά του καταχωρημένο στο Ληξιαρχείο Θανάτων του Δήμου Πατρέων. Επίσης από το Αρχείο του Δήμου που ερεύνησα ή από αλλού δεν συνάγεται ότι ο ακροναυπλιώτης Γιώργος Ζαπάντης εκτελέστηκε στου Μπάλα.
Το άδοξο τέλος του δραπέτη Σωτήρη Ασημακόπουλου
(σελ. 611 έως 613, «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» έκδοση Δ' - Εκδόσεις Gotsis Πάτρα Οκτώβρης 2022)
Ο Ασημακόπουλος Σωτήρης, του Ασημάκη και της Κυράτσως, ο οποίος είχε γεννηθεί το έτος 1912 στον οικισμό Μάρκου (της Ζάτουνας Αρκαδίας), το οποίο απέχει 8 χιλιόμετρα από την γνωστή Δημητσάνα, ήταν αδελφός του Ασημακόπουλου Γιώργου (Πάνου) του Γραμμ. Περιφερειακής Επιτροπής ΚΚΕ Αχαΐας, που τον κρέμασαν Τσολιάδες στου Μπάλα στις 18-7-1944, και δραπέτης των φυλακών Λυμπερόπουλου. Δραπέτευσε την ώρα που κρατούμενοι επέστρεφαν από αγγαρεία στο υπό γερμανική κατοχή στρατόπεδο του ΚΕΤχ Πάτρας (στρατόπεδο Μουζάκη σήμερα), που βρίσκεται 300 μέτρα απόσταση από το στρατόπεδο Λυμπερόπουλου.
‘Όπως αναφέρει ο Θεόφ. Αναγνώστου, οργανωτικός γραμμ. της πρώτης 11μελούς Επιτροπής Πόλης Πάτρας της ΕΠΟΝ, το 1943, με το ψευδώνυμο «Άλκης», σύνδεσμος της έδρας του 12ου Συντάγματος με τις νεολαιΐστικες οργανώσεις στην Αχαΐα, ΕΠΟΝ, Ε.Α. κ.α., μεταξύ των πρώτων ημερών του 1944 έως τον Απρίλη του 1944, έγινε η δραπέτευση, υπό τις παρακάτω συνθήκες:
Επέστρεφε ο ομάδα των ομήρων από αγγαρεία μέσα στο στρατόπεδο ΚΕΤχ. (Όχι κρατουμένων απλώς. Στο στρατόπεδο Λυμπερόπουλου κρατούνταν όμηροι που εκτελούνταν στο πρώτο αντάρτικο σαμποτάζ, ως αντίποινα με απόφαση του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Κορίνθου).
Διακόσια μέτρα πριν την φυλάκισή τους στο στρατόπεδο Λυμπερόπουλου, και εκατό μέτρα από την είσοδο του ΚΕΤχ, σε μία στροφή του ανηφορικού δρόμου, ένας των ομήρων ζήτησε χάρη από τον Ιταλό υπαξιωματικό που τους συνόδευε,(σ.σ.: αυτός ήταν από τους Ιταλούς που είχαν παραμείνει στην Ελλάδα μετά την συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο) να κάτσουν σε ένα ουζοποτείο, που βρίσκονταν εκεί.
Ο Ιταλός καλή τη πίστη, τους έβγαλε τα δεσμά και τους άφησε να πιουν ένα ούζο και να φάνε για μεζέ λίγα στραγάλια. Ανύποπτος δεν φύλαξε την πόρτα της εξόδου και καθώς κάθονταν εκεί κοντά ο Σωτήρης Ασημακόπουλος, σηκώθηκε και το έβαλε στα πόδια, τρέχοντας προς την κάθετη κατεύθυνση, όπου ήταν περιβόλι πορτοκαλιές, ξέφραγο και ένα αγροτικό δρομάκι που οδηγούσε στην ορεινή κοινότητα Βούντενης (εκεί κοντά είναι και η κοινότητα Μπάλα).
Σαστισμένος ο Ιταλός κοίταζε δεξιά αριστερά τι να κάνει. Να τον κυνηγήσει, θα του έφευγαν και οι υπόλοιποι. Να κάτσει εκεί θα τον έχανε. Πρότεινε το όπλο και ακινητοποίησε τους άλλους. Την ίδια στιγμή κατά σύμπτωση, κατέβαινε τον κατήφορο από του Λυμπερόπουλου ένα τζιπ γερμανικό με επιβαίνοντα υπαξιωματικό. Αυτός είδε το σκηνικό της απόδρασης. Κατέρχεται του οχήματος, λέει στον Ιταλό να προσέξει μην αποδράσουν και οι άλλοι και αυτός κυνηγά μεσ’ στην αγροτική περιοχή τον Σωτήρη Ασημακόπουλο. Τον έχασε από τα μάτια του λόγω της πυκνής βλάστησης.
Τον Σωτήρη Ασημακόπουλο, αργότερα τον συνάντησε ο Θεόφιλος Αναγνώστου, όταν απολύθηκε από του Λυμπερόπουλου χάρη σε ευτυχή συγκυρία και ανέβηκε στις αντάρτικες βουνοκορυφές της Αχαΐας. Από κει και πέρα χάνονται τα ίχνη του. Πάντως δεν φαίνεται να σκοτώθηκε στην κατοχή, στου Μπάλα. Και πρέπει να συμπεράνουμε από αυτά που λένε τα αδέλφια του, ότι δεν βρέθηκε και στο χωριό του μετά την απελευθέρωση. Τον δολοφόνησαν Χίτες; Μπορεί. Πάντως όχι στου Μπάλα.
Αυτά ανέφερε ο δεσμώτης Θεόφ. Αναγνώστου κατά την συνάντησή του με τον συγγραφέα στις 22-1-2007, στην Πάτρα.
Την εποχή εκείνη, του Μάρκου ήταν οικισμός που ανήκε στην τότε Κοινότητα Ζάτουνας, ενώ σήμερα ανήκει στο Δήμο Γορτυνίας. Αδέλφια του Σωτήρη Ασημακόπουλου είναι η Σοφία που έχει γεννηθεί το 1930, ο Βασίλης το 1933.
Επίσης ο Σωτήρης Ασημακόπουλος γεννηθείς το 1912, μαζί με τους Ιωάννη το 1909, Κωνσταντίνο το 1914 και ο Γιώργο το 1918, κατοικούσαν στην Πάτρα. Είχαν ένα μικρό κατάστημα παντοπωλείο και ταβέρνα. Αυτά συμπεριλαμβάνονται σε έρευνα του γεννημένου στου Μάρκου, Γιώργου Θεοχάρη[1].
Από τα πολύ μικρότερα και εν ζωή αδέλφια του Σωτηρίου, γίνονται γνωστά τα εξής:
Κάποια μέρα που ο Σωτήριος πήγε σε κάποιο χωριό της Πάτρας, προφανώς στου Μπάλα, που ήταν έδρα της Αχτιδικής Επιτροπής, για να συναντήσει τον αντάρτη αδελφό του Γιώργο, που τον δολοφόνησαν οι ταγματασφαλίτες στις 28-7-44, κάποιοι τον πρόδωσαν, και ο Σωτήριος μαζί με κάποιον άλλον, ή με κάποιους άλλους, πιάστηκαν και εκτελέστηκαν από τα τάγματα ασφαλείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου