Ο Αλ. Τσίπρα στο 5ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών

Βασικά σημεία της συζήτησής του  με την  Όλγα Τρέμη

·         Η ύφεση στη χώρα μας ήρθε το τελευταίο τρίμηνο του 2019, που είχαμε τη χειρότερη απόδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Η ύφεση στη χώρα μας δεν ήρθε στο πρώτο τρίμηνο του 2020. Η ύφεση στη χώρα μας ήρθε το τελευταίο τρίμηνο, το τέταρτο τρίμηνο του 2019. Δεν έχει ακουστεί ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2019 η χώρα μας έχει τη χειρότερη απόδοση ανάμεσα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και στις 27.

Σύμφωνα με την οικονομική θεωρία, για να οριστεί ότι μια χώρα βρίσκεται σε ύφεση πρέπει δυο συνεχόμενα τρίμηνα να έχει αρνητικό πρόσημο στην ανάπτυξη [σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο]. Και αυτό συνέβη με -0,7% το τελευταίο τρίμηνο του 2019 και με -1,6% το πρώτο τρίμηνο του 2020. Κι εάν για το πρώτο τρίμηνο του 2020 υπάρχει η δικαιολογία ότι τις τελευταίες 15 ημέρες υπήρξε το lockdown του κορωνοϊού, για το τελευταίο τρίμηνο του 2019 δεν υπήρχε ούτε στη χειρότερη φαντασία μας ο κορωνοϊός. 

·         Έρχεται μια κυβέρνηση υποσχόμενη ότι θα δημιουργήσει οικονομική έκρηξη με 4% ανάπτυξη και μέσα σε έξι μήνες μας φέρνει στην ύφεση πριν έρθει ο κορωνοϊός.

Είχαμε μια κυβέρνηση η οποία βασίστηκε σε μια εξαγγελία για μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης, πατώντας σε μια παρωχημένη οικονομική πολιτική, δηλαδή στη μείωση της φορολογίας των κερδών των επιχειρήσεων. Έτσι δεν δημιουργείς συνθήκες αναπτυξιακές. Αναπτυξιακές συνθήκες σε μια ρηχή οικονομία όπως η ελληνική, δημιουργείς όταν αυξάνεις τη ζήτηση και δίνεις τη δυνατότητα σε αυτούς που μπορούν να ξοδέψουν και να υπάρχει κατανάλωση. 

Αλλά, ας δούμε τη μεγάλη εικόνα. Και η μεγάλη εικόνα είναι ότι έρχεται μια κυβέρνηση υποσχόμενη ότι θα δημιουργήσει μια οικονομική έκρηξη, υποσχόμενη ότι θα πάρει τη χώρα που σέρνεται υποτίθεται με το 1,9, ήταν λίγο το 1,9, και θα μας πάει στο 4%. Και μέσα σε έξι μήνες, μας φέρνει στην ύφεση, πριν έρθει ο κορωνοϊός.  Άρα, λοιπόν, καταρχάς στο πρώτο σας ερώτημα, δικαιούμαι απολύτως να λέω ότι ο κ. Μητσοτάκης έφερε την ύφεση πριν τον κορωνοϊό. Διότι δεν το λέω εγώ, το λένε τα στοιχεία της Eurostat που είδαν το φως της δημοσιότητας την προηγούμενη εβδομάδα. 

·         Το 2021 ο κ. Μητσοτάκης θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να πάρει μέτρα λιτότητας

Το πιο κρίσιμο αυτή τη στιγμή είναι ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε μέσα σε 5 μήνες ό,τι κερδίσαμε τα τελευταία 5 χρόνια. Παραλάβαμε μια ανεργία στο 26% και την παραδώσαμε στο 17% και κινδυνεύουμε τώρα μέσα σε πέντε μήνες να ξαναπάει στο 26%... Είδα τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Τι δείχνουν; Ότι όλες οι χώρες του χρόνου θα έχουν ανάκαμψη σχεδόν όμοια με την πτώση του ΑΕΠ το 2020. Η Ελλάδα θα έχει τη μισή.

Επομένως, σας λέω ότι ο κ. Μητσοτάκης το 2021, με βάση την πολιτική που ακολουθεί και με βάση το γεγονός ότι οδήγησε τη χώρα σε ύφεση πριν την πανδημία, θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να πάρει μέτρα [λιτότητας]. Αυτό σας λέω! Για να το καταλάβει ο κόσμος που μας ακούει. Το 2021 τον Απρίλιο η χώρα θα κληθεί να καταθέσει μεσοπρόθεσμο. Το ‘20 υπάρχει ρήτρα διαφυγής, δεν υπάρχει μεσοπρόθεσμο, δεν υπάρχει στόχος για πλεόνασμα, μπορεί και το ’21 μακάρι. Μακάρι και το ’21 να μην υπάρχει στόχος. Αλλά για το ’22 και μετά θα υπάρχουν στόχοι και θα κληθεί να πάρει μέτρα. Διότι το έλλειμμα, εξαιτίας της πολιτικής που ακολουθεί, θα είναι διπλάσιο από αυτό που θα ήταν αν δεν είχαμε ύφεση πριν τον κορωνοϊό και αν είχε προχωρήσει εμπροσθοβαρώς με μέτρα στήριξης της μικρομεσαίας επιχείρησης και της πραγματικής οικονομίας. Αυτό λέω. Και αυτό που φοβάμαι δεν είναι μόνο η ανεργία: είναι και η ανεργία και τα μέτρα.

·         Θετική εξέλιξη ο καθορισμός ΑΟΖ Ελλάδας – Ιταλίας. Ειδοποιός διαφορά ότι επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δεν είχαμε το τουρκολυβικό σύμφωνο. Το κρίσιμο είναι ότι πρέπει να διαμορφώσουμε εθνική στρατηγική. Άμεση διαπραγμάτευση και με την Αίγυπτο για τη διαμόρφωση ΑΟΖ. Να προχωρήσουμε τώρα και στην επέκταση των 12 μιλίων στο Ιόνιο.

Ο καθορισμός ΑΟΖ Ελλάδας Ιταλίας] είναι μια εξέλιξη την οποία θα μπορούσαμε να έχουμε από το 2016. Σήμερα τη χαιρετίζουμε παρότι εμείς δεν επιλέξαμε να την έχουμε το 2016. ….Να σας εξιστορήσω ευθέως, δεν το έχω ξαναπεί αυτό. Είχαμε συμφωνήσει με τον Τζεντιλόνι με ακριβώς τους όρους αυτούς. Ο Τζεντιλόνι τότε ήταν Πρωθυπουργός είχαμε μια πολύ καλή σχέση, ήταν πρώην Υπουργός Εξωτερικών…Είχε ζητήσει τη δυνατότητα να ψαρεύουν οι Ιταλοί ψαράδες στα 6 έως 12 μίλια και να πάρουμε ως βάση την οριογραμμή της υφαλοκρηπίδας της συμφωνίας του ’77 η οποία δίνει επήρεια στους Οθωνούς 70% και σε ένα νησάκι που είναι νοτίως της Ζακύνθου 32%. Τότε, ο Υπουργός Εξωτερικών, ο Νίκος Κοτζιάς, μου είπε ότι «κοίταξε να δεις, θα δεχτούμε τεράστια κριτική και επίθεση από την πλευρά της αντιπολίτευσης, διότι παραχωρούμε κυριαρχικά δικαιώματα στους ψαράδες και δίνουμε μικρότερη επήρεια στα νησιά». Και αυτός ήταν ο λόγος που δεν προχωρήσαμε τότε. …  Αλλά, προσέξτε, γιατί, για κάτι που εμείς δεν προχωρήσαμε τότε, σήμερα δίνουμε την έγκρισή μας στην κυβέρνηση και δεν ασκούμε κριτική, όπως θα ασκούσε τότε σε εμάς η ΝΔ.

Θα σας μιλήσω με ειλικρίνεια. Όχι γιατί είμαστε καλύτεροι άνθρωποι - και γι' αυτό, ίσως - αλλά γιατί υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά….Τότε δεν είχαμε το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Δηλαδή, τώρα υπάρχει μια επιτακτική ανάγκη η χώρα να κινηθεί στις ράγες μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής. Ποια είναι αυτή η στρατηγική; Να κλείσει η ΑΟΖ με την Ιταλία ακόμη και με συμβιβασμούς, όχι κατά την άποψή μου τραγικούς. Θέλω να είμαι ειλικρινής. …Να κλείσει και με την Αίγυπτο…

…Πρέπει να πάρουμε και μια απόφαση όμως. Η απόφαση αυτή, κατά την άποψή μου, είναι ότι πρέπει να έχουμε μια εθνική γραμμή, η οποία να οδηγήσει κάποια στιγμή όχι σε πόλεμο και σε σύγκρουση, αλλά να οδηγήσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με την άλλη πλευρά. Έτσι δεν είναι; Τουλάχιστον εμείς αυτό λέμε. Για να πας όμως στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, πρέπει πρωτίστως να έχεις ακολουθήσει αυτή τη στρατηγική, ώστε στο τραπέζι να μη ζητάει δέκα ο αντίπαλος και εσύ κανένα. Αλλά να ζητάει δέκα ο άλλος, δέκα κι εσύ και να βρεθεί η χρυσή τομή, με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Εμείς αυτή τη στρατηγική εισηγούμαστε και γι' αυτό και δίνουμε, προσφέρουμε συναίνεση σε επιλογές που ξέραμε ότι αν τις κάναμε εμείς, η αντιπολίτευση το 2016-’17 δεν θα μας έδινε συναίνεση.

Όμως, επαναλαμβάνω ότι είναι και διαφορετικές οι συνθήκες, γι' αυτό την προσφέρουμε τη συναίνεση και γι' αυτό δεν το κάναμε εμείς τότε. Διότι δεν είχαμε την πίεση του τουρκολιβυκού συμφώνου. Και γι' αυτό δεν το έκανε και το 2005 έως το 2016 κανένας Υπουργός Εξωτερικών και καμία κυβέρνηση δεν έκλεισε μια τέτοια συμφωνία με την Ιταλία. Θα μπορούσαν να το κάνουν. Άρα, το κρίσιμο κατά την γνώμη μου είναι ότι πρέπει να διαμορφώσουμε εθνική στρατηγική. Πρέπει αυτή η συμφωνία να οδηγήσει σε άμεση διαπραγμάτευση και με την Αίγυπτο για τη διαμόρφωση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Αλλά να προχωρήσουμε τώρα όμως και στην επέκταση των 12 μιλίων στο Ιόνιο αφού έχουμε τη συμφωνία για την ΑΟΖ.  Να προχωρήσουμε στα 12 μίλια που θα είναι προμήνυμα για το τι θα ακολουθήσει αν συμφωνήσουμε και με την Αίγυπτο για την ΑΟΖ και το τι θα κάνουμε και στην Κρήτη. Διότι είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα και δεν μπορεί να μας το αμφισβητεί η Τουρκία, απειλώντας με έρευνες εκεί όπου είναι δυνητικά η αιγιαλίτιδα ζώνη μας, η κυριαρχία μας. Όχι δυνητικά η ΑΟΖ μας, αλλά τα χωρικά μας ύδατα.

·         Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα που ενηλικιώθηκε μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Με τις όποιες αναταράξεις, θα προχωρήσουμε και θα πάμε μπροστά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περάσει από σαράντα κύματα. Δεν είναι το κόμμα που έκανε αντιπολίτευση το 2010-2012. Είναι ένα κόμμα που ενηλικιώθηκε μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες για όλη την ελληνική κοινωνία. Και νομίζω ότι σήμερα σαφώς καταλαμβάνει έναν ευρύτατο χώρο από το κέντρο και προς τα αριστερά του πολιτικού φάσματος του τόπου. Εγώ γνωρίζω πάρα πολλούς Κεντρώους, ακόμα και Δεξιούς, οι οποίοι ψηφίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, άρα είναι ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα. Ακούω πολύ συχνά γι’ αυτό το σύνδρομο του 3%. Και θέλω να σας πω ότι όσοι ασκούν αυτή την κριτική, ασκούν κριτική σε άλλο κόμμα, διότι είναι ένα άλλο κόμμα σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ. Από ‘κει και πέρα, προφανώς και υπάρχουν σε κάθε κόμμα και προβλήματα και εμμονές και δυσκολίες. Αλλά ιδιαίτερα για τον χώρο αυτό, της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, θα έλεγα ότι είναι και υπερβολή.

Σε όλα τα μεγάλα κόμματα υπάρχουν διαφορετικές φωνές, διαφορετικές τάσεις, είναι πολυσυλλεκτικά τα κόμματα. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές τάσεις…. Όμως, νομίζω ότι είναι μια ανάγκη της ελληνικής κοινωνίας να αποκτήσει ένα σύγχρονο, ισχυρό και μαζικό κόμμα της Αριστεράς. Να είναι η καρδιά της Προοδευτικής και Δημοκρατικής Παράταξης. Έχω αποφασίσει ότι πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά. Είναι μια απόφαση ειλημμένη. Δεν αφορά πρόσωπα, αφορά πολιτικές…. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι χαίρομαι, διότι θεωρώ ότι δεν υπάρχει διατυπωμένη, τουλάχιστον, διαφωνία ως προς στρατηγικά ζητήματα αυτή τη στιγμή στο ΣΥΡΙΖΑ και άρα, με τις όποιες αναταράξεις, θα προχωρήσουμε και θα πάμε μπροστά.